Taliban servetin üstüne kondu! Türkiye, Rusya ve Çin güç boşluğu dolduracak Pentagon’un 2010 yılındaki bir toplantı tutanağında “Nadir minerallerin Suudi Arabistan’ı” olarak nitelendirilen Afganistan, doğal gaz, petrol, kömür, bakır, gümüş, altın, kobalt, kükürt, kurşun, çinko, demir cevheri, tuz, ender toprak elementleri, pahalı ve yarı bedelli taş yataklarıyla dünyanın en güçlü mineral rezervlerine sahip bulunuyor.
ABD Jeolojik Araştırmalar Enstitüsüne nazaran, Afganistan’ın Badahşan, Tahar, Zerekşan, Ketevaz, Kundalan ve Çayıkayı dağlık bölgelerinde kıymetli altın rezervleri bulunuyor. Ülkedeki bakır rezervlerinin ağır olduğu bölgeler de Belhab, Zerekşan, Kundalan, Düser-Şida, Mes Ayna ve Çayıkayı dağlık bölgesi olarak sıralanıyor. Ayrıyeten Nuristan vilayetinde de kıymetli lityum rezervi yer alıyor.
The Diplomat mecmuasında geçen yıl yayımlanan bir makaleye göre, Afganistan’daki minerallerin ve az toprak elementlerinin bedelinin 1-3 trilyon dolar olduğu varsayım ediliyor.
Ülkedeki istikrarsızlık, erişilmesi güç dağlık arazi yapısı, yetersiz altyapı ve ulaşım ağı, bu kaynakların çıkarılmasının önündeki maniler olarak sıralanıyor.
ÇİN AFGANİSTAN’DAKİ TARTISINI YİNE ARTIRABİLİR
Taliban’ın denetimi ele almasıyla daha evvel istikrarsızlık ve güvenlik telaşları niçiniyle ülkede yatırımlarına orta veren Çinli şirketler de bir daha bölgeye dönmeyi planlıyor.
ABD’nin 20 yıllık işgaline son vermesi ve Taliban’ın Afganistan’ın başşehri Kabil’e hakim olmasından yalnızca birkaç saat daha sonra, Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying, “Afganistan’da barışın bir daha sağlanması ve ülkenin bir daha inşası” için gerekli adımları atmaya hazır olduklarını tabir etmişti.
Çin, 2007’de Afganistan’ın Mes Ayna bölgesindeki bakır madenine özel erişim sağlamak için Afgan hükümetiyle milyarlarca dolarlık muahede imzalamıştı.
China Metallurgical, 2008 yılında Jiangxi Copper ile birlikte kelam konusu bölgedeki madenin 30 yıl işletme hakkını 2,9 milyar dolarlık ihaleyle kazanmıştı. Muahede kapsamında, çıkarılan bakırı Afganistan’daki Mezar-ı Şerif’e ve Özbekistan’ın demir yolu ağı aracılığıyla Pekin’e taşımak için yeni bir demir yolu ağı inşa edilmesi planlanıyordu lakin proje hayata geçirilemedi.
AFGANİSTAN’DAKİ MADEN REZERVLERİ YATIRIM İÇİN ALIMLI ÖGE
Viyana Güç Araştırma Kümesi Kurucusu Fereydoun Barkeshli, AA muhabirine yaptığı açıklamada, lityum dahil ülkenin sahip olduğu kıymetli maden rezervlerinin rastgele bir ülkeyi bölgeye çekmek için kâfi olduğunu söylemiş oldu.
Afganistan’daki ender ve stratejik maden kaynaklarının varlığının yeni ortaya çıkan bir bahis olmadığını belirten Barkeshli, “Söz konusu maden rezervleri ABD’nin ülkeyi birinci işgal ettiğinde gündeme gelmişti. ABD ülkeden çekildi lakin Çin, Rusya, Türkiye, Hindistan üzere bölgede yükselen güçler, boşluğu doldurmak için önemli rakipler olarak öne çıkabilir. Ayrıyeten, Taliban 20 yıl öncesine bakılırsa daha güzel bir Afganistan devraldı.” değerlendirmesinde bulundu.
Barkeshli, Dünya Bankası tarafınca yapılan çalışmalara bakılırsa, 2000-2017 periyodunda Afganistan’da kişi başına düşen ulusal gelirin 1190 dolardan 2 bin 34 dolara, elektriğe erişimin yüzde 22’den yüzde 98’e, ortalama ömür mühletinin 56’dan 65’e, internete erişimin sıfırdan yüzde 11,5’e, okuma yazma oranın ise yüzde 23’ten yüzde 48’e yükseldiğini aktardı.
TÜRKMENİSTAN-AFGANİSTAN-PAKİSTAN-HİNDİSTAN DOĞAL GAZ BORU ÇİZGİSİ
Barkeshli, üretimine 2015 yılı sonlarında başlanan ve Türkmenistan doğal gazını Afganistan üzerinden Pakistan ve Hindistan’a taşıyacak Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan (TAPI) doğal gaz boru çizgisi projesinin fizibilite çalışmalarının Asya Kalkınma Bankası tarafınca yapıldığını anlattı.
Bu çizgiyle Türkmenistan’dan Afganistan’a ve akabinde Pakistan ve Hindistan’a 1814 kilometrelik ve 56 inçlik boru çizgisi üzerinden yılda 33 milyar metreküp gazı taşınmasının planlandığını lisana getiren Barkeshli, “ABD’nin Afganistan’ı işgal etmesiyle Afganistan’daki siyasi durum keskin bir biçimde değişti. Taliban artık yine Kabil’de. TAPI’nın yakın bir gelecekte olmasa da hayata geçirilmesi ihtimali bir daha gündeme gelebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
KAYNAK: AA
ABD Jeolojik Araştırmalar Enstitüsüne nazaran, Afganistan’ın Badahşan, Tahar, Zerekşan, Ketevaz, Kundalan ve Çayıkayı dağlık bölgelerinde kıymetli altın rezervleri bulunuyor. Ülkedeki bakır rezervlerinin ağır olduğu bölgeler de Belhab, Zerekşan, Kundalan, Düser-Şida, Mes Ayna ve Çayıkayı dağlık bölgesi olarak sıralanıyor. Ayrıyeten Nuristan vilayetinde de kıymetli lityum rezervi yer alıyor.
The Diplomat mecmuasında geçen yıl yayımlanan bir makaleye göre, Afganistan’daki minerallerin ve az toprak elementlerinin bedelinin 1-3 trilyon dolar olduğu varsayım ediliyor.
Ülkedeki istikrarsızlık, erişilmesi güç dağlık arazi yapısı, yetersiz altyapı ve ulaşım ağı, bu kaynakların çıkarılmasının önündeki maniler olarak sıralanıyor.
ÇİN AFGANİSTAN’DAKİ TARTISINI YİNE ARTIRABİLİR
Taliban’ın denetimi ele almasıyla daha evvel istikrarsızlık ve güvenlik telaşları niçiniyle ülkede yatırımlarına orta veren Çinli şirketler de bir daha bölgeye dönmeyi planlıyor.
ABD’nin 20 yıllık işgaline son vermesi ve Taliban’ın Afganistan’ın başşehri Kabil’e hakim olmasından yalnızca birkaç saat daha sonra, Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying, “Afganistan’da barışın bir daha sağlanması ve ülkenin bir daha inşası” için gerekli adımları atmaya hazır olduklarını tabir etmişti.
Çin, 2007’de Afganistan’ın Mes Ayna bölgesindeki bakır madenine özel erişim sağlamak için Afgan hükümetiyle milyarlarca dolarlık muahede imzalamıştı.
China Metallurgical, 2008 yılında Jiangxi Copper ile birlikte kelam konusu bölgedeki madenin 30 yıl işletme hakkını 2,9 milyar dolarlık ihaleyle kazanmıştı. Muahede kapsamında, çıkarılan bakırı Afganistan’daki Mezar-ı Şerif’e ve Özbekistan’ın demir yolu ağı aracılığıyla Pekin’e taşımak için yeni bir demir yolu ağı inşa edilmesi planlanıyordu lakin proje hayata geçirilemedi.
AFGANİSTAN’DAKİ MADEN REZERVLERİ YATIRIM İÇİN ALIMLI ÖGE
Viyana Güç Araştırma Kümesi Kurucusu Fereydoun Barkeshli, AA muhabirine yaptığı açıklamada, lityum dahil ülkenin sahip olduğu kıymetli maden rezervlerinin rastgele bir ülkeyi bölgeye çekmek için kâfi olduğunu söylemiş oldu.
Afganistan’daki ender ve stratejik maden kaynaklarının varlığının yeni ortaya çıkan bir bahis olmadığını belirten Barkeshli, “Söz konusu maden rezervleri ABD’nin ülkeyi birinci işgal ettiğinde gündeme gelmişti. ABD ülkeden çekildi lakin Çin, Rusya, Türkiye, Hindistan üzere bölgede yükselen güçler, boşluğu doldurmak için önemli rakipler olarak öne çıkabilir. Ayrıyeten, Taliban 20 yıl öncesine bakılırsa daha güzel bir Afganistan devraldı.” değerlendirmesinde bulundu.
Barkeshli, Dünya Bankası tarafınca yapılan çalışmalara bakılırsa, 2000-2017 periyodunda Afganistan’da kişi başına düşen ulusal gelirin 1190 dolardan 2 bin 34 dolara, elektriğe erişimin yüzde 22’den yüzde 98’e, ortalama ömür mühletinin 56’dan 65’e, internete erişimin sıfırdan yüzde 11,5’e, okuma yazma oranın ise yüzde 23’ten yüzde 48’e yükseldiğini aktardı.
TÜRKMENİSTAN-AFGANİSTAN-PAKİSTAN-HİNDİSTAN DOĞAL GAZ BORU ÇİZGİSİ
Barkeshli, üretimine 2015 yılı sonlarında başlanan ve Türkmenistan doğal gazını Afganistan üzerinden Pakistan ve Hindistan’a taşıyacak Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan (TAPI) doğal gaz boru çizgisi projesinin fizibilite çalışmalarının Asya Kalkınma Bankası tarafınca yapıldığını anlattı.
Bu çizgiyle Türkmenistan’dan Afganistan’a ve akabinde Pakistan ve Hindistan’a 1814 kilometrelik ve 56 inçlik boru çizgisi üzerinden yılda 33 milyar metreküp gazı taşınmasının planlandığını lisana getiren Barkeshli, “ABD’nin Afganistan’ı işgal etmesiyle Afganistan’daki siyasi durum keskin bir biçimde değişti. Taliban artık yine Kabil’de. TAPI’nın yakın bir gelecekte olmasa da hayata geçirilmesi ihtimali bir daha gündeme gelebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
KAYNAK: AA