Akdeniz ve Karadeniz’e istilacı yengeçler geliyor Hint Okyanusu kökenli ‘charybdis longicollis’ çeşidindeki yengeç Kızıldeniz’i aşarak birinci kere 1954 yılında Doğu Akdeniz’de görüldü.
Birinci vakit içinderda ekosistemi tehdit etmeyen bu çeşidin popülasyonu, global ısınma ve bilinçsizce avlanan vatozlar niçiniyle son vakit içinderda epeyce fazla artış göstererek öteki tipler için tehlike yaratır hale geldi.
Tehlikenin boyutunu araştırmak için bölgeye gelerek, Adana ve Mersin’de bu yayılımı izleyen Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim vazifelisi Dr. Seyit Ali Kamanlı, Çukurova Üniversitesi akademisyenleriyle Adana ve Mersin’de saha çalışması yapmaya başladı.
‘Canlı kümelerini yiyerek biyoçeşitliliğin azalmasına niye oluyor’
Dr. Seyit Ali Kamanlı, istilacı yengeçlerin hayli süratli ürediğini ve başka çeşitleri baskı altında tuttuğunu kaydetti. Dr. Kamanlı, “Küresel ısınmanın bu derece tesirli olmadığı vakit içinderda vatozlar bu yengeçleri tüketerek popülasyonunu denetim altına alıyordu. Lakin, vatozların da bilinçsiz avcılık niçiniyle azalması üzerine istilacıların nüfusu denetimden çıktı. Bu yengeçler ekonomik kıymete sahip balıkların yumurtalarını, sucul bitkileri, algleri ve başka canlı kümelerini yiyerek biyoçeşitliliğin azalmasına niye oluyor. Bir başka tehlikesi ise, ülkemizde ekonomik pahası bulunan mavi yengeç cinslerinin ekosistemine müdahale ederek Akdeniz kıyılarında mavi yengeç nüfusunu azaltabileceği düşünülmektedir” diye konuştu.
‘Eldivenli yengeçler Karadeniz’e yaklaştı’
Dünyadaki istilacı öbür yengeç çeşitleri hakkında da bilgiler veren Dr. Kamanlı, ‘eriocheir sinensis’ çeşidinde, “Çin eldivenli yengeci’nin Kuzey Avrupa’yı istila ettiğini, Karadeniz’e hakikat da yaklaştığını söylemiş oldu.
Bunların dünyada en tehlikeli 100 istilacı tıp içinde bulunduğuna dikkat çeken Kamanlı, gemilerin bıraktığı sintine sular yardımıyla Asya’dan Kuzey Avrupa’ya kadar ulaştığını belirterek, “Bu yengeçler Tuna Irmağı’nın kollarında, ayrıyeten Sırbistan, Romanya ve son olarak da Bulgaristan kıyılarında görülmüştür. Gerekli tuzluluk ve sıcaklığa adapte olursa yakında Türkiye’de de görülmesi kaçınılmaz olacaktır. Bu yengeçler dere yataklarına yuvalama yapmaları durumunda taşkınlara niye olabiliyor. Ayrıyeten, drenaj kanallarında tıkanmalara da sebep olabiliyor. Tıpkı biçimde Akdeniz’de bulunan istilacı yengeç tipine ilişkin larvaların nerelere kadar yayılabileceğini, tuzluluk ve sıcaklık kıymetlerine bakarak belirleyip bu yayılımın önüne geçmek için gerekli çalışmaları planlayabiliriz” dedi.
DHA
Birinci vakit içinderda ekosistemi tehdit etmeyen bu çeşidin popülasyonu, global ısınma ve bilinçsizce avlanan vatozlar niçiniyle son vakit içinderda epeyce fazla artış göstererek öteki tipler için tehlike yaratır hale geldi.
Tehlikenin boyutunu araştırmak için bölgeye gelerek, Adana ve Mersin’de bu yayılımı izleyen Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim vazifelisi Dr. Seyit Ali Kamanlı, Çukurova Üniversitesi akademisyenleriyle Adana ve Mersin’de saha çalışması yapmaya başladı.
‘Canlı kümelerini yiyerek biyoçeşitliliğin azalmasına niye oluyor’
Dr. Seyit Ali Kamanlı, istilacı yengeçlerin hayli süratli ürediğini ve başka çeşitleri baskı altında tuttuğunu kaydetti. Dr. Kamanlı, “Küresel ısınmanın bu derece tesirli olmadığı vakit içinderda vatozlar bu yengeçleri tüketerek popülasyonunu denetim altına alıyordu. Lakin, vatozların da bilinçsiz avcılık niçiniyle azalması üzerine istilacıların nüfusu denetimden çıktı. Bu yengeçler ekonomik kıymete sahip balıkların yumurtalarını, sucul bitkileri, algleri ve başka canlı kümelerini yiyerek biyoçeşitliliğin azalmasına niye oluyor. Bir başka tehlikesi ise, ülkemizde ekonomik pahası bulunan mavi yengeç cinslerinin ekosistemine müdahale ederek Akdeniz kıyılarında mavi yengeç nüfusunu azaltabileceği düşünülmektedir” diye konuştu.
‘Eldivenli yengeçler Karadeniz’e yaklaştı’
Dünyadaki istilacı öbür yengeç çeşitleri hakkında da bilgiler veren Dr. Kamanlı, ‘eriocheir sinensis’ çeşidinde, “Çin eldivenli yengeci’nin Kuzey Avrupa’yı istila ettiğini, Karadeniz’e hakikat da yaklaştığını söylemiş oldu.
Bunların dünyada en tehlikeli 100 istilacı tıp içinde bulunduğuna dikkat çeken Kamanlı, gemilerin bıraktığı sintine sular yardımıyla Asya’dan Kuzey Avrupa’ya kadar ulaştığını belirterek, “Bu yengeçler Tuna Irmağı’nın kollarında, ayrıyeten Sırbistan, Romanya ve son olarak da Bulgaristan kıyılarında görülmüştür. Gerekli tuzluluk ve sıcaklığa adapte olursa yakında Türkiye’de de görülmesi kaçınılmaz olacaktır. Bu yengeçler dere yataklarına yuvalama yapmaları durumunda taşkınlara niye olabiliyor. Ayrıyeten, drenaj kanallarında tıkanmalara da sebep olabiliyor. Tıpkı biçimde Akdeniz’de bulunan istilacı yengeç tipine ilişkin larvaların nerelere kadar yayılabileceğini, tuzluluk ve sıcaklık kıymetlerine bakarak belirleyip bu yayılımın önüne geçmek için gerekli çalışmaları planlayabiliriz” dedi.
DHA