Merkez Bankasına ‘vade’ daveti: Daha epeyce ilgi bakılırsacek Şirketlerin kısa vadeli işletme sermayesi gereksinimleri göz önüne alındığında, kur muhafazalı hesabın en az 6 ay için açılabiliyor olmasını yanlışsız bulmadığını belirten Haber7 muharriri İsmail Vefa Ak, Çünkü şirketlerin bir kısmı nakit muhtaçlıkları gereği belirli büyüklükte bir parayı 6 ay vadeli hesaba bağlamak istemeyebilirler. Merkez Bankası’nın bir bildirim değişikliğine gitmesi gerektiğinin tıpkı gerçek şahıslara tanıdığı üzere şirketler için de 3, 6, 9 ve 12 ay vade hakkı tanımasının gerekli olduğunu ve bu türlü getirilecek vade kolaylığı ile şirketler kur muhafazalı sisteme daha fazla ilgi gösterileceğinin altını çizdi.
Haber7 müellifi İsmail Vefa Ak’ın yazısının tamamı;
Para ve döviz piyasalarında istikrarı ve itimadı sağlamak, hiç elbet Merkez Bankası’nın en değerli nazaranvlerinden biridir. Banka, bu maksat doğrultusunda gerekli bütün düzenleyici önlemleri alma yetkisine sahiptir. 20 Aralık’ta Cumhurbaşkanı tarafınca yapılan açıklamalar daha sonrasında Merkez Bankası bir kadro önlemleri hayata geçirdi. Gerçek ve hukukî şahısları kur hareketlerine karşı koruyan bir sistem geliştirildi. Lakin Türk Lirasına dönüşümün sağlanması için sistemin vergi teşvikleriyle de desteklenmesi gerekiyordu. Bunun için birinci adım 24 Aralık 2021 tarihinde atıldı. Kur muhafazalı vadeli mevduat ve katılma hesaplarından elde edilen hasılatlar için gelir vergisi stopaj oranı Cumhurbaşkanı sonucuyla %0 olarak belirlendi.
Artık de şirketler için yeni bir vergi istisnası getiriliyor. Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen yasa teklifine nazaran 31 Aralık 2021 tarihi itibariyle, bilançolarındaki dövizlerini Türk lirasına dönüşümün desteklenmesi kapsamında TL’ye çeviren şirketlere kurumlar vergisi istisnası tanınıyor. Teklifin TBMM Genel Kurul’unda görüşülmesinin akabinde kısa müddet içerisinde yasalaşması bekleniyor.
Kur Muhafazalı Hesaplardan Elde Edilen hasılatlar ile Kur Farkı Gelirlerinden Vergi Alınmayacak
Yasa teklifine bakılırsa, yabancı paralarını TL’ye çeviren kurumlar vergisi mükelleflerinin, TL’ye dönüşüm niçiniyle oluşan kur farkı gelirlerinden vergi alınmayacak. Ayrıyeten bu kapsamda açılan vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarından elde edilecek faiz ve kar hisseleri da vergiden istisna olacak. Kurumlar vergisi istisnası, 31 Aralık 2021 tarihindeki bilançolarda yer alan dövizlerin, 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilmesi halinde uygulanacak. Tıpkı kurallar geçerli olmak üzere bilanço temeline nazaran defter tutan gelir vergisi mükellefleri de istisna uygulamasına dâhil.
Bütün bunlara ilaveten 2021 yılı için geçerli olmak üzere bir istisna daha tanınıyor. Bu istisnanın uygulanması için de mükelleflerin döviz tevdiat ve katılma hesaplarında bulunan yabancı paralarını 17 Şubat 2022 tarihine kadar Türk lirasına çevirmeleri gerekiyor. Şirketler, bu suretle elde ettikleri Türk lirası varlıklarını en az 3 ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına yatırmak zorunda. Bu kurallar dâhilinde, son süreksiz vergi periyoduna, yani 1 Ekim – 31 Aralık 2021 tarih aralığına isabet eden yabancı paraların değerlemesinden kaynaklanan kur farkı hasılatları kurumlar vergisinden istisna ediliyor. 17 Şubat’a kadar oluşan kur farkı hasılatları da vergiye tabi değil. Lakin 17 Şubat 2022’ye kadar TL’ye dönüşüm gerçekleşmezse, kelam konusu vergi istisnası uygulanmayacak.
Birebir İstisna Altından Türk Lirasına Dönüşüm İçin de Geçerli
Dövizden Türk lirasına dönüşüm için sağlanan kurumlar vergisi istisnası, altın hesapları için de geçerli. Çıkarılacak yasaya nazaran, şirketlerin 31 Aralık 2021 tarihindeki bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten daha sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar Türk lirasına çevirmeleri gerekli. Altınların bozdurulması daha sonrasında elde edilen Türk lirası varlığının en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında kıymetlendirilmesi kaide. İşte bu koşullar sağlandığında, Türk lirasına çevrilme tarihinde oluşan hasılatlar ile devir sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr hisseleri ile başka hasılatlar, kurumlar vergisinden istisna olacak.
Merkez Bankasının Vade Konusunda Değişiklik Yapması Lazım
Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle vergi istisnasından yararlanabilmek için şirketlerin en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesabı açması gerekiyor. Merkez Bankası Tebliği’nde ise hukuksal bireyler için öngörülen vadeler 6 ay ila 1 yıl. Merkez Bankası’nın bildirimlerine bağlı kalmak zorunda olan bütün bankalar şirketler için en az 6 ay vadeli kur muhafazalı hesap açabilecekler. ötürüsıyla aslına bakarsanız otomatik olarak kurumlar vergisi istisnası 6 ay için açılan hesaplar için uygulanmış olacak.
Şirketlerin kısa vadeli işletme sermayesi gereksinimleri göz önüne alındığında, kur muhafazalı hesabın en az 6 ay için açılabiliyor olmasını hakikat bulmuyorum. Çünkü şirketlerin bir kısmı nakit gereksinimleri gereği muhakkak büyüklükte bir parayı 6 ay vadeli hesaba bağlamak istemeyebilirler. Vade tarihindilk evvel paranın çekilmesi halinde kur muhafazalı hesabın sağladığı avantajlardan ve vergi teşviğinden de yararlanılamıyor. Şirketlerin TL’ye dönüşümünü sağlamak için Merkez Bankası’nın bir bildiri değişikliğine gitmesi ve tıpkı gerçek bireylere tanıdığı üzere şirketler için de 3, 6, 9 ve 12 ay vade hakkı tanıması lazım. bu türlü getirilecek vade kolaylığı ile şirketler kur muhafazalı sisteme daha fazla ilgi göstereceklerdir.
Finans Bölümündeki Şirketler Kapsam haricinde
Döviz ve altın hesaplarından Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi için sağlanan teşvikler, yurt içi yerleşik gerçek ve hükmî bireyler için geçerli. Fakat yurt içi hükmî kişi kapsamına bankalar ve Merkez Bankasınca belirlenen öbür mali kuruluşlar alınmamış. ötürüsıyla her ne kadar kurumlar vergisi mükellefi olsalar da,
Bankalar
Sigortacılık ve kişisel emeklilik mevzuatı çerçevesinde faaliyet gösteren kuruluşlar
Sermaye piyasası kurumları
Kitle fonlama platformları
Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri
Elektronik para ve ödeme kuruluşları
Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili kuruluşlar, döviz ofisleri
Değerli madenler aracı kuruluşları
Finansal holding şirketleri
üzere şirketler bahse bahis istisnadan yararlanamayacaklar.
Genel olarak mudilerin parasını kullanan, mevduat kabul edip kredi kullandıran banka ve gibisi kuruluşların sistemin haricinde bırakılması çok yerinde bir uygulama. Finans dalının sisteme dâhil edildiği bir ortamda, üst istikametli bir kur hareketi olduğu takdirde, Merkez Bankası ve Hazine önemli bir yük altında kalabilir. Kaldı ki, bankalar kur risklerini yönetme kabiliyet ve imkanına her vakit sahipler. Temel odaklanılması gereken taraf hiç tereddütsüz gerçek daldır. Fakat mesela elektronik para ve ödeme kuruluşları üzere kredi verme işlevi olmayan, bankadan farklı olan fakat finansal bölümde kabul edilen birtakım şirketler de sisteme dahil edilebilirdi. Zira bu şirketlerin mudilerin parasını alıp para yahut sermaye piyasalarında kıymetlendirme üzere bir yetki ve işlevleri yok. halbuki bankalar, mudilerin parasını alıp diğer bir bankaya yatırabilir ve faiz geliri elde edebilirler. Bu niçinle fon kullandırma fonksiyonu olmayan şirketlere de kendi dövizlerini kur muhafazalı hesaplara yatırma imkanının verilebileceğini düşünüyorum. Tabi bu mevzuda Merkez Bankası tarafınca bir belirleme yapılması lazım.
Maliye de İkincil Düzenlemelerle Uygulamayı Netleştirmeli
Şirketlere tanınan kurumlar vergisi istisnası fazlaca yakında yürürlüğe girecek. Yasanın yürürlüğe girmesinden daha sonrasında da, uygulamada akla gelen birtakım soruların cevaplanması ismine Maliye tarafınca açıklayıcı bir bildirinin çıkarılacağını düşünüyorum. İstisna, 2021 yılının son süreksiz vergi devrine isabet eden hasılatları da kapsıyor. Bu istisnadan yaralanmak için dövizlerin 17 Şubat’a kadar TL’ye dönüşümü ve kur muhafazalı hesaplara yatırılması öngörülüyor. Bu niçinle Ocak ayının devamı yahut en geç Şubat ayının birinci günlerinde uygulama bilgilerinın büsbütün netleşmesini bekliyorum.
KAYNAK: HABER7
Haber7 müellifi İsmail Vefa Ak’ın yazısının tamamı;
Para ve döviz piyasalarında istikrarı ve itimadı sağlamak, hiç elbet Merkez Bankası’nın en değerli nazaranvlerinden biridir. Banka, bu maksat doğrultusunda gerekli bütün düzenleyici önlemleri alma yetkisine sahiptir. 20 Aralık’ta Cumhurbaşkanı tarafınca yapılan açıklamalar daha sonrasında Merkez Bankası bir kadro önlemleri hayata geçirdi. Gerçek ve hukukî şahısları kur hareketlerine karşı koruyan bir sistem geliştirildi. Lakin Türk Lirasına dönüşümün sağlanması için sistemin vergi teşvikleriyle de desteklenmesi gerekiyordu. Bunun için birinci adım 24 Aralık 2021 tarihinde atıldı. Kur muhafazalı vadeli mevduat ve katılma hesaplarından elde edilen hasılatlar için gelir vergisi stopaj oranı Cumhurbaşkanı sonucuyla %0 olarak belirlendi.
Artık de şirketler için yeni bir vergi istisnası getiriliyor. Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen yasa teklifine nazaran 31 Aralık 2021 tarihi itibariyle, bilançolarındaki dövizlerini Türk lirasına dönüşümün desteklenmesi kapsamında TL’ye çeviren şirketlere kurumlar vergisi istisnası tanınıyor. Teklifin TBMM Genel Kurul’unda görüşülmesinin akabinde kısa müddet içerisinde yasalaşması bekleniyor.
Kur Muhafazalı Hesaplardan Elde Edilen hasılatlar ile Kur Farkı Gelirlerinden Vergi Alınmayacak
Yasa teklifine bakılırsa, yabancı paralarını TL’ye çeviren kurumlar vergisi mükelleflerinin, TL’ye dönüşüm niçiniyle oluşan kur farkı gelirlerinden vergi alınmayacak. Ayrıyeten bu kapsamda açılan vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarından elde edilecek faiz ve kar hisseleri da vergiden istisna olacak. Kurumlar vergisi istisnası, 31 Aralık 2021 tarihindeki bilançolarda yer alan dövizlerin, 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilmesi halinde uygulanacak. Tıpkı kurallar geçerli olmak üzere bilanço temeline nazaran defter tutan gelir vergisi mükellefleri de istisna uygulamasına dâhil.
Bütün bunlara ilaveten 2021 yılı için geçerli olmak üzere bir istisna daha tanınıyor. Bu istisnanın uygulanması için de mükelleflerin döviz tevdiat ve katılma hesaplarında bulunan yabancı paralarını 17 Şubat 2022 tarihine kadar Türk lirasına çevirmeleri gerekiyor. Şirketler, bu suretle elde ettikleri Türk lirası varlıklarını en az 3 ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına yatırmak zorunda. Bu kurallar dâhilinde, son süreksiz vergi periyoduna, yani 1 Ekim – 31 Aralık 2021 tarih aralığına isabet eden yabancı paraların değerlemesinden kaynaklanan kur farkı hasılatları kurumlar vergisinden istisna ediliyor. 17 Şubat’a kadar oluşan kur farkı hasılatları da vergiye tabi değil. Lakin 17 Şubat 2022’ye kadar TL’ye dönüşüm gerçekleşmezse, kelam konusu vergi istisnası uygulanmayacak.
Birebir İstisna Altından Türk Lirasına Dönüşüm İçin de Geçerli
Dövizden Türk lirasına dönüşüm için sağlanan kurumlar vergisi istisnası, altın hesapları için de geçerli. Çıkarılacak yasaya nazaran, şirketlerin 31 Aralık 2021 tarihindeki bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten daha sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar Türk lirasına çevirmeleri gerekli. Altınların bozdurulması daha sonrasında elde edilen Türk lirası varlığının en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında kıymetlendirilmesi kaide. İşte bu koşullar sağlandığında, Türk lirasına çevrilme tarihinde oluşan hasılatlar ile devir sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr hisseleri ile başka hasılatlar, kurumlar vergisinden istisna olacak.
Merkez Bankasının Vade Konusunda Değişiklik Yapması Lazım
Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle vergi istisnasından yararlanabilmek için şirketlerin en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesabı açması gerekiyor. Merkez Bankası Tebliği’nde ise hukuksal bireyler için öngörülen vadeler 6 ay ila 1 yıl. Merkez Bankası’nın bildirimlerine bağlı kalmak zorunda olan bütün bankalar şirketler için en az 6 ay vadeli kur muhafazalı hesap açabilecekler. ötürüsıyla aslına bakarsanız otomatik olarak kurumlar vergisi istisnası 6 ay için açılan hesaplar için uygulanmış olacak.
Şirketlerin kısa vadeli işletme sermayesi gereksinimleri göz önüne alındığında, kur muhafazalı hesabın en az 6 ay için açılabiliyor olmasını hakikat bulmuyorum. Çünkü şirketlerin bir kısmı nakit gereksinimleri gereği muhakkak büyüklükte bir parayı 6 ay vadeli hesaba bağlamak istemeyebilirler. Vade tarihindilk evvel paranın çekilmesi halinde kur muhafazalı hesabın sağladığı avantajlardan ve vergi teşviğinden de yararlanılamıyor. Şirketlerin TL’ye dönüşümünü sağlamak için Merkez Bankası’nın bir bildiri değişikliğine gitmesi ve tıpkı gerçek bireylere tanıdığı üzere şirketler için de 3, 6, 9 ve 12 ay vade hakkı tanıması lazım. bu türlü getirilecek vade kolaylığı ile şirketler kur muhafazalı sisteme daha fazla ilgi göstereceklerdir.
Finans Bölümündeki Şirketler Kapsam haricinde
Döviz ve altın hesaplarından Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi için sağlanan teşvikler, yurt içi yerleşik gerçek ve hükmî bireyler için geçerli. Fakat yurt içi hükmî kişi kapsamına bankalar ve Merkez Bankasınca belirlenen öbür mali kuruluşlar alınmamış. ötürüsıyla her ne kadar kurumlar vergisi mükellefi olsalar da,
Bankalar
Sigortacılık ve kişisel emeklilik mevzuatı çerçevesinde faaliyet gösteren kuruluşlar
Sermaye piyasası kurumları
Kitle fonlama platformları
Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri
Elektronik para ve ödeme kuruluşları
Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili kuruluşlar, döviz ofisleri
Değerli madenler aracı kuruluşları
Finansal holding şirketleri
üzere şirketler bahse bahis istisnadan yararlanamayacaklar.
Genel olarak mudilerin parasını kullanan, mevduat kabul edip kredi kullandıran banka ve gibisi kuruluşların sistemin haricinde bırakılması çok yerinde bir uygulama. Finans dalının sisteme dâhil edildiği bir ortamda, üst istikametli bir kur hareketi olduğu takdirde, Merkez Bankası ve Hazine önemli bir yük altında kalabilir. Kaldı ki, bankalar kur risklerini yönetme kabiliyet ve imkanına her vakit sahipler. Temel odaklanılması gereken taraf hiç tereddütsüz gerçek daldır. Fakat mesela elektronik para ve ödeme kuruluşları üzere kredi verme işlevi olmayan, bankadan farklı olan fakat finansal bölümde kabul edilen birtakım şirketler de sisteme dahil edilebilirdi. Zira bu şirketlerin mudilerin parasını alıp para yahut sermaye piyasalarında kıymetlendirme üzere bir yetki ve işlevleri yok. halbuki bankalar, mudilerin parasını alıp diğer bir bankaya yatırabilir ve faiz geliri elde edebilirler. Bu niçinle fon kullandırma fonksiyonu olmayan şirketlere de kendi dövizlerini kur muhafazalı hesaplara yatırma imkanının verilebileceğini düşünüyorum. Tabi bu mevzuda Merkez Bankası tarafınca bir belirleme yapılması lazım.
Maliye de İkincil Düzenlemelerle Uygulamayı Netleştirmeli
Şirketlere tanınan kurumlar vergisi istisnası fazlaca yakında yürürlüğe girecek. Yasanın yürürlüğe girmesinden daha sonrasında da, uygulamada akla gelen birtakım soruların cevaplanması ismine Maliye tarafınca açıklayıcı bir bildirinin çıkarılacağını düşünüyorum. İstisna, 2021 yılının son süreksiz vergi devrine isabet eden hasılatları da kapsıyor. Bu istisnadan yaralanmak için dövizlerin 17 Şubat’a kadar TL’ye dönüşümü ve kur muhafazalı hesaplara yatırılması öngörülüyor. Bu niçinle Ocak ayının devamı yahut en geç Şubat ayının birinci günlerinde uygulama bilgilerinın büsbütün netleşmesini bekliyorum.
KAYNAK: HABER7