Son dakika haberi: Kur ihanetinin arkasındaki üçlü! Son dakika haberi… Merkez Bankası’nın yatırım, üretim ve istihdamı artırmak için son üç görüşmede yaptığı faiz indirimlerini kredilerine yansıtmayan birtakım bankalar, topladıkları mevduatla da kur manipülasyonu yapıyor. Ayaklı borsadan yüksek getiri vaadiyle para toplayan bankerler de kura saldırıyor.
Birtakım yabancı bankalar da bu “paralel bankacılık” sistemine çanak tutuyor. Bankaların kur oyunu bununla hudutlu değil. Kredi notu düşük olduğu için finansmana ulaşamayan işletme sahipleri, faktoring şirketlerine yönlendiriliyor. Bankalarda %25’lere ulaşan kredi maliyeti faktöringde tefecileri aratmayacak biçimde %40’lara çıkıyor. Doğal bu işletmelerin karlılığını silip krize sürüklüyor.
Merkez Bankası’nın, iktisadın can damarı yatırım üretim ve istihdamı artırmak için son üç görüşmede yaptığı faiz indirimlerini birtakım bankaların kredilerine yansıtmakta cimri davranması, yatırımların önüne set çekiyor.
Hatta yabancı sermayeli kimi bankaların vatandaştan topladıkları mevduatı, piyasaya sunmak yerine döviz hesaplarında değerlendirmesi hem finansmana erişimi zorlaştırıyor, tıpkı vakitte maliyeti artırıyor. Banka, banker ve tefecinin hasılatını önceleyen bu sistem, yatırımcıyı cezalandırıyor. Enflasyona da niye olan bu döngü, meblağların şişirilmesi yoluyla vatandaşı da soyuyor.
YATIRIMA GİTMESİ GEREKEN PARA DÖVİZDE
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) datalarına göre, bankalardaki 5 trilyon liralık mevduatın 1,9 trilyon lirası TL cinsi hesaplarda tutuluyor. Geri kalan 3,1 trilyon liranın ise döviz hesaplarında tutulması dikkat çekiyor.
Döviz hesaplarından çıkıp TL, altın ve borsa üzere yatırım araçlarına dönenlerin sayısı ve yaptıkları süreç ölçüsü son haftalarda artsa da spekülatörlerin kur saldırısı ferdî küçük yatırımcıların başını karıştırıyor. Bu niçinle hala bankalarda yaklaşık 260 milyar dolarlık döviz mevduatı var. Bankalardaki 5 trilyon liralık mevduatın 3,1 trilyonunun dövizde tutulması, TL olarak verilecek kredinin ölçüsünü kısıtlıyor.
PARA ‘BANKERLER KÜMESİ’NİN ELİNDE
Kimi bankaların da dahil olduğu kümelerin yaptığı dolar alımları niçiniyle döviz kurları çok yükseliyor. Ferdî yatırımcılar da TL’deki kıymet kaybı karşısında varlıklarını korumak için dolar spekülatörlerinin peşine takılarak büyük risk alıyor.
Bilhassa İstanbul Kapalıçarşı’daki ayaklı döviz borsasında açığa satış tezgahları dikkat çekiyor. Elinde olmayan yatırım araçlarına alım buyruğu veren bir kümenin varlığı dikkat çekiyor. Kapalıçarşı’da ‘bankerler grubu’ olarak da nitelendirilen simsarların küçük yatırımcılardan yüksek getiri vaadiyle para toplayıp dolara saldırdığı belirtiliyor.
Banka üst seviye yöneticilerinin de ortalarında bulunduğu Kapalıçarşı’daki ‘bankerler grubu’nun, açığa satış formülüyle dolar ve avro üzere döviz cinsi para ünitelerinden yüksek alımlar yaptığı söz ediliyor.
PARALEL BANKACILIK
Kayıt dışı çalışan bu piyasada günde milyarlarca dolarlık alım-satım oluyor. Kayıt dışı piyasadaki günlük süreç hacmi, açığa satış formülü niçiniyle taahhüt edilen mali ölçülerinin on katına kadar çıkabiliyor.
Kimi kuyumcu ve dövizcilerde ağırlaşan büyük hacimli süreçler için vakit zaman bankaların kapısı da çalınıyor. Kimi bankaların çanak tuttuğu bu piyasa, paralel bir bankacılık sistemi üzere işliyor. Bu sistemin oluşturduğu yapay talep de döviz piyasasında köpürtülmüş büyük bir talebe niye oluyor.
CANINA KIYANLAR VAR
2018’deki kur taarruzunda faal rol oynayan Londra ve New York üzere merkezlerdeki yabancıların açığa satış yapmaları üzere, Kapalıçarşı’da yapılan açığa satışları sonuçlandıramadıkları için büyük ziyanlar yapanlar var.
Bankerler, topladıkları paraları çeviremeyip büyük ziyanlar da yapıyorlar. Bu çeşit durumlarda ekseriyetle bankerler ismine süreç yaptıkları bireylerin teminatlarını yakıp ortadan kayboluyor. Elinde avucunda ne var ise kaybeden kimi aracıların ortadan kaybolduğu, hatta canına kıyanların olduğu belirtiliyor.
‘AÇIĞA SATIŞ’LA AKIN
Kuralın sorumsuzca kullanılması “açığa satış” mevzuatına çeki tertip vermeyi gerektiriyor. Zira milletten para toplayan ortacılar, onların ismine hesap açıp bir daha onlar ismine eldeki ölçünün 4-5 katı kadar süreç yapabiliyor.
Küçük yatırımcılardan “yüksek getiri” vaadiyle para toplayan dolar simsarlarının elinde biriken paranın 5 katı kadar süreç yapma imkânının geçmesi, kurlarla istedikleri üzere oynama fırsatı veriyor.
BANKALAR KREDİ VERMEK YERİNE YÜZDE 40 FAİZE ZORLUYOR
Finansal Kurumlar Birliği datalarına nazaran, Türkiye’de 54 faktoring şirketi faaliyet gösteriyor. Kelam konusu şirketler içinde yerli ve yabancı bankaların da iştirakleri bulunuyor. Bankaların “Kredibiliten düşük” diyerek kredi vermediklerini faktöring şirketlerine yönlendiriyor.
Bankadan kredi bulamayan, lakin paraya sıkışan rastgele bir işletme sahibi, vadesi gelmemiş çeki bozdurmak için faktoring şirketlerinin yolunu tutuyor. Öbür bir tabirle, vadesi gelmemiş alacaklarını, çek kırdırarak nakit sağlıyor. Lakin faiz oranları neredeyse tefeciden farksız. Bankalarda ortalama kredi maliyeti yüzde 25’se, bu firmalarda yüzde 40’a kadar çıkıyor.
Tefeci faizini aratmayacak biçimde yüzde 40’lara çıkabilen bu maliyetler işletmelerin karlılığını silip süpürüyor. Bankadan kredi talebinden bulunan rastgele bir şirket yetkilisinin kredi onayı büyük oranda kredi notuna bağlı. Şayet kredi notu düşükse ya da kara listeye girdiyse kredi çıkması güç. Fakat banka müşterisinin evvelden beri tanınıyor olması, gereksinimi ve aciliyeti karşısında faktoring şirketlerine yönlendirme yapılabiliyor.
Bir bankacıdan edinilen bilgilere bakılırsa, kredi onayı çıkmayan bir müşteriye ‘kredi bizde güç lakin şu faktoring şirketiyle de istersen bir görüş’ diye yönlendirme yapılabiliyor. Lakin bunu kredi müracaatında bulunan herkese değil, ikili bağların âlâ olduğu, evvelce beri tanınan ve itimat sağlamış firma sahibi için yapılması kelam konusu. Bankaların kredilendirmede daha sağlamcı olduğuna işaret eden yetkili, “Faktoringde çek karşılığı süreç yapılabiliyor ve firmanın vergi levhası da olması lazım” dedi.
İLGİLİ KURUMLAR NE YAPIYOR?
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Heyeti, Sermaye Piyasası Heyeti, Rekabet Heyeti, Mali Hataları Araştırma Heyeti ve Devlet Denetleme Konseyi üzere düzenleyici ve denetleyici kurumların bu paralel bankacılık sistemi karşısında neler yaptığı merak ediliyor.
KAYNAK: YENİ ŞAFAK
Birtakım yabancı bankalar da bu “paralel bankacılık” sistemine çanak tutuyor. Bankaların kur oyunu bununla hudutlu değil. Kredi notu düşük olduğu için finansmana ulaşamayan işletme sahipleri, faktoring şirketlerine yönlendiriliyor. Bankalarda %25’lere ulaşan kredi maliyeti faktöringde tefecileri aratmayacak biçimde %40’lara çıkıyor. Doğal bu işletmelerin karlılığını silip krize sürüklüyor.
Merkez Bankası’nın, iktisadın can damarı yatırım üretim ve istihdamı artırmak için son üç görüşmede yaptığı faiz indirimlerini birtakım bankaların kredilerine yansıtmakta cimri davranması, yatırımların önüne set çekiyor.
Hatta yabancı sermayeli kimi bankaların vatandaştan topladıkları mevduatı, piyasaya sunmak yerine döviz hesaplarında değerlendirmesi hem finansmana erişimi zorlaştırıyor, tıpkı vakitte maliyeti artırıyor. Banka, banker ve tefecinin hasılatını önceleyen bu sistem, yatırımcıyı cezalandırıyor. Enflasyona da niye olan bu döngü, meblağların şişirilmesi yoluyla vatandaşı da soyuyor.
YATIRIMA GİTMESİ GEREKEN PARA DÖVİZDE
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) datalarına göre, bankalardaki 5 trilyon liralık mevduatın 1,9 trilyon lirası TL cinsi hesaplarda tutuluyor. Geri kalan 3,1 trilyon liranın ise döviz hesaplarında tutulması dikkat çekiyor.
Döviz hesaplarından çıkıp TL, altın ve borsa üzere yatırım araçlarına dönenlerin sayısı ve yaptıkları süreç ölçüsü son haftalarda artsa da spekülatörlerin kur saldırısı ferdî küçük yatırımcıların başını karıştırıyor. Bu niçinle hala bankalarda yaklaşık 260 milyar dolarlık döviz mevduatı var. Bankalardaki 5 trilyon liralık mevduatın 3,1 trilyonunun dövizde tutulması, TL olarak verilecek kredinin ölçüsünü kısıtlıyor.
PARA ‘BANKERLER KÜMESİ’NİN ELİNDE
Kimi bankaların da dahil olduğu kümelerin yaptığı dolar alımları niçiniyle döviz kurları çok yükseliyor. Ferdî yatırımcılar da TL’deki kıymet kaybı karşısında varlıklarını korumak için dolar spekülatörlerinin peşine takılarak büyük risk alıyor.
Bilhassa İstanbul Kapalıçarşı’daki ayaklı döviz borsasında açığa satış tezgahları dikkat çekiyor. Elinde olmayan yatırım araçlarına alım buyruğu veren bir kümenin varlığı dikkat çekiyor. Kapalıçarşı’da ‘bankerler grubu’ olarak da nitelendirilen simsarların küçük yatırımcılardan yüksek getiri vaadiyle para toplayıp dolara saldırdığı belirtiliyor.
Banka üst seviye yöneticilerinin de ortalarında bulunduğu Kapalıçarşı’daki ‘bankerler grubu’nun, açığa satış formülüyle dolar ve avro üzere döviz cinsi para ünitelerinden yüksek alımlar yaptığı söz ediliyor.
PARALEL BANKACILIK
Kayıt dışı çalışan bu piyasada günde milyarlarca dolarlık alım-satım oluyor. Kayıt dışı piyasadaki günlük süreç hacmi, açığa satış formülü niçiniyle taahhüt edilen mali ölçülerinin on katına kadar çıkabiliyor.
Kimi kuyumcu ve dövizcilerde ağırlaşan büyük hacimli süreçler için vakit zaman bankaların kapısı da çalınıyor. Kimi bankaların çanak tuttuğu bu piyasa, paralel bir bankacılık sistemi üzere işliyor. Bu sistemin oluşturduğu yapay talep de döviz piyasasında köpürtülmüş büyük bir talebe niye oluyor.
CANINA KIYANLAR VAR
2018’deki kur taarruzunda faal rol oynayan Londra ve New York üzere merkezlerdeki yabancıların açığa satış yapmaları üzere, Kapalıçarşı’da yapılan açığa satışları sonuçlandıramadıkları için büyük ziyanlar yapanlar var.
Bankerler, topladıkları paraları çeviremeyip büyük ziyanlar da yapıyorlar. Bu çeşit durumlarda ekseriyetle bankerler ismine süreç yaptıkları bireylerin teminatlarını yakıp ortadan kayboluyor. Elinde avucunda ne var ise kaybeden kimi aracıların ortadan kaybolduğu, hatta canına kıyanların olduğu belirtiliyor.
‘AÇIĞA SATIŞ’LA AKIN
Kuralın sorumsuzca kullanılması “açığa satış” mevzuatına çeki tertip vermeyi gerektiriyor. Zira milletten para toplayan ortacılar, onların ismine hesap açıp bir daha onlar ismine eldeki ölçünün 4-5 katı kadar süreç yapabiliyor.
Küçük yatırımcılardan “yüksek getiri” vaadiyle para toplayan dolar simsarlarının elinde biriken paranın 5 katı kadar süreç yapma imkânının geçmesi, kurlarla istedikleri üzere oynama fırsatı veriyor.
BANKALAR KREDİ VERMEK YERİNE YÜZDE 40 FAİZE ZORLUYOR
Finansal Kurumlar Birliği datalarına nazaran, Türkiye’de 54 faktoring şirketi faaliyet gösteriyor. Kelam konusu şirketler içinde yerli ve yabancı bankaların da iştirakleri bulunuyor. Bankaların “Kredibiliten düşük” diyerek kredi vermediklerini faktöring şirketlerine yönlendiriyor.
Bankadan kredi bulamayan, lakin paraya sıkışan rastgele bir işletme sahibi, vadesi gelmemiş çeki bozdurmak için faktoring şirketlerinin yolunu tutuyor. Öbür bir tabirle, vadesi gelmemiş alacaklarını, çek kırdırarak nakit sağlıyor. Lakin faiz oranları neredeyse tefeciden farksız. Bankalarda ortalama kredi maliyeti yüzde 25’se, bu firmalarda yüzde 40’a kadar çıkıyor.
Tefeci faizini aratmayacak biçimde yüzde 40’lara çıkabilen bu maliyetler işletmelerin karlılığını silip süpürüyor. Bankadan kredi talebinden bulunan rastgele bir şirket yetkilisinin kredi onayı büyük oranda kredi notuna bağlı. Şayet kredi notu düşükse ya da kara listeye girdiyse kredi çıkması güç. Fakat banka müşterisinin evvelden beri tanınıyor olması, gereksinimi ve aciliyeti karşısında faktoring şirketlerine yönlendirme yapılabiliyor.
Bir bankacıdan edinilen bilgilere bakılırsa, kredi onayı çıkmayan bir müşteriye ‘kredi bizde güç lakin şu faktoring şirketiyle de istersen bir görüş’ diye yönlendirme yapılabiliyor. Lakin bunu kredi müracaatında bulunan herkese değil, ikili bağların âlâ olduğu, evvelce beri tanınan ve itimat sağlamış firma sahibi için yapılması kelam konusu. Bankaların kredilendirmede daha sağlamcı olduğuna işaret eden yetkili, “Faktoringde çek karşılığı süreç yapılabiliyor ve firmanın vergi levhası da olması lazım” dedi.
İLGİLİ KURUMLAR NE YAPIYOR?
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Heyeti, Sermaye Piyasası Heyeti, Rekabet Heyeti, Mali Hataları Araştırma Heyeti ve Devlet Denetleme Konseyi üzere düzenleyici ve denetleyici kurumların bu paralel bankacılık sistemi karşısında neler yaptığı merak ediliyor.
KAYNAK: YENİ ŞAFAK