niye Kimi Beşerler Daha Sıkıntı Keyifli Oluyor? Tek niye Genler Olabilir mi? şahsi gelişim sanayisi, olumlu psikoloji üzerine yapılan araştırmalarla, yani insanların muvaffakiyetlerini ve memnunluklarını nelerin etkilediğine dair bilimsel çalışmalarla, süratle büyüyor. hem de telaş, depresyon ve kendine ziyan verme oranları dünya çapında artmaya devam ediyor.
2005 yılında Review of General Psychology’de yayınlanan ve genel olarak tesir yaratan bir makaleye nazaran, insanların mutluluğunun %50’si genlerine, %10’u ortasında bulundukları şartlara ve %40’ı “kasıtlı faaliyetlere” (temel olarak müspet olup olmamanıza) bağlı. Öteki bir deyişle, bu makaleye bakılırsa, şayet mutsuzsanız bu büyük oranda genlerinizden kaynaklanıyor.
Bu makale yayınlandığında, geniş çapta eleştirildi. Bunun sebebi ise “genetik kısmı” idi. Onlarca yıl boyunca davranışsal genetik araştırmacıları, ikizlerle çalışmalar yürüttüler ve mutluluklarındaki değişikliğin %40 ila %50’sinin genetik tarafınca belirtildiğını söylemiş olduler. Davranışsal genetikçiler, insanların ailevi akrabalıklarına dayalı olarak genetik ve çevresel bileşenleri iddia etmek için istatistiksel bir teknik kullandıklarından dolayı çalışmalarında ikizleri kullanıyorlar. Lakin bu sayılar, hem tek yumurta ikizlerinin tıpkı vakitte çift yumurta ikizlerinin birlikte büyüdüklerinde tıpkı ortamı deneyimledikleri var iseyılarak oluşturuldu. Ne yazık ki bu var iseyım her vakit gerçek olmuyor. Tenkitlerin sebebi de tam olarak buydu.
Pekala ancak kimilerimizin daha kolay memnun olup kimilerimizin olamaması sahiden genlerle açıklanabilir mi?
Genlerin yapı ve fonksiyonlarını moleküler seviyede inceleyen bilim kolu olan moleküler genetik, tabiatın ve yetişmenin daima olarak birbirlerini etkilediklerini gösteriyor. Genler, insanların etraflarını seçmelerine yardımcı olan davranışları tesirler. Örneğin, ebeveynlerden çocuklara geçen dışadönüklük, çocukların arkadaşlık kümeleri oluşturmasına yardımcı olur.
Birebir biçimde, etraf de gen sözünü değiştirir. Örneğin, gebe anneler kıtlığa maruz kaldıklarında, bebeklerinin genleri buna nazaran değişerek büyüme faktörünün üretimini baskılayan kimyasal değişiklikler oluşturuyor. Bu da bebeklerin olağandan daha küçük ve kardiyovasküler hastalık üzere durumlarla doğmasına niye olabiliyor.
Kimi beşerler etraflarına hassastır ve bu niçinle hem olumsuz tıpkı vakitte olumlu olaylara reaksiyon olarak kanılarını, hislerini ve davranışlarını kıymetli ölçüde değiştirebilir. Bu yüzden, bir ruh sıhhati çalışması sırasında yahut bir müspet psikoloji kitabı okurken, bundan etkilenebilirler ve başkalarına kıyasla kıymetli ölçüde daha fazla değişiklik yaşayabilirler ve bu değişim de daha uzun sürebilir.
Tabiat ve yetişme birbirine bağlıdır ve birbirlerini daima olarak tesirler. Bu niçinle birebir ortamda yetişen iki kişi farklı reaksiyonlar verebilir, yani davranış genetiğinin eşit etraf var iseyımı artık geçerli değildir. Ayrıyeten, insanların daha memnun olup olamayacakları “çevresel duyarlılıklarına”, yani değişme kapasitelerine bağlıdır.
Her birimiz DNA’mız kadar benzersiziz ve bu niçinle, memnunluk ve ömür boyunca dalgalanmalar konusunda farklı kapasitelere sahibiz.
birebir vakitte, daha fazla genetik plastisiteye sahip olan, yani etrafa karşı daha hassas oldukları ve ötürüsıyla değişim için daha fazla kapasiteye sahip oldukları manasına gelen başkaları, sağlıklı bir hayat usulü benimserlerse ve memnunluklarını ve büyüme yeteneklerini artıran bir ortamda yaşamayı ve çalışmayı seçerlerse refahlarını artırabilir.
Lakin genetik, mutluluğumuzda değerli bir rol oynasa bile, kim olduğumuzu belirlemez. Daha doğrusu memnun olup olmamak genlerden epey nerede yaşadığımız, kiminle yaşadığımız ve ömrümüzü nasıl yaşayacağımız konusunda yaptığımız seçimlere bağlıdır. Bu hem bizim mutluluğumuzu birebir vakitte gelecek kuşakların memnunluğunu tesirler…
2005 yılında Review of General Psychology’de yayınlanan ve genel olarak tesir yaratan bir makaleye nazaran, insanların mutluluğunun %50’si genlerine, %10’u ortasında bulundukları şartlara ve %40’ı “kasıtlı faaliyetlere” (temel olarak müspet olup olmamanıza) bağlı. Öteki bir deyişle, bu makaleye bakılırsa, şayet mutsuzsanız bu büyük oranda genlerinizden kaynaklanıyor.
Bu makale yayınlandığında, geniş çapta eleştirildi. Bunun sebebi ise “genetik kısmı” idi. Onlarca yıl boyunca davranışsal genetik araştırmacıları, ikizlerle çalışmalar yürüttüler ve mutluluklarındaki değişikliğin %40 ila %50’sinin genetik tarafınca belirtildiğını söylemiş olduler. Davranışsal genetikçiler, insanların ailevi akrabalıklarına dayalı olarak genetik ve çevresel bileşenleri iddia etmek için istatistiksel bir teknik kullandıklarından dolayı çalışmalarında ikizleri kullanıyorlar. Lakin bu sayılar, hem tek yumurta ikizlerinin tıpkı vakitte çift yumurta ikizlerinin birlikte büyüdüklerinde tıpkı ortamı deneyimledikleri var iseyılarak oluşturuldu. Ne yazık ki bu var iseyım her vakit gerçek olmuyor. Tenkitlerin sebebi de tam olarak buydu.
Pekala ancak kimilerimizin daha kolay memnun olup kimilerimizin olamaması sahiden genlerle açıklanabilir mi?
Genlerin yapı ve fonksiyonlarını moleküler seviyede inceleyen bilim kolu olan moleküler genetik, tabiatın ve yetişmenin daima olarak birbirlerini etkilediklerini gösteriyor. Genler, insanların etraflarını seçmelerine yardımcı olan davranışları tesirler. Örneğin, ebeveynlerden çocuklara geçen dışadönüklük, çocukların arkadaşlık kümeleri oluşturmasına yardımcı olur.
Birebir biçimde, etraf de gen sözünü değiştirir. Örneğin, gebe anneler kıtlığa maruz kaldıklarında, bebeklerinin genleri buna nazaran değişerek büyüme faktörünün üretimini baskılayan kimyasal değişiklikler oluşturuyor. Bu da bebeklerin olağandan daha küçük ve kardiyovasküler hastalık üzere durumlarla doğmasına niye olabiliyor.
Kimi beşerler etraflarına hassastır ve bu niçinle hem olumsuz tıpkı vakitte olumlu olaylara reaksiyon olarak kanılarını, hislerini ve davranışlarını kıymetli ölçüde değiştirebilir. Bu yüzden, bir ruh sıhhati çalışması sırasında yahut bir müspet psikoloji kitabı okurken, bundan etkilenebilirler ve başkalarına kıyasla kıymetli ölçüde daha fazla değişiklik yaşayabilirler ve bu değişim de daha uzun sürebilir.
Tabiat ve yetişme birbirine bağlıdır ve birbirlerini daima olarak tesirler. Bu niçinle birebir ortamda yetişen iki kişi farklı reaksiyonlar verebilir, yani davranış genetiğinin eşit etraf var iseyımı artık geçerli değildir. Ayrıyeten, insanların daha memnun olup olamayacakları “çevresel duyarlılıklarına”, yani değişme kapasitelerine bağlıdır.
Her birimiz DNA’mız kadar benzersiziz ve bu niçinle, memnunluk ve ömür boyunca dalgalanmalar konusunda farklı kapasitelere sahibiz.
birebir vakitte, daha fazla genetik plastisiteye sahip olan, yani etrafa karşı daha hassas oldukları ve ötürüsıyla değişim için daha fazla kapasiteye sahip oldukları manasına gelen başkaları, sağlıklı bir hayat usulü benimserlerse ve memnunluklarını ve büyüme yeteneklerini artıran bir ortamda yaşamayı ve çalışmayı seçerlerse refahlarını artırabilir.
Lakin genetik, mutluluğumuzda değerli bir rol oynasa bile, kim olduğumuzu belirlemez. Daha doğrusu memnun olup olmamak genlerden epey nerede yaşadığımız, kiminle yaşadığımız ve ömrümüzü nasıl yaşayacağımız konusunda yaptığımız seçimlere bağlıdır. Bu hem bizim mutluluğumuzu birebir vakitte gelecek kuşakların memnunluğunu tesirler…