Yıllık müsaadelerde cumartesi tartışması En az bir yıllık kıdeme sahip bir çalışana dinlenmesi için fiyatlı müsaade verilmesi zaruridir. Çalışanların hem çalışma müddetleri, tıpkı vakitte yıllık fiyatlı müsaade kullanması ile ilgili kurallar, mevzuatta açıkça yer almaktadır. Her patron, kendi işyerlerinde yasal sonları aşmamak şartıyla çalışma saatlerini ve günlerini istediği üzere belirleyebilmektedir. Bu farklılıklar, çalışanların fiyatlı müsaade kullanımlarını da etkileyebilir.
YILLIK MÜSAADE HAKKI
Yıllık fiyatlı müsaade, çalışanlar için Anayasa ile garanti altına alınmış vazgeçilemez bir haktır. Bu sebeple, çalışanlar bu haktan kendi istekleriyle bile vazgeçemezler. Yıllık müsaade hakkı için, çalışanın, tıpkı patrona bağlı kıdem mühletinin en az bir yıl olması koşuldur. Çalışan her ‘bir’ yılını tamamladığında yıllık fiyatlı müsaadesine hak kazanır. Çalışanın, bunu takip eden hizmet yılı içerisinde kelam konusu müsaadesi kullanımı temeldir.
YILLIK MÜSAADE MÜHLETLERİ
Yıllık fiyatlı müsaade mühletleri İş Kanunu’nda belirlenmiş durumda. Bu bahisteki kanun hususu normatif hukuk kuralı formunda. Yani bir alt hudut var, ancak bir üst hudut yok.
Yıllık müsaade müddetleri şu biçimdedir:
– Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) kıdemi olanlar için 14 iş günü.
– Beş yıldan fazla on beş yıldan az kıdemi olanlar için 20 iş günü.
– On yıl ve daha fazla olanlar için 26 iş gününden az olamaz.
ÖZEL DURUMLAR
– Yeraltı işlerinde çalışanlar için yıllık müsaade mühletleri, 4 gün artırılarak uygulanır. Örneğin; 1 yıl maden işinde çalışan bir personel 14 yerine 18 iş günü müsaade hak edecektir.
– 18 yaş ve daha küçük yaşlarındaki çalışanlar ile 50 yaş ve 50 yaşın üstündeki personellerin yıllık müsaade müddeti 20 iş gününden az olamaz.
10 GÜNDEN AZ OLAMAZ
Geçtiğimiz senelerda İş Kanunu’nda yapılan değişiklikle yıllık müsaade kullanması açısından kıymetli bir düzenlemeye gidildi. Buna nazaran, müsaade müddeti bir modülü 10 günden az olmamak şartıyla istenildiği kadar bölünebilir. Örneğin, 14 gün müsaadesi olan bir çalışan 10 gün müsaadesini bir bütün olarak kullandıktan daha sonra geri kalanını 4 modülde kullanabilir.
MUKAVELEDE var ise
İş Kanunu haftalık en çok çalışma saatini 45 saat olarak belirlemiştir. Haftada 6 gün çalışılması durumunda, haftalık çalışmasını tamamlayan personelin 24 saat kesintisiz dinlenme hakkı, ‘hafta tatili’ olarak belirlenmiştir.
İş Kanunu çalışma müddetlerini bu türlü düzenlerken, patronlara birtakım noktalarda istedikleri üzere düzenleme yapma serbestisi tanımıştır. Örneğin, her emekçinin haftada 6 gün çalıştığı var sayılsa da patronun haftalık çalışma müddetini haftanın günlerine istediği üzere dağıtma yetkisi vardır. Bu manada, patron günde 11 saati aşmayacak biçimde, günlük çalışma mühletini istediği üzere belirleyebilecek ve haftalık çalışma mühletini de 6 günden daha kısa tutabilecektir. Örneğin, haftalık 45 saat çalışan bir işyerinde, haftada 5 gün, günde 9 saat çalışılabilir. bu türlü, işyerinde cumartesi günü fiilen çalışılmamaktadır.
Çalışanların cumartesi günü fiilen çalışmamaları durumunda, yıllık müsaade kullanmasında cumartesi gününün yıllık fiyatlı müsaadeden sayılıp sayılamayacağı hususu tartışmalıdır. Bu duruma ait açık bir yasal düzenleme olmaması ve genel olarak cumartesi gününü iş günü kabul edilmesi niçiniyle bir hayli işyerinde cuma günü yıllık müsaade kullanan personellerin cumartesi günleri de müsaade hakkından düşülmektedir.
YARGITAY NE DiYOR?
Yakın vakitte yayımlanan bir Yargıtay sonucunda (Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 02.03.2021 tarihindeki Temel No: 2021/897, Karar No: 2021/5272 sonucu), bu husus ile ilgili farklı bir bakış açısı ortaya konulmuştur. Kararda, cumartesi fiilen çalışma günü olmayan işyerlerinde cumartesinin yıllık müsaade günü sayılıp sayılmayacağının iş kontratları ile belirlenebileceğine karar verilmiştir. Bu bakımdan, çalışanın iş kontratında ya da toplu iş kontratında cumartesi günü ‘hafta tatili’ günü olarak belirlenmişse, çalışanların müsaade haklarında bu gün hafta tatili olarak değerlendirilecektir. ötürüsıyla, yıllık müsaade müddeti içine denk gelen cumartesi günleri müsaade hakkından düşmeyecek, yıllık müsaade gününden sayılmayacaktır.
Başka taraftan, cumartesi günü fiilen çalışma olmamasına karşın, iş kontratı ya da toplu iş kontratında cumartesi gününün hafta tatili olduğuna ait bir düzenleme yoksa patron çalışanın yıllık müsaade mühleti içine denk gelen cumartesi günlerini yıllık müsaade müddetinden düşebilecektir
KAYNAK: PROF. DR. CEM KILIÇ/NTV
YILLIK MÜSAADE HAKKI
Yıllık fiyatlı müsaade, çalışanlar için Anayasa ile garanti altına alınmış vazgeçilemez bir haktır. Bu sebeple, çalışanlar bu haktan kendi istekleriyle bile vazgeçemezler. Yıllık müsaade hakkı için, çalışanın, tıpkı patrona bağlı kıdem mühletinin en az bir yıl olması koşuldur. Çalışan her ‘bir’ yılını tamamladığında yıllık fiyatlı müsaadesine hak kazanır. Çalışanın, bunu takip eden hizmet yılı içerisinde kelam konusu müsaadesi kullanımı temeldir.
YILLIK MÜSAADE MÜHLETLERİ
Yıllık fiyatlı müsaade mühletleri İş Kanunu’nda belirlenmiş durumda. Bu bahisteki kanun hususu normatif hukuk kuralı formunda. Yani bir alt hudut var, ancak bir üst hudut yok.
Yıllık müsaade müddetleri şu biçimdedir:
– Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) kıdemi olanlar için 14 iş günü.
– Beş yıldan fazla on beş yıldan az kıdemi olanlar için 20 iş günü.
– On yıl ve daha fazla olanlar için 26 iş gününden az olamaz.
ÖZEL DURUMLAR
– Yeraltı işlerinde çalışanlar için yıllık müsaade mühletleri, 4 gün artırılarak uygulanır. Örneğin; 1 yıl maden işinde çalışan bir personel 14 yerine 18 iş günü müsaade hak edecektir.
– 18 yaş ve daha küçük yaşlarındaki çalışanlar ile 50 yaş ve 50 yaşın üstündeki personellerin yıllık müsaade müddeti 20 iş gününden az olamaz.
10 GÜNDEN AZ OLAMAZ
Geçtiğimiz senelerda İş Kanunu’nda yapılan değişiklikle yıllık müsaade kullanması açısından kıymetli bir düzenlemeye gidildi. Buna nazaran, müsaade müddeti bir modülü 10 günden az olmamak şartıyla istenildiği kadar bölünebilir. Örneğin, 14 gün müsaadesi olan bir çalışan 10 gün müsaadesini bir bütün olarak kullandıktan daha sonra geri kalanını 4 modülde kullanabilir.
MUKAVELEDE var ise
İş Kanunu haftalık en çok çalışma saatini 45 saat olarak belirlemiştir. Haftada 6 gün çalışılması durumunda, haftalık çalışmasını tamamlayan personelin 24 saat kesintisiz dinlenme hakkı, ‘hafta tatili’ olarak belirlenmiştir.
İş Kanunu çalışma müddetlerini bu türlü düzenlerken, patronlara birtakım noktalarda istedikleri üzere düzenleme yapma serbestisi tanımıştır. Örneğin, her emekçinin haftada 6 gün çalıştığı var sayılsa da patronun haftalık çalışma müddetini haftanın günlerine istediği üzere dağıtma yetkisi vardır. Bu manada, patron günde 11 saati aşmayacak biçimde, günlük çalışma mühletini istediği üzere belirleyebilecek ve haftalık çalışma mühletini de 6 günden daha kısa tutabilecektir. Örneğin, haftalık 45 saat çalışan bir işyerinde, haftada 5 gün, günde 9 saat çalışılabilir. bu türlü, işyerinde cumartesi günü fiilen çalışılmamaktadır.
Çalışanların cumartesi günü fiilen çalışmamaları durumunda, yıllık müsaade kullanmasında cumartesi gününün yıllık fiyatlı müsaadeden sayılıp sayılamayacağı hususu tartışmalıdır. Bu duruma ait açık bir yasal düzenleme olmaması ve genel olarak cumartesi gününü iş günü kabul edilmesi niçiniyle bir hayli işyerinde cuma günü yıllık müsaade kullanan personellerin cumartesi günleri de müsaade hakkından düşülmektedir.
YARGITAY NE DiYOR?
Yakın vakitte yayımlanan bir Yargıtay sonucunda (Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 02.03.2021 tarihindeki Temel No: 2021/897, Karar No: 2021/5272 sonucu), bu husus ile ilgili farklı bir bakış açısı ortaya konulmuştur. Kararda, cumartesi fiilen çalışma günü olmayan işyerlerinde cumartesinin yıllık müsaade günü sayılıp sayılmayacağının iş kontratları ile belirlenebileceğine karar verilmiştir. Bu bakımdan, çalışanın iş kontratında ya da toplu iş kontratında cumartesi günü ‘hafta tatili’ günü olarak belirlenmişse, çalışanların müsaade haklarında bu gün hafta tatili olarak değerlendirilecektir. ötürüsıyla, yıllık müsaade müddeti içine denk gelen cumartesi günleri müsaade hakkından düşmeyecek, yıllık müsaade gününden sayılmayacaktır.
Başka taraftan, cumartesi günü fiilen çalışma olmamasına karşın, iş kontratı ya da toplu iş kontratında cumartesi gününün hafta tatili olduğuna ait bir düzenleme yoksa patron çalışanın yıllık müsaade mühleti içine denk gelen cumartesi günlerini yıllık müsaade müddetinden düşebilecektir
KAYNAK: PROF. DR. CEM KILIÇ/NTV