Sıhhatimizi Cidd halde Tehdit Eden Yeni Tehlike: “Süper Mantar” Son senelerda, ilaçlara fazlasıyla dirençli, gizemli bir geçmişi olan bir “üstün mantar” ortaya çıktı ve dünya çapında binlerce garip enfeksiyona niye oldu. Geride kalan aylarda ise, bağışıklık sistemini düşen COVID-19 hastalarıyla dolu birtakım hastanelerin, yeni ortaya çıkan “süper mantarın” kök salması için verimli bir yer sağladığı söyleniyor. Ancak, COVID-19 hastaları için oluşturduğu tehdidin ötesinde, kelam konusu maya – Candida auris – yakın gelecekte global sıhhat için gerçek bir sorun oluşturabilir.
Journal of Fungi‘de bildirilene bakılırsa, São Paulo Federal Üniversitesi’ndeki Özel Mikoloji Laboratuvarı yöneticisi Arnaldo Colombo liderliğindeki bilim insanları, yakın vakitte Brezilya’nın Salvador kentinde C. auris olaylarının yükseldiğini belgelediler. Araştırmacılar, birinci iki olayın Aralık 2020 civarında Salvador’da bir hastanede kalan COVID-19 hastalarında görüldüğünü deklare etti. bu biçimdedan beri, şaşırtan derecede epeyce sayıda hastanede yatan hasta, inanılmaz derecede ender görülen mantarlarla enfekte oldu.
Profesör Colombo, Agência FAPESP ile yaptığı toplantıda “bu biçimdedan beri birebir hastanede dokuz C. auris hastası daha teşhis edildi, [organizmalarında mantar olan lakin ziyan görmeyen] kimileri kolonize oldu ve öbürleri enfekte oldu” dedi ve ekledi: “Brezilya’da diğer olay bildirilmedi, fakat kaygı etmemiz için bir sebep bulunuyor.“
Colombo, “Tıp, hayli sayıda ilaca süratle dirençli hale geliyor ve hastaneler ve klinikler tarafınca kullanılan dezenfektanlara karşı hayli hassas değil. Sonuç olarak, sıhhat çalışanlarını kolonize ettiği ve önemli COVID-19 hastalarına ve öteki uzun vadeli kritik hastalara bulaştığı hastanelerde varlığını sürdürebilir” diyor.
C. auris birinci vakit içinderda 2009 yılında Tokyo’da 70 yaşındaki bir bayanın kulak kanalında keşfedildikten daha sonra tanımlanmıştı. Lakin araştırmalar, epeyce sayıda ilaca dirençli C. auris’in bu müddet zarfında Pakistan, Hindistan, Güney Afrika ve Venezuela’da tıpkı anda ortaya çıkmayı başardığını gösteriyor. Geçtiğimiz on yılda, gizemli maya, ABD de dahil olmak üzere dünya çapında düzinelerce ülkeden hastalarda rapor edildi ve 4.700’den çok bireye bulaştı.
Bu mantar kan sirkülasyonu enfeksiyonları ve yara enfeksiyonları dahil olmak üzere bedende istilacı enfeksiyonlara niye olabilse de, ismi Latince kulak manasına gelen auri sözünden türemiş. Enfeksiyonlar tipik olarak hastanede yatan hastalarda görülüyor ve COVID-19’dan muzdarip olanlar üzere zayıf bağışıklık sistemi olan insanları avladığı düşünülüyor. İnvaziv C. auris enfeksiyonu olan hastaların üçte birinden çoksının öldüğü söyleniyor.
Biroldukca C. auris enfeksiyonunun, üç ana antifungal ilaç sınıfının tümüne dirençli olduğu tespit edildiğinden ve bunun da tedaviyi son derece sıkıntı hale getirmesinden dolayı mikroorganizmaya “süper mantar” ismi veriliyor. Bu niçinle, Hastalık Denetim ve Muhafaza Merkezleri (CDC) bunu “önemli bir global sıhhat tehdidi” olarak tanımlıyor.
Hiç kimse bu üstün mantarın nasıl bu kadar süratli bir biçimde sıçradığından tam olarak emin değil. Antifungal ilaçların çok kullanması, ilaca dirençli bakterilerin yükselişini körükleyen antibiyotiklerin çok reçete edilmesinde gördüğümüz üzere, muhtemelen burada da bir rol oynamış olabilir. Birtakım araştırmacılar, öbür faktörlerin de mantarın dünya sahnesinde ekstra bir adım atmasına yardımcı olmuş olabileceğini düşünüyor. Öncelikle, tarımda muhakkak mantar öldürücülerin verimli kullanmasının büyük bir faktör olduğu düşünülüyor. Bir başka fikir olarak ise iklim değişikliğinin yol açtığı ısınan havaların bir eseri olarak harika mantarın ortaya çıkmış olabileceği öneriliyor.
Journal of Fungi‘de bildirilene bakılırsa, São Paulo Federal Üniversitesi’ndeki Özel Mikoloji Laboratuvarı yöneticisi Arnaldo Colombo liderliğindeki bilim insanları, yakın vakitte Brezilya’nın Salvador kentinde C. auris olaylarının yükseldiğini belgelediler. Araştırmacılar, birinci iki olayın Aralık 2020 civarında Salvador’da bir hastanede kalan COVID-19 hastalarında görüldüğünü deklare etti. bu biçimdedan beri, şaşırtan derecede epeyce sayıda hastanede yatan hasta, inanılmaz derecede ender görülen mantarlarla enfekte oldu.
Profesör Colombo, Agência FAPESP ile yaptığı toplantıda “bu biçimdedan beri birebir hastanede dokuz C. auris hastası daha teşhis edildi, [organizmalarında mantar olan lakin ziyan görmeyen] kimileri kolonize oldu ve öbürleri enfekte oldu” dedi ve ekledi: “Brezilya’da diğer olay bildirilmedi, fakat kaygı etmemiz için bir sebep bulunuyor.“
Colombo, “Tıp, hayli sayıda ilaca süratle dirençli hale geliyor ve hastaneler ve klinikler tarafınca kullanılan dezenfektanlara karşı hayli hassas değil. Sonuç olarak, sıhhat çalışanlarını kolonize ettiği ve önemli COVID-19 hastalarına ve öteki uzun vadeli kritik hastalara bulaştığı hastanelerde varlığını sürdürebilir” diyor.
C. auris birinci vakit içinderda 2009 yılında Tokyo’da 70 yaşındaki bir bayanın kulak kanalında keşfedildikten daha sonra tanımlanmıştı. Lakin araştırmalar, epeyce sayıda ilaca dirençli C. auris’in bu müddet zarfında Pakistan, Hindistan, Güney Afrika ve Venezuela’da tıpkı anda ortaya çıkmayı başardığını gösteriyor. Geçtiğimiz on yılda, gizemli maya, ABD de dahil olmak üzere dünya çapında düzinelerce ülkeden hastalarda rapor edildi ve 4.700’den çok bireye bulaştı.
Bu mantar kan sirkülasyonu enfeksiyonları ve yara enfeksiyonları dahil olmak üzere bedende istilacı enfeksiyonlara niye olabilse de, ismi Latince kulak manasına gelen auri sözünden türemiş. Enfeksiyonlar tipik olarak hastanede yatan hastalarda görülüyor ve COVID-19’dan muzdarip olanlar üzere zayıf bağışıklık sistemi olan insanları avladığı düşünülüyor. İnvaziv C. auris enfeksiyonu olan hastaların üçte birinden çoksının öldüğü söyleniyor.
Biroldukca C. auris enfeksiyonunun, üç ana antifungal ilaç sınıfının tümüne dirençli olduğu tespit edildiğinden ve bunun da tedaviyi son derece sıkıntı hale getirmesinden dolayı mikroorganizmaya “süper mantar” ismi veriliyor. Bu niçinle, Hastalık Denetim ve Muhafaza Merkezleri (CDC) bunu “önemli bir global sıhhat tehdidi” olarak tanımlıyor.
Hiç kimse bu üstün mantarın nasıl bu kadar süratli bir biçimde sıçradığından tam olarak emin değil. Antifungal ilaçların çok kullanması, ilaca dirençli bakterilerin yükselişini körükleyen antibiyotiklerin çok reçete edilmesinde gördüğümüz üzere, muhtemelen burada da bir rol oynamış olabilir. Birtakım araştırmacılar, öbür faktörlerin de mantarın dünya sahnesinde ekstra bir adım atmasına yardımcı olmuş olabileceğini düşünüyor. Öncelikle, tarımda muhakkak mantar öldürücülerin verimli kullanmasının büyük bir faktör olduğu düşünülüyor. Bir başka fikir olarak ise iklim değişikliğinin yol açtığı ısınan havaların bir eseri olarak harika mantarın ortaya çıkmış olabileceği öneriliyor.