Türkiye’de nakit ödeme kıymetini koruyacak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Nakit Kullanım Alışkanlıkları Anketi sonuçları, her ne kadar kartlı ödemeler günlük hayatta kıymetli bir yer edinse de, Türkiye’de nakdin öbür ödeme biçimlerine bakılırsa hayli daha baskın olduğunu, kısa vadede de başka ödeme biçimlerine karşı kıymetini koruyacağını ortaya koydu.
TCMB’nin geçen yılın eylül-ekim periyodunda Türkiye’de nakit kullanım alışkanlıklarını anlamaya ve nakdin ödeme biçimleri ortasındaki değerini incelemeye yönelik yaptığı Nakit Kullanım Alışkanlıkları Anketi’nin sonuçları, Merkezin Güncesi’nde yayımlandı.
Türkiye genelini temsilen 16-65 yaş ortası 1.200 bayan ve 1.200 erkeğin katıldığı ankette, iştirakçilerin yüzde 46,1’i düşük eğitim ve yüzde 56,2’si düşük finansal okuryazarlık düzeyinde olduğu görüldü.
Anket neticelerina göre, bireylerin yüzde 32,3’ü gelirinin tamamını nakit olarak, yüzde 30,3’ü ise tamamını banka hesabı üzerinden elde ediyor. Gelirinin tamamını yahut çoğunluğunu nakit olarak elde edenlerin oranı yüzde 55,1 seviyesinde gerçekleşti. Eğitim seviyesi arttıkça geliri nakit olarak elde etme oranının da azaldığı gözlendi.
Olağan bir günde cüzdanda taşınan medyan para ölçüsü 150 lira iken, demografik özelliklere bakılırsa cüzdanda taşınan ortalama para ölçüsünün değiştiği dikkati çekti. Bu doğrultuda 40-54 yaş kümesi, kendi hesabına çalışanlar, yüksek eğitim ve yüksek gelir düzebir daha sahip şahısların gün ortasında cüzdanlarında daha fazla nakit taşıdığı, yüksek finansal okuryazarlık düzebir daha sahip bireylerin ise cüzdanlarında daha az nakit taşıdığı görüldü.
ATM’den yahut bankadan bir kezde çekilen nakit para fiyatının medyanı 500 lira, ortalaması 963 lira olarak hesaplandı. Anket sonuçları, bu fiyatın emekliler, 55-64 yaş içindekiler, en yüksek gelir grubundakiler ve yüksek finansal okuryazarlık düzeyindekiler için daha fazla olduğu ortaya koydu.
EĞİTİM SEVİYESİ VE GELİR DÜZEYİ ARTTIKÇA NAKİT KULLANIM ORANI AZALIYOR
Anket neticelerina göre, bireyler kendilerini harcamalarda “sıklıkla nakit kullanan” olarak tanımladı.
Ödeme biçimlerine göre kendini tanımlama formülleri demografik özelliklerine nazaran farklılık gösterdi. Kendini “sıklıkla nakit kullanan” olarak tanımlama 16-24 yaş ve 65 yaş üstü kümelerde daha yaygınken, kendi hesabına çalışanlarda öbür meslek kümelerine bakılırsa daha düşük oranda oldu. Öte yandan eğitim seviyesi ve gelir düzeyi arttıkça kendini “sıklıkla nakit kullanan” olarak tanımlayanların oranı azaldı.
Finansal kapsayıcılık ve kayıt dışılık, bireylerin kullandıkları ödeme araçlarına nazaran kendilerini tanımlama usullerinde tesirli oldu.
Buna göre, iştirakçilerin yüzde 18,3’ünün rastgele bir bankada mevduat hesabı bulunmazken, çalışma hayatında etkin olarak bulunan iştirakçilerin yüzde 19,1’i rastgele bir toplumsal güvenlik kurumuna kayıtlı değil. Kendini “sıklıkla nakit kullanan” olarak tanımlamanın, rastgele bir bankada mevduat hesabı bulunmayan iştirakçiler ve rastgele bir toplumsal güvenlik kurumuna bağlı olmayan iştirakçiler içinde ise hayli daha yaygın olması dikkati çekti.
GELECEK PERİYOTTA NAKİT KULLANIMINDA KAYDA KIYMET BİR DÜŞÜŞ YAŞANMAYACAK
Ankete katılanlar içinde, gelecek bir yıl ortasında nakit parayı daha fazla kullanacağını belirtenlerin oranı daha az kullanacağını bildirenlere nazaran daha fazla oldu. Bu durum, gelecek devirde nakit kullanmasında kayda paha bir düşüş yaşanmayacağına işaret etti.
Bireylerin nakit tercih etmesinde alışkanlık, satıcının tercihi, saklılık, yaygınlık, harcamaları denetim etme kolaylığı, fiyat avantajı, maliyetin düşük olması, kullanım kolaylığı, güvenlik ve sürat üzere faktörler öne çıktı.
Anket kapsamında ayrıyeten, 1.537 iştirakçiye hafta sonu dahil 4 gün boyunca yaptıkları tüm süreçleri kaydetmeleri için ödeme günlüğü formu verildi. Ödeme günlüğü neticelerina nazaran nakitle yapılan alışverişler, alışveriş noktalarında yapılan toplam alışverişlerin süreç sayısı bazında yüzde 89,5’ini, fiyat bazında yüzde 76’sını oluşturdu. Bu çerçevede, Türkiye’de nakit kullanım oranının Avro Bölgesi’ndeki ülkelerde ödeme günlüklerine nazaran hesaplanan nakit kullanım oranlarına kıyasla pek yüksek olduğu görüldü.
Anket sonuçları, her ne kadar kartlı ödemeler günlük hayatta kıymetli bir yer edinse de, Türkiye’de nakdin öbür ödeme biçimlerine göre fazlaca daha baskın olduğunu, nakdin kısa vadede başka ödeme biçimlerine karşı kıymetini koruyacağına işaret etti.
KAYNAK: AA
TCMB’nin geçen yılın eylül-ekim periyodunda Türkiye’de nakit kullanım alışkanlıklarını anlamaya ve nakdin ödeme biçimleri ortasındaki değerini incelemeye yönelik yaptığı Nakit Kullanım Alışkanlıkları Anketi’nin sonuçları, Merkezin Güncesi’nde yayımlandı.
Türkiye genelini temsilen 16-65 yaş ortası 1.200 bayan ve 1.200 erkeğin katıldığı ankette, iştirakçilerin yüzde 46,1’i düşük eğitim ve yüzde 56,2’si düşük finansal okuryazarlık düzeyinde olduğu görüldü.
Anket neticelerina göre, bireylerin yüzde 32,3’ü gelirinin tamamını nakit olarak, yüzde 30,3’ü ise tamamını banka hesabı üzerinden elde ediyor. Gelirinin tamamını yahut çoğunluğunu nakit olarak elde edenlerin oranı yüzde 55,1 seviyesinde gerçekleşti. Eğitim seviyesi arttıkça geliri nakit olarak elde etme oranının da azaldığı gözlendi.
Olağan bir günde cüzdanda taşınan medyan para ölçüsü 150 lira iken, demografik özelliklere bakılırsa cüzdanda taşınan ortalama para ölçüsünün değiştiği dikkati çekti. Bu doğrultuda 40-54 yaş kümesi, kendi hesabına çalışanlar, yüksek eğitim ve yüksek gelir düzebir daha sahip şahısların gün ortasında cüzdanlarında daha fazla nakit taşıdığı, yüksek finansal okuryazarlık düzebir daha sahip bireylerin ise cüzdanlarında daha az nakit taşıdığı görüldü.
ATM’den yahut bankadan bir kezde çekilen nakit para fiyatının medyanı 500 lira, ortalaması 963 lira olarak hesaplandı. Anket sonuçları, bu fiyatın emekliler, 55-64 yaş içindekiler, en yüksek gelir grubundakiler ve yüksek finansal okuryazarlık düzeyindekiler için daha fazla olduğu ortaya koydu.
EĞİTİM SEVİYESİ VE GELİR DÜZEYİ ARTTIKÇA NAKİT KULLANIM ORANI AZALIYOR
Anket neticelerina göre, bireyler kendilerini harcamalarda “sıklıkla nakit kullanan” olarak tanımladı.
Ödeme biçimlerine göre kendini tanımlama formülleri demografik özelliklerine nazaran farklılık gösterdi. Kendini “sıklıkla nakit kullanan” olarak tanımlama 16-24 yaş ve 65 yaş üstü kümelerde daha yaygınken, kendi hesabına çalışanlarda öbür meslek kümelerine bakılırsa daha düşük oranda oldu. Öte yandan eğitim seviyesi ve gelir düzeyi arttıkça kendini “sıklıkla nakit kullanan” olarak tanımlayanların oranı azaldı.
Finansal kapsayıcılık ve kayıt dışılık, bireylerin kullandıkları ödeme araçlarına nazaran kendilerini tanımlama usullerinde tesirli oldu.
Buna göre, iştirakçilerin yüzde 18,3’ünün rastgele bir bankada mevduat hesabı bulunmazken, çalışma hayatında etkin olarak bulunan iştirakçilerin yüzde 19,1’i rastgele bir toplumsal güvenlik kurumuna kayıtlı değil. Kendini “sıklıkla nakit kullanan” olarak tanımlamanın, rastgele bir bankada mevduat hesabı bulunmayan iştirakçiler ve rastgele bir toplumsal güvenlik kurumuna bağlı olmayan iştirakçiler içinde ise hayli daha yaygın olması dikkati çekti.
GELECEK PERİYOTTA NAKİT KULLANIMINDA KAYDA KIYMET BİR DÜŞÜŞ YAŞANMAYACAK
Ankete katılanlar içinde, gelecek bir yıl ortasında nakit parayı daha fazla kullanacağını belirtenlerin oranı daha az kullanacağını bildirenlere nazaran daha fazla oldu. Bu durum, gelecek devirde nakit kullanmasında kayda paha bir düşüş yaşanmayacağına işaret etti.
Bireylerin nakit tercih etmesinde alışkanlık, satıcının tercihi, saklılık, yaygınlık, harcamaları denetim etme kolaylığı, fiyat avantajı, maliyetin düşük olması, kullanım kolaylığı, güvenlik ve sürat üzere faktörler öne çıktı.
Anket kapsamında ayrıyeten, 1.537 iştirakçiye hafta sonu dahil 4 gün boyunca yaptıkları tüm süreçleri kaydetmeleri için ödeme günlüğü formu verildi. Ödeme günlüğü neticelerina nazaran nakitle yapılan alışverişler, alışveriş noktalarında yapılan toplam alışverişlerin süreç sayısı bazında yüzde 89,5’ini, fiyat bazında yüzde 76’sını oluşturdu. Bu çerçevede, Türkiye’de nakit kullanım oranının Avro Bölgesi’ndeki ülkelerde ödeme günlüklerine nazaran hesaplanan nakit kullanım oranlarına kıyasla pek yüksek olduğu görüldü.
Anket sonuçları, her ne kadar kartlı ödemeler günlük hayatta kıymetli bir yer edinse de, Türkiye’de nakdin öbür ödeme biçimlerine göre fazlaca daha baskın olduğunu, nakdin kısa vadede başka ödeme biçimlerine karşı kıymetini koruyacağına işaret etti.
KAYNAK: AA