celikci
New member
Tiroid hastalıklarının tanısı günümüzde gerek laboratuvar ve görüntüleme biçimleri ile gerekse biyopsi ile konabilir.
Tiroid hastalıklarının teşhisinde kullanılan sistemler aşağıdaki biçimde sıralanır:
Anamnez (öykü alma)
Fizik muayene
Tiroid işlev testleri (serbest T3, özgür T4 ve TSH)
Öteki laboratuvar tetkikleri (anti- tiroglobulin, anti-tiroid peroksidaz, tiroid reseptör antikoru)
Tiroid ultrasonografisi
Tiroid sintigrafisi
İnce iğne aspirasyon biyopsisi
Hastanın hikayesi
Tiroid bezi hastalıklarının birçoklarında besbelli şikayetler olmayabilir. Hastaların birçoklarında birinci bulgulardan biri uzunluğunda hareketli bir kitle hissedilmesidir. Bunun haricinde yutma kuvvetliğü, nefes almada zorluk, boğulma hissi, ses kısıklığı üzere bulgular olabilir. Ağrı sık rastlanan bir şikayet değildir. Ses kalitesinde bozulma ve ses kısıklığı oluyorsa makus huylu bir tümör mümkünlüğü akılda daima bulundurulmalıdır. Uygun huylu ya da berbat huylu tiroid bezi hastalığına ilişkin aile hikayesinin olması, evvelde boyun bölgesine çok dozda ışınıma maruz kalınması, guatrın yaygın olduğu bölgede yaşamak yahut guatrojenik (guatra yol açan) ilaç kullanması üzere bilgiler de teşhis ve tedavi planlamasında fazlaca kıymetlidir.
Fizik muayene
Tiroid bezinin muayenesinde, bezde büyüme, boyun ön bölgesinde saptanan kitlelerin yutkunma ile hareket etmesi değerli bulgulardır. Şayet hastanın zayıf ve ince bir boynu yoksa olağan tiroid dokusu çoklukla ele gelmez. Uzunluğunda tiroid bezinin sertliği, tiroid bezinin kenarları, tiroid bezine uyan bölgede boyun cildinde kızarıklık, saptanan nodül ya da nodüllerin hareketli olup olmadığı, sertliği, kenar düzenliliği, boyun lenf nodlarının durumu elle muayene edilerek bilgi edinilmeye çalışılır.
Tiroid işlev testleri
Her hastada tiroid işlev testlerine bakılmalıdır. Bu testlere bakmak tiroid bezinin çalışma performansı hakkında bize bilgi verecektir. Tiroid foksiyon testleri hastadan alınan kanın tahlil edilmesiyle gerçekleştirilir.
Tiroid fonsiyon testleri:
Tiroid Stimule Edici Hormon (TSH)
Hür T4 ve T3
Tiroid Reseptör Antikorları (TRAK)
Tiroid Antikorları ( Anti-TPO ve Anti-Tg)
Bu testler içinde en sık kullanılanlar hür T3, özgür T4 ve TSH’dır. Birinci adım olarak bu 3 test istenir. Hatta birçok vakit yalnızca TSH istenir. Bu testler kararında bir anormallik saptandığında tanıyı desteklemek için başka testler de kullanılabilir.
Tiroid ultrasonografisi
Tiroid ultrasonografisi teşhiste birinci kullanılacak görüntüleme hallerinden birisidir. Tiroid bezinin boyutunu, yapısını, kanlanmasını, nodül var ise bunun solid yahut kistik olup olmadığını, eşlik eden kalsifikasyonlar (kireçlenme odakları) olup olmadığını, nodülün biçimi, sayısı, duvar yapısı, etrafı ile bağlantısı, kanlanması, sertliği, uzunluğundaki lenf nodlarının sayısı, yapısı ve çapının kıymetlendirilmesi üzere pek epey parametre hakkında hayli ayrıntılı bilgiler verebilmektedir.
Tiroid ultrasonografisi ile nodülün kanser açısından kuşku taşıyıp taşımadığı belirlenebilmektedir. Birtakım kriterlere bakarak nodülden kuşku duyuluyorsa bu biçimde biyopsi sonucu verilir. Tiroid ultrasonografisi nodül değerlendirilmesinin şayet olmazsa olmazıdır.
Tiroid sintigrafisi
Tiroid sintigrafisi bilhassa hipertiroidi (zehirli guatr) teşhisini koymada son derece yararlı bir tetkiktir. Tiroid bezinde yaygın aktivite artışını yahut nodül ya da nodüllerin aktivitesini gösterir.
Kimi durumlarda bilgisayarlı tomografiye yahut manyetik rezonans incelemesine de gereksinim duyulabilir (nefes alamama yahut yutkunma kuvvetliğü üzere şikayetlerin sahiden tiroid bezi basısına bağlı olup olmadığını göstermek için).
İnce iğne aspirasyon biyopsisi
Tiroid nodüllerinin değerlendirilmesinde ince iğne aspirasyon biyopsisi %95 üzere yüksek doğruluk oranına sahip olan bir incelemedir. Klinisyen yahut ultrasonografi eşliğinde radyolog tarafınca yapılabilir. Tiroid nodüllerine yaklaşımda takip yahut ameliyat sonucunı vermede çok değerli bir metottur. İnce iğne biyopsisi kararında şayet nodül kanser kuşkusu taşıyorsa yahut kanser tanısı net olarak konduysa hastalara ameliyat önerilmektedir. Yetersiz sonuç elde edilirse süreç tekrar edilmelidir. Sonuç uygun huylu bir nodül olduğunu gösteriyorsa ve öteki parametrelerde (nodül boyutu, yapısı, etraf dokularla alakası, vb.) kuşkulu değilse bu biçimde ameliyat gerekmeden takip sonucu verilebilir.
İnce iğne aspirasyon biyopsisi daha sonrasında karşımıza temel olarak altı kümede sonuç çıkabilir:
Benign (iyi huylu): bu biçimde bir sonuç gelirse hastaya ameliyat önerilmez ve takip edilir.
Yetersiz sonuç: Birtakım biyopsi süreçleri daha sonrasında bu biçimde sonuçlara rastlamak mümkündür. Biyopsi sırasında alınan hücre sayısı teşhis koymak için yetersizdir ve o niçinle bu biçimde bir sonuç çıkabilmektedir. Bu durumda biyopsi süreci 3 ay daha sonra yenidenlanır.
Değeri meçhul atipi: Biyopsi raporunda bu biçimde bir tabir var ise bunun manası şudur; patolog biyopsi ile bu nodülden alınan malzemedeki hücrelerde bir anormallik görmüştür, fakat bu anormalliğin kanser olup olmadığı tam anlaşılamamıştır. Bu durumda hastaya ya 3 ay daha sonra biyopsi yenidenı yapılır, ya da risk faktörleri kıymetlendirilerek ameliyat edilir.
Foliküler neoplazi, hurtle hücreli neoplazi: bu biçimde bir sonuç %25-27 oranında kanser riski taşımaktadır ve hastaya muhakkak ameliyat önerilir.
Malignite (kanser) kuşkusu: bu biçimde bir sonuç raporlandığında kanser ihtimali %80 civarlarındadır. Katiyetle ameliyat önerilir.
Malign: Hastada kanser saptanmıştır ve ameliyat önerilir.
Tiroid hastalıklarının teşhisinde kullanılan sistemler aşağıdaki biçimde sıralanır:
Anamnez (öykü alma)
Fizik muayene
Tiroid işlev testleri (serbest T3, özgür T4 ve TSH)
Öteki laboratuvar tetkikleri (anti- tiroglobulin, anti-tiroid peroksidaz, tiroid reseptör antikoru)
Tiroid ultrasonografisi
Tiroid sintigrafisi
İnce iğne aspirasyon biyopsisi
Hastanın hikayesi
Tiroid bezi hastalıklarının birçoklarında besbelli şikayetler olmayabilir. Hastaların birçoklarında birinci bulgulardan biri uzunluğunda hareketli bir kitle hissedilmesidir. Bunun haricinde yutma kuvvetliğü, nefes almada zorluk, boğulma hissi, ses kısıklığı üzere bulgular olabilir. Ağrı sık rastlanan bir şikayet değildir. Ses kalitesinde bozulma ve ses kısıklığı oluyorsa makus huylu bir tümör mümkünlüğü akılda daima bulundurulmalıdır. Uygun huylu ya da berbat huylu tiroid bezi hastalığına ilişkin aile hikayesinin olması, evvelde boyun bölgesine çok dozda ışınıma maruz kalınması, guatrın yaygın olduğu bölgede yaşamak yahut guatrojenik (guatra yol açan) ilaç kullanması üzere bilgiler de teşhis ve tedavi planlamasında fazlaca kıymetlidir.
Fizik muayene
Tiroid bezinin muayenesinde, bezde büyüme, boyun ön bölgesinde saptanan kitlelerin yutkunma ile hareket etmesi değerli bulgulardır. Şayet hastanın zayıf ve ince bir boynu yoksa olağan tiroid dokusu çoklukla ele gelmez. Uzunluğunda tiroid bezinin sertliği, tiroid bezinin kenarları, tiroid bezine uyan bölgede boyun cildinde kızarıklık, saptanan nodül ya da nodüllerin hareketli olup olmadığı, sertliği, kenar düzenliliği, boyun lenf nodlarının durumu elle muayene edilerek bilgi edinilmeye çalışılır.
Tiroid işlev testleri
Her hastada tiroid işlev testlerine bakılmalıdır. Bu testlere bakmak tiroid bezinin çalışma performansı hakkında bize bilgi verecektir. Tiroid foksiyon testleri hastadan alınan kanın tahlil edilmesiyle gerçekleştirilir.
Tiroid fonsiyon testleri:
Tiroid Stimule Edici Hormon (TSH)
Hür T4 ve T3
Tiroid Reseptör Antikorları (TRAK)
Tiroid Antikorları ( Anti-TPO ve Anti-Tg)
Bu testler içinde en sık kullanılanlar hür T3, özgür T4 ve TSH’dır. Birinci adım olarak bu 3 test istenir. Hatta birçok vakit yalnızca TSH istenir. Bu testler kararında bir anormallik saptandığında tanıyı desteklemek için başka testler de kullanılabilir.
Tiroid ultrasonografisi
Tiroid ultrasonografisi teşhiste birinci kullanılacak görüntüleme hallerinden birisidir. Tiroid bezinin boyutunu, yapısını, kanlanmasını, nodül var ise bunun solid yahut kistik olup olmadığını, eşlik eden kalsifikasyonlar (kireçlenme odakları) olup olmadığını, nodülün biçimi, sayısı, duvar yapısı, etrafı ile bağlantısı, kanlanması, sertliği, uzunluğundaki lenf nodlarının sayısı, yapısı ve çapının kıymetlendirilmesi üzere pek epey parametre hakkında hayli ayrıntılı bilgiler verebilmektedir.
Tiroid ultrasonografisi ile nodülün kanser açısından kuşku taşıyıp taşımadığı belirlenebilmektedir. Birtakım kriterlere bakarak nodülden kuşku duyuluyorsa bu biçimde biyopsi sonucu verilir. Tiroid ultrasonografisi nodül değerlendirilmesinin şayet olmazsa olmazıdır.
Tiroid sintigrafisi
Tiroid sintigrafisi bilhassa hipertiroidi (zehirli guatr) teşhisini koymada son derece yararlı bir tetkiktir. Tiroid bezinde yaygın aktivite artışını yahut nodül ya da nodüllerin aktivitesini gösterir.
Kimi durumlarda bilgisayarlı tomografiye yahut manyetik rezonans incelemesine de gereksinim duyulabilir (nefes alamama yahut yutkunma kuvvetliğü üzere şikayetlerin sahiden tiroid bezi basısına bağlı olup olmadığını göstermek için).
İnce iğne aspirasyon biyopsisi
Tiroid nodüllerinin değerlendirilmesinde ince iğne aspirasyon biyopsisi %95 üzere yüksek doğruluk oranına sahip olan bir incelemedir. Klinisyen yahut ultrasonografi eşliğinde radyolog tarafınca yapılabilir. Tiroid nodüllerine yaklaşımda takip yahut ameliyat sonucunı vermede çok değerli bir metottur. İnce iğne biyopsisi kararında şayet nodül kanser kuşkusu taşıyorsa yahut kanser tanısı net olarak konduysa hastalara ameliyat önerilmektedir. Yetersiz sonuç elde edilirse süreç tekrar edilmelidir. Sonuç uygun huylu bir nodül olduğunu gösteriyorsa ve öteki parametrelerde (nodül boyutu, yapısı, etraf dokularla alakası, vb.) kuşkulu değilse bu biçimde ameliyat gerekmeden takip sonucu verilebilir.
İnce iğne aspirasyon biyopsisi daha sonrasında karşımıza temel olarak altı kümede sonuç çıkabilir:
Benign (iyi huylu): bu biçimde bir sonuç gelirse hastaya ameliyat önerilmez ve takip edilir.
Yetersiz sonuç: Birtakım biyopsi süreçleri daha sonrasında bu biçimde sonuçlara rastlamak mümkündür. Biyopsi sırasında alınan hücre sayısı teşhis koymak için yetersizdir ve o niçinle bu biçimde bir sonuç çıkabilmektedir. Bu durumda biyopsi süreci 3 ay daha sonra yenidenlanır.
Değeri meçhul atipi: Biyopsi raporunda bu biçimde bir tabir var ise bunun manası şudur; patolog biyopsi ile bu nodülden alınan malzemedeki hücrelerde bir anormallik görmüştür, fakat bu anormalliğin kanser olup olmadığı tam anlaşılamamıştır. Bu durumda hastaya ya 3 ay daha sonra biyopsi yenidenı yapılır, ya da risk faktörleri kıymetlendirilerek ameliyat edilir.
Foliküler neoplazi, hurtle hücreli neoplazi: bu biçimde bir sonuç %25-27 oranında kanser riski taşımaktadır ve hastaya muhakkak ameliyat önerilir.
Malignite (kanser) kuşkusu: bu biçimde bir sonuç raporlandığında kanser ihtimali %80 civarlarındadır. Katiyetle ameliyat önerilir.
Malign: Hastada kanser saptanmıştır ve ameliyat önerilir.