Matrix Üzere Bir Simülasyonun İçinde Yaşıyor Olabilir miyiz? Matrix üzere çok gerçekçi bir simülasyonun ortasında olup olmadığımızı anlamak mümkün mü? Bir küme fizikçi bu soruyu cevaplamanın mümkün olduğunu düşünüyor ve deneylerine finansman sağlamak için bir Kickstarter kampanyası başlattılar. Bu soruyu test etmenin hakikaten mümkün olup olmadığı ve yanıtı bulmanın sonuçları ise incelenmesi gereken başka sorular.
En temel formu ile Simülasyon Teorisine nazaran, şayet beşerler (veya öteki bir tür) yüzlerce, binlerce ve hatta milyonlarca yıl boyunca gelişmeye devam eden bir ırksa, muhtemelen çok yüksek bir bilişim gücüne sahip olacaktır. Galaksiye (veya ötesine) yayılmamız durumunda yıldızların ve hatta kara deliklerin gücünü kullanabilir hale gelmemiz kelam konusu. Çok ilerideki kuşakların bütün bu sürece gücünün küçük bir kısmını kullanarak “cet silmülasyonları” yürütmeleri mümkün.
İsveçli filozof ve Oxford Üniversitesi profesörü Profesör Nick Bostrom‘un 2003 yılında yayınladığı makalede tanımlanan cet simülasyonlarının ardındaki fikir, gelecek jenerasyonların büyük sürece gücünü kullanarak büyük simülasyonlar yürütebilecekleri ve bu simülasyonlara bir çeşit yapay şuur yükleyebileceklerini belirtiyor. Ayrıyeten Bostrom’un makalesinde üç mümkün senaryo öneriliyor. Bu senaryoların birincisinde, bu simülasyonları yürütebilecek düzeye ulaşabilen insan düzeyi uygarlıkların oranının sıfıra yakın olduğu belirtiliyor. Yani, muhtemelen bu düzeye ulaşmadan ortadan kayboluyorlar.
İkinci seçenekte ise cet simülasyonları ile ilgilenen insan-ötesi uygarlık oranının sıfıra yakın olduğu söyleniyor. Öbür bir deyişle, bu sürece gücüne ulaştığımız sırada ırkımız o kadar değişmiş oluyor ki, ya bu simülasyonları yürütmeyle artık ilgilenmiyor ya da ilgilenen bireylerin bu simülasyonu yaratacak güce erişimi sonlu yahut bu simülasyonlar yasaklanmış durumda.
Üçüncü ve son seçenek ise, bizim tıbbımızda tecrübeye sahip insanların bir simülasyon içerisinde yaşıyor olma oranının teğe epeyce yakın olması. Yani, başka iki seçenek yanlışsa bu üçüncü seçenekte bir çeşit bu simülasyonlar için gereken teknolojiye ve güce sahip ve vakit içerisinde hayli sayıda cet simülasyonu başlatıyor. Bunun manası da Dünya’daki “insanlığın” epey büyük bir kısmının bir simülasyon içerisinde olması lakin bunun farkında olmaması.
Şu ana kadar bu teori felsefi olarak aklıyor. Lakin potansiyel simülasyonların limitleri hakkında kimi var iseyımlar yapılırsa, bu sorunun yanıtını test etmek mümkün olabilir.
2017 yılında bir küme fizikçi, “Simülasyon Teorisini Test Etmek Hakkında” isimli makalelerinde çeşitli karmaşıklık düzeylerine sahip birkaç farklı formül önerdi. Teklifleri, evvela simülasyonun sonlu kaynağa sahip olduğu var iseyımına dayanıyor, yani kozmostaki her şey tıpkı anda “simüle etmediğini” var iseyıyor. bu biçimdelikle bu simülasyon, oyunlarda olduğu üzere, “oyuncunun” gözlemlemediği şeyleri “çizmeyerek” süreç gücünden tasarruf sağlıyor.
Bu sayede bir simülasyon cihanı içerisinde mi yoksa gerçek bir kainatta mi olduğumuzu belirlemenin kilit noktası, bilginin biz gözlemcilere ne vakit ulaştığını belirlemek oluyor. Müelliflerin makalede yazdığına bakılırsa sistem, iş tasarrufu sağlamak için gerçekliği yalnızca gözlemlendiği vakit hesaplıyor ve bu da çözülemeyen VR göstergelerine ve süreklilik bozulmalarına (dalga/parçacık ikilemi gibi) sebep oluyor. Şayet yalnızca bir gözlemci tarafınca (bir araç değil) gözlemlendiğinde bu hesaplamayı yapıyorsa, bir simülasyon içerisinde olduğumuz anlaşılacak.
Kampanyayı başlatan grup, bunu test etmenin gözüktüğü kadar güç olmadığını söylese de, bir daha de pek sıkıntı bir süreç ve çift yarık deneyini içeriyor. Çift yarık deneyinde, üzerinde iki yarık olan bir perdeden, bir yüzeye yanlışsız fotonlar teker teker fırlatılıyor. Bu fırlatmanın daha sonrasında ortaya çıkan desen, fotonların bir dalga formunda hareket ettikleri durumda bekleyebileceğiniz desen. Buraya kadar sorun yok. Lakin fotonların hangi yarıktan geçtiğini belirleyecek bir sistem kullanırsanız, bu desen, fotonlar parçacık biçiminde davranıyor üzere iki çizgiye dönüşüyor. Bu detektör kapatıldığında ise desen tekrar bundan evvelki biçime dönüşüyor. Fotonun “hangi delikten” geçtiği bilgisine sahip olmamız, fotonların nasıl davrandığını belirliyor. Fotonlar hem bir dalga üzere, tıpkı vakitte parçacık üzere davranabiliyorlar lakin gözlemlendiklerinde bunların yalnızca birini gerçekleştiriyorlar.
En temel formu ile Simülasyon Teorisine nazaran, şayet beşerler (veya öteki bir tür) yüzlerce, binlerce ve hatta milyonlarca yıl boyunca gelişmeye devam eden bir ırksa, muhtemelen çok yüksek bir bilişim gücüne sahip olacaktır. Galaksiye (veya ötesine) yayılmamız durumunda yıldızların ve hatta kara deliklerin gücünü kullanabilir hale gelmemiz kelam konusu. Çok ilerideki kuşakların bütün bu sürece gücünün küçük bir kısmını kullanarak “cet silmülasyonları” yürütmeleri mümkün.
İsveçli filozof ve Oxford Üniversitesi profesörü Profesör Nick Bostrom‘un 2003 yılında yayınladığı makalede tanımlanan cet simülasyonlarının ardındaki fikir, gelecek jenerasyonların büyük sürece gücünü kullanarak büyük simülasyonlar yürütebilecekleri ve bu simülasyonlara bir çeşit yapay şuur yükleyebileceklerini belirtiyor. Ayrıyeten Bostrom’un makalesinde üç mümkün senaryo öneriliyor. Bu senaryoların birincisinde, bu simülasyonları yürütebilecek düzeye ulaşabilen insan düzeyi uygarlıkların oranının sıfıra yakın olduğu belirtiliyor. Yani, muhtemelen bu düzeye ulaşmadan ortadan kayboluyorlar.
İkinci seçenekte ise cet simülasyonları ile ilgilenen insan-ötesi uygarlık oranının sıfıra yakın olduğu söyleniyor. Öbür bir deyişle, bu sürece gücüne ulaştığımız sırada ırkımız o kadar değişmiş oluyor ki, ya bu simülasyonları yürütmeyle artık ilgilenmiyor ya da ilgilenen bireylerin bu simülasyonu yaratacak güce erişimi sonlu yahut bu simülasyonlar yasaklanmış durumda.
Üçüncü ve son seçenek ise, bizim tıbbımızda tecrübeye sahip insanların bir simülasyon içerisinde yaşıyor olma oranının teğe epeyce yakın olması. Yani, başka iki seçenek yanlışsa bu üçüncü seçenekte bir çeşit bu simülasyonlar için gereken teknolojiye ve güce sahip ve vakit içerisinde hayli sayıda cet simülasyonu başlatıyor. Bunun manası da Dünya’daki “insanlığın” epey büyük bir kısmının bir simülasyon içerisinde olması lakin bunun farkında olmaması.
Şu ana kadar bu teori felsefi olarak aklıyor. Lakin potansiyel simülasyonların limitleri hakkında kimi var iseyımlar yapılırsa, bu sorunun yanıtını test etmek mümkün olabilir.
2017 yılında bir küme fizikçi, “Simülasyon Teorisini Test Etmek Hakkında” isimli makalelerinde çeşitli karmaşıklık düzeylerine sahip birkaç farklı formül önerdi. Teklifleri, evvela simülasyonun sonlu kaynağa sahip olduğu var iseyımına dayanıyor, yani kozmostaki her şey tıpkı anda “simüle etmediğini” var iseyıyor. bu biçimdelikle bu simülasyon, oyunlarda olduğu üzere, “oyuncunun” gözlemlemediği şeyleri “çizmeyerek” süreç gücünden tasarruf sağlıyor.
Bu sayede bir simülasyon cihanı içerisinde mi yoksa gerçek bir kainatta mi olduğumuzu belirlemenin kilit noktası, bilginin biz gözlemcilere ne vakit ulaştığını belirlemek oluyor. Müelliflerin makalede yazdığına bakılırsa sistem, iş tasarrufu sağlamak için gerçekliği yalnızca gözlemlendiği vakit hesaplıyor ve bu da çözülemeyen VR göstergelerine ve süreklilik bozulmalarına (dalga/parçacık ikilemi gibi) sebep oluyor. Şayet yalnızca bir gözlemci tarafınca (bir araç değil) gözlemlendiğinde bu hesaplamayı yapıyorsa, bir simülasyon içerisinde olduğumuz anlaşılacak.
Kampanyayı başlatan grup, bunu test etmenin gözüktüğü kadar güç olmadığını söylese de, bir daha de pek sıkıntı bir süreç ve çift yarık deneyini içeriyor. Çift yarık deneyinde, üzerinde iki yarık olan bir perdeden, bir yüzeye yanlışsız fotonlar teker teker fırlatılıyor. Bu fırlatmanın daha sonrasında ortaya çıkan desen, fotonların bir dalga formunda hareket ettikleri durumda bekleyebileceğiniz desen. Buraya kadar sorun yok. Lakin fotonların hangi yarıktan geçtiğini belirleyecek bir sistem kullanırsanız, bu desen, fotonlar parçacık biçiminde davranıyor üzere iki çizgiye dönüşüyor. Bu detektör kapatıldığında ise desen tekrar bundan evvelki biçime dönüşüyor. Fotonun “hangi delikten” geçtiği bilgisine sahip olmamız, fotonların nasıl davrandığını belirliyor. Fotonlar hem bir dalga üzere, tıpkı vakitte parçacık üzere davranabiliyorlar lakin gözlemlendiklerinde bunların yalnızca birini gerçekleştiriyorlar.