celikci
New member
Artık hepinizin başını karıştıran ve merak ettiğiniz bir mevzuyu anlatıyorum. Nedir bu daima bahsedilen intolerans ve alerji denilen şeyler? Neler yapılmalı? Bu yazımla aklınızdaki biroldukça soruyu cevaplamış olabilirim umarım.
***Öncelikle besin intoleransı ve besin alerjisi tıpkı şey demek değildir
***Gıda alerjileri immün sistem karşılığıdır. Belli yapılardaki proteinlere karsı bedeninizin geliştirdiği immün sistem karşılığıdır. Bu proteinleri bedeniniz yabancı olarak algılar ve onlara karsı immün cevap ile adeta savaş açar. Kimi durumlarda anafilaksi tablolarında hayatı tehdit edebilir.
***Gıda intoleransları ise daha hayli sindirim sistemi meseleleridir. Sindirim sisteminde oluşan bir gerilimse bağlı olarak ya da bir enzim yapı eksikliğine bağlı olarak gelişir.
Pekala, sindirim sistemindeki bu problemler nelerdir?
Yediğiniz besinlerdeki yapıları kâfi biçimde parçalayamamak, sindirememek (Sindirim enzimlerinin eksik olması ya da etkin olamaması; örneğin laktoz intoleransı, süt eserleri içerisindeki laktoz şekerini sindirecek laktaz enzimi eksikliğinde oluşur.)
Besinlerdeki bir hususa kimyasal cevap ( besin katkı hususlarına, MSG, sülfitlere, boya hususlarına )
Besinlerdeki bulunan birtakım doğal yapılara ve proteinlere hassasiyet olabilir ( kafeine örneğin ya da bruksel lahanası soğan üzere besinlerdeki doğal şekerlere, glüten vs.)
NOT: Burada ufak bir not düşmek istiyorum. Literatüre yeni yeni giren çalışmalar artık intoleranslarında birer immün sistem cevabı olduğunu gösterecek bulgular ortaya koymaktadır ancak çabucak hemen net olarak kabul görmüş değildir.
NOT:İkinci kıymetli notumuz ise intoleranslar uzun müddet devam ettiği anda bağışıklık sistemini bağırsaklar üzerinden daima uyaracağından uzun vadede immün bir cevap oluşturmaktadırlar yani basta immün bir cevap değil iken daha sonradan bağışıklık sistemi de devreye girmektedir.
NOT:Gıda alerjilerinde genelde IgE cevabı hakimdir. Fakat IgE cevabı olmayan alerji durumları da mevcuttur; örneğin çölyak hastalığı.
BESİN HİPERSENSİTİVİTESİ = BESİN İNTOLERANSI VE BESİN ALERJİLERİNİN GENEL İSMİ OLABİLİR
Genel olarak Ig karşılıklarına göre ayırırsak:
IgE Aracılı: Tüm sistemi etkileyen alerjik cevaplar
IgE Olmadan: Daha hayli bağırsak düzleminde oluşan karşılıklar ve bağırsağı etkileyen sonuçlar. daha sonrasında sistemi tesirler.
IgG Aracılı: Besin intoleranslarının altındaki temel niye olduğu düşünülmektedir. Daima besine maruz kalınma kararı oluşan tepkiler olabilir. Sistematik problemlere yol açabilir.
***Gıda alerjiler ömrü tehlike edecek biçimde karsınıza çıkabilir (anafilaksi) ancak intoleranslar daha fazlaca kronik bir tabanda yavaş yavaş tesir ederler. Ve intolerans oluşumu her gecen sene git gide artmaktadır. Bunu altındaki niçinlerden birinin de yeniden kronik toksisite, yanlış beslenme, sedanter ömür olduğu düşünülmektedir.
***Endüstriyel toplumlardaki insanların %20den çoksında artık besin intoleransları görüldüğü ortaya konmuştur. Ailede birinde alerjik hastalığı olan bireylerin ( alerjiler, astım, egzama vb. ) alerji geliştirme mümkünlüğü %40 daha fazladır. Şayet iki aile bireyinde alerjik bir hastalık varsa bu oranın %80lere kadar çıktığı ortaya konulmaktadır.
***Yapılan bir çalışmada erişkinlerde görülen besin alerjilerinin %45inin 18 yasından daha sonra çıktıyı ortaya konulmuştur. Bu da üstte bahsetmiş olduğumiz üzere benim nazarımda yanlış beslenme, sedanter hayat ve kronik toksisite kararıdur.
***İşin en berbat yanlarından biri besin intoleranslarını tespit etmek hem zordur birebir vakitte tespit etseniz bile bu intoleransın niye olduğu toksisiteyi ve alttaki sıkıntıları, sindirim sıkıntılarını çözmeye odaklanmamak toplumda yapılan en büyük yanılgılardan biri olmaktadır.
Pekala bizde intolerans olduğunu nasıl anlayacağız? Ne üzere şikâyetler oluşur intolerans ya da alerji durumunda?
***Gıda intoleransları ve besin allerijleri misal semptomlar verirler bu yüzden bunları ayırmak pek güç olabilir. Bu semptomlar;
***Öncelikle besin intoleransı ve besin alerjisi tıpkı şey demek değildir
***Gıda alerjileri immün sistem karşılığıdır. Belli yapılardaki proteinlere karsı bedeninizin geliştirdiği immün sistem karşılığıdır. Bu proteinleri bedeniniz yabancı olarak algılar ve onlara karsı immün cevap ile adeta savaş açar. Kimi durumlarda anafilaksi tablolarında hayatı tehdit edebilir.
***Gıda intoleransları ise daha hayli sindirim sistemi meseleleridir. Sindirim sisteminde oluşan bir gerilimse bağlı olarak ya da bir enzim yapı eksikliğine bağlı olarak gelişir.
Pekala, sindirim sistemindeki bu problemler nelerdir?
Yediğiniz besinlerdeki yapıları kâfi biçimde parçalayamamak, sindirememek (Sindirim enzimlerinin eksik olması ya da etkin olamaması; örneğin laktoz intoleransı, süt eserleri içerisindeki laktoz şekerini sindirecek laktaz enzimi eksikliğinde oluşur.)
Besinlerdeki bir hususa kimyasal cevap ( besin katkı hususlarına, MSG, sülfitlere, boya hususlarına )
Besinlerdeki bulunan birtakım doğal yapılara ve proteinlere hassasiyet olabilir ( kafeine örneğin ya da bruksel lahanası soğan üzere besinlerdeki doğal şekerlere, glüten vs.)
NOT: Burada ufak bir not düşmek istiyorum. Literatüre yeni yeni giren çalışmalar artık intoleranslarında birer immün sistem cevabı olduğunu gösterecek bulgular ortaya koymaktadır ancak çabucak hemen net olarak kabul görmüş değildir.
NOT:İkinci kıymetli notumuz ise intoleranslar uzun müddet devam ettiği anda bağışıklık sistemini bağırsaklar üzerinden daima uyaracağından uzun vadede immün bir cevap oluşturmaktadırlar yani basta immün bir cevap değil iken daha sonradan bağışıklık sistemi de devreye girmektedir.
NOT:Gıda alerjilerinde genelde IgE cevabı hakimdir. Fakat IgE cevabı olmayan alerji durumları da mevcuttur; örneğin çölyak hastalığı.
BESİN HİPERSENSİTİVİTESİ = BESİN İNTOLERANSI VE BESİN ALERJİLERİNİN GENEL İSMİ OLABİLİR
Genel olarak Ig karşılıklarına göre ayırırsak:
IgE Aracılı: Tüm sistemi etkileyen alerjik cevaplar
IgE Olmadan: Daha hayli bağırsak düzleminde oluşan karşılıklar ve bağırsağı etkileyen sonuçlar. daha sonrasında sistemi tesirler.
IgG Aracılı: Besin intoleranslarının altındaki temel niye olduğu düşünülmektedir. Daima besine maruz kalınma kararı oluşan tepkiler olabilir. Sistematik problemlere yol açabilir.
***Gıda alerjiler ömrü tehlike edecek biçimde karsınıza çıkabilir (anafilaksi) ancak intoleranslar daha fazlaca kronik bir tabanda yavaş yavaş tesir ederler. Ve intolerans oluşumu her gecen sene git gide artmaktadır. Bunu altındaki niçinlerden birinin de yeniden kronik toksisite, yanlış beslenme, sedanter ömür olduğu düşünülmektedir.
***Endüstriyel toplumlardaki insanların %20den çoksında artık besin intoleransları görüldüğü ortaya konmuştur. Ailede birinde alerjik hastalığı olan bireylerin ( alerjiler, astım, egzama vb. ) alerji geliştirme mümkünlüğü %40 daha fazladır. Şayet iki aile bireyinde alerjik bir hastalık varsa bu oranın %80lere kadar çıktığı ortaya konulmaktadır.
***Yapılan bir çalışmada erişkinlerde görülen besin alerjilerinin %45inin 18 yasından daha sonra çıktıyı ortaya konulmuştur. Bu da üstte bahsetmiş olduğumiz üzere benim nazarımda yanlış beslenme, sedanter hayat ve kronik toksisite kararıdur.
***İşin en berbat yanlarından biri besin intoleranslarını tespit etmek hem zordur birebir vakitte tespit etseniz bile bu intoleransın niye olduğu toksisiteyi ve alttaki sıkıntıları, sindirim sıkıntılarını çözmeye odaklanmamak toplumda yapılan en büyük yanılgılardan biri olmaktadır.
Pekala bizde intolerans olduğunu nasıl anlayacağız? Ne üzere şikâyetler oluşur intolerans ya da alerji durumunda?
***Gıda intoleransları ve besin allerijleri misal semptomlar verirler bu yüzden bunları ayırmak pek güç olabilir. Bu semptomlar;
| İshal Kabızlık Anksiyete hali Şişkinlik Karında gaz daima Titreme Kızarıklar Ciltte yanma hissi Çarpıntı Baş ağrıları Bulantı Ödem Yorgunluk Karın ağrısı Burun akıntısı Asit reflüsü Mide yanmaları Nefes alma meseleleri Kasıntı üzere semptomlar olabilir. Besin alerjilerinde ise sıradan durumlarda üstteki semptomlar görülebilir ancak ileri durumlarda yaşanan şikâyetler ise su biçimdedir; Nefes almakta zorlanma Kaşıntı Kurdeşen Baş dönmesi Hipotansiyon Anafilaksi biçiminde karşımıza çıkabilir. ***Semptomlar gıdayı yedikten birkaç saat daha sonra başlayabilir ya da 24-48 saati bulabilir başlaması. Hatta kimi durumlarda birkaç gün daha sonra bile semptom verebilir, bu yüzden de saptaması güç olmaktadır. Hatta birden fazla kişi 2 gün daha sonra gelen şikâyetlerin bir alerji ya da intolerans tablosu olabileceğini anlayamadığı için alerjiler, intoleranslar birçok vakit göz arkası edilmektedir. ***Alerji hadiselerinin %5i hayli süratli tepki gösterebilir ( 0-30 dk. İçin de ) ve anafilaksiye kadar giden tablo ile mevte bile niye olabilir. Alerji olaylarının %95i ise 30 dakikadan daha geç semptomlar verir, hatta 4 günü bile bulabilir. Burada daha hayli hayati tehlike oluşturmayan lakin sistemi gerilimse sokan karşılıklar ve semptomlar oluşur. ***Kan analizleri ya da biofeedback testleri bize intoleranslar konusunda fikir verebilir lakin birçok testte bu bilgiler aldatıcı olabilir, en uygun cevabı vücudunuz bilir. Hastalarımda da bu analizlerin kimilerini kullanıyorum (onlara maddi yük olmayacak biçimde muayene fiyatına dâhil, kliniğimde kendim yapıyorum.) Ancak hem de bir eliminasyon diyeti ile hastamızla birlikte semtpomları yakından takip ediyoruz ve bu sayede intoleransımız olan besinleri daha kolay tespit edebiliyoruz. Her vakit söylemiş olduğim üzere semptomlar her vakit en değerlisidir, biroldukca testten üstündür gözümde. Ancak bu demek değildir ki testlerin hepsi anlamsız. İntoleranslar kelam konusu olduğu anda eliminasyon diyetlerini ve soncularının en makus yanı bunlarda da net bir şey anlayamama ihtimalimizin olması. Zira intoleranslardaki semptomlar günler ortasında gelişebilir ve gözden kaçabilir. kimi vakit küçük fark edilmeyecek semptomlar verebilir baslarda. O yüzden testlerle eliminasyon diyetini bir müddet kombinlemek daha olumlu sonuçlar almanıza yarar verebilir. ***Eliminasyondaki mantık; intolerans olduğunu düşündüğümüz besinleri beslenmemizden çıkarıyoruz. Makul bir süre (1-2 ay) bu besinleri tüketmiyoruz ve daha sonrasında düşük oranda bu besinleri bir daha beslenmemize sokarak bedenimizin cevabını gözlemliyoruz. Besine karşı hala semptom veriyorsak (yukarıda saydığımız semptomlardan) intoleransımız var demektir. Tabi bu müddette kişinin sindirim sistemi için uygun bir beslenme düzenlenmelidir ve gerekirse supplementer takviyeler gerekirse öteki usuller ile altta yatan diğer meseleler varsa çözmek gerçek bir yaklaşım olacaktır. Alt kısımlarda adım adım eliminasyondan bahsedeceğiz. Buradan daha sonra da size hem sık görülen besin alerjilerinden birebir vakitte en sık görülen besin intoleranslarından ve de bunlara karşı neler yapılabileceğinden bahsedeceğim. Alerjiye niye olan besine alerjen denmektedir. Ve en sık alerjen olarak anılan besinler bunlardır: Süt ve eserleri Yumurta Balık Kabuklu deniz eserleri Fıstık Gluten Soya Mısır Maya Nightshades ailesi ( domates, patates, biber, patlıcan ) Her türlü kabuklu yemiş ağacı türevi = Badem, fındık, kaju, ceviz, antepfıstığı, brezilya cevizi vb. Çikolata Çilek biçimindedir. ***Gıda alerjisi daha öncede belirttiğimiz üzere immün bir karşılıktır ve alerjiniz olduğunu gözlemlediğiniz bir gıdayı hayatınızdan büsbütün çıkarmanız gerekmektedir. Alerjiler daha fazlaca kan testleriyle teşhis koyulabilir. Sindirim sisteminizi düzeltmenize karşın geçmeyen problemleriniz varsa besinlere karşı; Bu da bu besine alerjiniz olduğunu düşündürebilir. Artık buradan daha sonra daha epey besin intoleranslarından bahsedeceğiz… Besin intoleransları üstte da bahsetmiş olduğumiz üzere immün bir cevaptan fazla sindirim sistemindeki bozukluklarla alakalıdır. |