Narenciye bölümü, bahçe ile market içindeki yüksek fiyat farkından şikayetçi Yaklaşık 355 bin dekar alanda narenciye üretimi yapılan Mersin, geçen yıl kaydedilen 365 milyon 181 bin dolarlık dış satımla en epeyce turunçgil ihracatı yapan vilayet olarak öne çıktı.
Çiftçilerin en büyük gelir kapılarından birini oluşturan narenciye mamüllerinin meblağları bahçeden market rafına gidene kadar yüksek oranlarda artış gösteriyor.
Mayer cinsi limonun kilogram fiyatı kısmında 50 kuruşa kadar gerilemesine karşın üretildiği kentin marketlerinde en az 5 liradan satılıyor. Bu fiyat İstanbul ve Ankara’da 10 lirayı geçebiliyor.
Kısmında 1,5-2 lira içinde alıcı bulan portakal ise kentteki market raflarında en az 5,5 liradan, üreticisinin kilogramını 1,75-2,5 liradan sattığı mandalina da en az 6 liradan listeleniyor.
Mandalinanın başka kentlerdeki market fiyatları 12 ile 25 lira bandında değişiklik gösteriyor.
Kentteki bölüm temsilcileri, üreticilerin ve tüketicilerin şikayet ettiği fiyat farkı ile tahlil tekliflerini AA muhabirine kıymetlendirdi.
“Bu işten hem tüketici hem üretici ziyan görür”
Mersin Ziraat Odası Lideri Musa Yılmaz, narenciye mamüllerinde kıymetli fiyat farkının olduğunu belirterek, “Şu anda portakal kolunda 1,5-1,7 lira civarında, epeyce ender 2 liradan satılıyor. Maalesef bugün marketlerde kilogramı 6 lira. Mersin bir narenciye deposu. Tüketici ile üretici içindeki fahiş fiyat farkını bir türlü engelleyemedik. Bunu engelleyemediğimiz sürece bu işten hem tüketici hem üretici ziyan görür.” dedi.
meblağların vatandaşların daha az eser almasına niye olduğunu söyleyen Yılmaz, “Üretici, eserini makul düzeyde fiyatlandırıp değerlendiremiyor. Üreticinin emeğinin karşılığı, maddi kıymetini bulmuyor. Maalesef tüketici de uygun fiyatlara eser tüketemiyor. Bu kaidelerde tüketimimiz de azalıyor. Tüketici 3 kilogram alacağı meyveyi 1 kilogram alıyor.” diye konuştu.
Yılmaz, yüzde 300’lere varan fiyat farkının kabul edilemez olduğuna dikkati çekerek, “Ürünü kolunda hasat ettiğimiz fiyat aşikâr. Bu fiyatlar üzerinden hesap yaparsak turunçgil mamüllerini 3 ile 4 lira içinde tüketiciye ulaştırmak gerekir. Maalesef marketlerde portakal 6 lira. En büyük problemlerimizden biri üretim maliyetleri, başkası ise üretici ve tüketici içindeki yüksek fiyat endeksi. Yüzde 300 fiyat farkı var. Eseri 2 liraya mal ediyor, yüzde 100 kazansın 4 liraya satsın.” sözlerini kullandı.
“Ürünleri direkt olarak üreticiye ulaştırmanın yollarına bakmalıyız”
Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Necmi Ünite de limon üreticisinin makûs bir dönem geçirdiğini belirterek, “Şu an mayer cinsi limonumuz kolunda 50 kuruş, lamas dediğimiz dikenli limonumuz 2 lira. Lakin gelin görün ki bölgemizdeki market zincirlerinde 6-7 liradan, Ankara üzere büyük kentlerimizde 10-15 lira içinde satılıyor.” dedi.
Ünite, fiyat farkının biroldukça niçininin olduğunu vurgulayarak, bölümün girdi maliyetlerinin düşürülmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Tahlilin kooperatifleşme olduğunu savunan Ünite, şöyleki devam etti:
“Havza bazlı üretim tanımlamasını yapmamız lazım. Üretimde, kamucu dediğimiz bütüncül yapılara konut gerekiyor. Üretici, para kazanamadığı periyotlarda alanı terk eder. Biz de alanı terk etmesini istemiyoruz. Biz, buna tahlil olarak üretici birliklerini, kooperatifleri adres olarak gösteriyoruz. Eserleri üreticiden, kooperatif ortaklarından direkt olarak son tüketiciye aracısız bir biçimde ulaştırmanın yollarına bakmalıyız. Bugün Avrupa Birliği’nde besinlerin hale indirilme zaruriliği kaldırıldı. Bizde tüm mamüllerin biçimden geçmesi mecburî. Biz hallere karşı değiliz, hal yasasının değiştirilmesini savunuyoruz.”
Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Ünite, mamüllerin vatandaşlara daha ucuza ulaştırılması gerektiğini vurgulayarak, “Üreticilerimizin yanında olmak için besinde KDV’yi sıfırlamamız gerekiyor. Plansız üretime son verilmeli. Önüne gelen turunçgil bahçesi almamalı, bunlar denetimli yapılmalıdır. Üretim maliyetlerini düşürmenin yollarına bakmalı, çiftçimizi teşvik etmeliyiz. Aracıların sayısı azaltılmalı zira herkes kendi maliyetlerini karşılamak için doğal olarak üzerine maliyet bindiriyor. Marketlerin keyfi uygulamaları denetlenmeli. Devletimiz burada katiyetle denetçi olmalı. Yüksek kar marjlarına karşı olmalıyız. Eserleri makul bir kar oranıyla kesin tüketiciye ulaştırmamız gerekiyor.” diye konuştu.
Limonun kilogram fiyatı biçimde bile 50 kuruşa geriledi
Mersin Yaş Zerzevat ve Meyve Komitecileri Derneği Lideri Münir Şen ise kentin, Türkiye’nin en büyük hal kompleksine mesken sahipliği yaptığını belirterek, tüm dünyaya eser ulaştırdıklarını söylemiş oldu.
Limonun, biçimdeki kilogram fiyatının 50 kuruş ile 2,5 lira içinde değiştiğini kaydeden Şen, “Hal kompleksinde mayer limon 50 kuruşa bile kalkmıyor. Biroldukça arkadaşımız eseri kısmında bıraktı. Birtakım arkadaşlarımız ise belediyeler aracılığıyla mamüllerini bir lira dahi istemeden muhtaçlık sahibi vatandaşlara dağıtılmasını talep etti. Birfazlaca arkadaşımız mayer cinsi limon ağaçlarını kesmek zorunda kaldı. Hale getirdiği vakitte da 50 kuruş üzere komik bir sayı var. Personellik ve toplama maliyetini bile karşılamıyor. En epey tercih edilen, ihracata en epeyce gönderilen dikenli limon da biçimde 2-2,5 lira içinde satılıyor. Olağan ki üretici markete gittiği vakit 7-8 liralarla karşılaşıyor.” dedi.
Şen, üreticinin kesinlikle sistemin içerisinde tutulması gerektiğine işaret ederek, girdi maliyetlerinin azaltılıp, dayanakların attırılması gerektiğini savundu.
Fiyat farkının düşürülmesi için girdi maliyetlerinin azaltılmasının yan ısıra üretim planlaması ve kontrol yapılması gerektiğini aktaran Şen, şunları kaydetti:
“Pazarlama ayağını hakikat konumlamamız lazım. En son olarak da zincir marketlerin bu kadar tekelleşmesine müsaade etmemek lazım. Şu anda piyasayı regüle edenler onlar. 3-4 market piyasayı istedikleri üzere regüle edebiliyor, istedikleri fiyata satabiliyorlar. Son vakit içinderda gerek hükümet kanadından gerekse de vatandaşların ağır kamuoyunu baskının akabinde şu anda fiyatlar makul. Tahminen o fiyatlar para bile kazanmıyorlar. İşin son ayağında marketlere de bir kar marjı getirmek lazım. Üretmek ve planlamak lazım.”
“İhracatta ton başına teşvik verilmesi lazım”
Mersin Turunçgil Üreticileri Birliği Lider Yardımcısı ve limon üreticisi Yusuf Şahin, Faziletli ilçesinde üretilen mayer limonun yüzde 30’luk kısmının düşük fiyatlar niçiniyle kısmında kaldığını savundu.
Hasadına başladığı dikenli olarak tabir edilen limonun kilogramının ortalama 2 liraya sattığını söyleyen Şahin, “Limon üreticisinin eline geçen fiyat kilogramda ortalama 2 lira. Eserin bir dönemdeki üretim maliyeti 1 ile 1,5 lira içinde değişiyor. Bunun içerisinde ilaçlama, gübre, sulama, budama ve temizleme üzere süreçler var. daha sonrasında bunların üzerine eklenen toplama, ambalaj, nakliye, komite masrafları var.” tabirlerini kullandı.
Şahin, eserin market ile bahçedeki fiyatı içinde fark olduğuna işaret ederek, şöyleki konuştu:
“Buradan kilogramı 2 liraya alınan dikenli limon İstanbul’da 10 liraya satılırsa girdiği kapıdan çıkar. Burada hiç kimseyi suçlamıyoruz. Market 10 liraya mal ettiği esere yüzde 50 kar ile 15 lira yazacak. Bizim istediğimiz şu, market yüzde 50 fark koymak yerine yüzde 10-15 koyarak satsın. Limonu 15’e değil de 11 liraya satsın. Yok o market onu satmaz, 15 liraya satacak. Zira senin kaça mal ettiğin, ne kaidelerde yetiştirdiğin marketin, pazarcının umurunda olmaz, hepsi karına bakacak.”
KAYNAK: AA
Çiftçilerin en büyük gelir kapılarından birini oluşturan narenciye mamüllerinin meblağları bahçeden market rafına gidene kadar yüksek oranlarda artış gösteriyor.
Mayer cinsi limonun kilogram fiyatı kısmında 50 kuruşa kadar gerilemesine karşın üretildiği kentin marketlerinde en az 5 liradan satılıyor. Bu fiyat İstanbul ve Ankara’da 10 lirayı geçebiliyor.
Kısmında 1,5-2 lira içinde alıcı bulan portakal ise kentteki market raflarında en az 5,5 liradan, üreticisinin kilogramını 1,75-2,5 liradan sattığı mandalina da en az 6 liradan listeleniyor.
Mandalinanın başka kentlerdeki market fiyatları 12 ile 25 lira bandında değişiklik gösteriyor.
Kentteki bölüm temsilcileri, üreticilerin ve tüketicilerin şikayet ettiği fiyat farkı ile tahlil tekliflerini AA muhabirine kıymetlendirdi.
“Bu işten hem tüketici hem üretici ziyan görür”
Mersin Ziraat Odası Lideri Musa Yılmaz, narenciye mamüllerinde kıymetli fiyat farkının olduğunu belirterek, “Şu anda portakal kolunda 1,5-1,7 lira civarında, epeyce ender 2 liradan satılıyor. Maalesef bugün marketlerde kilogramı 6 lira. Mersin bir narenciye deposu. Tüketici ile üretici içindeki fahiş fiyat farkını bir türlü engelleyemedik. Bunu engelleyemediğimiz sürece bu işten hem tüketici hem üretici ziyan görür.” dedi.
meblağların vatandaşların daha az eser almasına niye olduğunu söyleyen Yılmaz, “Üretici, eserini makul düzeyde fiyatlandırıp değerlendiremiyor. Üreticinin emeğinin karşılığı, maddi kıymetini bulmuyor. Maalesef tüketici de uygun fiyatlara eser tüketemiyor. Bu kaidelerde tüketimimiz de azalıyor. Tüketici 3 kilogram alacağı meyveyi 1 kilogram alıyor.” diye konuştu.
Yılmaz, yüzde 300’lere varan fiyat farkının kabul edilemez olduğuna dikkati çekerek, “Ürünü kolunda hasat ettiğimiz fiyat aşikâr. Bu fiyatlar üzerinden hesap yaparsak turunçgil mamüllerini 3 ile 4 lira içinde tüketiciye ulaştırmak gerekir. Maalesef marketlerde portakal 6 lira. En büyük problemlerimizden biri üretim maliyetleri, başkası ise üretici ve tüketici içindeki yüksek fiyat endeksi. Yüzde 300 fiyat farkı var. Eseri 2 liraya mal ediyor, yüzde 100 kazansın 4 liraya satsın.” sözlerini kullandı.
“Ürünleri direkt olarak üreticiye ulaştırmanın yollarına bakmalıyız”
Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Necmi Ünite de limon üreticisinin makûs bir dönem geçirdiğini belirterek, “Şu an mayer cinsi limonumuz kolunda 50 kuruş, lamas dediğimiz dikenli limonumuz 2 lira. Lakin gelin görün ki bölgemizdeki market zincirlerinde 6-7 liradan, Ankara üzere büyük kentlerimizde 10-15 lira içinde satılıyor.” dedi.
Ünite, fiyat farkının biroldukça niçininin olduğunu vurgulayarak, bölümün girdi maliyetlerinin düşürülmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Tahlilin kooperatifleşme olduğunu savunan Ünite, şöyleki devam etti:
“Havza bazlı üretim tanımlamasını yapmamız lazım. Üretimde, kamucu dediğimiz bütüncül yapılara konut gerekiyor. Üretici, para kazanamadığı periyotlarda alanı terk eder. Biz de alanı terk etmesini istemiyoruz. Biz, buna tahlil olarak üretici birliklerini, kooperatifleri adres olarak gösteriyoruz. Eserleri üreticiden, kooperatif ortaklarından direkt olarak son tüketiciye aracısız bir biçimde ulaştırmanın yollarına bakmalıyız. Bugün Avrupa Birliği’nde besinlerin hale indirilme zaruriliği kaldırıldı. Bizde tüm mamüllerin biçimden geçmesi mecburî. Biz hallere karşı değiliz, hal yasasının değiştirilmesini savunuyoruz.”
Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Ünite, mamüllerin vatandaşlara daha ucuza ulaştırılması gerektiğini vurgulayarak, “Üreticilerimizin yanında olmak için besinde KDV’yi sıfırlamamız gerekiyor. Plansız üretime son verilmeli. Önüne gelen turunçgil bahçesi almamalı, bunlar denetimli yapılmalıdır. Üretim maliyetlerini düşürmenin yollarına bakmalı, çiftçimizi teşvik etmeliyiz. Aracıların sayısı azaltılmalı zira herkes kendi maliyetlerini karşılamak için doğal olarak üzerine maliyet bindiriyor. Marketlerin keyfi uygulamaları denetlenmeli. Devletimiz burada katiyetle denetçi olmalı. Yüksek kar marjlarına karşı olmalıyız. Eserleri makul bir kar oranıyla kesin tüketiciye ulaştırmamız gerekiyor.” diye konuştu.
Limonun kilogram fiyatı biçimde bile 50 kuruşa geriledi
Mersin Yaş Zerzevat ve Meyve Komitecileri Derneği Lideri Münir Şen ise kentin, Türkiye’nin en büyük hal kompleksine mesken sahipliği yaptığını belirterek, tüm dünyaya eser ulaştırdıklarını söylemiş oldu.
Limonun, biçimdeki kilogram fiyatının 50 kuruş ile 2,5 lira içinde değiştiğini kaydeden Şen, “Hal kompleksinde mayer limon 50 kuruşa bile kalkmıyor. Biroldukça arkadaşımız eseri kısmında bıraktı. Birtakım arkadaşlarımız ise belediyeler aracılığıyla mamüllerini bir lira dahi istemeden muhtaçlık sahibi vatandaşlara dağıtılmasını talep etti. Birfazlaca arkadaşımız mayer cinsi limon ağaçlarını kesmek zorunda kaldı. Hale getirdiği vakitte da 50 kuruş üzere komik bir sayı var. Personellik ve toplama maliyetini bile karşılamıyor. En epey tercih edilen, ihracata en epeyce gönderilen dikenli limon da biçimde 2-2,5 lira içinde satılıyor. Olağan ki üretici markete gittiği vakit 7-8 liralarla karşılaşıyor.” dedi.
Şen, üreticinin kesinlikle sistemin içerisinde tutulması gerektiğine işaret ederek, girdi maliyetlerinin azaltılıp, dayanakların attırılması gerektiğini savundu.
Fiyat farkının düşürülmesi için girdi maliyetlerinin azaltılmasının yan ısıra üretim planlaması ve kontrol yapılması gerektiğini aktaran Şen, şunları kaydetti:
“Pazarlama ayağını hakikat konumlamamız lazım. En son olarak da zincir marketlerin bu kadar tekelleşmesine müsaade etmemek lazım. Şu anda piyasayı regüle edenler onlar. 3-4 market piyasayı istedikleri üzere regüle edebiliyor, istedikleri fiyata satabiliyorlar. Son vakit içinderda gerek hükümet kanadından gerekse de vatandaşların ağır kamuoyunu baskının akabinde şu anda fiyatlar makul. Tahminen o fiyatlar para bile kazanmıyorlar. İşin son ayağında marketlere de bir kar marjı getirmek lazım. Üretmek ve planlamak lazım.”
“İhracatta ton başına teşvik verilmesi lazım”
Mersin Turunçgil Üreticileri Birliği Lider Yardımcısı ve limon üreticisi Yusuf Şahin, Faziletli ilçesinde üretilen mayer limonun yüzde 30’luk kısmının düşük fiyatlar niçiniyle kısmında kaldığını savundu.
Hasadına başladığı dikenli olarak tabir edilen limonun kilogramının ortalama 2 liraya sattığını söyleyen Şahin, “Limon üreticisinin eline geçen fiyat kilogramda ortalama 2 lira. Eserin bir dönemdeki üretim maliyeti 1 ile 1,5 lira içinde değişiyor. Bunun içerisinde ilaçlama, gübre, sulama, budama ve temizleme üzere süreçler var. daha sonrasında bunların üzerine eklenen toplama, ambalaj, nakliye, komite masrafları var.” tabirlerini kullandı.
Şahin, eserin market ile bahçedeki fiyatı içinde fark olduğuna işaret ederek, şöyleki konuştu:
“Buradan kilogramı 2 liraya alınan dikenli limon İstanbul’da 10 liraya satılırsa girdiği kapıdan çıkar. Burada hiç kimseyi suçlamıyoruz. Market 10 liraya mal ettiği esere yüzde 50 kar ile 15 lira yazacak. Bizim istediğimiz şu, market yüzde 50 fark koymak yerine yüzde 10-15 koyarak satsın. Limonu 15’e değil de 11 liraya satsın. Yok o market onu satmaz, 15 liraya satacak. Zira senin kaça mal ettiğin, ne kaidelerde yetiştirdiğin marketin, pazarcının umurunda olmaz, hepsi karına bakacak.”
KAYNAK: AA