TOGG CEO’su Gürcan Karakaş’tan savlı açıklama: TOGG buna takılmaz Dünya Gazetesi’ne konuşan TOGG CEO’su Gürcan Karakaş’ın açıklamaları şu biçimde:
Dünyada otomotiv dalı nereye gidiyor? Nasıl evriliyor? Elektrikli araçlar hakikaten de beklendiği üzere dünyada öne geçer mi? Bu ne vakit gerçekleşir? Elektrikli araçların en ağır yollarda olduğu ülkeler hangileri?
Otomotiv sanayisi büyük bir süratle mobilite ekosistemine dönüşüyor, oyunun kuralları değişiyor. Ekosistem, kelamlık manasıyla canlı ve cansız varlıkların etkileşimleriyle oluşan ve birbirlerini besleyerek süreklilik arz eden bir tertibi tanım ediyor. Mobilite ekosistemi ise bütün ulaşım alternatiflerinin ve hayatımıza kıymet katacak her türlü hizmetin birbirine akıllı bir biçimde bağlı ve interaktif olduğu bir dünya demek.
Bugünün araba dünyası eser konseptini oluşturma, aracı geliştirme, üretme, satış ve daha sonrasındaki işleyişlerle ilgileniyor. Bizim işimiz ise oburlarının işinin bittiği yerde başlıyor zira biz arabası yeni kuşak akıllı bir mobilite aygıtına dönüştürüyoruz. Değişen kullanıcı beklentileri doğrultusunda telefonda yaşanan dönüşüm bugün otomotivde yaşanıyor.
Data bazlı iş modelleri bu yeni dünyada fazlaca değerli ve dayanılmaz bir potansiyel. 2035’ten itibaren kârlılık havuzunun yüzde 40-50’sinin bu dünyadan geleceği öngörülüyor. Yakın gelecekte büyük olan değil, daha çevik, yaratıcı, iş birliğine açık, kullanıcı odaklı tertipler başarılı olacak. Bu alandaki yarış çabucak hemen başlıyor. Başlangıç çizgisine gelen şirketler şimdi tıpkı hizadalar. Rakipler 100 yıllık araba markaları değil. Lakin Çin’de şu an 3/4’ü arabanın kendisinden epey yaratacağı ekosistemden hisse almak üzere çalışan tahminen 500 tane TOGG üzere start-up var. Yani rakipler Çin’dekiler üzere süratli, yalın ve çevik, elektrik-elektronikten, temaslı aygıtlardan ve akıllı uygulamalardan anlayan şirketler.
Memleketler arası Güç Ajansı (IEA), 2021 Global KONUT Görünümü raporunda, mevcut siyasetlerin devamı halinde global ölçekte elektrikli araba sayısının halihazırda 11 milyon adetten 2030 yılında 145 milyon adete yükseleceği belirtiliyor. bu biçimdece pazar hissesi da yüzde 7 olacak. Hatta rapor, hükümetlerin global iklim değişikliği maksatlarına ulaşmak için adımlar atması halinde 2030 prestijiyle global elektrikli araba sayısının 230 milyon adete yükselmesi ihtimali bulunduğunu da vurguluyor. bir daha başka rapora göre 2021 yılı birinci çeyrek periyodunda global satışlar geçen yılın birebir devrine oranla yüzde 140 artmış durumda. Birinci çeyrekte Çin’de 500 bin, Avrupa’da 450 bin elektrikli araba satılmış. 2020 yılında pandemiye karşın bundan evvelki yıla nazaran yüzde 41 artışla 3 milyon adet elektrikli araba satışı gerçekleşmiş ve 2020 sonu prestijiyle elektrikli araba sayısı 10 milyon adede ulaşmış.
Norveç merkezli DNV şirketi tarafınca hazırlanan ve çevreci araçlara ait öngörüleri içeren ‘Enerji Dönüşümü Görünümü 2021’ başlıklı raporda global binek araç satışlarının yüzde 50’sinin 2032’ye kadar elektrikli araçlardan oluşacağını öngörüyor.
FULE CELL’E DÖNÜŞTÜRMEK ÇOK GÜÇ DEĞİL
Toyota üzere kimi kümeler, elektrikli araç yerine hibrit araçları savunuyor. Hidrojen teknolojisinin yaygınlaşmasına kadar elektrikli araçların kullanmasının pratikte pek de kolay olmayacağını öne sürüyor. Hidrojen teknolojisi otomotiv dalını nasıl etkileyecek?
Biliyorsunuz bu tip gelişmeler yıkıcı teknolojiler. Olgunlaşmasını tamamlamamış bu tip yıkıcı teknolojilerin tamamını işimiz gereği takip ediyoruz. Sonuç olarak fuel cell’li araba de bir elektrikli araba. Elimizde uygun bir elektrikli araba olursa, teknolojisinin ve altyapısının verimli ve makul fiyatlı hale geldiği vakitte fuel cell’e dönüştürmek epeyce sıkıntı bir iş değil. Fakat bizim odağımızda doğuştan elektrikli bataryalı elektrikli arabalar var.
Otomotiv bölümü bir müddetdir çip ıstırabı yaşıyor. Çip külfetini nasıl değerlendiriyorsunuz? Siz üretime başlamış olsaydınız bu süreci nasıl yönetirdiniz? Önümüzdeki devirde gibisi kasvetler gündeme gelirse ne yapacaksınız?
Evet çip krizi var. Çip krizinin sebeplerini de biliyoruz. Bu krizin bir sene daha süreceğini iddia ediyoruz. Planlarımız doğrultusunda, yaptığımız rezervasyonlarla çip krizine takılmayacağımızı düşünüyoruz. Çip krizinden daha kıymetli bir kriz çıkacak; batarya krizi. Hücre yok. Tüm dünyada herkes daha fazla elektrikli araç üretmek için koştururken, dünyadaki hücre üreticilerinin kapasiteleri 2030 ve daha sonralarına kadar rezerve edilmiş vaziyette. Bu yüzden ortağımız Farasis’le kurduğumuz ve Gemlik’te üretim yapacak olan şirketimiz SiRo stratejik ehemmiyette. Biz başından itibaren bu işi planlayarak çözeceğimiz için batarya hücre krizine de takılmayacağız.
DOĞUŞTAN ELEKTRİKLİ BİRİNCİ SUV OLACAK
Siz TOGG’un CEO’su olana kadar “Türkiye’nin Otomobili” olarak konvansiyonel bir araç üzerinde duruluyordu. Hatta 50 milyon dolara hazır prototip bile satın alınmıştı. Siz geldiniz, ‘Türkiye’nin Otomobili’nin istikametini elektrikli araca çevirdiniz. O süreç nasıl gelişti? TOGG’un ortaklarını, bu işi başından beri ısrarla isteyen Cumhurbaşkanı’nı bu dönüşüme nasıl ikna ettiniz?
Elektrikli araçlarda yarışın yeni başladığı bir periyotta bizim Türkiye olarak elimizi kaldırıp, “Bu yarışın ortasında biz de varız ve bu oyunun içine dahil oluyoruz” dememiz biroldukca kısmın beklentilerinin haricinde bir davranıştı ve o manada da önemli bir yankı buldu.
Gerek yaptırdığımız araştırmalarda gerek dışarıdaki bağımsız kuruluşların, danışman şirketlerin yaptığı araştırmalarda Türk tüketicisinin yüzde 70’inden çoksının elektrikli araçlara geçmeye hazır olduğunu tespit ettik. Bu oran, kıyasladığımız vakit Avrupa’da birinci sıralarda. Öbür taraftan Türk tüketicisinin teknolojiye yatkınlığını, teknoloji kullanmasını ve yeni teknolojilere süratli bir halde adapte olduğunu da biliyoruz. Bu bilgileri de dikkate alarak yola çıktık.
Yola koyulur koyulmaz ülke çapında 2 binin üzerinde şahısla bir araştırma yapıldı. Bu araştırma ülkemiz pazarında C segmentinde bir SUV’a olan talebin yüksek olduğunu gösterdi. Pazar iddiaları de gelecek 7-8 yıl ortasında Sedan pazarının yüzde 1-2, SUV’ların ise yüzde 8’in üzerinde büyüyeceğini işaret ettiği için birinci eserin C-SUV bulunmasına karar verildi. Türkiye’de bu talep hayli büyük ölçüde ithal edilen araçlarla karşılanıyor. ötürüsıyla tam bu alana gelecek yerli bir seçeneğin pastadan hisse alacağı görüldü ve pastanın büyüyen dilimine talip olundu.
TOGG olarak doğuştan elektrikli araçlar üreteceğiz. İçten yanmalı motorlar kullanmayacağız. Yani bir hibrit seçeneğimiz de olmayacak. Yakıt hücreli arabalar de temel itibariyle elektrikli arabalar. Gelecekte her iki tipi de yollarda bakılırsaceğiz lakin vakit sıralamasında önceliği elektrikli araçlar alacak. Bu niçinle bizim odağımızda da elektrikli araçlar var. Arabamız 2022 yılında piyasaya çıktığında Avrupa kıtasında klasik olmayan bir üretici tarafınca üretilmiş birinci doğuştan elektrikli SUV olacak.
TOGG’un elektrikli araç dünyasına pek savlı hazırlandığını görüyoruz. Sizi bu kadar savlı noktaya taşıyan güç, birikim nereden geliyor?
Her şeydilk evvel şunun altını çizmek isterim. Global rekabete hazırlanan bir TOGG grubu var. Çalışanlarımızın fazlaca kıymetli bir kısmı memleketler arası projelerde misyon almış şahıslar. Bilakis beyin göçü ile 27 kişi Türkiye’ye dönerek gruba katıldı. TOGG çalışanları içinde master ve doktora yapanların oranı yüzde 44. Yeni devirde oyunun kuralları farklı. Biz de iş planımızı buna nazaran yapıyoruz. TOGG’u büsbütün kullanıcı odaklı bir yaklaşımla oluşturuyoruz. Geliştirdiğiniz bir eser gücünü tüketiciden almıyor ise bu eser ve hizmet ölmeye mahkumdur. Biz daha başından itibaren akıllı cihazımızı tanımlarken kullanıcı odaklı, akıllı, empatik, temaslı, otonom, paylaşımlı ve elektrikli olarak tanımladık ve her türlü tasarımı, eser geliştirmeyi de bu türlü oluşturduk. Bu kavramlarımızı temsil eden USE-CASE MOBILITY® kavramını tüm dünyaya anlatıp, tescil ettiriyoruz.
350’den çok use-case (kullanıcı senaryosu) çalışarak 40’ın üzerinde yenilikçi konsept belirledik. 2000’den çok kişinin katıldığı kantitatif araştırma, 30’un üzerinde focus küme ile birebir görüşme yaptık. Önceliklendirdiğimiz konseptlere bağlı olarak Kullanıcı Seyahati haritası çıkardık.
Mobilite ekosistemimiz ortasında, bilhassa de start-up’larla işbirlikleri hayli değerli bir yer tutuyor. Seyahatimiz ortasında, tüm geliştirme süreçlerimizde bulabilirsek tercihen Türkiye’den bulamazsak dünyanın neresinde ise en uygunları bulup işbirliği yapıyoruz. Bilhassa “smart living” (akıllı yaşam) diye tabir ettiğimiz alandaki irtibatlı teknolojilere hizmet edecek tahliller üreten ve bir daha “disruptive” dediğimiz, oyunun kuralını değiştirecek, ezberleri bozacak alanlarda adım atan start-uplar ilgi alanımızda.
Mobilite tahlilleri, big veri, siber güvenlik, fintech, blockchain, oyunlaştırma, akıllı şebekeler/mobil servisler üzere stratejik alanlar belirledik. 226 start-up’ı inceledik, 125 startup ile görüştük, 24 start-up ile mutabakatlar yaptık ve 10 startup ile bir arada çalışıyoruz. Türkiye’deki mobilite ekosistemini start-up’larla bir arada dönüştürüyoruz.
Global rekabetteki yerimizi Avrupa’da da güçlendirmek için Almanya’nın 12 inovasyon merkezinden biri olan Stuttgart’taki de:hub’da TOGG Europe GmbH ismiyle şirketimizi kurduk. Startup ekosisteminin kalbinde yer alan, Murat Günak liderliğindeki TOGG Europe ile kullanıcı araştırmalarına başladık. IDEO’nun Münih Ofisi’nin başında olan Thomas Junk, kullanıcı tecrübesi başkanı olarak grubumuza dahil oldu. Üniversite-endüstri işbirliği kapsamında yeni teknolojiler geliştirebilmek için Ankara’da TOGG Araştırma Merkezi’ni (TAM) kurduk. Global rekabette fark yaratacak altyapıyı oluşturuyoruz.
Şu anda araba meblağları ülkemizde üstündeki vergilerden dolayı çok üstte seyrediyor. Bu ortamda Türkiye’nin arabasının fiyatının da devasa yükseklikte seyredeceği beklentisi hakim. İçerideki fiyatları ulaşılabilir kılmak için özel bir plan düşünülüyor mu?
Fiyatlandırmamız 2022’nin sonu 2023’ün başında belirli olacak. Aracımız pazara çıktığında elektrikli araçların fazla yaygınlaşmış olmayacağını önnazaranbiliyoruz. ötürüsıyla C Segmentinde içten yanmalı araçlarla, bilhassa de dizel araçlarla rekabet edeceğiz. Özetle C SUV’un kendi sınıfında Türkiye’deki araçlarla rekabetçi olacak bir fiyatla piyasaya çıkacağını söyleyebilirim.
TOGG BATARYASI 30 DAKİKADA YÜZDE 80 DOLACAK
Mevcut elektrikli araçlardan satın alanlar şu anda İstanbul’dan Ankara’ya seyahat yaparken tereddüt yaşıyor. Şarj istasyonu bulunsa bile şarj mühletinin uzunluğu caydırıcı tesir yapıyor. Siz menzili uzatmak, şarj müddetini kısaltmak için neler yapıyorsunuz? Birinci araçta bu mühletler nasıl olacak?
Arabamız 30 dakikanın altında süratli şarj ile yüzde 80 doluluğa ulaşacak. Doğuştan elektrikli modüler platform ile “300+” ve “500+” kilometre menzil opsiyonlarına sahip olacak.
bununla birlikte gelişmiş batarya idare ve etkin termal idare sistemlerinin sağladığı uzun ömürlü batarya paketine sahip olacak. 200 beygir güç ile 7.6 saniye, 400 beygir güç ile de 4.8 saniye altında 0-100 km/s hızlanabilecek.
Bu güçlerdeki içten yanmalı araçların da menzillerine bakıldığında 500 kilometre bile olmadığı görülebilir. Demek ki mevzu menzilden fazla, şarj alt yapısının gelişmiş olması. Şarj alt yapısında biz ilgili paydaşlarla uzun müddettir koordineli biçimde çalışıyoruz. Nüfusun ve trafiğin ağır olduğu yerlerde 25 kilometrekarede bir şarj ünitesi bulundurması planını yaptık. ötürüsıyla şarj konusu endişe olmaktan çıkacak.
YÜKSEK VERİMLİ BATARYA GELİŞTİRECEĞİZ
TOGG olarak batarya konusunda da adımlar atıyorsunuz. Batarya konusundaki yol haritanız, stratejiniz nedir?
Batarya konusunda dünya devi Farasis Energy ile paydaşlık yaparak, Eylül 2021’de SiRo Silk Road Pak Güç Tahlilleri şirketini kurduk. Mobilite ekosisteminin ülkemizdeki teknolojik dönüşümüne katkı sağlayacak stratejik bir adım attık. SiRo’nun 20 GWs’lik yatırımıyla başta yerli batarya mamüllerinin geliştirilmesi ve üretilmesi için çalışmaları başlattık. Batarya tesisimizi Gemlik’teki tesislerimizin yanına inşa edeceğiz. Yatırım müsaadeleri çıkar çıkmaz temeli atacağız. Bataryalarımızda kullanılan kimya NMC denilen ve nikel, manganez ve kobalt karışımı ile elde edilen bir kimya olup, NMC bataryalar ortasında nikel yoğunluğu yüksek sınıfta yer alıyor. Bu kimya yardımıyla bataryamız yüksek güç yoğunluğu sınıfında yer alan bir batarya. Bunun kullanıcıya yararı, aracının ortalama bir bataryalı elektrikli araçtan daha uzun menzile sahip olması oluyor.
SiRo’nun öncelikli maksadı TOGG’un muhtaçlığı olacak, uzun devirli batarya talebini stratejik manada garanti altına almak ve batarya hücresi ile ilgili ArGe çalışmalarını ülkemizde gerçekleştirerek geleceğin yüksek verimli batarya teknolojilerini geliştirmek.
Mevcut ve geliştirilecek olan batarya eser gamı ile hem her çeşit elektrikli araç için batarya temin etmek, otomotiv dışı bölümlerde bilhassa güç bölümünde, değerli bir batarya güç depolama sistemleri sağlayıcısı olmak öbür gayelerimiz.
Bildiğimiz kadarıyla Türkiye’deki elektrik dağıtım altyapısı şarj istasyonlarını tam manasıyla besleyecek durumda değil. Elektrik altyapısı Türkiye’nin arabası yollara çıktığında hazır hale gelebilecek mi?
Elektrik altyapısıyla ilgili devlet üniteleriyle ortak bir biçimde ilerliyoruz. Akıllı şebeke ve şarj olağan ki arabamız seri olarak banttan inmedilk evvel ülkemizde de hazır olacak.
TEDARİKÇİLERİN YÜZDE 75’İ ÜLKEMİZDEN SAĞLANDI
Türkiye’nin Arabası nasıl bir yerlilik oranıyla banttan inecek? Yerlilik oranı ondan sonrasındaki senelerda nasıl gelişecek?
Tesislerimizi Gemlik’te inşa etmemiz bir tesadüf değil. Biz şu anda otomotiv dünyasının kalbindeyiz. Tüm yan endüstrinin tam göbeğinde. Herkese eşit uzaklıkta ve çabucak limanın yanında. Birinci aracımız C SUV için tedarikçi seçimlerimizi tamamladık ve daha evvel de deklare ettiğımız üzere tedarikçilerimizin yüzde 75’ini ülkemizden sağladık. Bu oran kıymet olarak bakıldığında yüzde 51’e karşılık geliyor. Fakat hem de pazara çıktıktan üç yıl daha sonraki yerlilik maksadımızın yüzde 68 olduğunu da duyurduk. ötürüsıyla tedarik endüstrimizin TOGG’la bir arada dönüşüp yeni dünyaya hazır hale geleceğini söyleyebiliriz.
İHRACATTA BİRİNCİ GAYE AVRUPA OLUR
‘Türkiye’nin Otomobili’nin ihracat potansiyelini nasıl görüyorsunuz? Toplam satışlar ortasında ihracatın hissesinin nerede görüyorsunuz?
Kendi ülkesinde başarılı olamayan bir marka yurt dışı ihracatında da başarılı olamaz. O niçinle de biz 18 ay, tahminen 2 sene kadar yalnızca kendi ülkemizde kalmayı tercih ediyoruz. Birinci sebebi, ülkedeki muvaffakiyet, ikinci niçini de sıfırdan, külliyen yeni dünyanın oyuncusu olan bir şirket kurmamız. Bu süreçlerin oturması, sistemlerin oturması arabayla birlikte vakit alacak. İhracata birinci maksadımız Avrupa pazarı olacak. Avrupa pazarında yalnızca bir ülkeye değil, başlangıçta birkaç ülkeyi hedefliyoruz. O niçinle de bir ülke isimi vermem yanlışsız olmaz lakin birinci gideceğimiz ülkelerin başında Almanya var. Fransa, İspanya, İtalya ve elektrikli araçların daha yaygın kullanıldığı İskandinav ülkeleri var diyebilirim.
Dünyada otomotiv dalı nereye gidiyor? Nasıl evriliyor? Elektrikli araçlar hakikaten de beklendiği üzere dünyada öne geçer mi? Bu ne vakit gerçekleşir? Elektrikli araçların en ağır yollarda olduğu ülkeler hangileri?
Otomotiv sanayisi büyük bir süratle mobilite ekosistemine dönüşüyor, oyunun kuralları değişiyor. Ekosistem, kelamlık manasıyla canlı ve cansız varlıkların etkileşimleriyle oluşan ve birbirlerini besleyerek süreklilik arz eden bir tertibi tanım ediyor. Mobilite ekosistemi ise bütün ulaşım alternatiflerinin ve hayatımıza kıymet katacak her türlü hizmetin birbirine akıllı bir biçimde bağlı ve interaktif olduğu bir dünya demek.
Bugünün araba dünyası eser konseptini oluşturma, aracı geliştirme, üretme, satış ve daha sonrasındaki işleyişlerle ilgileniyor. Bizim işimiz ise oburlarının işinin bittiği yerde başlıyor zira biz arabası yeni kuşak akıllı bir mobilite aygıtına dönüştürüyoruz. Değişen kullanıcı beklentileri doğrultusunda telefonda yaşanan dönüşüm bugün otomotivde yaşanıyor.
Data bazlı iş modelleri bu yeni dünyada fazlaca değerli ve dayanılmaz bir potansiyel. 2035’ten itibaren kârlılık havuzunun yüzde 40-50’sinin bu dünyadan geleceği öngörülüyor. Yakın gelecekte büyük olan değil, daha çevik, yaratıcı, iş birliğine açık, kullanıcı odaklı tertipler başarılı olacak. Bu alandaki yarış çabucak hemen başlıyor. Başlangıç çizgisine gelen şirketler şimdi tıpkı hizadalar. Rakipler 100 yıllık araba markaları değil. Lakin Çin’de şu an 3/4’ü arabanın kendisinden epey yaratacağı ekosistemden hisse almak üzere çalışan tahminen 500 tane TOGG üzere start-up var. Yani rakipler Çin’dekiler üzere süratli, yalın ve çevik, elektrik-elektronikten, temaslı aygıtlardan ve akıllı uygulamalardan anlayan şirketler.
Memleketler arası Güç Ajansı (IEA), 2021 Global KONUT Görünümü raporunda, mevcut siyasetlerin devamı halinde global ölçekte elektrikli araba sayısının halihazırda 11 milyon adetten 2030 yılında 145 milyon adete yükseleceği belirtiliyor. bu biçimdece pazar hissesi da yüzde 7 olacak. Hatta rapor, hükümetlerin global iklim değişikliği maksatlarına ulaşmak için adımlar atması halinde 2030 prestijiyle global elektrikli araba sayısının 230 milyon adete yükselmesi ihtimali bulunduğunu da vurguluyor. bir daha başka rapora göre 2021 yılı birinci çeyrek periyodunda global satışlar geçen yılın birebir devrine oranla yüzde 140 artmış durumda. Birinci çeyrekte Çin’de 500 bin, Avrupa’da 450 bin elektrikli araba satılmış. 2020 yılında pandemiye karşın bundan evvelki yıla nazaran yüzde 41 artışla 3 milyon adet elektrikli araba satışı gerçekleşmiş ve 2020 sonu prestijiyle elektrikli araba sayısı 10 milyon adede ulaşmış.
Norveç merkezli DNV şirketi tarafınca hazırlanan ve çevreci araçlara ait öngörüleri içeren ‘Enerji Dönüşümü Görünümü 2021’ başlıklı raporda global binek araç satışlarının yüzde 50’sinin 2032’ye kadar elektrikli araçlardan oluşacağını öngörüyor.
FULE CELL’E DÖNÜŞTÜRMEK ÇOK GÜÇ DEĞİL
Toyota üzere kimi kümeler, elektrikli araç yerine hibrit araçları savunuyor. Hidrojen teknolojisinin yaygınlaşmasına kadar elektrikli araçların kullanmasının pratikte pek de kolay olmayacağını öne sürüyor. Hidrojen teknolojisi otomotiv dalını nasıl etkileyecek?
Biliyorsunuz bu tip gelişmeler yıkıcı teknolojiler. Olgunlaşmasını tamamlamamış bu tip yıkıcı teknolojilerin tamamını işimiz gereği takip ediyoruz. Sonuç olarak fuel cell’li araba de bir elektrikli araba. Elimizde uygun bir elektrikli araba olursa, teknolojisinin ve altyapısının verimli ve makul fiyatlı hale geldiği vakitte fuel cell’e dönüştürmek epeyce sıkıntı bir iş değil. Fakat bizim odağımızda doğuştan elektrikli bataryalı elektrikli arabalar var.
Otomotiv bölümü bir müddetdir çip ıstırabı yaşıyor. Çip külfetini nasıl değerlendiriyorsunuz? Siz üretime başlamış olsaydınız bu süreci nasıl yönetirdiniz? Önümüzdeki devirde gibisi kasvetler gündeme gelirse ne yapacaksınız?
Evet çip krizi var. Çip krizinin sebeplerini de biliyoruz. Bu krizin bir sene daha süreceğini iddia ediyoruz. Planlarımız doğrultusunda, yaptığımız rezervasyonlarla çip krizine takılmayacağımızı düşünüyoruz. Çip krizinden daha kıymetli bir kriz çıkacak; batarya krizi. Hücre yok. Tüm dünyada herkes daha fazla elektrikli araç üretmek için koştururken, dünyadaki hücre üreticilerinin kapasiteleri 2030 ve daha sonralarına kadar rezerve edilmiş vaziyette. Bu yüzden ortağımız Farasis’le kurduğumuz ve Gemlik’te üretim yapacak olan şirketimiz SiRo stratejik ehemmiyette. Biz başından itibaren bu işi planlayarak çözeceğimiz için batarya hücre krizine de takılmayacağız.
DOĞUŞTAN ELEKTRİKLİ BİRİNCİ SUV OLACAK
Siz TOGG’un CEO’su olana kadar “Türkiye’nin Otomobili” olarak konvansiyonel bir araç üzerinde duruluyordu. Hatta 50 milyon dolara hazır prototip bile satın alınmıştı. Siz geldiniz, ‘Türkiye’nin Otomobili’nin istikametini elektrikli araca çevirdiniz. O süreç nasıl gelişti? TOGG’un ortaklarını, bu işi başından beri ısrarla isteyen Cumhurbaşkanı’nı bu dönüşüme nasıl ikna ettiniz?
Elektrikli araçlarda yarışın yeni başladığı bir periyotta bizim Türkiye olarak elimizi kaldırıp, “Bu yarışın ortasında biz de varız ve bu oyunun içine dahil oluyoruz” dememiz biroldukca kısmın beklentilerinin haricinde bir davranıştı ve o manada da önemli bir yankı buldu.
Gerek yaptırdığımız araştırmalarda gerek dışarıdaki bağımsız kuruluşların, danışman şirketlerin yaptığı araştırmalarda Türk tüketicisinin yüzde 70’inden çoksının elektrikli araçlara geçmeye hazır olduğunu tespit ettik. Bu oran, kıyasladığımız vakit Avrupa’da birinci sıralarda. Öbür taraftan Türk tüketicisinin teknolojiye yatkınlığını, teknoloji kullanmasını ve yeni teknolojilere süratli bir halde adapte olduğunu da biliyoruz. Bu bilgileri de dikkate alarak yola çıktık.
Yola koyulur koyulmaz ülke çapında 2 binin üzerinde şahısla bir araştırma yapıldı. Bu araştırma ülkemiz pazarında C segmentinde bir SUV’a olan talebin yüksek olduğunu gösterdi. Pazar iddiaları de gelecek 7-8 yıl ortasında Sedan pazarının yüzde 1-2, SUV’ların ise yüzde 8’in üzerinde büyüyeceğini işaret ettiği için birinci eserin C-SUV bulunmasına karar verildi. Türkiye’de bu talep hayli büyük ölçüde ithal edilen araçlarla karşılanıyor. ötürüsıyla tam bu alana gelecek yerli bir seçeneğin pastadan hisse alacağı görüldü ve pastanın büyüyen dilimine talip olundu.
TOGG olarak doğuştan elektrikli araçlar üreteceğiz. İçten yanmalı motorlar kullanmayacağız. Yani bir hibrit seçeneğimiz de olmayacak. Yakıt hücreli arabalar de temel itibariyle elektrikli arabalar. Gelecekte her iki tipi de yollarda bakılırsaceğiz lakin vakit sıralamasında önceliği elektrikli araçlar alacak. Bu niçinle bizim odağımızda da elektrikli araçlar var. Arabamız 2022 yılında piyasaya çıktığında Avrupa kıtasında klasik olmayan bir üretici tarafınca üretilmiş birinci doğuştan elektrikli SUV olacak.
TOGG’un elektrikli araç dünyasına pek savlı hazırlandığını görüyoruz. Sizi bu kadar savlı noktaya taşıyan güç, birikim nereden geliyor?
Her şeydilk evvel şunun altını çizmek isterim. Global rekabete hazırlanan bir TOGG grubu var. Çalışanlarımızın fazlaca kıymetli bir kısmı memleketler arası projelerde misyon almış şahıslar. Bilakis beyin göçü ile 27 kişi Türkiye’ye dönerek gruba katıldı. TOGG çalışanları içinde master ve doktora yapanların oranı yüzde 44. Yeni devirde oyunun kuralları farklı. Biz de iş planımızı buna nazaran yapıyoruz. TOGG’u büsbütün kullanıcı odaklı bir yaklaşımla oluşturuyoruz. Geliştirdiğiniz bir eser gücünü tüketiciden almıyor ise bu eser ve hizmet ölmeye mahkumdur. Biz daha başından itibaren akıllı cihazımızı tanımlarken kullanıcı odaklı, akıllı, empatik, temaslı, otonom, paylaşımlı ve elektrikli olarak tanımladık ve her türlü tasarımı, eser geliştirmeyi de bu türlü oluşturduk. Bu kavramlarımızı temsil eden USE-CASE MOBILITY® kavramını tüm dünyaya anlatıp, tescil ettiriyoruz.
350’den çok use-case (kullanıcı senaryosu) çalışarak 40’ın üzerinde yenilikçi konsept belirledik. 2000’den çok kişinin katıldığı kantitatif araştırma, 30’un üzerinde focus küme ile birebir görüşme yaptık. Önceliklendirdiğimiz konseptlere bağlı olarak Kullanıcı Seyahati haritası çıkardık.
Mobilite ekosistemimiz ortasında, bilhassa de start-up’larla işbirlikleri hayli değerli bir yer tutuyor. Seyahatimiz ortasında, tüm geliştirme süreçlerimizde bulabilirsek tercihen Türkiye’den bulamazsak dünyanın neresinde ise en uygunları bulup işbirliği yapıyoruz. Bilhassa “smart living” (akıllı yaşam) diye tabir ettiğimiz alandaki irtibatlı teknolojilere hizmet edecek tahliller üreten ve bir daha “disruptive” dediğimiz, oyunun kuralını değiştirecek, ezberleri bozacak alanlarda adım atan start-uplar ilgi alanımızda.
Mobilite tahlilleri, big veri, siber güvenlik, fintech, blockchain, oyunlaştırma, akıllı şebekeler/mobil servisler üzere stratejik alanlar belirledik. 226 start-up’ı inceledik, 125 startup ile görüştük, 24 start-up ile mutabakatlar yaptık ve 10 startup ile bir arada çalışıyoruz. Türkiye’deki mobilite ekosistemini start-up’larla bir arada dönüştürüyoruz.
Global rekabetteki yerimizi Avrupa’da da güçlendirmek için Almanya’nın 12 inovasyon merkezinden biri olan Stuttgart’taki de:hub’da TOGG Europe GmbH ismiyle şirketimizi kurduk. Startup ekosisteminin kalbinde yer alan, Murat Günak liderliğindeki TOGG Europe ile kullanıcı araştırmalarına başladık. IDEO’nun Münih Ofisi’nin başında olan Thomas Junk, kullanıcı tecrübesi başkanı olarak grubumuza dahil oldu. Üniversite-endüstri işbirliği kapsamında yeni teknolojiler geliştirebilmek için Ankara’da TOGG Araştırma Merkezi’ni (TAM) kurduk. Global rekabette fark yaratacak altyapıyı oluşturuyoruz.
Şu anda araba meblağları ülkemizde üstündeki vergilerden dolayı çok üstte seyrediyor. Bu ortamda Türkiye’nin arabasının fiyatının da devasa yükseklikte seyredeceği beklentisi hakim. İçerideki fiyatları ulaşılabilir kılmak için özel bir plan düşünülüyor mu?
Fiyatlandırmamız 2022’nin sonu 2023’ün başında belirli olacak. Aracımız pazara çıktığında elektrikli araçların fazla yaygınlaşmış olmayacağını önnazaranbiliyoruz. ötürüsıyla C Segmentinde içten yanmalı araçlarla, bilhassa de dizel araçlarla rekabet edeceğiz. Özetle C SUV’un kendi sınıfında Türkiye’deki araçlarla rekabetçi olacak bir fiyatla piyasaya çıkacağını söyleyebilirim.
TOGG BATARYASI 30 DAKİKADA YÜZDE 80 DOLACAK
Mevcut elektrikli araçlardan satın alanlar şu anda İstanbul’dan Ankara’ya seyahat yaparken tereddüt yaşıyor. Şarj istasyonu bulunsa bile şarj mühletinin uzunluğu caydırıcı tesir yapıyor. Siz menzili uzatmak, şarj müddetini kısaltmak için neler yapıyorsunuz? Birinci araçta bu mühletler nasıl olacak?
Arabamız 30 dakikanın altında süratli şarj ile yüzde 80 doluluğa ulaşacak. Doğuştan elektrikli modüler platform ile “300+” ve “500+” kilometre menzil opsiyonlarına sahip olacak.
bununla birlikte gelişmiş batarya idare ve etkin termal idare sistemlerinin sağladığı uzun ömürlü batarya paketine sahip olacak. 200 beygir güç ile 7.6 saniye, 400 beygir güç ile de 4.8 saniye altında 0-100 km/s hızlanabilecek.
Bu güçlerdeki içten yanmalı araçların da menzillerine bakıldığında 500 kilometre bile olmadığı görülebilir. Demek ki mevzu menzilden fazla, şarj alt yapısının gelişmiş olması. Şarj alt yapısında biz ilgili paydaşlarla uzun müddettir koordineli biçimde çalışıyoruz. Nüfusun ve trafiğin ağır olduğu yerlerde 25 kilometrekarede bir şarj ünitesi bulundurması planını yaptık. ötürüsıyla şarj konusu endişe olmaktan çıkacak.
YÜKSEK VERİMLİ BATARYA GELİŞTİRECEĞİZ
TOGG olarak batarya konusunda da adımlar atıyorsunuz. Batarya konusundaki yol haritanız, stratejiniz nedir?
Batarya konusunda dünya devi Farasis Energy ile paydaşlık yaparak, Eylül 2021’de SiRo Silk Road Pak Güç Tahlilleri şirketini kurduk. Mobilite ekosisteminin ülkemizdeki teknolojik dönüşümüne katkı sağlayacak stratejik bir adım attık. SiRo’nun 20 GWs’lik yatırımıyla başta yerli batarya mamüllerinin geliştirilmesi ve üretilmesi için çalışmaları başlattık. Batarya tesisimizi Gemlik’teki tesislerimizin yanına inşa edeceğiz. Yatırım müsaadeleri çıkar çıkmaz temeli atacağız. Bataryalarımızda kullanılan kimya NMC denilen ve nikel, manganez ve kobalt karışımı ile elde edilen bir kimya olup, NMC bataryalar ortasında nikel yoğunluğu yüksek sınıfta yer alıyor. Bu kimya yardımıyla bataryamız yüksek güç yoğunluğu sınıfında yer alan bir batarya. Bunun kullanıcıya yararı, aracının ortalama bir bataryalı elektrikli araçtan daha uzun menzile sahip olması oluyor.
SiRo’nun öncelikli maksadı TOGG’un muhtaçlığı olacak, uzun devirli batarya talebini stratejik manada garanti altına almak ve batarya hücresi ile ilgili ArGe çalışmalarını ülkemizde gerçekleştirerek geleceğin yüksek verimli batarya teknolojilerini geliştirmek.
Mevcut ve geliştirilecek olan batarya eser gamı ile hem her çeşit elektrikli araç için batarya temin etmek, otomotiv dışı bölümlerde bilhassa güç bölümünde, değerli bir batarya güç depolama sistemleri sağlayıcısı olmak öbür gayelerimiz.
Bildiğimiz kadarıyla Türkiye’deki elektrik dağıtım altyapısı şarj istasyonlarını tam manasıyla besleyecek durumda değil. Elektrik altyapısı Türkiye’nin arabası yollara çıktığında hazır hale gelebilecek mi?
Elektrik altyapısıyla ilgili devlet üniteleriyle ortak bir biçimde ilerliyoruz. Akıllı şebeke ve şarj olağan ki arabamız seri olarak banttan inmedilk evvel ülkemizde de hazır olacak.
TEDARİKÇİLERİN YÜZDE 75’İ ÜLKEMİZDEN SAĞLANDI
Türkiye’nin Arabası nasıl bir yerlilik oranıyla banttan inecek? Yerlilik oranı ondan sonrasındaki senelerda nasıl gelişecek?
Tesislerimizi Gemlik’te inşa etmemiz bir tesadüf değil. Biz şu anda otomotiv dünyasının kalbindeyiz. Tüm yan endüstrinin tam göbeğinde. Herkese eşit uzaklıkta ve çabucak limanın yanında. Birinci aracımız C SUV için tedarikçi seçimlerimizi tamamladık ve daha evvel de deklare ettiğımız üzere tedarikçilerimizin yüzde 75’ini ülkemizden sağladık. Bu oran kıymet olarak bakıldığında yüzde 51’e karşılık geliyor. Fakat hem de pazara çıktıktan üç yıl daha sonraki yerlilik maksadımızın yüzde 68 olduğunu da duyurduk. ötürüsıyla tedarik endüstrimizin TOGG’la bir arada dönüşüp yeni dünyaya hazır hale geleceğini söyleyebiliriz.
İHRACATTA BİRİNCİ GAYE AVRUPA OLUR
‘Türkiye’nin Otomobili’nin ihracat potansiyelini nasıl görüyorsunuz? Toplam satışlar ortasında ihracatın hissesinin nerede görüyorsunuz?
Kendi ülkesinde başarılı olamayan bir marka yurt dışı ihracatında da başarılı olamaz. O niçinle de biz 18 ay, tahminen 2 sene kadar yalnızca kendi ülkemizde kalmayı tercih ediyoruz. Birinci sebebi, ülkedeki muvaffakiyet, ikinci niçini de sıfırdan, külliyen yeni dünyanın oyuncusu olan bir şirket kurmamız. Bu süreçlerin oturması, sistemlerin oturması arabayla birlikte vakit alacak. İhracata birinci maksadımız Avrupa pazarı olacak. Avrupa pazarında yalnızca bir ülkeye değil, başlangıçta birkaç ülkeyi hedefliyoruz. O niçinle de bir ülke isimi vermem yanlışsız olmaz lakin birinci gideceğimiz ülkelerin başında Almanya var. Fransa, İspanya, İtalya ve elektrikli araçların daha yaygın kullanıldığı İskandinav ülkeleri var diyebilirim.