Şirketlerin önündeki dev fırsat Atık, en sıradan tarifi ile, ‘ihtiyaçlarımızı karşılamak üzere kullandığımız unsurların, o an için kullanılmayan yahut kullanıldıktan daha sonra muhtaçlık kalmayan kısmıdır.’
Çöp ise ortasından kağıt, karton cam, metal, plastik üzere hususlar ayrıldıktan daha sonra geride kalan ve hiç bir biçimde geri kazanımı yahut geri dönüşümü mümkün olmayan artık materyaldir. Bir ekonomik bedeli yoktur, halbuki atık dönüştürüldüğünde bir paha yaratır.
Dünya iktisadı senelerca doğrusal bir modelde işledi. Yani üretim için gerekli hammadde ve kaynaklar tabiattan alındı, tüketildi, ortaya çıkan atıklar ise geri dönüşüme gönderilmedi, tekrar tabiata salındı.
Artık hakim olmaya başlayan yeni iktisatta ise temel olan döngüselliktir. Döngüsel ekonomi, ortasında çöp ve kirliliğin olmadığı modeldir. Eserler ve gereçler daima kullanımdadır Gaye kaynakların verimli kullanılması, tabiata daha az ziyan verilmesidir. Döngüsel ekonomik modelde tüketimin akabinde çıkan tüm atıklar geri dönüştürülerek, öbür üretim süreçlerinin hammaddesi olarak kıymetlendirilir. Bu yaklaşımda atıklara çöp gözüyle bakılmaz, bilakis birer girdi olarak görülürler.
Her gün besin atığından, inşaat ve yıkım atığına, maden ve endüstriyel atıktan plastik ve cam ambalaj atığına kadar tonlarca atık üretiyoruz. Türkiye’de yılda yaklaşık 30 milyon ton civarında katı atık üretildiği varsayım ediliyor. Meskenlerde, işyerlerinde, fabrikalarda, okullarda ortaya çıkan atıkların; en az yüzde 15’ini geri kazanılabilir nitelikli atıklar oluşturuyor. ötürüsı ile her yıl en az 4 milyon ton geri kazanılabilir nitelikli atığı çöpe atıyoruz.
Yetersiz atık idaresi, iklim değişikliğine ve hava kirliliğine katkıda bulunur; biroldukca ekosistemi ve çeşidi direkt tesirler. halbuki geri dönüşüm, sera gazı emisyonlarını ve öteki emisyonları azaltmaya yardımcı olur. Bir ton atık kâğıdın geri kazanılması 17 ağacı kesilmekten kurtarır. Yeni üretime kıyasla, metal ve plastik geri kazanımı ile yüzde 95 güç tasarrufu sağlanabiliyor. Atık camlar tekrar cam eserlere; plastik atıklar elyaf, dolgu gereci, araba kesimi üzere birfazlaca gerece, atık metaller ise tekrar metal eserlere dönüşebiliyor.
Etrafa hürmet ya da yerküreye katkı üzere hedefleri olmayanlar bile sadece finansal neticelerina katkıda bulunacağı için döngüsel iktisada geçmek zorundalar. Zira döngüsel iktisat firmalara bedel vaat ediyor. İş dünyası verimliliği artırmak ve yeni pazar fırsatları yaratmak için döngüsel iktisada geçmek zorundalar. Başlangıçta toplama, ayırma ve geri dönüşüm altyapısının oluşturulması için bir yatırım yapılması gerekecektir. Lakin sistem bir sefer kurulduktan daha sonra tasarruf ve gelir yaratmaya başlayacaktır.
Tasarruf, verimlilik…
Atık idaresi, eserin dizaynından başlayarak; üretim, tüketim, atık oluşumu, atığın geri dönüştürülmesi ve bertarafını kapsayan bir disiplindir. Ve işletmelerin idare şemalarının ayrılmaz bir modülü olmak zorundadır. Çöp alanlarına gönderilen atık ölçüsünün azaltılmasına yol açacak olan sistem, daha az kaynak kullanılarak daha fazla üretim yapılmasını mümkün kılacaktır.
Dönüştürülmeyen atık ekonomik bir kayıptır. Atığı kaynağa çevirmek makro ve mikro bazda bir amaç olmalıdır. Türkiye 2019’da Sıfır Atık Yönetmeliği yayınlayarak kıymetli bir adım atmıştır. Lakin sıfır atık teriminin ve atık idaresinin mikro ölçekte işletmelerin faaliyetlerinin vazgeçilmez bir modülü olması gerekiyor. Firmalar bunu bir yük olarak değil de fırsat olarak görmeye başladıklarında durum değişecektir.
Zira aktif bir atık idaresi ile hem tasarruf yaratacaklar, hem verimliliği artıracaklar, birebir vakitte firmanın etraf dostu imajını güçlendirecekler.
Doğrusaldan döngüsele geçiş tüm bölümlerin ortak eforunu gerektirir. Şirketler buna nazaran yeteneklerini geliştirip, mamüllerin yine kullanması ve dönüşümü için tasarımı yaparken; siyaset yapıcılar gerekli teşvikleri sağlamalı, siyasetleri oluşturmalı ve finansmana erişim imkanı sağlamalıdırlar.
Öteki kümeler ve paydaşlar ise güçlerini harekete geçirerek, iş dünyası ve hükümetler üzerinde daha süratli uygulama için baskı kurmalılar.
KAYNAK: MİLLİYET,
Çöp ise ortasından kağıt, karton cam, metal, plastik üzere hususlar ayrıldıktan daha sonra geride kalan ve hiç bir biçimde geri kazanımı yahut geri dönüşümü mümkün olmayan artık materyaldir. Bir ekonomik bedeli yoktur, halbuki atık dönüştürüldüğünde bir paha yaratır.
Dünya iktisadı senelerca doğrusal bir modelde işledi. Yani üretim için gerekli hammadde ve kaynaklar tabiattan alındı, tüketildi, ortaya çıkan atıklar ise geri dönüşüme gönderilmedi, tekrar tabiata salındı.
Artık hakim olmaya başlayan yeni iktisatta ise temel olan döngüselliktir. Döngüsel ekonomi, ortasında çöp ve kirliliğin olmadığı modeldir. Eserler ve gereçler daima kullanımdadır Gaye kaynakların verimli kullanılması, tabiata daha az ziyan verilmesidir. Döngüsel ekonomik modelde tüketimin akabinde çıkan tüm atıklar geri dönüştürülerek, öbür üretim süreçlerinin hammaddesi olarak kıymetlendirilir. Bu yaklaşımda atıklara çöp gözüyle bakılmaz, bilakis birer girdi olarak görülürler.
Her gün besin atığından, inşaat ve yıkım atığına, maden ve endüstriyel atıktan plastik ve cam ambalaj atığına kadar tonlarca atık üretiyoruz. Türkiye’de yılda yaklaşık 30 milyon ton civarında katı atık üretildiği varsayım ediliyor. Meskenlerde, işyerlerinde, fabrikalarda, okullarda ortaya çıkan atıkların; en az yüzde 15’ini geri kazanılabilir nitelikli atıklar oluşturuyor. ötürüsı ile her yıl en az 4 milyon ton geri kazanılabilir nitelikli atığı çöpe atıyoruz.
Yetersiz atık idaresi, iklim değişikliğine ve hava kirliliğine katkıda bulunur; biroldukca ekosistemi ve çeşidi direkt tesirler. halbuki geri dönüşüm, sera gazı emisyonlarını ve öteki emisyonları azaltmaya yardımcı olur. Bir ton atık kâğıdın geri kazanılması 17 ağacı kesilmekten kurtarır. Yeni üretime kıyasla, metal ve plastik geri kazanımı ile yüzde 95 güç tasarrufu sağlanabiliyor. Atık camlar tekrar cam eserlere; plastik atıklar elyaf, dolgu gereci, araba kesimi üzere birfazlaca gerece, atık metaller ise tekrar metal eserlere dönüşebiliyor.
Etrafa hürmet ya da yerküreye katkı üzere hedefleri olmayanlar bile sadece finansal neticelerina katkıda bulunacağı için döngüsel iktisada geçmek zorundalar. Zira döngüsel iktisat firmalara bedel vaat ediyor. İş dünyası verimliliği artırmak ve yeni pazar fırsatları yaratmak için döngüsel iktisada geçmek zorundalar. Başlangıçta toplama, ayırma ve geri dönüşüm altyapısının oluşturulması için bir yatırım yapılması gerekecektir. Lakin sistem bir sefer kurulduktan daha sonra tasarruf ve gelir yaratmaya başlayacaktır.
Tasarruf, verimlilik…
Atık idaresi, eserin dizaynından başlayarak; üretim, tüketim, atık oluşumu, atığın geri dönüştürülmesi ve bertarafını kapsayan bir disiplindir. Ve işletmelerin idare şemalarının ayrılmaz bir modülü olmak zorundadır. Çöp alanlarına gönderilen atık ölçüsünün azaltılmasına yol açacak olan sistem, daha az kaynak kullanılarak daha fazla üretim yapılmasını mümkün kılacaktır.
Dönüştürülmeyen atık ekonomik bir kayıptır. Atığı kaynağa çevirmek makro ve mikro bazda bir amaç olmalıdır. Türkiye 2019’da Sıfır Atık Yönetmeliği yayınlayarak kıymetli bir adım atmıştır. Lakin sıfır atık teriminin ve atık idaresinin mikro ölçekte işletmelerin faaliyetlerinin vazgeçilmez bir modülü olması gerekiyor. Firmalar bunu bir yük olarak değil de fırsat olarak görmeye başladıklarında durum değişecektir.
Zira aktif bir atık idaresi ile hem tasarruf yaratacaklar, hem verimliliği artıracaklar, birebir vakitte firmanın etraf dostu imajını güçlendirecekler.
Doğrusaldan döngüsele geçiş tüm bölümlerin ortak eforunu gerektirir. Şirketler buna nazaran yeteneklerini geliştirip, mamüllerin yine kullanması ve dönüşümü için tasarımı yaparken; siyaset yapıcılar gerekli teşvikleri sağlamalı, siyasetleri oluşturmalı ve finansmana erişim imkanı sağlamalıdırlar.
Öteki kümeler ve paydaşlar ise güçlerini harekete geçirerek, iş dünyası ve hükümetler üzerinde daha süratli uygulama için baskı kurmalılar.
KAYNAK: MİLLİYET,