Yıldız Holding, Cargill ile iştirakini niye bitirdi? Murat Ülker deklare etti Yıldız Holding, Cargill Besin ile ortak olduğu PNS Pendik Nişasta A.Ş’deki yüzde 50 hissesinin satışı için Oba Makarna’nın çatı şirketi Alpinvest’le muahedeye vardı.
Pay evresinin gerçekleşmesiyle Ülker’in Cargill’le iştiraki biterken şirket yoluna, Alpinvest-Cargill iştirakinde devam edecek.
Murat Ülker, Cargill’le paydaşlığı niye bitirdiklerini yazdı
Ülker-Cargill iştirakini sonlandıran satışın öne sürülen sebebini ise Murat Ülker, kendi bloğunda yayınladığı “Yabancı İştiraklerde Risk Yönetimi” yazısında anlattı.
Yazısına yabancı paydaşlıklar mevzusuyla başlayan Murat Ülker, “Eğer bir yabancı ile iştirak yapıyorsanız olağan ki farklı kültürler devreye giriyor. İştiraklerde her vakit işler istendiği üzere gitmeyebilir. Kaçınılmaz çatışmalar ve karşılanmamış beklentiler en büyük sorun alanlarıdır. Şayet ortak bir de yabancı ise kuşkusuz işler biraz daha karışır” tabirlerini kullandı.
Kültür araştırmacısı Hofstede’nin Hofstede Insight isimli şirketinde çalışan iki araştırmacının, iştiraklere data teşkil edecek biçimde ülke kültürlerini rekabetçiler, organizatörler, temaslılar, karşılıklılar, diplomatlar, maratoncular ve zanaatkarlar olarak yediye ayırdıklarına dikkat çeken Ülker, bunların özelliklerini tek tek açıklayarak, Pendik Nişasta satışına ait şunları yazdı:
“Belli ortaklarla umduğumuz bütün avantajı sağlayamadık”
“Bizim Yıldız Holding global deneyimimiz nerdeyse her ülke külçeşidini kapsıyor. Evvel ihracatla başlamakla bir arada, paydaşlık alanındaki en büyük birikimi hiç kuşkusuz, ülkemizde gerçekleştirdiğimiz ortak teşebbüslerle (joint venture) sağladık . Yabancı iştiraklerimiz, dünyaya açılmamızda en azından niyet safhasında bizim için bir nevi hazırlık olmuştur. Bu iştiraklerle tahminen teknoloji ve rekabette umduğumuz bütün avantajı sağlayamadık. Ortaklarımız bulunmak istedikleri lokal piyasada bizimle bir inanç buldular. Bizim lokal deneyim ve piyasadaki gücümüzle bizimle bir arada yol aldılar.
Bisküvi ve atıştırmalık alanlarında pladis ismiyle kurduğumuz küresel şirket dünyanın en büyük üçüncü bisküvi şirketi oldu. Keza Türkiye, İngiltere, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesindeki en büyük besin şirketiyiz.
“Yabancıların birinci teklifi satın alma olmuştur, biz sürekli reddettik”
1990lı yılların başında dünyaya açılmayı düşünmekle ve hatta bugünü hayal etmekle birlikte yakın gayemiz; gerekli gördüğümüz stratejik alanda yabancılarla iştirak kurmaktı. Bugün şartlar birtakım kategoriler için değişti, bu durumda hala devam eden iştiraklerimiz da var sonlandırdıklarımız da. Sonlandırdığımız iştiraklerimiz da dahil olmak üzere her birinin işimize katkısı son derece manalı olmuştur.
Yabancılarla iştirakte ekseriyetle birinci teklif onlardan gelmiştir ve bizi satın almak istemişlerdir. Bizse sürekli bu seçeneği reddettik. Besin alanında yatırıma karar verdiklerinde, yaptıkları araştırmaların kararı daima bizi işaret etmiş. kimi vakit onların teklifleriyle, bizim yabancılarla ortak olalım stratejimiz üst üste denk gelmiştir.
“Cargill ile rakiptik, kaçınılmaz ortak olduk”
Birinci yabancı ortağımız 1993 yılında Cerestar oldu. Cerestar nişasta ve glikoz üstüne Avrupa’nın en büyüğüydü, sahibi ise en büyük pancar şekeri üreticilerinden biri olan Begin Say idi. Onlarla iştirak yaptık. niye? Zira Türkiye’de glikoz üretimi yok üzereydi, epeyce azdı. Glikoz teknik olarak gerekli bir şekerdir. Glikoz olmaz ise sakız şekerleme, çikolata kaplamalı ve benzeri mamüller rafta şekerlenir. Türkiye’de hem yoktu tıpkı vakitte fiyatı kurumadde bazında bile şekerden değerliydi. halbuki teknik olarak ucuz olması lazım ve biz yatırım yaptıktan daha sonra fiyatı düştü. daha sonrasında öteki yabancılar ve yerliler tıpkı alana yatırım yaptı. Piyasa düzgün bir seyre oturdu. Türkiye’de bu işi en büyük çapta yapan Cargill’dir. Bizim Cerestar ile ortaklığımızdan yıllar daha sonra, Cargill Cerestar’ı satın aldı. Cargill’in ülkemizde yüzde yüz kendine ilişkin büyük kapasiteli bir fabrikası var. Bir de Cargill dünyada Cerestar’ı satın aldığı için ülkemizde Pendik Nişasta şirketinde yüzde 50/50 ortağız. Yani sonuçta Cargill ile rakiptik, ancak kaçınılmaz ortak olduk. Cargill tıpkı üretimi kendi fabrikasında, biz de ortak olduğumuz fabrikada yapıyoruz. İkimiz de âlâ para kazanıyoruz. hiç bir sorun çıkmıyor. Biz Pendik Nişasta olarak birtakım imalatlar için Cerestar’a lisans ödüyorduk, artık lisans da ödemiyoruz, iş senelerca bu biçimde devam etti.
“Bir ortağım ile sevişemedik”
Fakat birinci sefer bence üstte anlattığım niçinlerden mi bilmem, bir ortağım ile sevişimedik, niyesini anlatayım;
Üstte izah etmiştim; 1980lerde ülkemizde CPC isimli küresel şirketin yatırımı ve %100 yerli Vaniköy şirketi mısır işler ve glikoz üretirdi. Nihayetinde yalnızca Vaniköy (Süleymangil Ailesi) ayakta kaldı ve glikoz fahiş fiyata satılır oldu. Kapasite artışı için aile yeni bir yatırıma girişmişti, lakin mali çıkmaza girmişlerdi. İki büyük müşterisi olan Kent (Yakup Tahincioğlu) ve biz (Ülker) yatırıma devam etmek için şirkete ortak olduk. Çünkü tedarik ve maliyet açısından bu dikey entegrasyon yatırımı elzemdi. Lakin sonrasındasında aile içi uyuşmazlık sonucunda Türkiye’ye girmek için hayli cazip bir teklif veren Cargill şirketine çoğunluk paylarını devretmişlerdi. O vakit Cargill (A. Blankenstein) bize, âlâ para veririz, bizimle ortak kalmanızı tavsiye etmem demişti, anlamamıştım. Ama gelen birinci Şeker Bayramının hemilk öncesi glikoza yüklü bir artırım yapmışlardı. Bu hepimizi güç durumda bırakmıştı. Çünkü bayram öncesi siparişler alınmış fiyatlar kesilmişti.
“Pendik kadük bir işletme olarak kaldı. Alan hayrını görsün”
aslına bakarsanız bu tip tekelci tavırlar niçiniyle biz Cerestar’ı ortak alarak bir stratejik iş olarak Pendik Nişasta Sanayi İşletmesini kurmuştuk. Hatta “Stratejik Yatırım” olarak teşvik almıştık. Ülkede birinci kapsamlı nişasta ve türevleri üretim şirketiydi. Lakin heyhat bilahare Cerestar’ı satın alan Cargill ile bir daha çarnaçar 50/50 ortak olmuştuk. Bizim stratejik yatırım masal olmuştu. Pendik verimli, karlı fakat kadük bir işletme olarak kaldı ve bizim hissemiz nihayet satıldı. Alan hayrını görsün.”
Pay evresinin gerçekleşmesiyle Ülker’in Cargill’le iştiraki biterken şirket yoluna, Alpinvest-Cargill iştirakinde devam edecek.
Murat Ülker, Cargill’le paydaşlığı niye bitirdiklerini yazdı
Ülker-Cargill iştirakini sonlandıran satışın öne sürülen sebebini ise Murat Ülker, kendi bloğunda yayınladığı “Yabancı İştiraklerde Risk Yönetimi” yazısında anlattı.
Yazısına yabancı paydaşlıklar mevzusuyla başlayan Murat Ülker, “Eğer bir yabancı ile iştirak yapıyorsanız olağan ki farklı kültürler devreye giriyor. İştiraklerde her vakit işler istendiği üzere gitmeyebilir. Kaçınılmaz çatışmalar ve karşılanmamış beklentiler en büyük sorun alanlarıdır. Şayet ortak bir de yabancı ise kuşkusuz işler biraz daha karışır” tabirlerini kullandı.
Kültür araştırmacısı Hofstede’nin Hofstede Insight isimli şirketinde çalışan iki araştırmacının, iştiraklere data teşkil edecek biçimde ülke kültürlerini rekabetçiler, organizatörler, temaslılar, karşılıklılar, diplomatlar, maratoncular ve zanaatkarlar olarak yediye ayırdıklarına dikkat çeken Ülker, bunların özelliklerini tek tek açıklayarak, Pendik Nişasta satışına ait şunları yazdı:
“Belli ortaklarla umduğumuz bütün avantajı sağlayamadık”
“Bizim Yıldız Holding global deneyimimiz nerdeyse her ülke külçeşidini kapsıyor. Evvel ihracatla başlamakla bir arada, paydaşlık alanındaki en büyük birikimi hiç kuşkusuz, ülkemizde gerçekleştirdiğimiz ortak teşebbüslerle (joint venture) sağladık . Yabancı iştiraklerimiz, dünyaya açılmamızda en azından niyet safhasında bizim için bir nevi hazırlık olmuştur. Bu iştiraklerle tahminen teknoloji ve rekabette umduğumuz bütün avantajı sağlayamadık. Ortaklarımız bulunmak istedikleri lokal piyasada bizimle bir inanç buldular. Bizim lokal deneyim ve piyasadaki gücümüzle bizimle bir arada yol aldılar.
Bisküvi ve atıştırmalık alanlarında pladis ismiyle kurduğumuz küresel şirket dünyanın en büyük üçüncü bisküvi şirketi oldu. Keza Türkiye, İngiltere, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesindeki en büyük besin şirketiyiz.
“Yabancıların birinci teklifi satın alma olmuştur, biz sürekli reddettik”
1990lı yılların başında dünyaya açılmayı düşünmekle ve hatta bugünü hayal etmekle birlikte yakın gayemiz; gerekli gördüğümüz stratejik alanda yabancılarla iştirak kurmaktı. Bugün şartlar birtakım kategoriler için değişti, bu durumda hala devam eden iştiraklerimiz da var sonlandırdıklarımız da. Sonlandırdığımız iştiraklerimiz da dahil olmak üzere her birinin işimize katkısı son derece manalı olmuştur.
Yabancılarla iştirakte ekseriyetle birinci teklif onlardan gelmiştir ve bizi satın almak istemişlerdir. Bizse sürekli bu seçeneği reddettik. Besin alanında yatırıma karar verdiklerinde, yaptıkları araştırmaların kararı daima bizi işaret etmiş. kimi vakit onların teklifleriyle, bizim yabancılarla ortak olalım stratejimiz üst üste denk gelmiştir.
“Cargill ile rakiptik, kaçınılmaz ortak olduk”
Birinci yabancı ortağımız 1993 yılında Cerestar oldu. Cerestar nişasta ve glikoz üstüne Avrupa’nın en büyüğüydü, sahibi ise en büyük pancar şekeri üreticilerinden biri olan Begin Say idi. Onlarla iştirak yaptık. niye? Zira Türkiye’de glikoz üretimi yok üzereydi, epeyce azdı. Glikoz teknik olarak gerekli bir şekerdir. Glikoz olmaz ise sakız şekerleme, çikolata kaplamalı ve benzeri mamüller rafta şekerlenir. Türkiye’de hem yoktu tıpkı vakitte fiyatı kurumadde bazında bile şekerden değerliydi. halbuki teknik olarak ucuz olması lazım ve biz yatırım yaptıktan daha sonra fiyatı düştü. daha sonrasında öteki yabancılar ve yerliler tıpkı alana yatırım yaptı. Piyasa düzgün bir seyre oturdu. Türkiye’de bu işi en büyük çapta yapan Cargill’dir. Bizim Cerestar ile ortaklığımızdan yıllar daha sonra, Cargill Cerestar’ı satın aldı. Cargill’in ülkemizde yüzde yüz kendine ilişkin büyük kapasiteli bir fabrikası var. Bir de Cargill dünyada Cerestar’ı satın aldığı için ülkemizde Pendik Nişasta şirketinde yüzde 50/50 ortağız. Yani sonuçta Cargill ile rakiptik, ancak kaçınılmaz ortak olduk. Cargill tıpkı üretimi kendi fabrikasında, biz de ortak olduğumuz fabrikada yapıyoruz. İkimiz de âlâ para kazanıyoruz. hiç bir sorun çıkmıyor. Biz Pendik Nişasta olarak birtakım imalatlar için Cerestar’a lisans ödüyorduk, artık lisans da ödemiyoruz, iş senelerca bu biçimde devam etti.
“Bir ortağım ile sevişemedik”
Fakat birinci sefer bence üstte anlattığım niçinlerden mi bilmem, bir ortağım ile sevişimedik, niyesini anlatayım;
Üstte izah etmiştim; 1980lerde ülkemizde CPC isimli küresel şirketin yatırımı ve %100 yerli Vaniköy şirketi mısır işler ve glikoz üretirdi. Nihayetinde yalnızca Vaniköy (Süleymangil Ailesi) ayakta kaldı ve glikoz fahiş fiyata satılır oldu. Kapasite artışı için aile yeni bir yatırıma girişmişti, lakin mali çıkmaza girmişlerdi. İki büyük müşterisi olan Kent (Yakup Tahincioğlu) ve biz (Ülker) yatırıma devam etmek için şirkete ortak olduk. Çünkü tedarik ve maliyet açısından bu dikey entegrasyon yatırımı elzemdi. Lakin sonrasındasında aile içi uyuşmazlık sonucunda Türkiye’ye girmek için hayli cazip bir teklif veren Cargill şirketine çoğunluk paylarını devretmişlerdi. O vakit Cargill (A. Blankenstein) bize, âlâ para veririz, bizimle ortak kalmanızı tavsiye etmem demişti, anlamamıştım. Ama gelen birinci Şeker Bayramının hemilk öncesi glikoza yüklü bir artırım yapmışlardı. Bu hepimizi güç durumda bırakmıştı. Çünkü bayram öncesi siparişler alınmış fiyatlar kesilmişti.
“Pendik kadük bir işletme olarak kaldı. Alan hayrını görsün”
aslına bakarsanız bu tip tekelci tavırlar niçiniyle biz Cerestar’ı ortak alarak bir stratejik iş olarak Pendik Nişasta Sanayi İşletmesini kurmuştuk. Hatta “Stratejik Yatırım” olarak teşvik almıştık. Ülkede birinci kapsamlı nişasta ve türevleri üretim şirketiydi. Lakin heyhat bilahare Cerestar’ı satın alan Cargill ile bir daha çarnaçar 50/50 ortak olmuştuk. Bizim stratejik yatırım masal olmuştu. Pendik verimli, karlı fakat kadük bir işletme olarak kaldı ve bizim hissemiz nihayet satıldı. Alan hayrını görsün.”