Mudo’nun bilinmeyen kıssası: İşe balık satarak başladım

kolluk

New member
Mudo’nun bilinmeyen kıssası: İşe balık satarak başladım Hürriyet’ten Zeynep Bilgehan’ın haberine bakılırsa, hayatının birinci asıllı hasılatını balıktan, en kıymetli derslerini de balıkçılardan aldığını söyleyen Taviloğlu, muvaffakiyet sırrını deklare etti: Şunu öğrendim; insanları kandırmayacaksın… İşportacının bile dürüstü, hakikat mal satanı iş yapıyor.

Onu bir söz özetleyecek olsa, bu herbiçimde ‘hareket’ olurdu… Sabit bir yere oturtma gayretimiz yarım saat sürüyor; çalışanıyla sohbete dalıyor, eserlere bakıyor, eksikleri düzeltiyor, müşterilerin alışveriş çantalarını inceliyor, dolaşıyor, geri geliyor… aslına bakarsan hayat öyküsünü anlatırken de, “6-7 yaşından itibaren ticareti sevdim, daima müşteriyi takip ederim, neyle ilgilenir, neyi arar…” diyor.

Nihayet yerine oturtmayı başarabildiğimizde, Mustafa Taviloğlu “Bizim aile aslen Mekke çıkışlıdır” diye başlıyor öyküsünü anlatmaya… Öğreniyoruz ki daima hareket halinde olmak aslında bir aile yadigarıymış! Arapça’da ‘uzun’lar denen Taviller kabilesi, Mekke’den göç edip çeşitli yerlere dağılıyor. Mustafa Bey’in ailesi de Rize’ye yerleşiyor.

TAKALAR GEÇİYOR…

Burada dağlara paralel, kısıtlı ömür alanı olan kıyılarda gözlerini ufka çeviriyorlar ve takalarla ‘deniz taşımacılığı’ işine başlıyorlar. Evvel Rusya ve Romanya’dan mal getiriyorlar. daha sonra armatörlük işi gelişiyor ve ‘Tavilzadeler’ denen değerli bir filo sahibi oluyorlar. 1945’te, ‘Kurtuluş’ isimli gemileri Yunanistan’a erzak getirip gdolayıyor. Gemlik-Ayvalık ortası yolcu nakliyatı işine giriliyor. İçlerindeki sinemalarla öteki yolcu gemilerinden ayrılıyor. 1943’te İstanbul’un Kıztaşı muhitinde dünyaya gelen Mustafa Taviloğlu, işte bu öyküleri dinleyerek büyüyor: “Ben çocukken dedelerimin Eminönü’ndeki Yemişçiler bölgesinde gemi yazıhanesi vardı. Oraya gidip gelirdim, harçlık almaya. daha sonradan işleri ayırdılar. Babamla kardeşi manifatura ticaretine girdiler. Biz iki kız kardeşimle büyüdük. Çocukluğum Saraçhane’deki Tan Apartmanı’nda geçti. Baba konutum olağanüstü bir konuttu. Geriden bütün Marmara Denizi, Kıztaşı’ndan Adalar’a kadar bütün görünüm görünürdü. İstanbul’un en hoş parkının köşesindeki bu konutta ben de kendimi kaptan köşkünde üzere hissederdim.”

ALLAHVERDİ’YLE BALIĞA…


Aile gemici olunca çocukların denize ilgisi de küçüklükten başlamış… Mustafa Beyefendi, “Yaz aylarını Büyükdere’de geçirirdik. O devir en büyük merakım deniz ve balıktı” diye anlatıyor:

“İlk lüferimi akrabamız İsmail Taviloğlu ve Havva ablayla tuttum. Sabaha kadar balıkta bekleyebilirdim o küçük yaşımda! ‘Allahverdi’ diye bir kayıkları vardı, onunla çıkmıştık. Çocukken balıkçı reisleri hayli gözlemlerdim. Balıkçılık hayat demektir; çaba, çalışkanlık, öngörü demektir. Bugün de hâlâ en büyük tutkumdur balık. Çocukluk senelerımda niyet satmaktan çıraklığa, boş vakitlerimde daima çalıştım. Birinci karımı yazın manavda karpuzları yerleştirerek almıştım. Haftalık yevmiye 25 kuruştu lakin meğerse o parayı dedem verirmiş! daha sonra sinemada çalıştım. Gazoz sattım. Asıl birinci temelli karım balıktandı. Tuttuğum balıkları İskele Meydanı’nda satardım. Her vakit müşterim vardı zira daima en yeterli malı satardım; balığın tazesi, simidin en iyisi… Şunu öğrendim; insanları kandırmayacaksın… İşportacının bile dürüstü, yanlışsız mal satanı iş yapıyor. Cumartesileri Mısır Çarşısı’nda oyuncak satıyordum, işportanın ne olduğunu, ticareti daima oralarda öğrendim. ömrüm daima ticaretle ve bir şeyler yapmak üzerine kurulmuştu.”

‘MEKTEBE HEVESİM YOKTU PARTİ MERAKLISIYDIM!’

Ailesi eğitim ömrüne kıymet veriyordu. İlkokula Akşemsettin Mektebi’nde başladı. Devamı: “Babam baktı bende mektep hevesi yok. Beni Şişli Terakki’nin ilkokul ikinci sınıfına yatılı verdiler. Gidiş, o gidiş! Daima Cumartesi günlerini beklerdim ki partilere gideyim, gezeyim… Sarıyer ve Fenerbahçe’yi desteklerdim. Mektepte bana ‘Tavil’ derlerdi. Son sınıfa kadar leyli okudum, son altı ayda gündüzlüye geçtim .”

“HEM OKUDUM HEM ÇALIŞTIM”

Liseden 1960’da mezun oldu. İstanbul Üniversitesi Türkoloji’yi kazandı. Lakin devam edemeyeceğini anladı ve bir daha denizlere sığındı: “İki sene gemilerde çalıştım, ülkeler gezdim. Gemi İstanbul’a geldikçe ticarete baktım, Amerikan pazarcılığı yaptım. Döndüğümde İstanbul İktisadi Ticari İlimler Akademisi’ne kayıt yaptırdım. Ailem mutaassıp bulunmasına karşın 16 yaşından itibaren yalnız yaşamama müsaade etti. 27 yaşına kadar hem çalıştım hem gezdim ve aileme bir tek toz kondurmadım. Ben de elimden geldiğince bu kontrollü ve manevi hürlüğü çocuklarıma verdim.”

‘İŞTE MUDO BU TÜRLÜ KURULDU…’


Mustafa Beyefendi, iş ömrüne hayli erken yaşta başlamış… 7-8 yaşından beri konutun haricinde olduğunu söylüyor: “yaşamı fazlaca erken tanıdım. İş ömrüne çabucak liseden daha sonra pazarlarla, ayakçılıkla, yani toptancıdan mal alıp dükkanlara satarak başladım…” Pekala bugün neredeyse her insanın bildiği Mudo markası nasıl başlamış? Bu soruyu, “Ah ne günler ne günler!” diyerek cevaplamaya başlıyor: “Mesleki mesleğe üniversiteden arkadaşım Doğan Gürün ile 1964’te başladık…

“Çok değiştik, hayli dönüştük. 58 yıldır hâlâ devam edebiliyorsak, demek ki yanlışsız dürüst işler yaptık. Bunun son 10 yılı de oğlum Ömer’in büyük uğraşı ve kızım Aslı’nın ona takviyesiyle olmuştur.”


Ben o periyotta Beyoğlu’nda Anabala Pasajı’nda akrabamız Berke Bozkurt’un mağazasında çalışıyorum, Vepa mamüllerini satıyorum, koşturuyorum da koşturuyorum. O ortada Fitaş Pasajı açılacakmış. Sahipleri İpekçi ve Demirci aileleriydi. Beni tanıyor, çalışkanlığımı biliyorlardı.

Dükkanı görmeye çağırdılar. Çabucak bakmaya gittim; önde İstiklal Caddesi, altta sinema, üstte sinema, ortada mağazalar, geriden başka caddeye çıkılıyor… Beynimden vurulmuşa döndüm! Çabucak harekete geçmek istedim fakat nasıl…

Ben babamdan para almazdım. O devirde Doğan’la fazlaca yakınız, gece hayatında daima birlikteiz. Ona ‘Girer misin bu işe, sen de para koyar mısın?’ dedim. ‘Tamam’ dedi. İsimlerimizin harflerine baktım, birleştirdim, işte Mudo bu biçimde kuruldu…O devir bizim dükkan hayli popülerdi. Amerikan plaklarını getirirdik, ben de hepsini dinlerdim, ne çıkıyorsa çabucak biz getirirdik.”

GENÇLERE ÖNERİSİ: DENİZCİ ÜZERE OLUN!

Pekala gençlere teklifleri neler? Şunları sıralıyor: “Sürdürülebilir muvaffakiyet için hayli çalışmak gerekir, burası kesinlikle… Lakin çalışma durağan bir şey değildir, daima yenilenmeniz gerekir. En kıymetlisi de önüne değil de ileriye bakmaktır. Bir denizci üzere, gözünüz her vakit ufukta, uzakta olmalıdır! Bugünün şartları kimi açılardan daha kuvvetli, orası kesinlikle. Lakin birtakım açılardan da fırsatlar sunuyor. Gençlere müşahede yapmalarını, gözlerini açık tutmalarını, mert olmalarını tavsiye edebilirim. Yapılmayanı bulsunlar, farklı olsunlar, muvaffakiyet da akabinde gelecektir. Hayatta mucize yoktur, inanmak ve epey çalışmak vardır.”

‘TORLAK REİS OLTACI KAZIM…’

Mustafa Taviloğlu, “Deniz, balık, ömrümün merkezindedir” diyor. ‘Deniz’ aslında aile mesleğinin velinimeti olsa da Taviloğlu’nun mavi sularla bağı daima fazlaca daha ‘şahsi’ boyutta olmuş: “Beş yaşından beri yüzerim. Yazlığımızın olduğu Büyükdere Yüzme İhtisas Kulübü’nde yüzme ve yelken, su topu yapardım. daha sonra bunlara balıkçılık da eklendi.

Gençlik dönemimde ‘Gavur İsmail’ ve Vasil’le, Alem Beğendi motorunda gırgırlarla birinci balığa çıkışımı unutamam. Ağın birleştiği yerde taş atarlardı, ben de heyecandan denize atlayıp çıkardım. Torlak Reisler, Çivili Mehmet Reis, Bebek’teki balıkçılar, Yeniköy’den Ahmet Abi ve Muharrem… Meşhur oltacı Kazım, iki oltayı birden kumanda ederdi.” Pekala denizlerden öğrendiği en kıymetli ders nedir? Cevabı: “Balıkçı, balıktutarken başka balıkçılara bakar, ne yapıyorlar, nasıl yapıyorlar ve onlar da balık tutsun ister. Balıkta rekabet olmaz. Bu ders, ticaret ömründe da geçerlidir.”

HOŞ ÖMÜR SIRLARI…

Mustafa Taviloğlu bir ‘keyif insanı’ olarak da biliniyor… ömrü ‘güzel yaşamanın’ sırları neler? Taviloğlu, “yaşamımı ayrıntılar güzelleştirir. En ehemmiyet verdiğim şey nüanslardır” diye yanıtlıyor: “Çok küçük farkların fazlaca büyük yararlar getireceğine inanırım. İnancın ve ibadetin gücüne inanırım. En korktuğum şey orta bozmaktır, en sevdiğim şey de orta bulmak! Elimden geldiğince yakınlarıma kapalı katkılarda bulunmayı severim. Birine bir yararım dokunduysa kendim bile farkında olmak istemem. Bir elin verdiğini bir elin görmemesi lazımdır.”

EVLİLİĞİMİZDE DİN YAHUT KÜLTÜR FARKI HİÇ OLMADI’

“Eşim Lüset Sion’la tanıştığımda ben 26’ydım, o 16 yaşındaydı. Büyükada’nın en hoş kızıydı. Eşimle ilgili ne desem az kalır. Dayanılmaz bir insandır. Çocuklarım Aslı ve Ömer benim için her şeyin üstünde

İkisiyle de büyük gurur duyuyorum, tarifsiz! Ben Fatihli, dindar bir aileden geliyorum. 50 sene evvel Musevi bir ailenin kızıyla evlenmiş olmam, iki ailenin de açık fikirli, uygar duruşlarını gösteriyor.

Evliliğimizde bize daima dayanak oldular; din yahut kültür farkı hiç bir zama olmadı. Aile benim için hayatı ayakta tutan dört sütundan biridir; sıhhat, çalışma, aile ve toplumsal yaşam… Sıhhat her vakit baştadır, başkalarının istikrarı hayat uzunluğu değişse de hepsi kuraldır. Ben bunu dört parmağımla gösterip ismine da ‘sıkıştırılmış hayat’ diyorum.”

KOLEKSİYON TUTKUSU

Taviloğlu, beraberinde âlâ bir koleksiyoner… Sanata ilgisi, eşi Lüset Hanım yardımıyla olmuş: “Eniştesinin Paris’te galerisi vardı. 1970’li senelerdaki birinci Paris seyahatimizde hem galeriden tıpkı vakitte müzelerin önündeki kuyruklardan fazlaca etkilendim. Koleksiyonum da bu biçimde başladı ve yıllar ortasında büyüdü. Koleksiyonumu her insanın erişimine açmak en büyük arzum.”