Ticarette ‘yeşil dönüşüm’ seferberliği

kolluk

New member
Ticarette ‘yeşil dönüşüm’ seferberliği AA muhabirinin derlediği bilgiye nazaran, Paris İklim Mutabakatı 10 Kasım itibarıyla Türkiye’de yürürlüğe girdi. Hem mutabakat birebir vakitte Avrupa Birliği’nin (AB) deklare ettiğı Yeşil Mutabakat kapsamında, 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını 1990 yılına kıyasla yüzde 55 azaltma maksadına hakikat yol alınması planlanıyor. AB, bu gayeye ulaşmak için endüstriden finansmana, güçten ulaştırmaya kadar çeşitli alanlardaki siyasetlerini iklim değişikliği ekseninde bir daha şekillendirmeye başladı.

Kelam konusu amaçların global ticareti nasıl dönüştüreceği ve Türkiye iktisadına ne üzere tesirleri olacağı ise ilgili bakanlıklar dahil, tüm aktörlerce mercek altına alındı.

Ticaret Bakanlığı’ndan alınan bilgiye nazaran, sonda karbon düzenlemesi (SKD), ihraç edilecek mamüllerin karbon ve çevresel ayak izinin azaltılmasını gerektiriyor.

AB siyasetlerinde öngörülen bu kapsamlı değişikliklerin AB Tek Pazarı üzerinde dönüştürücü tesirlerinin olması beklenirken Türkiye’nin bu dönüşümden etkilenmesi de kaçınılmaz görünüyor.

Türkiye’nin AB’ye ihracatının 2021 yılının 8 ayında geçen yılın birebir devrine kıyasla yüzde 39 artarak 58,7 milyar dolara ulaşması, Birliğin dış ticaretteki artan değerine işaret ediyor.

Türkiye açısından, AB tarafınca atılacak adımların ticarette bir teknik pürüze dönüşmemesi, AB ile Gümrük Birliği yardımıyla tesis edilen entegrasyonun ve AB bedel zincirlerine sağlanan bütünleşmenin sekteye uğramaması, bu sürecin fırsata dönüştürülerek ticari ve ekonomik entegrasyonu daha da geliştirilmesi öncelikli görülüyor.

Gümrük Birliği, Türkiye’yi dünya ticareti ve iktisadında yaşanan yeşil dönüşüme hazırlamak için değerli bir çıpa bakılırsavi üstlenecek. Türkiye ile AB içinde sanayi mamüllerinde sağlanan malların özgür dolanımı, teknik mevzuat ahengi ve kalite altyapısındaki ortak temeller, ülkenin Yeşil Mutabakat’a süratli biçimde intibakı için biroldukca üçüncü ülkeye bakılırsa değerli avantajlar sağlayacak.

Türkiye’de yeşil dönüşümüne yönelik atılacak adımlar yalnızca AB ile bütünleşmenin korunması açısından değil, ülkenin ihracattaki rekabetçiliğinin, bedel zincirlerindeki pozisyonunun, beraberinde memleketler arası direkt yatırımlardan alacağı hissenin hem korunması hem geliştirilmesi bakımından da değer taşıyor.

İklim değişikliğiyle gayret, yalnızca ülkelerin iktisat ve ticaret siyasetlerinin değil, memleketler arası şirketlerin de vizyonlarının kıymetli bir kesimi haline gelirken önde gelen memleketler arası şirketlerin neredeyse tamamı kıymet zincirlerinin karbondan arındırılması için taahhütler veriyor.

Yeşil Mutabakat Çalışma Kümesi’nin çalışma asılları için yönerge hazır

Kelam konusu gelişmelerin yakından takibi ve gereken ahengin sağlanmasına yönelik Türkiye tarafınca adımlar atılması, dünya iktisadı ve ticaretinde uzun soluklu bu dönüşüme ayak uydurulması ve ülkenin memleketler arası rekabetçiliğinin korunması ve geliştirilmesi bakımından kıymet taşıyor.

Bu doğrultuda, gerek yeşil dönüşüm kapsamındaki AB mevzuatı gerek iklim değişikliği konusundaki milletlerarası gelişmeler Bakanlık tarafınca yakından takip edilirken yapılması gereken mevzuat değişikliği gereksinimi da belirleniyor. Bu kapsamda gerek duyulan mevzuat değişikliklerinin de hayata geçirilmesi öngörülüyor. Değişiklikler, ilgili bakanlıkların nazaranv ve yetki alanı çerçevesinde ele alınıyor.

Ticaret Bakanlığı liderliğinde çeşitli kurumların iştirakiyle oluşturulan Çalışma Grubunca “Yeşil Mutabakat Hareket Planı” hazırlandı. Planla Türkiye’nin kalkınma amaçlarıyla uyumlu biçimde sürdürülebilir, kaynak faal ve yeşil bir iktisada geçişinin desteklenmesi amaçlanıyor.

Aksiyon Planı kapsamında birinci etapta, SKD sisteminin ihracatçıya tesirleri niçiniyle ihracat başlığıyla özel olarak çalışılmasına ve muhtemel olumsuz tesirlerin bertaraf edilmesine yönelik çalışma kümesinin koordine edilmesi planlanıyor.

İlgili kurum ve kuruluşlar tarafınca halihazırda yeşil dönüşüm kapsamında hazırlanan ve yürütülen projelerin çıktıları ile her bir ihtisas çalışma kümesi tarafınca hazırlanacak tesir tahlili ve gereksinim tahlili çalışmaları ışığında proje muhtaçlıkları ortaya çıkacak.

Öte yandan, yeşil dönüşümün en kıymetli gereklerinden finansman ve teşvik alanlarında, ihracat takviye sistemleri kapsamında yürütülecek projeler için sektörel muhtaçlık tahlillerinin sonuçları bekleniyor.

Yeşil Mutabakat Çalışma Kümesi’nin Çalışma Yöntem ve Asıllarına Dair Yönerge Taslağı da Ticaret Bakanlığı’nca hazırlanarak üyelere sunuldu.

Yönergenin kabulü daha sonrasında, SKD sistemi, döngüsel iktisat, yeşil finansman, temiz enerji, yeşil ulaşım üzere yatay alanların yanı sıra sürdürülebilir tarım, çelik, dokumacılık, alüminyum, çimento, plastikler/kimyasallar üzere sektörel/spesifik konularda gereksinimlere göre ihtisas çalışma kümeleri kurulacak ve ilgili hareketlerin gerçekleşmesine yönelik çalışmalar yürütülecek. çabucak sonrasında da proje teklifleri, finansman ve mevzuat muhtaçlıkları tespit edilecek.

SKD sistemi Türkiye ihracatını derinden etkileyecek

Bilhassa ihracatçılar tarafınca yakından takip edilen SKD düzeneğiyle yeşil dönüşümün Avrupa endüstrisi üzerinde yaratacağı maliyet karşısında rekabetçiliğin korunabilmesi ve üretimin emisyon azaltım gayesi AB’den az ülkelere kaymasının (karbon kaçağının) önlenmesi hedefleniyor.

Düzenekle seçili dallar için ithalat fiyatının, eşyanın karbon içeriği dikkate alınarak belirlenmesi amaçlanıyor. Avrupa Komitesi tarafınca uygulamanın 1 Ocak 2023 prestijiyle 2026 yılına kadar sürecek 3 yıllık mali yükümlülük getirmeyen bir geçiş periyoduyla başlatılması önerildi. Bu mühlet zarfında elde edilen bilgiler ışığında uygulamanın 2026 yılında tam olarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.

SKD düzeneğinin AB Emisyon Ticaret Sistemi’ne (ETS) paralel bir sistem olacak biçimde kurgulandığı, sisteme tabi olan seçili kesimlerin ise birinci etapta demir-çelik, çimento, alüminyum, elektrik ve gübre olarak belirlendiği görülüyor.

Kelam konusu düzenlemenin, ETS yahut rastgele bir karbon fiyatlandırma sistemi tesis edilmediği sürece seçili kesimlerde Türkiye ihracatında ek bir maliyet doğuracağı kestirim ediliyor.

Ayrıyeten, sektörel stratejiler doğrultusunda AB’nin gelecek senelerda kapsamlı mevzuat değişikliklerini hayata geçirmesi bekleniyor.

Sürdürülebilir eser siyasetleri kapsamında, dokuma, elektronik eserler, mobilya, plastik, bataryalar, besin, ambalaj ve yapı materyalleri bölümleri başta olmak üzere AB piyasasına arz edilecek mamüllerin tasarımı yoluyla çevresel ayak izinin azaltılması ve döngüselliğin geliştirilmesi öngörülüyor.

AB tarafınca eserlere yönelik olarak getirilmesi hedeflenen yeni kriterler, yalnızca AB’ye ihracatta karşılanması gereken standartlar olarak değil, Gümrük Birliği’nde malların hür sirkülasyonuna imkan veren teknik mevzuat ahengi kapsamında da Türkiye’nin karşısına çıkacak. Bu alanlarda hayata geçirilecek değişikliklerin, ihracatı SKD sisteminden epeyce daha geniş yelpazede etkileyecek.

AB tarafınca atılan bu adımlar, sürdürülebilir üretim, tüketim, yatırımlar, finans ve sürdürülebilir hayat ekseninde toplanan yeni bir ekonomik büyüme modelini yaratmayı hedefliyor.

KAYNAK: AA