Milyonları çalışanı ilgilendiren detay! Masrafları patron öder NTV’den Prof. Dr. Cem Kılıç, koronavirüs salgını daha sonrası büyük kıymet kazanan ve binlerce şirketin tercih ettiği uzaktan çalışma modeline ait dikkat çeken bir yazı kaleme aldı. Kılıç, “Borçlar Kanunu’nun 413. hususuna nazaran patron emekçiye iş için gerekli araç ve malzemeyi sağlamakla yükümlüdür” ibaresinin yer aldığı bilgisini vererek, uzaktan çalışmada patronların personelin masrafları karşılaması gerektiğine dikkat çekti.
İşte Cem Kılıç’ın o yazısı:
Çalışanın iş için yaptığı bir sarfiyat var ise bu sarfiyat patron tarafınca karşılanır. Bu kural, uzaktan çalışma niçiniyle değer kazandı. Örneğin bir işin yapılabilmesi için elektrik ve internet kullanması zarurî ise patron bu masrafların bedellerini karşılamak zorundadır.
İş kontratında patronun temel borcunun fiyat ödeme borcu olduğu bilinmekle birlikte, çalışanın elde ettiği fiyattan patron için harcamak zorunda kaldığı fiyatların çoklukla göz önüne alınmadığı görülmektedir. Patron işin yapılması için gerekli olan araç ve gereçleri temin etmekle, üretim yapılacak malzemeyi çalışana vermekle yükümlüdür. Personelin iş için yaptığı bir masraf var ise bu sarfiyat de patron tarafınca karşılanmalıdır. Kurallar bütün iş mukaveleleri için geçerli olup, uzaktan çalışmanın yaygınlaştığı günümüzde bu tıp çalışmalar için daha da değer kazanmıştır.
ARAÇ VE GEREÇ
Borçlar Kanunu’nun 413. unsuruna bakılırsa patron çalışana iş için gerekli araç ve malzemeyi sağlamakla yükümlüdür. Araç, çalışanın işi yapabilmesi için gerekli olan bilgisayar, telefon, makine, otomobil, kulaklık, yazıcı, tezgah, tamir ekibi vb. eserlerdir. Materyal ise hem araçların kullanılabilmesi tıpkı vakitte üretim çıktılarının oluşturulabilmesi için gerekli olan unsurlardır. Patronun araç ve malzemeyi sağlama borcunun istisnası, personel ile bunların personel tarafınca karşılanacağına dair muahede yapılması yahut lokal adetin bu araç ve gerecin personel tarafınca sağlanacağına ait yerleşmiş uygulamadır. İki istisnadan birinin olması halinde araç ve materyal personel tarafınca sağlanacaktır.
Araç ve gerecin personel tarafınca sağlanması, bu hususların bedellerinin emekçi tarafınca ödeneceği manasına gelmemektedir. 413. unsurun ikinci fıkrasında araç ve gerecin personel tarafınca sağlanacağına ait mutabakat olması halinde, aksi mutabakatta kararlaştırılmadıkça yahut mahallî âdet bulunmadıkça personele uygun bir karşılık ödeneceği karar altına alınmıştır. Araç ve malzemeyi personel sağlasa bile buna ait bedel patron tarafınca ödenecektir. Bedel ödenmeyeceğine dair de personel ile anlaşmak mümkündür. Bedel ödenmemesi yerleşmiş bir uygulama haline gelmiş ise bir daha bedel ödenmeyecektir. İstisnalar haricinde, araç ve gereç emekçi tarafınca sağlanmışsa bedel ödenmesi gerekmektedir.
Araç ve materyal sağlama yükümlüğü patronda olup patron bunları sağlamıyorsa emekçi çalışmaksızın fiyata hak kazanacaktır. Bu durumda patron üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmediği için emekçi iş nazaranmemekte, iş nazaranmemesi patrondan kaynaklandığı için çalışmaksızın fiyata hak kazanmaktadır.
Araç ve gereç yükümlülüğü lokal adet ya da mukaveleden emekçinin üzerinde ise araç ve materyalin bulunmaması halinde personel çalışmaksızın fiyata hak kazanamayacak, iş görme borcunu yerine getirmemesinin sonuçları ile karşılaşacaktır.
Bu niçinle yapılacak iş için gerekli olabilecek bütün araç ve gereçler dikkatli düşünülerek, mukavele imzalanmalıdır.
YAPILAN SARFİYATLARI ÖDEME BORCU
İşin görülmesi için zarurî olarak yapılan masraflar, patron tarafınca karşılanmak zorundadır. Patron, emekçiyi işyeri haricinde çalıştırdığı takdirde, geçimi için zarurî olan harcamaları da ödemekle yükümlüdür. Mecburî harcamaların personel tarafınca şahsen karşılanmasına ait muahedeler geçersizdir. Zarurî harcamalara ait sarfiyatların evvel personel tarafınca yapılacağı kararlaştırılabilirse de nihayetinde karşılanan bu bedelin patron tarafınca personele ödenmesi zaruridir. Bu cins mecburî harcamaları emekçi üzerinde bırakan mutabakatlar geçersizdir. Örneğin işin yapılması için elektrik ve internet kullanması mecburî ise patron bunların bedellerini karşılamak zorunda kalacaktır.
EN GEÇ AYDA BİR ÖDENMELİ
Zarurî harcamaların personel tarafınca karşılanması halinde, bu bedelin patron tarafınca personele ne vakit ödeneceği de büyük ehemmiyet arz etmektedir. Karşılanan bedel, emekçinin fiyatından belli bir periyot için mahrum kalabilmesine sebep olabilmektedir. Bu niçinle Borçlar Kanunu patronun ilgili bedelleri ödeme müddetine de bir sınırlama getirmiştir. Çalışanın yapmış olduğu masraflardan doğan alacağı, daha kısa bir süre kararlaştırılmamışsa yahut lokal âdet yoksa, her keresinde fiyatla birlikte ödenir. Fiyat de en geç ayda bir ödeneceği için bu çeşit bedeller en geç ayda bir ödenmek zorundadır.
Şayet mecburî harcamalar nizamlı olarak yapılıyorsa, personelin harcama yapması beklenmeden, avans ödeme yükümlülüğü de getiril-miştir. bu türlü ikincil bir müdafaa getirilmiş olmaktadır. Personel, kontrattan doğan borçlarını yerine getirmek için sistemli olarak masraf yapıyorsa, kendisine en az ayda bir olmak üzere makul aralıklarla avans verilmelidir.
GÖTÜRÜ BEDEL KARARLAŞTIRILABİLİR
Yazılı olarak yapılmış bir hizmet yahut toplu iş kontratında, şahsen emekçi tarafınca karşılanması kararlaştırılan harcamaların, emekçiye gdolayı halde günlük, haftalık yahut aylık olarak ödenmesi öngörülebilir. Fakat bu ödeme, zarurî harcamaları karşılayacak ölçüden az olamaz. Bu niçinle gdolayı bir bedel ödeniyorsa, personelin fiilen yaptığı harcama en geç ayda bir denetim edilmeli, gdolayı bedelin üstüne çıkmış ise, ilgili ay için derhal tamamlama yapılmalıdır.
TAŞITLARA AİT ÖZEL DÜZENLEME
Emekçi, işin görülmesi için taşıma aracı kullanıyorsa, taşıtın işletilmesi ve bakımı için gerekli olağan masraflar, hizmet için kullanıldığı ölçüde işverence karşılanır. Emekçi kendi motorlu aracını kullanıyorsa, patron ayrıyeten bu araçla ilgili vergiyi, zarurî mali sorumluluk sigortası primini ve aracın yıpranması karşılığında uygun bir tazminatı çalışana ödemekle yükümlüdür. Personel kendisine ilişkin öteki taşıma araçlarını ve hayvanlarını kullanıyorsa patron, bunların kullanma ve bakımı için gerekli olan olağan sarfiyatları hizmet için kullanıldığı ölçüde karşılamakla yükümlüdür.
KAYNAK: NTV/CEM KILIÇ
İşte Cem Kılıç’ın o yazısı:
Çalışanın iş için yaptığı bir sarfiyat var ise bu sarfiyat patron tarafınca karşılanır. Bu kural, uzaktan çalışma niçiniyle değer kazandı. Örneğin bir işin yapılabilmesi için elektrik ve internet kullanması zarurî ise patron bu masrafların bedellerini karşılamak zorundadır.
İş kontratında patronun temel borcunun fiyat ödeme borcu olduğu bilinmekle birlikte, çalışanın elde ettiği fiyattan patron için harcamak zorunda kaldığı fiyatların çoklukla göz önüne alınmadığı görülmektedir. Patron işin yapılması için gerekli olan araç ve gereçleri temin etmekle, üretim yapılacak malzemeyi çalışana vermekle yükümlüdür. Personelin iş için yaptığı bir masraf var ise bu sarfiyat de patron tarafınca karşılanmalıdır. Kurallar bütün iş mukaveleleri için geçerli olup, uzaktan çalışmanın yaygınlaştığı günümüzde bu tıp çalışmalar için daha da değer kazanmıştır.
ARAÇ VE GEREÇ
Borçlar Kanunu’nun 413. unsuruna bakılırsa patron çalışana iş için gerekli araç ve malzemeyi sağlamakla yükümlüdür. Araç, çalışanın işi yapabilmesi için gerekli olan bilgisayar, telefon, makine, otomobil, kulaklık, yazıcı, tezgah, tamir ekibi vb. eserlerdir. Materyal ise hem araçların kullanılabilmesi tıpkı vakitte üretim çıktılarının oluşturulabilmesi için gerekli olan unsurlardır. Patronun araç ve malzemeyi sağlama borcunun istisnası, personel ile bunların personel tarafınca karşılanacağına dair muahede yapılması yahut lokal adetin bu araç ve gerecin personel tarafınca sağlanacağına ait yerleşmiş uygulamadır. İki istisnadan birinin olması halinde araç ve materyal personel tarafınca sağlanacaktır.
Araç ve gerecin personel tarafınca sağlanması, bu hususların bedellerinin emekçi tarafınca ödeneceği manasına gelmemektedir. 413. unsurun ikinci fıkrasında araç ve gerecin personel tarafınca sağlanacağına ait mutabakat olması halinde, aksi mutabakatta kararlaştırılmadıkça yahut mahallî âdet bulunmadıkça personele uygun bir karşılık ödeneceği karar altına alınmıştır. Araç ve malzemeyi personel sağlasa bile buna ait bedel patron tarafınca ödenecektir. Bedel ödenmeyeceğine dair de personel ile anlaşmak mümkündür. Bedel ödenmemesi yerleşmiş bir uygulama haline gelmiş ise bir daha bedel ödenmeyecektir. İstisnalar haricinde, araç ve gereç emekçi tarafınca sağlanmışsa bedel ödenmesi gerekmektedir.
Araç ve materyal sağlama yükümlüğü patronda olup patron bunları sağlamıyorsa emekçi çalışmaksızın fiyata hak kazanacaktır. Bu durumda patron üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmediği için emekçi iş nazaranmemekte, iş nazaranmemesi patrondan kaynaklandığı için çalışmaksızın fiyata hak kazanmaktadır.
Araç ve gereç yükümlülüğü lokal adet ya da mukaveleden emekçinin üzerinde ise araç ve materyalin bulunmaması halinde personel çalışmaksızın fiyata hak kazanamayacak, iş görme borcunu yerine getirmemesinin sonuçları ile karşılaşacaktır.
Bu niçinle yapılacak iş için gerekli olabilecek bütün araç ve gereçler dikkatli düşünülerek, mukavele imzalanmalıdır.
YAPILAN SARFİYATLARI ÖDEME BORCU
İşin görülmesi için zarurî olarak yapılan masraflar, patron tarafınca karşılanmak zorundadır. Patron, emekçiyi işyeri haricinde çalıştırdığı takdirde, geçimi için zarurî olan harcamaları da ödemekle yükümlüdür. Mecburî harcamaların personel tarafınca şahsen karşılanmasına ait muahedeler geçersizdir. Zarurî harcamalara ait sarfiyatların evvel personel tarafınca yapılacağı kararlaştırılabilirse de nihayetinde karşılanan bu bedelin patron tarafınca personele ödenmesi zaruridir. Bu cins mecburî harcamaları emekçi üzerinde bırakan mutabakatlar geçersizdir. Örneğin işin yapılması için elektrik ve internet kullanması mecburî ise patron bunların bedellerini karşılamak zorunda kalacaktır.
EN GEÇ AYDA BİR ÖDENMELİ
Zarurî harcamaların personel tarafınca karşılanması halinde, bu bedelin patron tarafınca personele ne vakit ödeneceği de büyük ehemmiyet arz etmektedir. Karşılanan bedel, emekçinin fiyatından belli bir periyot için mahrum kalabilmesine sebep olabilmektedir. Bu niçinle Borçlar Kanunu patronun ilgili bedelleri ödeme müddetine de bir sınırlama getirmiştir. Çalışanın yapmış olduğu masraflardan doğan alacağı, daha kısa bir süre kararlaştırılmamışsa yahut lokal âdet yoksa, her keresinde fiyatla birlikte ödenir. Fiyat de en geç ayda bir ödeneceği için bu çeşit bedeller en geç ayda bir ödenmek zorundadır.
Şayet mecburî harcamalar nizamlı olarak yapılıyorsa, personelin harcama yapması beklenmeden, avans ödeme yükümlülüğü de getiril-miştir. bu türlü ikincil bir müdafaa getirilmiş olmaktadır. Personel, kontrattan doğan borçlarını yerine getirmek için sistemli olarak masraf yapıyorsa, kendisine en az ayda bir olmak üzere makul aralıklarla avans verilmelidir.
GÖTÜRÜ BEDEL KARARLAŞTIRILABİLİR
Yazılı olarak yapılmış bir hizmet yahut toplu iş kontratında, şahsen emekçi tarafınca karşılanması kararlaştırılan harcamaların, emekçiye gdolayı halde günlük, haftalık yahut aylık olarak ödenmesi öngörülebilir. Fakat bu ödeme, zarurî harcamaları karşılayacak ölçüden az olamaz. Bu niçinle gdolayı bir bedel ödeniyorsa, personelin fiilen yaptığı harcama en geç ayda bir denetim edilmeli, gdolayı bedelin üstüne çıkmış ise, ilgili ay için derhal tamamlama yapılmalıdır.
TAŞITLARA AİT ÖZEL DÜZENLEME
Emekçi, işin görülmesi için taşıma aracı kullanıyorsa, taşıtın işletilmesi ve bakımı için gerekli olağan masraflar, hizmet için kullanıldığı ölçüde işverence karşılanır. Emekçi kendi motorlu aracını kullanıyorsa, patron ayrıyeten bu araçla ilgili vergiyi, zarurî mali sorumluluk sigortası primini ve aracın yıpranması karşılığında uygun bir tazminatı çalışana ödemekle yükümlüdür. Personel kendisine ilişkin öteki taşıma araçlarını ve hayvanlarını kullanıyorsa patron, bunların kullanma ve bakımı için gerekli olan olağan sarfiyatları hizmet için kullanıldığı ölçüde karşılamakla yükümlüdür.
KAYNAK: NTV/CEM KILIÇ