Tüm çalışanları ilgilendiriyor! Toplam maliyet 31 milyar TL 2022 yılında uygulanacak taban fiyat bu yıl her zamankinden erken belirtildi. Çalışanların eline geçen net minimum fiyat yüzde 50.5 oranında artırılarak 2826 liradan 4253 liraya çıkartıldı. Taban fiyatın patrona maliyeti ise yüzde 40 oranında artarak 4 bin 204 liradan 5 bin 880 liraya yükseldi. Taban Fiyat Tespit Komisyonu’nda (AÜTK) personelleri temsil eden TÜRK – İŞ ile patronları temsil eden Türkiye Patronlar Sendikası Konfederasyonu (TİSK), tüm personellerin minimum fiyata kadar olan hasılatlarının vergi dışı bırakılacağı konusunda mutabakat sağlanması üzerine minimum fiyat sonucunı oy birliğiyle kabul etti.
Minimum fiyatın açıklanmasının akabinde Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım yazılı açıklama yaptı. Bilgin’in açıklamasında, “Asgari fiyat, çalışma hayatının üçlü sacayağı olan personel, patron ve devletin ortak mutabakatıyla belirlendi. Net minimum fiyatta bundan evvelki yıla bakılırsa % 50’nin üzerinde artış yapıldı. Tarihi bir mutabakat ile toplumsal devlet olmanın gereği olarak yapısal bir dönüşüm sağlandı. Tüm çalışanların fiyat gelirlerinin, minimum fiyata kadar olan kısmından gelir ve damga vergileri kaldırıldı” denildi.
PERSONEL VE PATRON YILLARDIR İSTİYORDU
Emekçi ve patron sendikaları, tüm personellerin minimum fiyata kadar olan hasılatlarının vergi dışı bırakılması konusunu yıllardır her taban fiyat görüşmesinde gündeme getirdi. Bu yıl bu tarafta karar alınması da tarihi bir adım olarak değerlendirildi.
KANUN TEKLİFİNE NAZARAN YALNIZCA MİNİMUM ÜCRETLİLER YARARLANIYOR
Vergiyle ilgili düzenlemenin kanunla yapılması gerekiyor. AK Parti Erzurum Milletvekili İbrahim Aydemir ve arkadaşlarının imzasıyla TBMM Başkanlığı’na sunulan kanun teklifinde yalnızca taban ücretlilerin vergi muafiyetinden yararlandırılması öngörüldü. Teklife bakılırsa, “Asgari fiyatlı olarak çalışıp fiyat ve fiyat sayılan ödemeleri toplamı aylık brüt minimum fiyat meblağını aşmayanların ücretleri” gelir vergisinden istisna edilecek.
Brüt minimum fiyat yeni yılda 5004 TL olarak belirlendi. Brüt fiyatı, fazla mesai, yemek parası yahut diğer bir isimle yapılan ödemeler ötürüsıyla 1 TL artan emekçi vergi muafiyeti kapsamından çıkacak. Bunun ne manaya geldiğini, aşağıda örneklerle anlatacağım.
MALİYET 31 MİLYAR LİRA
Öncesinde, tüm emekçilerin taban fiyata kadar olan hasılatlarının devlete ne kadar mali yük getireceğine bakalım.
Taban fiyatın üzerinde karı olan şahısların minimum fiyata kadar olan hasılatlarından 2022 yılında alınacak vergi meblağı kişinin uygar durumu ve çocuk sayısına göre değişecek. Bekâr bir personelden aylık 262.71 TL vergi kesilirken, eşi çalışmayan, 3 ve üzerinde çocuğu bulunanlardan hiç vergi kesilmeyecek. Eşi çalışmayan 2 çocuklu emekçiden 75.06 TL, 1 çocuklu çalışandan ise 131.36 TL vergi kesilecek.
Habertürk’ün edindiği bilgilere bakılırsa, 2022 yılında minimum fiyatın vergi dışı bırakılmasının emekçi başına devlete maliyeti 170 lira olarak hesaplandı. Stajyerler ve kursiyerler çıkartıldığında Türkiye’de yaklaşık 15 milyon zarurî sigortalı personel bulunuyor. Tüm emekçilerin taban fiyata kadar olan hasılatlarının vergi dışı bırakılmasının devlete maliyetinin de aylık 2 milyar 550 milyon lira, yıllık olarak da 30.6 milyar lira olacağı hesaplandı. Kabaca 31 milyar liralık bir maliyet kelam konusu olacak.
MİNİMUM ÜCRETLİNİN FAZLA MESAİSİ VERGİYE GİDECEK
Kanun teklifi bu türlü maddeleştiği takdirde 2022 yılında aylık brüt geliri 5004 TL’yi 1 TL aşanlar bile vergi muafiyeti kapsamından çıkacak. Minimum fiyatlı çalışanlara yol, yemek parası üzere ek ödeme yapıldığında yahut fazla mesai fiyatı ödendiğinde vergi muafiyeti ortadan kalkacak.
Habertürk’ün yaptığı hesaplamalara bakılırsa, brüt fiyatı 5004 TL olan bekâr bir personel hiç vergi ödemeyecek ve eline net 4253.40 TL fiyat geçecek. Lakin, birebir personel o ay 500 TL’lik fazla mesai yaptığında net fiyatı yalnızca 54 TL artacak. Net fiyatı 4.307 TL olacak. Diğer bir tabirle, minimum fiyatlı bekâr bir emekçiye fazla mesai fiyatı, yol, yemek parası formunda 425 liraya kadar yapılan ödemeler personelin net fiyatına yansımayacak. Vergi ve prim olarak kesilecek.
Bundan yalnızca eşi çalışmayan ve 3 çocuklu emekçiler etkilenmeyecek. Başka çalışanların tamamı, minimum fiyatın üzerinde 1 liralık yarar elde ettiklerinde dahi vergi muafiyeti kapsamından çıkacak.
KAYIT DIŞILIK ARTACAK
Bu durumda taban fiyatla çalışanlara fazla mesai, yol, yemek parası üzere ek ödemeler ya kalkacak, ya da elden verilecek.
Bu da kayıt dışılığa yol açacak. Devletin hem vergi tıpkı vakitte toplumsal güvenlik primi kaybı ortaya çıkacak. Çalışanların hasılatları Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) eksik bildirilecek. Emekli aylıkları, SGK’ya bildirilen brüt fiyat üzerinden hesaplanıyor. Brüt fiyat eksik bildirildiği için emekli aylıkları da düşecek.
BİR GÜN HERKES MİNİMUM FİYATLI OLACAK
Kanun teklifi bu haliyle yasalaştığında, hala brüt fiyatı 5000 TL ve altında olan bireylerin fiyatları 5004 TL’de eşitlenecek. Brüt fiyatı 5004 TL olan da 5500 TL olan da tıpkı net fiyatı alabileceği için emekçiler de epey fazla itiraz edemeyecek.
Birkaç yıl ortasında, çalışanların hayli büyük kısmının taban fiyatlı olması riski ortaya çıkacak.
KAYNAK: HABERTÜRK/AHMET KIVANÇ
Minimum fiyatın açıklanmasının akabinde Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım yazılı açıklama yaptı. Bilgin’in açıklamasında, “Asgari fiyat, çalışma hayatının üçlü sacayağı olan personel, patron ve devletin ortak mutabakatıyla belirlendi. Net minimum fiyatta bundan evvelki yıla bakılırsa % 50’nin üzerinde artış yapıldı. Tarihi bir mutabakat ile toplumsal devlet olmanın gereği olarak yapısal bir dönüşüm sağlandı. Tüm çalışanların fiyat gelirlerinin, minimum fiyata kadar olan kısmından gelir ve damga vergileri kaldırıldı” denildi.
PERSONEL VE PATRON YILLARDIR İSTİYORDU
Emekçi ve patron sendikaları, tüm personellerin minimum fiyata kadar olan hasılatlarının vergi dışı bırakılması konusunu yıllardır her taban fiyat görüşmesinde gündeme getirdi. Bu yıl bu tarafta karar alınması da tarihi bir adım olarak değerlendirildi.
KANUN TEKLİFİNE NAZARAN YALNIZCA MİNİMUM ÜCRETLİLER YARARLANIYOR
Vergiyle ilgili düzenlemenin kanunla yapılması gerekiyor. AK Parti Erzurum Milletvekili İbrahim Aydemir ve arkadaşlarının imzasıyla TBMM Başkanlığı’na sunulan kanun teklifinde yalnızca taban ücretlilerin vergi muafiyetinden yararlandırılması öngörüldü. Teklife bakılırsa, “Asgari fiyatlı olarak çalışıp fiyat ve fiyat sayılan ödemeleri toplamı aylık brüt minimum fiyat meblağını aşmayanların ücretleri” gelir vergisinden istisna edilecek.
Brüt minimum fiyat yeni yılda 5004 TL olarak belirlendi. Brüt fiyatı, fazla mesai, yemek parası yahut diğer bir isimle yapılan ödemeler ötürüsıyla 1 TL artan emekçi vergi muafiyeti kapsamından çıkacak. Bunun ne manaya geldiğini, aşağıda örneklerle anlatacağım.
MALİYET 31 MİLYAR LİRA
Öncesinde, tüm emekçilerin taban fiyata kadar olan hasılatlarının devlete ne kadar mali yük getireceğine bakalım.
Taban fiyatın üzerinde karı olan şahısların minimum fiyata kadar olan hasılatlarından 2022 yılında alınacak vergi meblağı kişinin uygar durumu ve çocuk sayısına göre değişecek. Bekâr bir personelden aylık 262.71 TL vergi kesilirken, eşi çalışmayan, 3 ve üzerinde çocuğu bulunanlardan hiç vergi kesilmeyecek. Eşi çalışmayan 2 çocuklu emekçiden 75.06 TL, 1 çocuklu çalışandan ise 131.36 TL vergi kesilecek.
Habertürk’ün edindiği bilgilere bakılırsa, 2022 yılında minimum fiyatın vergi dışı bırakılmasının emekçi başına devlete maliyeti 170 lira olarak hesaplandı. Stajyerler ve kursiyerler çıkartıldığında Türkiye’de yaklaşık 15 milyon zarurî sigortalı personel bulunuyor. Tüm emekçilerin taban fiyata kadar olan hasılatlarının vergi dışı bırakılmasının devlete maliyetinin de aylık 2 milyar 550 milyon lira, yıllık olarak da 30.6 milyar lira olacağı hesaplandı. Kabaca 31 milyar liralık bir maliyet kelam konusu olacak.
MİNİMUM ÜCRETLİNİN FAZLA MESAİSİ VERGİYE GİDECEK
Kanun teklifi bu türlü maddeleştiği takdirde 2022 yılında aylık brüt geliri 5004 TL’yi 1 TL aşanlar bile vergi muafiyeti kapsamından çıkacak. Minimum fiyatlı çalışanlara yol, yemek parası üzere ek ödeme yapıldığında yahut fazla mesai fiyatı ödendiğinde vergi muafiyeti ortadan kalkacak.
Habertürk’ün yaptığı hesaplamalara bakılırsa, brüt fiyatı 5004 TL olan bekâr bir personel hiç vergi ödemeyecek ve eline net 4253.40 TL fiyat geçecek. Lakin, birebir personel o ay 500 TL’lik fazla mesai yaptığında net fiyatı yalnızca 54 TL artacak. Net fiyatı 4.307 TL olacak. Diğer bir tabirle, minimum fiyatlı bekâr bir emekçiye fazla mesai fiyatı, yol, yemek parası formunda 425 liraya kadar yapılan ödemeler personelin net fiyatına yansımayacak. Vergi ve prim olarak kesilecek.
Bundan yalnızca eşi çalışmayan ve 3 çocuklu emekçiler etkilenmeyecek. Başka çalışanların tamamı, minimum fiyatın üzerinde 1 liralık yarar elde ettiklerinde dahi vergi muafiyeti kapsamından çıkacak.
KAYIT DIŞILIK ARTACAK
Bu durumda taban fiyatla çalışanlara fazla mesai, yol, yemek parası üzere ek ödemeler ya kalkacak, ya da elden verilecek.
Bu da kayıt dışılığa yol açacak. Devletin hem vergi tıpkı vakitte toplumsal güvenlik primi kaybı ortaya çıkacak. Çalışanların hasılatları Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) eksik bildirilecek. Emekli aylıkları, SGK’ya bildirilen brüt fiyat üzerinden hesaplanıyor. Brüt fiyat eksik bildirildiği için emekli aylıkları da düşecek.
BİR GÜN HERKES MİNİMUM FİYATLI OLACAK
Kanun teklifi bu haliyle yasalaştığında, hala brüt fiyatı 5000 TL ve altında olan bireylerin fiyatları 5004 TL’de eşitlenecek. Brüt fiyatı 5004 TL olan da 5500 TL olan da tıpkı net fiyatı alabileceği için emekçiler de epey fazla itiraz edemeyecek.
Birkaç yıl ortasında, çalışanların hayli büyük kısmının taban fiyatlı olması riski ortaya çıkacak.
KAYNAK: HABERTÜRK/AHMET KIVANÇ