Türkiye’den dışa bağımlılığı bitirecek hamle! Geleceğin petrolü Avrupa’ya satılacak Dr. İlhan Sağsen iklim değişikliği kapsamında gündeme gelen yeşil hidrojen konusunu ve Türkiye’nin attığı adımları AA Tahlil Masası için kıymetlendirdi:
İklim değişikliği, BM Genel Konseyi’nin 1990’da iklim değişikliği ile ilgili bir çerçeve kontrat için Hükümetlerarası Müzakere Komitesi oluşturulmasına dair aldığı 45/212 sayılı karar ile gündem oluşturan ve 1992 yılında Rio de Janeiro’da gerçekleşen Dünya Konferansı ile müzakere süreci başlayan memleketler arası bir güvenlik sorunudur.
Sanayi ihtilali ile başlayan süreçte, nüfus artışının da tesiriyle kaynaklar üstündeki baskının artması, bugün insan aksiyonları kararı gerçekleştiği konusunda kuşku duyulmayan iklim değişikliğinin ortaya çıkmasına niye oldu. Devletlerin güvenlik ajandası ortasında yer almaya başlayan bu sorunun denetim altına alınması için ortaya atılan tahlil yollarından bir tanesi güç dönüşümüdür. Bu noktada, hem etraftan iktisat ve güvenliğe kadar birfazlaca alanda olumsuz tesiri olan iklim değişikliği ile uğraş tıpkı vakitte dışa bağımlılıktan kurtulmak ismine yenilenebilir güç öne çıkıyor. Bu dönüşümde, ağır biçimde rüzgar, güneş, biyoenerji ve hidroelektrik çoğunlukla gündem olsa da son senelerda hidrojen gücü de dikkatleri çekmeye başladı.
HİDROJEN GÜCÜ NEDİR?
Hidrojen gücünü özetlemek gerekirse, tabiatta bileşikler halinde bulunan hidrojenin dönüştürülmesiyle elde edilen güç kaynağı olarak tanımlamak mümkün. Diğer bir tabirle, bu güç kaynağı hidrojen atomlarının oksijen atomlarından ayrılmasıyla ortaya çıkmaktadır. Son periyotlarda hidrojen gücü Paris muahedesi kapsamındaki karbonsuzlaşma amaçlarını gerçekleştirmek için kullanılacak güç alternatiflerinden biri olarak görülüyor.
Hidrojen gücü farklı renklerle temsil edilen bir üretim sürecine sahiptir. Bunun manası, farklı güç kaynaklarıyla hidrojen gücü üretilebilmesidir. Bunlar; fosil yakıtlarla üretilen gri hidrojen, doğal gaz ile üretilen mavi hidrojen, çabucak hemen deneme evresinde olan metanın termal parçalanması ile elde edilen turkuaz hidrojen ve yenilenebilir güç ile elde edilen yeşil hidrojen olarak sınıflandırılabilir. Yeşil hidrojen, hem Paris İklim Mutabakatı’nın taahhütlerini yerine getirmek için tıpkı vakitte dünyadaki güç sıkıntısının tahlili için bir fırsat olarak görülüyor. Bugün prestijiyle, tüketimi gerçekleşen 70 milyon ton hidrojen, fosil kaynaklardan elde ediliyor. 30 yıllık müddet zarfında ise hidrojen üretiminin yeşil kaynaklardan üretileceği öngörülüyor.
Bu minvalde, Japonya, sıfır karbon emisyonu gayesine ulaşmak için yeşil hidrojene yatırım yaparken, Çin yıllık 180 milyon galon akaryakıt kullanmasını telafi edecek büyük bir yeşil hidrojen projesini onayladı. Çin bu yatırımlarla elektrik üretiminin yüzde 10’unu hidrojen gücünden karşılamayı hedefliyor. ABD ise New York’ta günde 500 ton yeşil hidrojen üretilecek bir tesisi 2025 yılına kadar kurmayı planlıyor. Ayrıyeten, yakın devirde Avrupa Birliği (AB) sonları ortasında 130 milyar dolarlık hidrojen gücü projesinin hayata geçirilmesi bekleniyor. Dahası, Yeşil Mutabakat evrakı dahilindeki 2050 yılında sıfır emisyon amacı çerçevesinde AB önderleri 2030 ve 2050 maksatlarını gerçekleştirmek için 1 trilyon avro bütçe konusunda anlaştılar. İklim maksatları çerçevesinde bütçenin, ortasında yeşil (temiz) hidrojenin de bulunduğu projeler için kullanılması öngörülüyor. Dünya’da durum bu biçimdeyken Türkiye’nin de güç stratejisi ortasında hidrojenin yeri gün geçtikçe artıyor.
TÜRKİYE’NİN YEŞİL HİDROJEN POTANSİYELİ
Türkiye, geçen günlerde Paris İklim Muahedesi’ni onaylamasıyla bir arada belirlediği 2053 yılı için net sıfır emisyon maksadı doğrultusunda dönüşüm yol haritasını da buna bakılırsa şekillendirmekte. Bu dönüşüm içerisinde yeşil hidrojen, hem Türkiye’nin güç muhtaçlıklarını karşılaması hem güç ithalatına bağımlılığı azaltması tıpkı vakitte yeni bir ihracat kalemi oluşturabilecek olması açısından değerli bir yer edinecek alternatiflerden biri.
SHURA Güç Dönüşüm Merkezi’nin yayımladığı “Türkiye’nin Ulusal Hidrojen Stratejisi için Öncelikli Alanları” isimli rapora nazaran, Türkiye 1,6 milyon ton yeşil hidrojen (4,6 milyon ton muadil petrol) potansiyeline sahip. Pratikte bunun karşılığı Türkiye’nin yıllık güç muhtaçlığının yüzde 5’inin bu kaynak tarafınca karşılanmasıdır. bununla birlikte bu potansiyel, yaklaşık 45 milyar dolarlık yatırım fırsatı sunuyor.
Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de “Hidrojen gücünün ismini gelecekte çoğunlukla duyacağız.” diyerek Türkiye’nin güç stratejisi içerisine bu güç alternatifinin eklenmesi gerektiğini söz ediyor. Buna göre, Türkiye’nin hidrojen gücüne ait birinci stratejisi, mevcut doğal gaz şebekesine hidrojen karıştırarak kullanmak ve bu yapılacak karışımın doğal gaz ithalat maliyetini azaltmaktır.
Yeşil hidrojen gücünün ikinci boyutu ise Türkiye’nin 1,6 milyon tonluk yeşil hidrojen potansiyelinin yeni bir ihracat gereci olması konusudur. Buna bakılırsa, Türkiye’de üretilen hidrojen Avrupa’ya satılabilir. Bu bahse örnek olarak, Almanya’nın geçen yıl ortaya koyduğu ulusal hidrojen stratejisi kapsamında Türkiye’den yeşil hidrojen alınabileceğini belirtmesi gösterilebilir. Ayrıyeten, Azerbaycan gazını Türkiye üzerinden taşıyan Güney Gaz Koridoru ile Avrupa’ya hidrojen taşınabilir. Bu durum, hem Türkiye’nin Avrupa güç güvenliğindeki rolünü pekiştirecektir tıpkı vakitte Türkiye’nin jeopolitik kıymetini arttıran bir öbür öge olacaktır.
GÜÇ JEOPOLİTİĞİNDE YEŞİL HİDROJENİN KIYMETİ ARTIYOR
Ezcümle, devletler gerek iklim değişikliği ile çaba kapsamında belirlenen emisyon azaltımı ya da dekarbonizasyon üzere maksatlara ulaşmak için, gerekse de ülkelerin güç gereksinimlerini karşılamak ve dışa bağımlılıklarını azaltmak için yenilenebilir güçlere yöneliyorlar. Son periyotta güç portföyü içerisinde yer bulan güç kaynaklarından bir tanesi de yeşil hidrojendir. Bu durum güç jeopolitiğinin kıymetli aktörlerinin yeşil hidrojene yaptıkları/yapacakları yatırımlarda görülebilir.
Yenilenebilir güç kaynaklarıyla hidrojen üretilmesi manasına gelen yeşil hidrojen gücünü gündemine alan ülkelerden bir tanesi de Türkiye’dir. Bahis Türkiye için iktisattan dış siyasete, güç güvenliğinden etraf müdafaaya kadar birfazlaca açıdan ehemmiyet arz ediyor. Türkiye, güç güvenliğini sağlamak için çeşitlendirmeye gitmekte ve hem de da öz kaynaklarına yönelmektedir. Bu kapsamda yenilenebilir güçler Türkiye’nin güç portföyünde değerli bir yer tutmaya başladı.
Güç dönüşümü konusunda gündeme gelen kaynaklardan bir tanesi de yeşil hidrojen. Türkiye, yüksek potansiyeli olan yeşil hidrojen ile hem güç çeşitlendirmesinde yeni bir atak yapmış olacak -bu biçimdece güç ithalatını ve/veya güçte dışa bağımlılığını azaltabilecek-, hem Paris Mutabakatı kapsamındaki sıfır emisyon amacına katkı sağlayacak bir kaynak elde etmiş olacak tıpkı vakitte yeni ihracat imkanı yardımıyla bölgedeki güç jeopolitiğindeki durumunu destekleyen yeni bir güç kazanmış olacaktır.
KAYNAK: AA
İklim değişikliği, BM Genel Konseyi’nin 1990’da iklim değişikliği ile ilgili bir çerçeve kontrat için Hükümetlerarası Müzakere Komitesi oluşturulmasına dair aldığı 45/212 sayılı karar ile gündem oluşturan ve 1992 yılında Rio de Janeiro’da gerçekleşen Dünya Konferansı ile müzakere süreci başlayan memleketler arası bir güvenlik sorunudur.
Sanayi ihtilali ile başlayan süreçte, nüfus artışının da tesiriyle kaynaklar üstündeki baskının artması, bugün insan aksiyonları kararı gerçekleştiği konusunda kuşku duyulmayan iklim değişikliğinin ortaya çıkmasına niye oldu. Devletlerin güvenlik ajandası ortasında yer almaya başlayan bu sorunun denetim altına alınması için ortaya atılan tahlil yollarından bir tanesi güç dönüşümüdür. Bu noktada, hem etraftan iktisat ve güvenliğe kadar birfazlaca alanda olumsuz tesiri olan iklim değişikliği ile uğraş tıpkı vakitte dışa bağımlılıktan kurtulmak ismine yenilenebilir güç öne çıkıyor. Bu dönüşümde, ağır biçimde rüzgar, güneş, biyoenerji ve hidroelektrik çoğunlukla gündem olsa da son senelerda hidrojen gücü de dikkatleri çekmeye başladı.
HİDROJEN GÜCÜ NEDİR?
Hidrojen gücünü özetlemek gerekirse, tabiatta bileşikler halinde bulunan hidrojenin dönüştürülmesiyle elde edilen güç kaynağı olarak tanımlamak mümkün. Diğer bir tabirle, bu güç kaynağı hidrojen atomlarının oksijen atomlarından ayrılmasıyla ortaya çıkmaktadır. Son periyotlarda hidrojen gücü Paris muahedesi kapsamındaki karbonsuzlaşma amaçlarını gerçekleştirmek için kullanılacak güç alternatiflerinden biri olarak görülüyor.
Hidrojen gücü farklı renklerle temsil edilen bir üretim sürecine sahiptir. Bunun manası, farklı güç kaynaklarıyla hidrojen gücü üretilebilmesidir. Bunlar; fosil yakıtlarla üretilen gri hidrojen, doğal gaz ile üretilen mavi hidrojen, çabucak hemen deneme evresinde olan metanın termal parçalanması ile elde edilen turkuaz hidrojen ve yenilenebilir güç ile elde edilen yeşil hidrojen olarak sınıflandırılabilir. Yeşil hidrojen, hem Paris İklim Mutabakatı’nın taahhütlerini yerine getirmek için tıpkı vakitte dünyadaki güç sıkıntısının tahlili için bir fırsat olarak görülüyor. Bugün prestijiyle, tüketimi gerçekleşen 70 milyon ton hidrojen, fosil kaynaklardan elde ediliyor. 30 yıllık müddet zarfında ise hidrojen üretiminin yeşil kaynaklardan üretileceği öngörülüyor.
Bu minvalde, Japonya, sıfır karbon emisyonu gayesine ulaşmak için yeşil hidrojene yatırım yaparken, Çin yıllık 180 milyon galon akaryakıt kullanmasını telafi edecek büyük bir yeşil hidrojen projesini onayladı. Çin bu yatırımlarla elektrik üretiminin yüzde 10’unu hidrojen gücünden karşılamayı hedefliyor. ABD ise New York’ta günde 500 ton yeşil hidrojen üretilecek bir tesisi 2025 yılına kadar kurmayı planlıyor. Ayrıyeten, yakın devirde Avrupa Birliği (AB) sonları ortasında 130 milyar dolarlık hidrojen gücü projesinin hayata geçirilmesi bekleniyor. Dahası, Yeşil Mutabakat evrakı dahilindeki 2050 yılında sıfır emisyon amacı çerçevesinde AB önderleri 2030 ve 2050 maksatlarını gerçekleştirmek için 1 trilyon avro bütçe konusunda anlaştılar. İklim maksatları çerçevesinde bütçenin, ortasında yeşil (temiz) hidrojenin de bulunduğu projeler için kullanılması öngörülüyor. Dünya’da durum bu biçimdeyken Türkiye’nin de güç stratejisi ortasında hidrojenin yeri gün geçtikçe artıyor.
TÜRKİYE’NİN YEŞİL HİDROJEN POTANSİYELİ
Türkiye, geçen günlerde Paris İklim Muahedesi’ni onaylamasıyla bir arada belirlediği 2053 yılı için net sıfır emisyon maksadı doğrultusunda dönüşüm yol haritasını da buna bakılırsa şekillendirmekte. Bu dönüşüm içerisinde yeşil hidrojen, hem Türkiye’nin güç muhtaçlıklarını karşılaması hem güç ithalatına bağımlılığı azaltması tıpkı vakitte yeni bir ihracat kalemi oluşturabilecek olması açısından değerli bir yer edinecek alternatiflerden biri.
SHURA Güç Dönüşüm Merkezi’nin yayımladığı “Türkiye’nin Ulusal Hidrojen Stratejisi için Öncelikli Alanları” isimli rapora nazaran, Türkiye 1,6 milyon ton yeşil hidrojen (4,6 milyon ton muadil petrol) potansiyeline sahip. Pratikte bunun karşılığı Türkiye’nin yıllık güç muhtaçlığının yüzde 5’inin bu kaynak tarafınca karşılanmasıdır. bununla birlikte bu potansiyel, yaklaşık 45 milyar dolarlık yatırım fırsatı sunuyor.
Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de “Hidrojen gücünün ismini gelecekte çoğunlukla duyacağız.” diyerek Türkiye’nin güç stratejisi içerisine bu güç alternatifinin eklenmesi gerektiğini söz ediyor. Buna göre, Türkiye’nin hidrojen gücüne ait birinci stratejisi, mevcut doğal gaz şebekesine hidrojen karıştırarak kullanmak ve bu yapılacak karışımın doğal gaz ithalat maliyetini azaltmaktır.
Yeşil hidrojen gücünün ikinci boyutu ise Türkiye’nin 1,6 milyon tonluk yeşil hidrojen potansiyelinin yeni bir ihracat gereci olması konusudur. Buna bakılırsa, Türkiye’de üretilen hidrojen Avrupa’ya satılabilir. Bu bahse örnek olarak, Almanya’nın geçen yıl ortaya koyduğu ulusal hidrojen stratejisi kapsamında Türkiye’den yeşil hidrojen alınabileceğini belirtmesi gösterilebilir. Ayrıyeten, Azerbaycan gazını Türkiye üzerinden taşıyan Güney Gaz Koridoru ile Avrupa’ya hidrojen taşınabilir. Bu durum, hem Türkiye’nin Avrupa güç güvenliğindeki rolünü pekiştirecektir tıpkı vakitte Türkiye’nin jeopolitik kıymetini arttıran bir öbür öge olacaktır.
GÜÇ JEOPOLİTİĞİNDE YEŞİL HİDROJENİN KIYMETİ ARTIYOR
Ezcümle, devletler gerek iklim değişikliği ile çaba kapsamında belirlenen emisyon azaltımı ya da dekarbonizasyon üzere maksatlara ulaşmak için, gerekse de ülkelerin güç gereksinimlerini karşılamak ve dışa bağımlılıklarını azaltmak için yenilenebilir güçlere yöneliyorlar. Son periyotta güç portföyü içerisinde yer bulan güç kaynaklarından bir tanesi de yeşil hidrojendir. Bu durum güç jeopolitiğinin kıymetli aktörlerinin yeşil hidrojene yaptıkları/yapacakları yatırımlarda görülebilir.
Yenilenebilir güç kaynaklarıyla hidrojen üretilmesi manasına gelen yeşil hidrojen gücünü gündemine alan ülkelerden bir tanesi de Türkiye’dir. Bahis Türkiye için iktisattan dış siyasete, güç güvenliğinden etraf müdafaaya kadar birfazlaca açıdan ehemmiyet arz ediyor. Türkiye, güç güvenliğini sağlamak için çeşitlendirmeye gitmekte ve hem de da öz kaynaklarına yönelmektedir. Bu kapsamda yenilenebilir güçler Türkiye’nin güç portföyünde değerli bir yer tutmaya başladı.
Güç dönüşümü konusunda gündeme gelen kaynaklardan bir tanesi de yeşil hidrojen. Türkiye, yüksek potansiyeli olan yeşil hidrojen ile hem güç çeşitlendirmesinde yeni bir atak yapmış olacak -bu biçimdece güç ithalatını ve/veya güçte dışa bağımlılığını azaltabilecek-, hem Paris Mutabakatı kapsamındaki sıfır emisyon amacına katkı sağlayacak bir kaynak elde etmiş olacak tıpkı vakitte yeni ihracat imkanı yardımıyla bölgedeki güç jeopolitiğindeki durumunu destekleyen yeni bir güç kazanmış olacaktır.
KAYNAK: AA