Tescilli yerli yer fıstığı ‘Ayşehanım’ GAP çiftçisine alternatif eser olacak Doğu Akdeniz Ziraî Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde vazifeli Dr. Ayşe Nuran Çil tarafınca yerli tohum üzerinden yürütülen ıslah çalışmaları kararında geliştirilen ve 2018 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Müdürlüğünce tescil edilen “Ayşehanım” yer fıstığı çeşidi, dekar başına randımanı, tane büyüklüğü ve lezzetiyle dikkati çekiyor.
Çerezlik ve öteki endüstriyel eserlerde kullanım için bütün özelliklere sahip olan çeşidin GAP bölgesinde ekiminin yapılması ve yaygınlaşması için de çalışma başlatıldı.
Bu kapsamda Doğu Akdeniz ve GAP Ziraî Araştırma Enstitüsü müdürlükleri iş birliğiyle Şanlıurfa’nın Harran Ovası ve Bozova ilçesinde deneme ekimi yapıldı.
Deneme üretimlerinde bu fıstık çeşidinin bölgede sağladığı randımanla alternatif eser olarak yetiştirilebileceği belirlendi.
Eseri geliştirdiği için yer fıstığına ismi verilen Dr. Ayşe Nuran Çil, AA muhabirine, çerezlik kalitesi çok yüksek olan çeşidin 12 yıllık bir çalışmanın akabinde tescil edildiğini söylemiş oldu.
Ayşehanım yer fıstığının çerez piyasasındaki en kaliteli çeşitlerden biri olduğunu belirten Çil, kavrulduğunda tadında acılık oluşmaması ve renginin bozulmamasından dolayı tescilli çeşidin ezme, baklava ve vegan bölümünde yer sütü olarak rahatlıkla kullanılabileceğini söz etti.
Çil, bitkinin toprak altındaki kök bölgesinde fazlaca fazla bakla oluşturduğunu lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Hem randımanı hem tane büyüklüğü tıpkı vakitte hastalıklara karşı, bilhassa kök çürüklüğü hastalığına da güçlü olduğu için randıman bedellerinde dekar başına kabuklu olarak 550-600 kilogram, iç olarak ise yüzde 75 oranında net randıman sağlamakta. Şu anda GAP Ziraî Araştırma Enstitüsü ile çalışmalar yürüttük. Şanlıurfa’da kırmızı ağır topraklarda ve Bozova ilçesinde beyaz kireçli topraklarda olmak üzere 2 alanda denemelerimizi yaptık. Her iki toprak yapısında da olumlu sonuçlar aldık. İki alanda da besleme ve teknik konularda farklılıklar belirledik. Bu bölgede Ayşehanım yer fıstığı çeşitlerinin üretiminin yapılması için çalışmalarımızı yürüteceğiz. Bununla ilgili de eğitimler ve yayınlar yapmayı planlıyoruz.”
Hudut bölgelerindeki topraklarda fıstık üretilmesi önerisi
Şanlıurfa’nın hudut çizgisinde bulunduğunu, uzun boya sahip tarım bitkilerinin ekilmesine müsaade verilmediğini belirten Çil, bu bölgedeki toprakların yer fıstığı ekimi için rahatlıkla kullanılabileceğini tabir etti.
Yer fıstığının kısa uzunluğu yardımıyla bu bölgelerde rastgele bir güvenlik sorunu oluşturmayacağına işaret eden Çil, şu biçimde konuştu:
“Yer fıstığı hem yerin altında yer alan tanelerindeki yüzde 50 yağ oranı kapasitesiyle çerez, yağ ve besin sanabir daha katkı sağlayabilir tıpkı vakitte üst bitki aksamıyla da hayvan yemi olarak kıymetlendirilmesi kelam konusu. Hayvanların kaba yem gereksiniminin bu bölgelerden karşılayabilmek için bu yer fıstığının kuru unsur olarak sindirilmesi pek kolay, ötürüsıyla balya yapılarak yem endüstrisinde rahatlıkla kullanılabileceğini biliyoruz. Hatta gerekirse hudut bölgelerinde üretilecek yer fıstığının bitki kısmının bir kısmı alınarak biyogaz olarak kıymetlendirilmesi mümkün görünüyor. ötürüsıyla bu yer fıstığı çeşidimizin potansiyelinin burada artırılacağını düşünüyoruz.”
“Alternatif eser olarak tavsiye ediyoruz”
GAP Ziraî Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Halil Hatipoğlu da kurum olarak bölgedeki tarım bitkisi tipini artırmaya yönelik çalımalar yürüttüklerini, bunlardan birinin de yer fıstığı olduğunu söylemiş oldu.
Yerli ve ulusal çeşit olan Ayşehanım yer fıstığının Talat Demirören Araştırma İstasyonu’nda 5 dekarlık alana ekimini yaptıklarını kaydeden Hatipoğlu, “Harran Ovası’nın göbeğindeki araştırma istasyonumuzda bu yer fıstığı cinsinin ana eser olarak nisan ayında ekimini yaptık. Şu anda hasat devrine yaklaşmaktayız. Yaptığımız incelemelerde yer fıstığı bitkisinin tane tavrı epeyce âlâ, randımanının dekar başına 500 kilogram olarak gerçekleşmesini bekliyoruz.” diye konuştu.
Hatipoğlu, gayelerinin, bölgedeki çiftçiler alternatif eser aradıklarında topraklarına susam, soya fasulyesi, yer fıstığı üzere bitkilerin rahatlıkla ekimini yapmalarını sağlamak olduğunu anlatarak, bu biçimdece toprakların organik yapısının gelişeceğini bildirdi.
Yer fıstığının çiftçilere kar sağlayan bir bitki olduğuna dikkati çeken Hatipoğlu, “Bu niçinle düzenlediğimiz tarla günü aktifliğiyle Ayşehanım yer fıstığı cinsini çitçilerimize tanıttık. Çiftçilerimiz bu yer fıstığının rahatlıkla ekimini yapabilir. Randımanıyla kendini kanıtlayan bir çeşit.” dedi.
KAYNAK: AA
Çerezlik ve öteki endüstriyel eserlerde kullanım için bütün özelliklere sahip olan çeşidin GAP bölgesinde ekiminin yapılması ve yaygınlaşması için de çalışma başlatıldı.
Bu kapsamda Doğu Akdeniz ve GAP Ziraî Araştırma Enstitüsü müdürlükleri iş birliğiyle Şanlıurfa’nın Harran Ovası ve Bozova ilçesinde deneme ekimi yapıldı.
Deneme üretimlerinde bu fıstık çeşidinin bölgede sağladığı randımanla alternatif eser olarak yetiştirilebileceği belirlendi.
Eseri geliştirdiği için yer fıstığına ismi verilen Dr. Ayşe Nuran Çil, AA muhabirine, çerezlik kalitesi çok yüksek olan çeşidin 12 yıllık bir çalışmanın akabinde tescil edildiğini söylemiş oldu.
Ayşehanım yer fıstığının çerez piyasasındaki en kaliteli çeşitlerden biri olduğunu belirten Çil, kavrulduğunda tadında acılık oluşmaması ve renginin bozulmamasından dolayı tescilli çeşidin ezme, baklava ve vegan bölümünde yer sütü olarak rahatlıkla kullanılabileceğini söz etti.
Çil, bitkinin toprak altındaki kök bölgesinde fazlaca fazla bakla oluşturduğunu lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Hem randımanı hem tane büyüklüğü tıpkı vakitte hastalıklara karşı, bilhassa kök çürüklüğü hastalığına da güçlü olduğu için randıman bedellerinde dekar başına kabuklu olarak 550-600 kilogram, iç olarak ise yüzde 75 oranında net randıman sağlamakta. Şu anda GAP Ziraî Araştırma Enstitüsü ile çalışmalar yürüttük. Şanlıurfa’da kırmızı ağır topraklarda ve Bozova ilçesinde beyaz kireçli topraklarda olmak üzere 2 alanda denemelerimizi yaptık. Her iki toprak yapısında da olumlu sonuçlar aldık. İki alanda da besleme ve teknik konularda farklılıklar belirledik. Bu bölgede Ayşehanım yer fıstığı çeşitlerinin üretiminin yapılması için çalışmalarımızı yürüteceğiz. Bununla ilgili de eğitimler ve yayınlar yapmayı planlıyoruz.”
Hudut bölgelerindeki topraklarda fıstık üretilmesi önerisi
Şanlıurfa’nın hudut çizgisinde bulunduğunu, uzun boya sahip tarım bitkilerinin ekilmesine müsaade verilmediğini belirten Çil, bu bölgedeki toprakların yer fıstığı ekimi için rahatlıkla kullanılabileceğini tabir etti.
Yer fıstığının kısa uzunluğu yardımıyla bu bölgelerde rastgele bir güvenlik sorunu oluşturmayacağına işaret eden Çil, şu biçimde konuştu:
“Yer fıstığı hem yerin altında yer alan tanelerindeki yüzde 50 yağ oranı kapasitesiyle çerez, yağ ve besin sanabir daha katkı sağlayabilir tıpkı vakitte üst bitki aksamıyla da hayvan yemi olarak kıymetlendirilmesi kelam konusu. Hayvanların kaba yem gereksiniminin bu bölgelerden karşılayabilmek için bu yer fıstığının kuru unsur olarak sindirilmesi pek kolay, ötürüsıyla balya yapılarak yem endüstrisinde rahatlıkla kullanılabileceğini biliyoruz. Hatta gerekirse hudut bölgelerinde üretilecek yer fıstığının bitki kısmının bir kısmı alınarak biyogaz olarak kıymetlendirilmesi mümkün görünüyor. ötürüsıyla bu yer fıstığı çeşidimizin potansiyelinin burada artırılacağını düşünüyoruz.”
“Alternatif eser olarak tavsiye ediyoruz”
GAP Ziraî Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Halil Hatipoğlu da kurum olarak bölgedeki tarım bitkisi tipini artırmaya yönelik çalımalar yürüttüklerini, bunlardan birinin de yer fıstığı olduğunu söylemiş oldu.
Yerli ve ulusal çeşit olan Ayşehanım yer fıstığının Talat Demirören Araştırma İstasyonu’nda 5 dekarlık alana ekimini yaptıklarını kaydeden Hatipoğlu, “Harran Ovası’nın göbeğindeki araştırma istasyonumuzda bu yer fıstığı cinsinin ana eser olarak nisan ayında ekimini yaptık. Şu anda hasat devrine yaklaşmaktayız. Yaptığımız incelemelerde yer fıstığı bitkisinin tane tavrı epeyce âlâ, randımanının dekar başına 500 kilogram olarak gerçekleşmesini bekliyoruz.” diye konuştu.
Hatipoğlu, gayelerinin, bölgedeki çiftçiler alternatif eser aradıklarında topraklarına susam, soya fasulyesi, yer fıstığı üzere bitkilerin rahatlıkla ekimini yapmalarını sağlamak olduğunu anlatarak, bu biçimdece toprakların organik yapısının gelişeceğini bildirdi.
Yer fıstığının çiftçilere kar sağlayan bir bitki olduğuna dikkati çeken Hatipoğlu, “Bu niçinle düzenlediğimiz tarla günü aktifliğiyle Ayşehanım yer fıstığı cinsini çitçilerimize tanıttık. Çiftçilerimiz bu yer fıstığının rahatlıkla ekimini yapabilir. Randımanıyla kendini kanıtlayan bir çeşit.” dedi.
KAYNAK: AA