Türk-İş: Açlık sonu 2865 liraya yükseldi Türkiye Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), çalışanların geçim kurallarını ortaya koymak hedefiyle her ay yaptığı “Açlık ve Yoksulluk Hududu Araştırması”nın haziran ayı sonuçlarını yayınladı.
YOKSULLUK SONU 9 BİN 331 TL
TÜRK-İŞ Araştırmasının Haziran 2021 ayı kararına nazaran;
????Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık besin harcanması meblağı (açlık sınırı) 2864 TL. Bu sayı mayıs ayında 2830 liraydı.
????Gıda harcanması ile birlikte giysi, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sıhhat ve gibisi muhtaçlıklar için yapılması zarurî öbür aylık harcamalarının toplam meblağı ise (yoksulluk sınırı) 9331 TL,
????Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 3473 TL oldu.
Türk-İş’in bilgileri temel alındığında ‘mutfak enflasyonu’ndaki değişim Haziran 2021 Mayıs itibariyle şöyle gelişti:
????Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin besin için yapması gereken taban harcama fiyatı bundan evvelki aya bakılırsa yüzde 1,22 oranında artış gösterdi.
????Yılın birinci altı ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 10,61 oranında gerçekleşti.
????Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 17,84 oldu.
????Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 18,08 olarak hesaplandı.
‘YAŞAM İŞÇİ KESİM İÇİN DAHA DA AĞIRLAŞIYOR’
Türk-İş raporunda, araştırma neticelerina ait şu kıymetlendirme yapıldı:
Bilhassa besin fiyatlarında ve genel olarak temel mal ve hizmet mamüllerindeki fiyat artışı, çalışanların ve bir bütün olarak iktisaden dar ve sabit gelirli bölümlerin geçim kurallarını olumsuz etkilemeye devam ediyor. Gelir artışının sonlu, elde edilen gelirin de temel gereksinimleri karşılamaktan uzak olması kararı hayat koşulları -emekçi kesim için- daha da ağırlaşıyor.
Pandemi önlemleri çerçevesinde uygulanan ‘kısmi ve tam kapanma’ devirleri daha sonrası gelen ‘kademeli normalleşme’ ile bir arada, aile bütçesinde kıymetli tartısı bulunan besin fiyatlarındaki artış devam etti. Tarım bölümü uzmanları, besin fiyatlarındaki artışın yalnızca tarladan sofraya gelme sürecindeki aracılardan kaynaklanmadığının altını çiziyor. Bilhassa besin dışı maliyetlerdeki yüksek artışın besin fiyatlarını olumsuz etkilediğine işaret ediliyor. Üretici meblağları ile tüketici fiyatları içindeki yüksek oranlı fark da dikkate alındığında, bilhassa besin fiyatlarındaki artışın bir süre daha devam edeceği ortaya çıkmaktadır.
ÇALIŞANLARIN YARIDAN FAZLA MİNİMUM FİYAT ALIYOR
Kuşkusuz bu fiyatların çalışanlar açısından günlük hayatta bir ‘karşılığı’ bulunmamaktadır. Kayıtlı çalışanların yarısından fazlası minimum fiyat seviyesinde bir gelir elde etmektedir. Ülkedeki ortalama gelir minimum fiyatın biraz üzerindedir. Patron ve hükümet tarafınca oyoldukçaluğuyla bekar bir çalışan personel için belirlenen net günlük taban fiyat 94,20 TL’dir. Kayıtdışı çalışan, pandemi devrinde kısa çalışma ödeneği, nakdi fiyat takviyesi alan milyonlarca çalışanın gelir bu meblağın bile altındadır.
‘VERGİ SİYASETİ TEKRAR DÜZENLENMELİ’
Mevcut fiyat seviyesi ile temel muhtaçlıklar için yapılması gereken minimum harcama fiyatı içindeki fark, gelir dağılımındaki adaletsizliğin, eşitsizliğin kıymetli bir göstergesi olmaktadır. Çalışanların insan onuruna yakışır bir hayat sürdürmeleri için uygulanması gereken ekonomik ve toplumsal siyasetler bilinmez değildir. Fiyat siyaseti gelir siyaseti kapsamında değerlendirilmeli, bilhassa vergi siyasetinde fiyatlı çalışanlar lehine düzenleme yapılmalıdır.
Taban fiyat bir daha açlık hududunun altındadır. Minimum fiyat ile bir kişinin ömür maliyeti içindeki fark 650 TL’ye ulaşmıştır. Dört kişilik bir ailenin günlük besin harcanması (mutfak masrafı) 100 TL’ye dayanmıştır. Günlük yapılması gereken toplam harcama meblağı (aile bütçesi) ise 311 TL’dir.”
BESİN FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM
Türk-İş hesaplamasına temel alınan besin mamüllerinin, direkt piyasadan derlenen meblağlarında Haziran 2021 itibariyle gözlenen değişim -harcama kümeleri itibariyle- şöyle oldu:
????Süt, yoğurt, peynir kümesinde; bu ay bir daha kıymetli bir fiyat değişikliği tespit edilmedi. Sütte beklenen fiyat artışı -şimdilik- gerçekleşmedi. Kutuda satılan beyaz peynirde gramaj 700 grama kadar düştü.
????Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat mamüllerinin bulunduğu kümede; et bir daha zamlandı, Kurban Bayramı öncesi kuşbaşı kilogram fiyatı 3 ve kıyma kilogram fiyatı 2 lira artış gösterdi. Tavuk fiyatı genelde birebir kaldı. Balık döneminin sona ermesiyle birfazlaca balıkçı satış yapmazken, açık olanlarda kültür balıkları yüklü oldu. Sakatat (ciğer, yürek, böbrek) mamüllerinin fiyatı bu ay da değişmedi. Yumurta fiyatı artış gösterdi. Bakliyat eserleri (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) kimi marketlerde farklı eser markalarıyla raflarda yerini aldı ve ortalamada fiyat artışı görüldü.
????Mevsim kurallarının beklenen tesiri görülmedi ve yaş sebze-meyve meblağlarında artış devam etti. Geçen ay kilogramı ortalama 7,74 TL olan taze sebze-meyve fiyatı bu ay 7,90 TL olarak hesaplandı. Ortalama zerzevat kilogram fiyatı bu ay bir daha 7,21 TL’de kaldı. Ortalama kilogram meyve fiyatı ise bu ay 8,54 TL olarak hesaplandı (geçen ay 8,50 TL).
????Bu ay, 12 zerzevat ve 13 meyve olmak üzere toplamda 25 eserdeki fiyat değişimi izlendi ve hesaplamaya temel oldu. Hesaplama yapılırken -her vakit olduğu gibi- pazarda yaygın bulunan mevsim eserleri temel alındı. Eserlerin tek tek yükü yerine harcama sepetindeki meyve-sebzenin toplam ölçüsünden hareket edildi.
????Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik üzere mamüllerin bulunduğu kümede; ekmek fiyatı -fırıncıların artırım talebine rağmen- değişmedi. Un ve irmik fiyatında bir ‘ayarlama’ dikkati çekerken, başkaları tıpkı kaldı, lakin bulgurun fiyatı arttı.
????Son küme ortasında yer alan besin hususlarından; tereyağı fiyatı tıpkı kaldı, zeytinyağı fiyatı ile kimi eserlerde arttı ancak ortalamada fazla tesiri olmadı. Ayçiçeği yağı fiyatı genelde artış gösterdi. Siyah ve yeşil zeytin ortalama fiyatı arttı. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) eserleri fiyatı ortalamada geriledi. Baharat eserleri (kimyon, nane, karabiber vb.) ile çay ve ıhlamur fiyatı birebir kaldı. Bal, pekmez ve şeker fiyatı artarken, reçel, tuz ve salça fiyatında farklılık tespit edilmedi. (EKONOMİ SERVİSİ)
YOKSULLUK SONU 9 BİN 331 TL
TÜRK-İŞ Araştırmasının Haziran 2021 ayı kararına nazaran;
????Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık besin harcanması meblağı (açlık sınırı) 2864 TL. Bu sayı mayıs ayında 2830 liraydı.
????Gıda harcanması ile birlikte giysi, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sıhhat ve gibisi muhtaçlıklar için yapılması zarurî öbür aylık harcamalarının toplam meblağı ise (yoksulluk sınırı) 9331 TL,
????Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 3473 TL oldu.
Türk-İş’in bilgileri temel alındığında ‘mutfak enflasyonu’ndaki değişim Haziran 2021 Mayıs itibariyle şöyle gelişti:
????Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin besin için yapması gereken taban harcama fiyatı bundan evvelki aya bakılırsa yüzde 1,22 oranında artış gösterdi.
????Yılın birinci altı ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 10,61 oranında gerçekleşti.
????Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 17,84 oldu.
????Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 18,08 olarak hesaplandı.
‘YAŞAM İŞÇİ KESİM İÇİN DAHA DA AĞIRLAŞIYOR’
Türk-İş raporunda, araştırma neticelerina ait şu kıymetlendirme yapıldı:
Bilhassa besin fiyatlarında ve genel olarak temel mal ve hizmet mamüllerindeki fiyat artışı, çalışanların ve bir bütün olarak iktisaden dar ve sabit gelirli bölümlerin geçim kurallarını olumsuz etkilemeye devam ediyor. Gelir artışının sonlu, elde edilen gelirin de temel gereksinimleri karşılamaktan uzak olması kararı hayat koşulları -emekçi kesim için- daha da ağırlaşıyor.
Pandemi önlemleri çerçevesinde uygulanan ‘kısmi ve tam kapanma’ devirleri daha sonrası gelen ‘kademeli normalleşme’ ile bir arada, aile bütçesinde kıymetli tartısı bulunan besin fiyatlarındaki artış devam etti. Tarım bölümü uzmanları, besin fiyatlarındaki artışın yalnızca tarladan sofraya gelme sürecindeki aracılardan kaynaklanmadığının altını çiziyor. Bilhassa besin dışı maliyetlerdeki yüksek artışın besin fiyatlarını olumsuz etkilediğine işaret ediliyor. Üretici meblağları ile tüketici fiyatları içindeki yüksek oranlı fark da dikkate alındığında, bilhassa besin fiyatlarındaki artışın bir süre daha devam edeceği ortaya çıkmaktadır.
ÇALIŞANLARIN YARIDAN FAZLA MİNİMUM FİYAT ALIYOR
Kuşkusuz bu fiyatların çalışanlar açısından günlük hayatta bir ‘karşılığı’ bulunmamaktadır. Kayıtlı çalışanların yarısından fazlası minimum fiyat seviyesinde bir gelir elde etmektedir. Ülkedeki ortalama gelir minimum fiyatın biraz üzerindedir. Patron ve hükümet tarafınca oyoldukçaluğuyla bekar bir çalışan personel için belirlenen net günlük taban fiyat 94,20 TL’dir. Kayıtdışı çalışan, pandemi devrinde kısa çalışma ödeneği, nakdi fiyat takviyesi alan milyonlarca çalışanın gelir bu meblağın bile altındadır.
‘VERGİ SİYASETİ TEKRAR DÜZENLENMELİ’
Mevcut fiyat seviyesi ile temel muhtaçlıklar için yapılması gereken minimum harcama fiyatı içindeki fark, gelir dağılımındaki adaletsizliğin, eşitsizliğin kıymetli bir göstergesi olmaktadır. Çalışanların insan onuruna yakışır bir hayat sürdürmeleri için uygulanması gereken ekonomik ve toplumsal siyasetler bilinmez değildir. Fiyat siyaseti gelir siyaseti kapsamında değerlendirilmeli, bilhassa vergi siyasetinde fiyatlı çalışanlar lehine düzenleme yapılmalıdır.
Taban fiyat bir daha açlık hududunun altındadır. Minimum fiyat ile bir kişinin ömür maliyeti içindeki fark 650 TL’ye ulaşmıştır. Dört kişilik bir ailenin günlük besin harcanması (mutfak masrafı) 100 TL’ye dayanmıştır. Günlük yapılması gereken toplam harcama meblağı (aile bütçesi) ise 311 TL’dir.”
BESİN FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM
Türk-İş hesaplamasına temel alınan besin mamüllerinin, direkt piyasadan derlenen meblağlarında Haziran 2021 itibariyle gözlenen değişim -harcama kümeleri itibariyle- şöyle oldu:
????Süt, yoğurt, peynir kümesinde; bu ay bir daha kıymetli bir fiyat değişikliği tespit edilmedi. Sütte beklenen fiyat artışı -şimdilik- gerçekleşmedi. Kutuda satılan beyaz peynirde gramaj 700 grama kadar düştü.
????Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat mamüllerinin bulunduğu kümede; et bir daha zamlandı, Kurban Bayramı öncesi kuşbaşı kilogram fiyatı 3 ve kıyma kilogram fiyatı 2 lira artış gösterdi. Tavuk fiyatı genelde birebir kaldı. Balık döneminin sona ermesiyle birfazlaca balıkçı satış yapmazken, açık olanlarda kültür balıkları yüklü oldu. Sakatat (ciğer, yürek, böbrek) mamüllerinin fiyatı bu ay da değişmedi. Yumurta fiyatı artış gösterdi. Bakliyat eserleri (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) kimi marketlerde farklı eser markalarıyla raflarda yerini aldı ve ortalamada fiyat artışı görüldü.
????Mevsim kurallarının beklenen tesiri görülmedi ve yaş sebze-meyve meblağlarında artış devam etti. Geçen ay kilogramı ortalama 7,74 TL olan taze sebze-meyve fiyatı bu ay 7,90 TL olarak hesaplandı. Ortalama zerzevat kilogram fiyatı bu ay bir daha 7,21 TL’de kaldı. Ortalama kilogram meyve fiyatı ise bu ay 8,54 TL olarak hesaplandı (geçen ay 8,50 TL).
????Bu ay, 12 zerzevat ve 13 meyve olmak üzere toplamda 25 eserdeki fiyat değişimi izlendi ve hesaplamaya temel oldu. Hesaplama yapılırken -her vakit olduğu gibi- pazarda yaygın bulunan mevsim eserleri temel alındı. Eserlerin tek tek yükü yerine harcama sepetindeki meyve-sebzenin toplam ölçüsünden hareket edildi.
????Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik üzere mamüllerin bulunduğu kümede; ekmek fiyatı -fırıncıların artırım talebine rağmen- değişmedi. Un ve irmik fiyatında bir ‘ayarlama’ dikkati çekerken, başkaları tıpkı kaldı, lakin bulgurun fiyatı arttı.
????Son küme ortasında yer alan besin hususlarından; tereyağı fiyatı tıpkı kaldı, zeytinyağı fiyatı ile kimi eserlerde arttı ancak ortalamada fazla tesiri olmadı. Ayçiçeği yağı fiyatı genelde artış gösterdi. Siyah ve yeşil zeytin ortalama fiyatı arttı. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) eserleri fiyatı ortalamada geriledi. Baharat eserleri (kimyon, nane, karabiber vb.) ile çay ve ıhlamur fiyatı birebir kaldı. Bal, pekmez ve şeker fiyatı artarken, reçel, tuz ve salça fiyatında farklılık tespit edilmedi. (EKONOMİ SERVİSİ)