Pandemiyle değişmişti! Daha az saat çalışmak istiyorlar Daha iki yıl evvel dahi aklımıza gelmeyecek evden çalışma ya da hibrit olarak bilinen hem konuttan tıpkı vakitte ofisten çalışma üzere modelleri tartışır olduk ve klasik çalışma nizamının bir modülü haline getirdik. Haftalık çalışma saatlerinin azaltılması fikri de, yakın vakitte başarılı sonuçlar veren araştırmalar daha sonrası giderek yayılıyor.
Daha kısa haftalık çalışma modelleri farklı biçimlerde kendini gösteriyor. Kimileri çalışma saatlerini yüzde 20 azaltarak dört gün çalışıyor. Kimi şirketlerde herkes bir gün müsaadeli olabiliyor ya da iki gün öğlenden daha sonra müsaadeli oldukları modeller dahil farklı çalışma nizamları içinden kendine uygun olanı seçebiliyor.
Çalışma saatlerini aşikâr bir ölçü azaltmak, mesela 40’tan 36’ya indirmek üzere seçenekler de var. Bu modellerin ortak yanı, daha kısa bir müddetye bütün çalışma saatlerini sıkıştırmaya çalışmak, örneğin dört günde 40 saat çalışmak yerine, çalışma saatlerinin bir kısmını o haftadan çıkarmak. En kıymetlisi de, bunu birebir maaşla yapabiliyor olmak.
Pandemi hem uzmanlar tıpkı vakitte çalışanları çağdaş iş dünyasını sorgulamaya; iş ve özel hayat istikrarı, çalışan esnekliği ve akıl sıhhati üzere hususları tartışmaya itti. Yeni sistem yanlıları, çalışma saatlerinin azaltılması kararı birden fazla iş yerinde yaşanan sıkıntıların önüne geçilebileceğini; çalışanların daha üretken, sağlıklı ve memnun olacağını savunuyor. Pekala şirketler hakikaten daha az saatler çalışan şahıslara birebir maaşı vermeli mi? Patronların bundan karı ne olur?
ÜRETKENLİK
Yapılan araştırmalara göre haftalık çalışma saatlerinin azalmasının en kıymetli katkısı insanları daha âlâ çalışanlar haline getirmesi. Örneğin 2014’te Stanford Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya bakılırsa, haftada 50 saat çalışanların üretkenliği önemli biçimde azalırken, birtakım çalışmalar da haftada 35 saatten çok çalışıldığında üretkenlik azaldığı için bu müddetin çalışma hayatında ülkü olduğunu ortaya koyuyor. Birtakım uzmanlara göre, günde altı saat çalışmak en ideali. Toronto Üniversitesi’nde örgütsel davranış alanında çalışan Prof. John Trougakos, haftada 40 saatlik standart çalışma sisteminin aktif çalışma için uygun olmadığını söylüyor.
Trougakos “Enerjinizi aralıksız sekiz saat tıpkı tutamazsınız. İnsanların dikkatini uzun bir müddetye esnetmeye çalışıyorsunuz lakin bu, onlar için fazlaca güç. ötürüsıyla üretkenlikleri de azalacaktır” diyor. ötürüsıyla çalışanların birden fazla sekiz saatlik iş günlerinde aşikâr mühletleri toplumsal medyaya bakarak, internetten alışveriş yaparak ya da mesajlaşarak geçiriyor.
2015’teki yapılan bir araştırmaya bakılırsa çalışanlar iş saatlerinin 2,5 saate yakınını internette sanal kaytarma yaparak geçirebiliyor. Avustralya’da Melbourne merkezli çalışma kültürü danışmanlığı ve eğitim şirketi Happiness Concierge’den Rachel Service, “Bu tertip, odağı çalışılan saatten üretkenliğe yanlışsız kaydırıyor” diyor.
İzlanda’da 2015-2019 yılları içinde farklı ünitelerden 2 bin 500’den çok hükümet çalışanı ile yapılan ve epey ses getiren öbür bir araştırma da haftada 40 saat değil 35 ya da 36 saat çalışan ve tıpkı maaşı alan iştirakçilerin çoğunluğunun ya daha üretken ya da tıpkı üretkenlikte olduğunu ortaya koymuştu. örneğin Reykjavík’deki muhasebe kısmının çalışanları yüzde 6,5 daha fazla fatura işleyebilirken; bir polis istasyonunun çalışanları da haftalık çalışmalarını kısaltmalarına karşın birebir sayıda soruşturma belgesini kapatabildi.
İzlanda hükümeti ile çalışarak bu araştırmayı yürüten İzlanda Sürdürülebilir Demokrasi Derneği’nin topladığı bilgileri inceleyen İngiliz niyet kuruluşu Autonomy’nin yöneticisi Will Stronge, ödül olarak “daha kısa çalışma haftası” alacağını bilen çalışanların ellerindeki işleri yapma konusunda teşvik edildiğini belirtti.
Daha az çalışma saatine dayalı tertipte, gereğinden çok uzun süren toplantılar ve uzun süren öğle yemekleri de kesiliyor. İzlanda’da yapılan deneylerde de kimi yöneticiler toplantı yapmak yerine e-mailleşmeyi tercih etmiş, kimileri ise toplantı mühletini kısaltmış ya da saat 15:00’ten daha sonra hiç toplantı koymamıştı.
Kahve molalarına ayrılan vakit azaltılarak çalışanlara şahsi gereksinimlerini çalışma saatlerinin haricinde halletmeleri söylenmişti. İzlanda’da yapılan araştırmanın raporuna bakılırsa, bu sistemde muvaffakiyet sağlamak için işin nasıl yapılacağı konusundaki esneklik, mesainin ve çalışma saatlerinin nasıl düzenlendiği üzere hususlar kıymet taşıyor.
SIHHAT VE REFAHA TESİRİ NE?
Uzmanlara bakılırsa üretkenliği artıran tek faktör çalışanları kısa çalışma saatleriyle teşvik etmek değil. Beşerler daha kısa saatler çalıştıklarında hem daha memnun ve sağlıklı oluyor, tıpkı vakitte işine olan bağlılığı güçleniyor. Daha fazla dinlenmiş hisseden çalışanlar, şahsi problemlerle de daha az ilgileniyor, işe sağlıklı ve keyifli bir biçimde başlıyor. bu biçimdece depresyon ve tükenmişlik sendromu üzere rahatsızlıklar da önleniyor.
Avustralya Enstitüsü Gelecek Çalışma Merkezi’nin yöneticisi ve ekonomist Jim Stanford, “Kuşkusuz iş-özel hayatta istikrarı âlâ olduğunda, kâfi uykusunu alıp ailesi ve hobilerine vakit ayırdığında beşerler daha üretken ve tesirli bir biçimde işini yapabiliyor” halinde konuştu. 2021’de İsveç’teki çalışanlarla yapılan deneylerde de çalışma saatlerinin azaltılmasının gerilim ve olumsuz hisleri da azalttığı görüldü.
2017’de yapılan bir diğer araştırma çalışma saatlerinin yüzde 25 azaltılmasının uykuyu güzelleştirdiği ve gerilimi azalttığını ortaya koydu. 1990’lı senelerda yapılan bir diğer araştırma da çalışanların aile hayatlarının çalışma günde altı saate indiğinde düzgünleşme gösterdiğine işaret etti. Tıpkı biçimde İzlanda’daki araştırmanın neticelerina bakılırsa iştirakçilerin iş-özel hayat istikrarı seviyesi ve sıhhat ve refah seviyesi de ya tıpkı kaldı ya da artış gösterdi.
Gerilim seviyesi azalırken, çalışanlar hobilerine, spor yapmaya, günlük muhtaçlıklarını karşılamaya daha fazla güç bulabildiklerini söylemiş oldu. Ebeveynler çocuklarının bakımına daha fazla vakit ayırabildi. 2019’da yapılan bir diğer araştırma, daha keyifli olan çalışanların yüzde 13 daha üretken olduğunu da gösteriyor. Stronge’a göre kısa haftalık çalışma tertibi işyerinde olan memnuniyeti de artırıyor ve çalışan idaresini de kolaylaştırıyor.
Daha olumlu çalışma kültürü olan yerlerde beşerler işlerine daha epey odaklandığı üzere, yapılan yanılgılar da, işe gitmeme sıklığı da azalıyor. Trougakos, “bu biçimdece işe gelmeyen, hastalık müsaadesi alan ya da geç kalan çalışanlar için bir maliyet ödemek zorunda kalmıyorlar” diyor.
İsveçli araştırmacılar, 40 saat yerine 35 saat çalışan hemşirelerin daha az hastalık müsaadesi aldığını ve patronun maliyetlerinin azaldığını ortaya koymuştu. Ayrıyeten tükendiğini hisseden ve işi bırakanların yerine birini bulmak da, onların bilgi birikimi kaybetmek de patronlara değerliye patlayabiliyor. Bu da giderek daha sık görülüyor.
GELECEĞİMİZ
olağan olarak haftalık çalışma saatinin azalması sihirli tahlil değil. Her dalda ve her durumda işe yaraması mümkün değil. Bilhassa de müşteri odaklı işlerde eşitsizlik derinleşebilir. Bu sisteme geçmek önemli bir örgütsel yapılanma hazırlığı da gerektirecektir.
Günümüzde İspanya’da birtakım şirketler ya günden ya da haftadan kimi saatleri kısaltarak deneyler yapıyor. Fakat hepsi maaşları tıpkı tutmuyor. ABD merkezli şirket Kickstarter da 2022’de dört gün çalışmayı deneyimlemeye hazırlanıyor.
Uzmanlar, kurumlara bu üzere modelleri hayata geçirirken güzel düşünmeleri ve dikkatli olmaları davetinde bulunurken denemek için en yanlışsız vaktin bu olduğuna da dikkat çekiyorlar. Trougakos da, “Bir değişim ortasındayız. Toplum olarak bunu yapmamıza müsaade veren bir dönüm noktasındayız. Artık beşerler hayli daha açık fikirli” diyor.
BBC Worklife’da Bryan Lufkin ve Jessica Mudditt’in imzalarıyla yayımlandı.
Daha kısa haftalık çalışma modelleri farklı biçimlerde kendini gösteriyor. Kimileri çalışma saatlerini yüzde 20 azaltarak dört gün çalışıyor. Kimi şirketlerde herkes bir gün müsaadeli olabiliyor ya da iki gün öğlenden daha sonra müsaadeli oldukları modeller dahil farklı çalışma nizamları içinden kendine uygun olanı seçebiliyor.
Çalışma saatlerini aşikâr bir ölçü azaltmak, mesela 40’tan 36’ya indirmek üzere seçenekler de var. Bu modellerin ortak yanı, daha kısa bir müddetye bütün çalışma saatlerini sıkıştırmaya çalışmak, örneğin dört günde 40 saat çalışmak yerine, çalışma saatlerinin bir kısmını o haftadan çıkarmak. En kıymetlisi de, bunu birebir maaşla yapabiliyor olmak.
Pandemi hem uzmanlar tıpkı vakitte çalışanları çağdaş iş dünyasını sorgulamaya; iş ve özel hayat istikrarı, çalışan esnekliği ve akıl sıhhati üzere hususları tartışmaya itti. Yeni sistem yanlıları, çalışma saatlerinin azaltılması kararı birden fazla iş yerinde yaşanan sıkıntıların önüne geçilebileceğini; çalışanların daha üretken, sağlıklı ve memnun olacağını savunuyor. Pekala şirketler hakikaten daha az saatler çalışan şahıslara birebir maaşı vermeli mi? Patronların bundan karı ne olur?
ÜRETKENLİK
Yapılan araştırmalara göre haftalık çalışma saatlerinin azalmasının en kıymetli katkısı insanları daha âlâ çalışanlar haline getirmesi. Örneğin 2014’te Stanford Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya bakılırsa, haftada 50 saat çalışanların üretkenliği önemli biçimde azalırken, birtakım çalışmalar da haftada 35 saatten çok çalışıldığında üretkenlik azaldığı için bu müddetin çalışma hayatında ülkü olduğunu ortaya koyuyor. Birtakım uzmanlara göre, günde altı saat çalışmak en ideali. Toronto Üniversitesi’nde örgütsel davranış alanında çalışan Prof. John Trougakos, haftada 40 saatlik standart çalışma sisteminin aktif çalışma için uygun olmadığını söylüyor.
Trougakos “Enerjinizi aralıksız sekiz saat tıpkı tutamazsınız. İnsanların dikkatini uzun bir müddetye esnetmeye çalışıyorsunuz lakin bu, onlar için fazlaca güç. ötürüsıyla üretkenlikleri de azalacaktır” diyor. ötürüsıyla çalışanların birden fazla sekiz saatlik iş günlerinde aşikâr mühletleri toplumsal medyaya bakarak, internetten alışveriş yaparak ya da mesajlaşarak geçiriyor.
2015’teki yapılan bir araştırmaya bakılırsa çalışanlar iş saatlerinin 2,5 saate yakınını internette sanal kaytarma yaparak geçirebiliyor. Avustralya’da Melbourne merkezli çalışma kültürü danışmanlığı ve eğitim şirketi Happiness Concierge’den Rachel Service, “Bu tertip, odağı çalışılan saatten üretkenliğe yanlışsız kaydırıyor” diyor.
İzlanda’da 2015-2019 yılları içinde farklı ünitelerden 2 bin 500’den çok hükümet çalışanı ile yapılan ve epey ses getiren öbür bir araştırma da haftada 40 saat değil 35 ya da 36 saat çalışan ve tıpkı maaşı alan iştirakçilerin çoğunluğunun ya daha üretken ya da tıpkı üretkenlikte olduğunu ortaya koymuştu. örneğin Reykjavík’deki muhasebe kısmının çalışanları yüzde 6,5 daha fazla fatura işleyebilirken; bir polis istasyonunun çalışanları da haftalık çalışmalarını kısaltmalarına karşın birebir sayıda soruşturma belgesini kapatabildi.
İzlanda hükümeti ile çalışarak bu araştırmayı yürüten İzlanda Sürdürülebilir Demokrasi Derneği’nin topladığı bilgileri inceleyen İngiliz niyet kuruluşu Autonomy’nin yöneticisi Will Stronge, ödül olarak “daha kısa çalışma haftası” alacağını bilen çalışanların ellerindeki işleri yapma konusunda teşvik edildiğini belirtti.
Daha az çalışma saatine dayalı tertipte, gereğinden çok uzun süren toplantılar ve uzun süren öğle yemekleri de kesiliyor. İzlanda’da yapılan deneylerde de kimi yöneticiler toplantı yapmak yerine e-mailleşmeyi tercih etmiş, kimileri ise toplantı mühletini kısaltmış ya da saat 15:00’ten daha sonra hiç toplantı koymamıştı.
Kahve molalarına ayrılan vakit azaltılarak çalışanlara şahsi gereksinimlerini çalışma saatlerinin haricinde halletmeleri söylenmişti. İzlanda’da yapılan araştırmanın raporuna bakılırsa, bu sistemde muvaffakiyet sağlamak için işin nasıl yapılacağı konusundaki esneklik, mesainin ve çalışma saatlerinin nasıl düzenlendiği üzere hususlar kıymet taşıyor.
SIHHAT VE REFAHA TESİRİ NE?
Uzmanlara bakılırsa üretkenliği artıran tek faktör çalışanları kısa çalışma saatleriyle teşvik etmek değil. Beşerler daha kısa saatler çalıştıklarında hem daha memnun ve sağlıklı oluyor, tıpkı vakitte işine olan bağlılığı güçleniyor. Daha fazla dinlenmiş hisseden çalışanlar, şahsi problemlerle de daha az ilgileniyor, işe sağlıklı ve keyifli bir biçimde başlıyor. bu biçimdece depresyon ve tükenmişlik sendromu üzere rahatsızlıklar da önleniyor.
Avustralya Enstitüsü Gelecek Çalışma Merkezi’nin yöneticisi ve ekonomist Jim Stanford, “Kuşkusuz iş-özel hayatta istikrarı âlâ olduğunda, kâfi uykusunu alıp ailesi ve hobilerine vakit ayırdığında beşerler daha üretken ve tesirli bir biçimde işini yapabiliyor” halinde konuştu. 2021’de İsveç’teki çalışanlarla yapılan deneylerde de çalışma saatlerinin azaltılmasının gerilim ve olumsuz hisleri da azalttığı görüldü.
2017’de yapılan bir diğer araştırma çalışma saatlerinin yüzde 25 azaltılmasının uykuyu güzelleştirdiği ve gerilimi azalttığını ortaya koydu. 1990’lı senelerda yapılan bir diğer araştırma da çalışanların aile hayatlarının çalışma günde altı saate indiğinde düzgünleşme gösterdiğine işaret etti. Tıpkı biçimde İzlanda’daki araştırmanın neticelerina bakılırsa iştirakçilerin iş-özel hayat istikrarı seviyesi ve sıhhat ve refah seviyesi de ya tıpkı kaldı ya da artış gösterdi.
Gerilim seviyesi azalırken, çalışanlar hobilerine, spor yapmaya, günlük muhtaçlıklarını karşılamaya daha fazla güç bulabildiklerini söylemiş oldu. Ebeveynler çocuklarının bakımına daha fazla vakit ayırabildi. 2019’da yapılan bir diğer araştırma, daha keyifli olan çalışanların yüzde 13 daha üretken olduğunu da gösteriyor. Stronge’a göre kısa haftalık çalışma tertibi işyerinde olan memnuniyeti de artırıyor ve çalışan idaresini de kolaylaştırıyor.
Daha olumlu çalışma kültürü olan yerlerde beşerler işlerine daha epey odaklandığı üzere, yapılan yanılgılar da, işe gitmeme sıklığı da azalıyor. Trougakos, “bu biçimdece işe gelmeyen, hastalık müsaadesi alan ya da geç kalan çalışanlar için bir maliyet ödemek zorunda kalmıyorlar” diyor.
İsveçli araştırmacılar, 40 saat yerine 35 saat çalışan hemşirelerin daha az hastalık müsaadesi aldığını ve patronun maliyetlerinin azaldığını ortaya koymuştu. Ayrıyeten tükendiğini hisseden ve işi bırakanların yerine birini bulmak da, onların bilgi birikimi kaybetmek de patronlara değerliye patlayabiliyor. Bu da giderek daha sık görülüyor.
GELECEĞİMİZ
olağan olarak haftalık çalışma saatinin azalması sihirli tahlil değil. Her dalda ve her durumda işe yaraması mümkün değil. Bilhassa de müşteri odaklı işlerde eşitsizlik derinleşebilir. Bu sisteme geçmek önemli bir örgütsel yapılanma hazırlığı da gerektirecektir.
Günümüzde İspanya’da birtakım şirketler ya günden ya da haftadan kimi saatleri kısaltarak deneyler yapıyor. Fakat hepsi maaşları tıpkı tutmuyor. ABD merkezli şirket Kickstarter da 2022’de dört gün çalışmayı deneyimlemeye hazırlanıyor.
Uzmanlar, kurumlara bu üzere modelleri hayata geçirirken güzel düşünmeleri ve dikkatli olmaları davetinde bulunurken denemek için en yanlışsız vaktin bu olduğuna da dikkat çekiyorlar. Trougakos da, “Bir değişim ortasındayız. Toplum olarak bunu yapmamıza müsaade veren bir dönüm noktasındayız. Artık beşerler hayli daha açık fikirli” diyor.
BBC Worklife’da Bryan Lufkin ve Jessica Mudditt’in imzalarıyla yayımlandı.