Tarihin en büyük krizi! Venezuela’da taban fiyat 30 liranın altında Temel gereksinimlerini karşılayamadığı için son 5 yılda, her 6 bireyden birinin göç etmek zorunda kaldığı Venezuela’da hükümetin belirlediği taban fiyatla yol parası bile karşılanamıyor. Personel sendikaları krizin faturasının çalışanlara ödetildiğini ve petrol zengini bir ülkede taban fiyatın ayda 30 lirayı bile bulmamasının trajikomik olduğunu söylüyor.
Son 8 yılda, iktisadı yüzde 90 küçülen Venezuela’da yaşanan krizin faturasını en çok ödeyen kısımlardan biri de minimum fiyatla çalışanlar. Keza 2011’de 267 dolar olan minimum fiyat bugün Türk Lirasıyla ayda 30 lirayı bile bulmuyor yani günlük 1 liradan daha az. Venezuela Tarım İşçileri Sendikası Lideri Jose Marcano durumu şöyleki açıklıyor:
“Venezuela’da minimum fiyata yüzde 289 artırım yapılarak 10 milyon bolivara çıkarıldı. Yalnızca dolmuş fiyatının 300 bin bolivar olduğunu düşünürseniz minimum fiyatın işe gidip gelmeye bile yetmediğini nazaranbilirsiniz. Burada bir ailenin yaşayabilmesi için en az 150 dolar gerekirken hükümetin belirlediği minimum fiyat 4 doları bile bulmuyor. Çalışanların çabucak hepsi, mesai daha sonrası ya sokakta işportacılıkla ya da meskeninde tatlı, börek çörek yapıp mevzu komşuya satarak geçinmeye çalışıyor. Krizin temel faturası personel, memur ve emeklilere çıkarıldı. Tüm kazanılmış haklarımız gasp edildi. Dünyanın en güçlü yeraltı kaynaklarına sahip ülkesinde, maaşlarımız elimizden alındı ve açlığa mahkûm edildik. Milyonlarca kişi geçinemediği için öbür ülkelere göç etmek zorunda kaldı.”
Sayıları 2 milyonu aştığı iddia edilen taban ücretlilerin çabucak hepsi, temel muhtaçlıklarını karşılayabilmek için birden çok işte çalışmak zorunda kalıyor. Devlet memuru Lina Martilla da bunlardan biri:
“Ben üniversite mezunuyum ve bir devlet kurumunda ayda yaklaşık 3 Dolar kazanıyorum. Venezuela’da 3 dolarla bir kilo et bile alınamıyor. Geçinmek mümkün olmayınca bir kursa gidip sertifika aldım ve konutlara gidip manikür pedikür yaparak geçimimi sağlamaya çalışıyorum. Mesai arkadaşlarımın birçok yurtdışına göçtü, kalanlarsa mesai daha sonrası işportacılık yaparak geçinmeye çalışıyor. Biz krizde yalnızca alım gücümüzü değil toplumsal haklarımızı ve sıhhat güvencelerimizi de kaybettik. Örneğin kısa mühlet evvel alerji geçirdim. Burun damlasının fiyatı 6 dolar yani maaşımın iki katı olduğundan alamadım. Tuzlu su ve sirke kullandım fakat o da işe yaramadı. Kelamda maaşlı bir işim var lakin hiç bir gereksinimimi karşılayamıyorum. Parasızlıktan dolayı, meskenden dışarı çıkamaz hale geldik.”
Tahminen de krizin faturasını en ağır ödeyen bölümlerin başında, maaşları minimum fiyatın yüzde 70’ine tekabül eden emekliler geliyor. Emeklilerin maaşı ayda 7 milyon bolivar yani yaklaşık 20 liraya tekabül ediyor: “Emekli maaşı ayda 2 dolara düştü. Hükümetin son birkaç aydır yaptığı 2-3 dolarlık yardımı da sayarsak cebimize ayda 4-5 dolar anca giriyor. Bu parayla geçinmek mümkün olmayınca, ben de park yerlerinde otomobil temizleyerek karnımı doyurmaya çalışıyorum. Emekli maaşıyla bırakın bir ay geçinmeyi haftalık pazar harcı bile görmeniz mümkün değil. Ekmek 1 dolar, peynirin kilosu 3-4 dolar. Bir karton yumurta 4 dolar. Yani ek geliriniz yoksa yaşamanız mümkün değil. Sıhhat harcamalarımızı hiç saymıyorum aslına bakarsan. Ek işte çalışmama karşın, bu yaşıma kadar yaptığım tüm tasarrufları harcamak zorunda kaldım. Son yıllarımı sakin bir biçimde yaşamak için emekli oldum fakat halimizi görüyorsunuz.”Emek örgütleri, Venezuela’ya uygulanan memleketler arası yaptırımlara karşın yeraltı zenginliklerinden önemli bir gelir elde edildiğini lakin hükümetin minimum fiyatı belirlerken maddeleri hiçe sayarak, çalışanları açlığa mahkum ettiğini savunuyor: “Venezuela Anayasasının 91. hususu, taban fiyat 5 kişilik bir ailenin mecburî masraflarından az olamaz diyor. Bugün hane başı zarurî mutfak harcamaları 143 dolar bulunmasına karşın, iktidarın taban fiyatı sendika ve patronlarla toplantıdan, tek taraflı olarak ayda 4 dolar olarak belirlemesi büsbütün kanunlara muhalif. Biz artırım talep ettiğimizde hükümet milletlerarası yaptırımları münasebet gösteriyor lakin biz altın, elmas, koltan üzere pahalı madenlerin işletme hakkı karşılığında Rusya ve Çin’le yapılan ikili mutabakatlardan büyük gelirler elde edildiğini biliyoruz. Krizin faturası çalışanlara ödetiliyor.”
Milletlerarası Para Fonu (IMF) raporlarına göre geçen yılı yüzde 5 bin 500 enflasyonla kapatan Venezuela’da maaşların sadece yüzde 800 artırılması, alım gücünün azalmasına, ötürüsıyla yoksulluğun ve yoksulluğa bağlı sıkıntıların artmasına niye oluyor.
Son 8 yılda, iktisadı yüzde 90 küçülen Venezuela’da yaşanan krizin faturasını en çok ödeyen kısımlardan biri de minimum fiyatla çalışanlar. Keza 2011’de 267 dolar olan minimum fiyat bugün Türk Lirasıyla ayda 30 lirayı bile bulmuyor yani günlük 1 liradan daha az. Venezuela Tarım İşçileri Sendikası Lideri Jose Marcano durumu şöyleki açıklıyor:
“Venezuela’da minimum fiyata yüzde 289 artırım yapılarak 10 milyon bolivara çıkarıldı. Yalnızca dolmuş fiyatının 300 bin bolivar olduğunu düşünürseniz minimum fiyatın işe gidip gelmeye bile yetmediğini nazaranbilirsiniz. Burada bir ailenin yaşayabilmesi için en az 150 dolar gerekirken hükümetin belirlediği minimum fiyat 4 doları bile bulmuyor. Çalışanların çabucak hepsi, mesai daha sonrası ya sokakta işportacılıkla ya da meskeninde tatlı, börek çörek yapıp mevzu komşuya satarak geçinmeye çalışıyor. Krizin temel faturası personel, memur ve emeklilere çıkarıldı. Tüm kazanılmış haklarımız gasp edildi. Dünyanın en güçlü yeraltı kaynaklarına sahip ülkesinde, maaşlarımız elimizden alındı ve açlığa mahkûm edildik. Milyonlarca kişi geçinemediği için öbür ülkelere göç etmek zorunda kaldı.”
Sayıları 2 milyonu aştığı iddia edilen taban ücretlilerin çabucak hepsi, temel muhtaçlıklarını karşılayabilmek için birden çok işte çalışmak zorunda kalıyor. Devlet memuru Lina Martilla da bunlardan biri:
“Ben üniversite mezunuyum ve bir devlet kurumunda ayda yaklaşık 3 Dolar kazanıyorum. Venezuela’da 3 dolarla bir kilo et bile alınamıyor. Geçinmek mümkün olmayınca bir kursa gidip sertifika aldım ve konutlara gidip manikür pedikür yaparak geçimimi sağlamaya çalışıyorum. Mesai arkadaşlarımın birçok yurtdışına göçtü, kalanlarsa mesai daha sonrası işportacılık yaparak geçinmeye çalışıyor. Biz krizde yalnızca alım gücümüzü değil toplumsal haklarımızı ve sıhhat güvencelerimizi de kaybettik. Örneğin kısa mühlet evvel alerji geçirdim. Burun damlasının fiyatı 6 dolar yani maaşımın iki katı olduğundan alamadım. Tuzlu su ve sirke kullandım fakat o da işe yaramadı. Kelamda maaşlı bir işim var lakin hiç bir gereksinimimi karşılayamıyorum. Parasızlıktan dolayı, meskenden dışarı çıkamaz hale geldik.”
Tahminen de krizin faturasını en ağır ödeyen bölümlerin başında, maaşları minimum fiyatın yüzde 70’ine tekabül eden emekliler geliyor. Emeklilerin maaşı ayda 7 milyon bolivar yani yaklaşık 20 liraya tekabül ediyor: “Emekli maaşı ayda 2 dolara düştü. Hükümetin son birkaç aydır yaptığı 2-3 dolarlık yardımı da sayarsak cebimize ayda 4-5 dolar anca giriyor. Bu parayla geçinmek mümkün olmayınca, ben de park yerlerinde otomobil temizleyerek karnımı doyurmaya çalışıyorum. Emekli maaşıyla bırakın bir ay geçinmeyi haftalık pazar harcı bile görmeniz mümkün değil. Ekmek 1 dolar, peynirin kilosu 3-4 dolar. Bir karton yumurta 4 dolar. Yani ek geliriniz yoksa yaşamanız mümkün değil. Sıhhat harcamalarımızı hiç saymıyorum aslına bakarsan. Ek işte çalışmama karşın, bu yaşıma kadar yaptığım tüm tasarrufları harcamak zorunda kaldım. Son yıllarımı sakin bir biçimde yaşamak için emekli oldum fakat halimizi görüyorsunuz.”Emek örgütleri, Venezuela’ya uygulanan memleketler arası yaptırımlara karşın yeraltı zenginliklerinden önemli bir gelir elde edildiğini lakin hükümetin minimum fiyatı belirlerken maddeleri hiçe sayarak, çalışanları açlığa mahkum ettiğini savunuyor: “Venezuela Anayasasının 91. hususu, taban fiyat 5 kişilik bir ailenin mecburî masraflarından az olamaz diyor. Bugün hane başı zarurî mutfak harcamaları 143 dolar bulunmasına karşın, iktidarın taban fiyatı sendika ve patronlarla toplantıdan, tek taraflı olarak ayda 4 dolar olarak belirlemesi büsbütün kanunlara muhalif. Biz artırım talep ettiğimizde hükümet milletlerarası yaptırımları münasebet gösteriyor lakin biz altın, elmas, koltan üzere pahalı madenlerin işletme hakkı karşılığında Rusya ve Çin’le yapılan ikili mutabakatlardan büyük gelirler elde edildiğini biliyoruz. Krizin faturası çalışanlara ödetiliyor.”
Milletlerarası Para Fonu (IMF) raporlarına göre geçen yılı yüzde 5 bin 500 enflasyonla kapatan Venezuela’da maaşların sadece yüzde 800 artırılması, alım gücünün azalmasına, ötürüsıyla yoksulluğun ve yoksulluğa bağlı sıkıntıların artmasına niye oluyor.