Tüm çalışanları ilgilendiriyor! BES sisteminde dikkat çeken değişiklik

kolluk

New member
Tüm çalışanları ilgilendiriyor! BES sisteminde dikkat çeken değişiklik Ferdî Emeklilik Sistemi (BES) yapılan değişikliklere ait bir yazı kaleme alan Haber7 muharriri İsmail Vefa Ak, BES Kanunu’nda yapılan değişikliklerle sistemin epeyce daha cazip hale geldiğine dikkat çekti. BES sisteminin genel olarak ülkelerin refah düzeyini yükselttiğini, bunun yanında iktisada de önemli bir kaynak sağladığına vurgu yapan Vefa Ak, “Yeni düzenleme ile BES’te %25 olarak uygulanan devlet katkısı %30’a çıkartılıyor. Artık BES iştirakçisi, devlet katkısı hariç kendi birikimlerinin %50’ye kadar olan kısmını acil gereksinimleri için kullanabilecek. Yeni düzenlemeyle yatırımcıların BES kontratları de kullanılacakları krediler için teminat olarak gösterilebiliyor” sözlerini kullandı. Sistemden emekli olunması için 10 yıl ve 56 yaşını tamamlanması gerektiğini belirten Ak, “Yeni düzenleme ile sistemde kalınan müddetler itibariyle; 3. yılın sonunda devlet katkı hissesinin %15’i, 6. yılın sonunda %35’i ve 10. yılın sonunda ise %60’ına hak kazanılıyor” bilgisini verdi. AK, yeni kanunla birlikte 45 yaş hududunun kaldırıldığını ve tüm çalışanların sisteme dahil edilebildiğini kelamlarına ekledi.

İşte İsmail Vefa Ak’ın o yazısı:

Global iktisatta ve ülkemizde son devirde yaşanan gelişmeler, birtakım yeni yasal düzenlemelerin yapılmasını gerekli kılıyor. Yeni yılla birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gündemi bir çok ağır. Biroldukça kanunda değişiklik önnazarann yeni düzenlemeler arkası arkasına yürürlüğe giriyor. Örneğin yeni bir kanun hususuyla, sanayi ve ihracat bölümüne 1 puanlık kurumlar vergisi avantajı sağlanıyor. Bir öteki değişiklik de kur muhafazalı vadeli mevduat ve iştirak hesapları hakkında yapılıyor. Daha evvel hane halkı için öngörülen kur muhafazalı vadeli mevduat ve iştirak hesaplarına ait sistem, bu sefer şirketleri de içine alacak biçimde genişletiliyor. Kur muhafazalı sistemden elde edilecek faiz ve kur hasılatlarına da kurumlar vergisi istisnası getiriliyor.

İşte bütün bu düzenlemelerin yanında, ferdi tasarruf sahiplerini hayli yakından ilgilendiren bir dizi ıslahat hayata geçirildi. Kişisel Emeklilik Kanunu’nda yapılan değişikliklerle, biroldukca teşvik ve avantajı bünyesinde barındıran kişisel emeklilik sistemi, artık fazlaca daha cazip hale geliyor.

FERDİ EMEKLİLİK SİSTEMİ ÜLKEMİZDE UZUN YILLARDIR UYGULANIYOR


Ferdî Emeklilik Sistemi, tasarruflarını yanlışsız yatırım araçlarına aktaracak vakit ve bilgiye sahip olmayan vatandaşlar için standart ve inançlı bir sistem. Kısa ismiyle BES, bireylerin gelirlerini sistemli bir biçimde tasarruf etmelerini ve belli bir birikim oluşturarak emeklilikte gelir sağlamalarını temin ediyor. Biroldukca ülkede uzun yıllardır uygulama alanı bulan bu sistem, ülkemizde 2003 yılından beri uygulanıyor. Birtakım ülkelerde ferdî emeklilik sistemine iştirak vatandaşların tercihine bırakılmışken, başta Güney Amerika ülkeleri olmak üzere öbür kimi ülkelerde ise sisteme girmek mecburî tutulmuş. O denli ya da bu biçimde, ferdî emeklilik sisteminin genel olarak ülkelerin refah düzeyini yükselttiğini, bunun yanında iktisada de önemli bir kaynak sağladığını söyleyebiliriz.

SON YILLARDA GETİRİLEN YENİLİKLER SİSTEMİN CAZİBESİNİ ARTTIRDI

Ferdî emeklilik sisteminde ülkemiz için en büyük ihtilal, 2013 yılında yaşandı. Bu yıldan itibaren uygulamaya alınan %25’lik devlet katkısı dayanağı, sistemin cazip hale gelmesini ve büyümesini sağladı. 2017 yılında getirilen otomatik iştirak sistemiyle, çalışanların kişisel emeklilik sistemine erişimi otomatik hale getirildi. Başka yandan 2021 yılında Kişisel Emeklilik Kanunu’nda yapılan değişiklikle, 18 yaşından küçük çocukların da sisteme dâhil olması sağlandı. Bütün bu yeniliklerle BES, giderek daha kârlı ve inançlı bir yatırım aracı halini aldı.

BÜYÜK ISLAHATLAR HAYATA GEÇİRİLDİ

TBMM, ferdi emeklilik sisteminde ihtilal olarak nitelendirilebilecek bir dizi değişikliği hayata geçirdi. Yeni düzenleme ile BES’te %25 olarak uygulanan devlet katkısı %30’a çıkartılıyor.
Mevcut yahut yeni katılacak tüm iştirakçilerin faydalanabileceği bu yenilik, yasanın yürürlüğe girmesinden daha sonraki BES ödemelerini kapsıyor. Yapılan bir öteki yenilikle de, BES’teki birikimlerin kısmen kullanılmasına imkân tanınıyor. Evvelden BES’teki paraya muhtaçlığı olan tasarruf sahibi parasını çekerek sistemden büsbütün ayrılmak zorunda kalıyordu. Bu niçinle devlet katkısından da yoksun kalınıyordu. Artık BES iştirakçisi, devlet katkısı hariç kendi birikimlerinin %50’ye kadar olan kısmını acil gereksinimleri için kullanabilecek. Yeni düzenlemeyle yatırımcıların BES kontratları de kullanılacakları krediler için teminat olarak gösterilebiliyor.

2017 yılında çalışanların patronları tarafınca otomatik olarak sisteme dâhil edilmesine imkan getirilmiş, lakin bu imkan 45 yaşın altındaki çalışanlara tanınmıştı. Yeni kanunla 45 yaş sınırlaması kaldırılıyor ve rastgele bir yaş koşulu olmadan tüm çalışanlar patronları tarafınca BES’e dahil edilebiliyor.

FERDİ EMEKLİLİK SİSTEMİ DEĞERLİ VERGİSEL AVANTAJLARA SAHİP

Fiyatlı olarak çalışanlar; kendileri, eşleri yahut küçük çocukları için BES’e ödedikleri katkı hisselerini belgelendirip patronlarına ibraz edebiliyorlar. Ödenen BES katkı hisseleri, üzerinden vergi hesaplanacak fiyat gelirinden indirilebiliyor.
Fiyatlı olarak çalışanlar haricinde şahsî gelir vergisi mükellefi olup, yıllık vergi beyannamesi veren vatandaşlar da ferdî emeklilik sistemine ödedikleri fiyatları vergi matrahının tespitinde indirim konusu yapabiliyor. Lakin bunun bir hududu var. Fiyatlı için elde ettiği fiyatın, beyanname veren vatandaş içinse beyan ettiği gelirin %15’inden çok indirim yapılamıyor. Vergi matrahından indirilecek BES katkı hissesi fiyatı, her halükarda minimum brüt fiyatın yıllık fiyatını aşamıyor.

PATRON İŞÇİSİ İSMİNE YAPTIĞI BES ÖDEMESİNİ SARFİYAT YAZABİLİYOR

Son senelerda biroldukca şirket, net fiyat ödemesi yerine temettü ikramiyesi, özel sıhhat sigortası sağlanması yahut ferdi emeklilik katkı hissesi ödemesi üzere çalışanlarına çeşitli menfaatler sağlayabiliyor. Bu hem kurumsal aidiyet hissini kuvvetlendiriyor tıpkı vakitte öteki mali avantajları da birlikteinde getiriyor.

Bu çerçevede, patronların giderek artan bir eğilimle çalışanlarını BES sistemine dahil ettiklerini görüyoruz. Patronlar tarafınca çalışanları ismine ödenen BES katkı hisseleri, ticari yarar hesaplanırken sarfiyat olarak indirilebiliyor. Patronlar tarafınca ödenen katkı hisselerinin bir kısmı fiyatla ilişkilendirilmeksizin direkt sarfiyat yazılıyor. Şayet katkı hisselerinin toplamı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen fiyatın %15’ini ve yıllık olarak minimum fiyatın yıllık fiyatını aşıyorsa, bu aşan kısım fiyat üzere muamele görüyor. Yani aşan fiyat bordroya dahil edilip, gerekli yasal kesintiler yapılarak bir daha patronun ödediği fiyat masrafı olarak vergi matrahından düşülebiliyor.

İŞTİRAKÇİLERE SİSTEMDEN YAPILAN ÖDEMELERDE DE VERGİ AVANTAJI VAR

Kişisel emeklilik sistemi, uzun bir katkı hissesi ödeme sürecini ve daha sonrasında hak edilen devlet katkılı bir birikim meblağını tabir ediyor. Fakat emekli olunmadan da çeşitli sebeplerle sistemden ayrılmak mümkün. BES iştirakçisi, vefat ve gibisi zarurî sebeplerle yahut kendi isteğiyle emekliliğe hak kazanmadan sistemden ayrılabiliyor. Bu durumda, fondaki birikimler iştirakçiye yahut hak sahibine ödeniyor ve bu ödemeler, menkul sermaye iradı olarak gelir vergisine tabi tutuluyor. Vergiyi, emeklilik şirketleri stopaj tarzı ile alıp vergi dairesine yatırıyor. İştirakçiler tarafınca bu ödemeler için rastgele bir beyanname verilmiyor.

Ferdi emeklilik sisteminde devlet katkısı hakkı kazanmak, birtakım koşullara bağlanmış durumda. Buna nazaran sistemde en az 10 yıl kalınması ve 56 yaşın tamamlanarak emekli olunması gerekiyor. Bunun haricinde, sistemde muhakkak bir süre kalmakla da devlet katkısının kısmen kazanılması kelam konusu olabiliyor. Sistemde kalınan mühletler itibariyle; 3. yılın sonunda devlet katkı hissesinin %15’i, 6. yılın sonunda %35’i ve 10. yılın sonunda ise %60’ına hak kazanılıyor. Devlet katkısı ödemeleri gelir vergisi kanununa nazaran vergiden istisna edilmiş. ötürüsıyla sistemden emekli olanlar birikim meblağının devlet katkısı kısmına isabet eden %30’luk kısmından hiç bir biçimde vergiye tabi tutulmuyorlar. Öteki iştirakçiler ise hak ettikleri kısmi devlet katkıları üzerinden vergi ödemiyorlar.

Sistemden emekli olanlara devlet katkısı haricindeki birikimlerden yapılan ödemeler sırf %5 vergiye tâbi. 10 yıl sistemde kalıp, 56 yaşını doldurmadan sistemden ayrılanlar %10 vergi ödüyorlar. 10 yıl dolmadan ayrılanlara yapılan ödemeler ise %15 vergi kesintisine tâbi tutuluyor. BES iştirakçileri beyanname vermedikleri üzere, kendilerinden en çok bu oranlarda vergi kesintisi yapılıyor. Görüldüğü üzere ferdî emeklilik sistemi, yatırımcıları için çok kıymetli bir vergi avantajı sağlıyor.

FERDİ EMEKLİLİK FONU DAHA DA BÜYÜMELİ

Emeklilik Nezaret Merkezi’nin yayımladığı bilgilere göre; 2021 yılı sonu itibariyle BES’e katılan kişi sayısı 7 milyonu, fon büyüklüğü ise 228 milyar lirayı bulmuş durumda. Otomatik Katılık Sisteminde ise iştirakçi sayısı 6 milyon kişiyi ve fon büyüklüğü ise 16,5 milyar lirayı geçmiş bulunmakta.
Bu datalara bakılırsa; ülkemizde 2003 yılından bu yana uygulanmakta olan ferdi emeklilik sisteminde iştirakçi sayısının bugün itibariyle 13 milyonu aştığını ve fon büyüklüğünün de 250 milyar liraya ulaştığını söyleyebiliriz.

Bu alanda dünyanın tahminen de en başarılı ülkesi Japonya. Bugün itibariyle Japonya emeklilik fonunun yönettiği varlıkların toplam büyüklüğü 1,6 trilyon doları aşmış durumda. Batı Avrupa ülkelerindeki emeklilik fonlarının büyüklüğüne baktığımızda, Türkiye olarak ferdi emeklilik alanında yürüyecek epey yolumuz olduğunu görüyoruz.

Ülkemizde, gelişmekte olan biroldukca ülkede görülen tasarruf açığı sorunu mevcut. Düşük tasarruf oranları, istenilen büyümeyi sağlamak ismine, iktisadın dış tasarruflara bağımlı hale gelmesine yol açıyor. Emeklilik fonları ise tasarruf oranlarının artmasında değerli katkılar sunarak, dış kaynak muhtaçlığını azaltıyor. Bu açıdan bakıldığında, ulusal iktisadın dışa bağımlılığının azalması bakımından kişisel emeklilik sisteminin oynadığı rol hayati bir ehemmiyete sahip.

Yapılan bu değerli ıslahatların sistemi epeyce daha cazip hale getirdiği bir gerçek. Artık bundan daha sonra ferdi emeklilik sisteminin vatandaşlara daha epeyce anlatılması ve sağladığı avantajların daha çoğunlukla lisana getirilmesi lazım.

KAYNAK: HABER7