Yabancı yatırımda artık büyük düşünmüyor Yabancı yatırımcıların Türkiye’ye direkt yatırımlarındaki düşüş, yatırım teşvik evraklarına de yansıdı. Yabancı yatırımcıların eksiksiz yeni yatırımları için düzenlenen yatırım teşvik evrakları adet bazında artsa da yatırım başına ortalama kıymet bazında önemli oranda geriledi. Eksiksiz yeni yatırımlarda son 3 yıldır yabancıların hissesi yüzde 10’un altında gerçekleşiyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın her ay sistemli olarak yayınladığı Yatırım Teşvik Evrakı İstatistikleri’ne göre, 2010 -2020 yılları içinde toplam 35 bin 414 adet eksiksiz yeni yatırım için teşvik dokümanı düzenlenirken, toplam sabit yatırım meblağı 847,1 milyar TL olarak hesaplandı. Kelam konusu 10 yıllık devirde, yabancı yatırımcıların öngörülen eksiksiz yeni yatırım adedi ise 1.252, sabit yatırım meblağı toplam 192 milyar TL oldu. Toplam tam yeni yatırımlar ortasında yabancıların hissesi 2010 yılında yüzde 14 iken, bu oran 2017’de yüzde 60’a kadar çıktı. Lakin devam eden senelerda yabancı yatırımların hissesi önemli oranda geriledi; 2018’de yüzde 6, 2019’da yüzde 5, 2020’de yüzde 7 olarak gerçekleşti.
Dünya’dan Merve YİĞİTCAN’ın haberine nazaran yatırım teşvik istatistiklerine bakıldığında, yabancıların yatırım teşvik dokümanı adedinin yıllar ortasında tertipli olarak arttığı, lakin sabit yatırım fiyatlarının birebir oranda artmadığı görüldü. Yabancıların 2013 yılında 85 adet yatırım teşvik dokümanı için 10 milyar TL civarında bir sabit yatırım fiyatı hesaplanırken, 2020’de 169 yatırımın toplam sabit yatırım fiyatının 11,4 milyar TL olduğu görüldü. Yatırım sayısındaki artışa karşın yatırımların pahasındaki düşüş, yabancıların büyük yatırımdan çekindiğini, daha epeyce küçük yatırımları tercih ettiğini gösteriyor.
en çok ‘enerji’ye yatırdılar
Yabancıların 2010 ile 2020 yılları içinde gerçekleştirdiği tam yeni yatırımların dallara bakılırsa dağılımına bakıldığında, en çok ilgisi imalat dalı gördü. İmalat dalına 10 yıllık devirde yabancılar tarafınca 825 adet eksiksiz yeni yatırım için müracaatta bulunuldu. Bu kesimi 199 adetle hizmetler, 132 adetle güç, 54 adetle madencilik, 38 adetle de tarım kesimi takip etti. Yatırım adedi olarak imalat dalı önde olsa da sabit yatırım meblağı manasında güç dalı başı çekti. Yabancılar 10 yılda 139 milyar TL’lik güç yatırımı yaptı. Kelam konusu devirde yabancılar hizmetler bölümüne 27,4 milyar TL, imalat bölümüne 22,1 milyar TL, madencilik bölümüne 2,3 milyar TL, tarım dalına ise 293 milyon TL’lik yatırım için başvurdu.
1’inci bölge birinci sırada
Yabancıların yatırım için en çok 1’inci bölgeyi tercih ettiği görüldü. 2010-2020 yılları içinde yabancı sermayeli yatırımcılar Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli ve Muğla’nın yer aldığı 1’inci Bölge’ye 543 adet yatırım için başvururken, yatırım için en az 6’ncı Bölge’yi tercih ettiler. Yabancılar tarafınca son 10 yılda 6’ncı Bölge’ye 65 adet yatırım için müracaat yapıldı. Öte yandan Türkiye’ye 2019 ve 2020 yılında global memleketler arası direkt yatırımlarda (UDY) düşüş gerçekleşmişti. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) Dünya Yatırım Raporu’na nazaran Türkiye’ye global UDY girişi 2019’da yüzde 35, 2020 yılında da yüzde 15 daralmıştı. Ayrıyeten Türkiye’nin uzun yıllar boyunca global UDY pastasından aldığı hisse yüzde 1’ler civarında olurken, şu an hissesi yüzde 0,8’e düştü.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın her ay sistemli olarak yayınladığı Yatırım Teşvik Evrakı İstatistikleri’ne göre, 2010 -2020 yılları içinde toplam 35 bin 414 adet eksiksiz yeni yatırım için teşvik dokümanı düzenlenirken, toplam sabit yatırım meblağı 847,1 milyar TL olarak hesaplandı. Kelam konusu 10 yıllık devirde, yabancı yatırımcıların öngörülen eksiksiz yeni yatırım adedi ise 1.252, sabit yatırım meblağı toplam 192 milyar TL oldu. Toplam tam yeni yatırımlar ortasında yabancıların hissesi 2010 yılında yüzde 14 iken, bu oran 2017’de yüzde 60’a kadar çıktı. Lakin devam eden senelerda yabancı yatırımların hissesi önemli oranda geriledi; 2018’de yüzde 6, 2019’da yüzde 5, 2020’de yüzde 7 olarak gerçekleşti.
Dünya’dan Merve YİĞİTCAN’ın haberine nazaran yatırım teşvik istatistiklerine bakıldığında, yabancıların yatırım teşvik dokümanı adedinin yıllar ortasında tertipli olarak arttığı, lakin sabit yatırım fiyatlarının birebir oranda artmadığı görüldü. Yabancıların 2013 yılında 85 adet yatırım teşvik dokümanı için 10 milyar TL civarında bir sabit yatırım fiyatı hesaplanırken, 2020’de 169 yatırımın toplam sabit yatırım fiyatının 11,4 milyar TL olduğu görüldü. Yatırım sayısındaki artışa karşın yatırımların pahasındaki düşüş, yabancıların büyük yatırımdan çekindiğini, daha epeyce küçük yatırımları tercih ettiğini gösteriyor.
en çok ‘enerji’ye yatırdılar
Yabancıların 2010 ile 2020 yılları içinde gerçekleştirdiği tam yeni yatırımların dallara bakılırsa dağılımına bakıldığında, en çok ilgisi imalat dalı gördü. İmalat dalına 10 yıllık devirde yabancılar tarafınca 825 adet eksiksiz yeni yatırım için müracaatta bulunuldu. Bu kesimi 199 adetle hizmetler, 132 adetle güç, 54 adetle madencilik, 38 adetle de tarım kesimi takip etti. Yatırım adedi olarak imalat dalı önde olsa da sabit yatırım meblağı manasında güç dalı başı çekti. Yabancılar 10 yılda 139 milyar TL’lik güç yatırımı yaptı. Kelam konusu devirde yabancılar hizmetler bölümüne 27,4 milyar TL, imalat bölümüne 22,1 milyar TL, madencilik bölümüne 2,3 milyar TL, tarım dalına ise 293 milyon TL’lik yatırım için başvurdu.
1’inci bölge birinci sırada
Yabancıların yatırım için en çok 1’inci bölgeyi tercih ettiği görüldü. 2010-2020 yılları içinde yabancı sermayeli yatırımcılar Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli ve Muğla’nın yer aldığı 1’inci Bölge’ye 543 adet yatırım için başvururken, yatırım için en az 6’ncı Bölge’yi tercih ettiler. Yabancılar tarafınca son 10 yılda 6’ncı Bölge’ye 65 adet yatırım için müracaat yapıldı. Öte yandan Türkiye’ye 2019 ve 2020 yılında global memleketler arası direkt yatırımlarda (UDY) düşüş gerçekleşmişti. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) Dünya Yatırım Raporu’na nazaran Türkiye’ye global UDY girişi 2019’da yüzde 35, 2020 yılında da yüzde 15 daralmıştı. Ayrıyeten Türkiye’nin uzun yıllar boyunca global UDY pastasından aldığı hisse yüzde 1’ler civarında olurken, şu an hissesi yüzde 0,8’e düştü.