Körüklü çizme ustası siparişlere yetişemiyor İzmir’in Tire ilçesindeki atölyesinde tek başına üretim yapan körüklü çizme ustası Hasan Hüseyin Öter, siparişlere karşılık vermekte zorlanıyor.
Geçmişte efelerin ve ağaların “alametifarikası” olan körüklü çizmeler, artık sırf özel siparişler için üretiliyor.
Halk oyunu toplulukları, dizi ve sinema dalının yanı sıra meraklılar da Ege Bölgesi’ndeki az sayıdaki ustaya sipariş vererek, bu özel çizmelerden edinebiliyor.
İzmir’in Tire ilçesinde 71 yaşındaki Hasan Hüseyin Öter, Tarihi Kutu Han’daki atölyesinde tek başına, klâsik usulle körüklü çizme üretiyor.
Hasan Hüseyin Öter, kendisinin Karateke köyü Yörüklerinden olduğunu, mesleğini ise 11 yaşındayken çıraklığını yapmaya başladığı ustası İrfan Kahya’dan öğrendiğini söylemiş oldu.
Tire’de artık sırf kendisinin bu işi yaptığını aktaran Öter, “Eskiden bu bölgede, bilhassa Tire’de günlük giysi buydu. Ustamın ustası 1920’li senelerda bir arayışa giriyor. Aslında körüklü değil yığma, rastgele kalıbın üstünde orantısız biçimdeydi. 1951 yılında benim ustam onun eline kimse su dökemez. O bu hale getirdi.” dedi.
“Yapımı 10 gün alıyor”
Ayakkabıların her deriden olabileceğini, körüklü çizmelerin üretiminde yalnızca iki yaşında dana derisinin kullanıldığını anlatan Öter, içerisindeki derinin de özel bir süreçten geçtiğini söyleyerek, şu biçimde devam etti:
“Meşe ağaçlarının kozalaklarının tabanındaki tırtır dediğimiz gereç un yapılıyor. Çizmenin ortasındaki deriyi de o unun içine yatırıyoruz. Efeler çıplak bacakla giydiği için sıhhatine ziyan vermesin diye kimyasal hiç bir gereç kullanılmıyor. İki kat deri birbirine yapıştırılarak modüller birbirine dikiliyor. daha sonra kalıba çekiliyor. Bacak kalıbında bir gün duruyor. En son kalıptan çıkarılıyor ve körükleri yapılıyor. daha sonra bir daha iki gün kalıpta bekliyor. Kuruyor ve müşteriye veriliyor.”
Öter, çivilerin ve kullanılan öbür materyallerin büsbütün doğal olduğunu ve bir çift çizme üretiminin yaklaşık 10 gün sürdüğünü söylemiş oldu.
Yörük külçeşidinin şayet olmazsa olmazı körüklü çizmeler
Büsbütün şahsa özel üretim yaptığını da aktaran Öter, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“İki kişinin de ayağı 42 olabilir fakat bacak uymuyor o yüzden büsbütün bireye özel siparişle yapıyorum. Ölçü alıyorum. Türkiye’nin her yerinden gelen var. Yörükler pazar günleri Yörük Bayramı tertipliyor. O günler için siparişlerim oluyor. Ege Üniversitesi folklor grupları istiyor, kostümcüler istiyor. Yörük külçeşidinin şayet olmazsa olmazıdır körüklü çizmeleri. Çok hoş bir meslek, evvelden ilkokulu bitiren çocuklar çırak olarak veriliyordu ancak artık kimse gelmiyor. Ege Üniversitesi folklor takımları istiyor. Siparişlere yetişemiyorum, talep fazlaca. 124 çift siparişim var 2022 Nisan sonuna kadar doluyum.”
“10 bireye yetecek iş var”
Artık lokal giysiler giyenlerin neredeyse kalmadığını ve bir periyot talebin büsbütün bittiğini anlatan Öter, şunları kaydetti:
“Ölmeye yüz tutmuş biçimdeyken son 8 yıldır Ege’nin Yörük köylerinin dernekleri sipariş veriyor. Deveciler var, zeybekler var, efe kümeleri, üniversitelerin dans kümeleri tarafınca büyük ilgi görüyoruz. Şu an 10 şahsa yetecek iş var. Avrupa’da Türk günü için özel sipariş veriyorlar. Amerika’da Türk günleri düzenleniyormuş özel günler için sipariş veriyorlar. Her milletin kendine has çizmesi var bu körüklü çizme büsbütün bize ilişkin. Rusların geriden fermuarlı, Fransızların arttan bağcıklı lakin bu körüklü çizme büsbütün bize has. Avrupa’dan hayli müşterim var. Danimarkalı bir bayan yaptırdı. Altını takunya üzere istedi. İsmimi de altına yazmamı istedi. Danimarka’ya gittiğimde şu ustaya yaptırdım, diyeceğim dedi.”
KAYNAK: AA
Geçmişte efelerin ve ağaların “alametifarikası” olan körüklü çizmeler, artık sırf özel siparişler için üretiliyor.
Halk oyunu toplulukları, dizi ve sinema dalının yanı sıra meraklılar da Ege Bölgesi’ndeki az sayıdaki ustaya sipariş vererek, bu özel çizmelerden edinebiliyor.
İzmir’in Tire ilçesinde 71 yaşındaki Hasan Hüseyin Öter, Tarihi Kutu Han’daki atölyesinde tek başına, klâsik usulle körüklü çizme üretiyor.
Hasan Hüseyin Öter, kendisinin Karateke köyü Yörüklerinden olduğunu, mesleğini ise 11 yaşındayken çıraklığını yapmaya başladığı ustası İrfan Kahya’dan öğrendiğini söylemiş oldu.
Tire’de artık sırf kendisinin bu işi yaptığını aktaran Öter, “Eskiden bu bölgede, bilhassa Tire’de günlük giysi buydu. Ustamın ustası 1920’li senelerda bir arayışa giriyor. Aslında körüklü değil yığma, rastgele kalıbın üstünde orantısız biçimdeydi. 1951 yılında benim ustam onun eline kimse su dökemez. O bu hale getirdi.” dedi.
“Yapımı 10 gün alıyor”
Ayakkabıların her deriden olabileceğini, körüklü çizmelerin üretiminde yalnızca iki yaşında dana derisinin kullanıldığını anlatan Öter, içerisindeki derinin de özel bir süreçten geçtiğini söyleyerek, şu biçimde devam etti:
“Meşe ağaçlarının kozalaklarının tabanındaki tırtır dediğimiz gereç un yapılıyor. Çizmenin ortasındaki deriyi de o unun içine yatırıyoruz. Efeler çıplak bacakla giydiği için sıhhatine ziyan vermesin diye kimyasal hiç bir gereç kullanılmıyor. İki kat deri birbirine yapıştırılarak modüller birbirine dikiliyor. daha sonra kalıba çekiliyor. Bacak kalıbında bir gün duruyor. En son kalıptan çıkarılıyor ve körükleri yapılıyor. daha sonra bir daha iki gün kalıpta bekliyor. Kuruyor ve müşteriye veriliyor.”
Öter, çivilerin ve kullanılan öbür materyallerin büsbütün doğal olduğunu ve bir çift çizme üretiminin yaklaşık 10 gün sürdüğünü söylemiş oldu.
Yörük külçeşidinin şayet olmazsa olmazı körüklü çizmeler
Büsbütün şahsa özel üretim yaptığını da aktaran Öter, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“İki kişinin de ayağı 42 olabilir fakat bacak uymuyor o yüzden büsbütün bireye özel siparişle yapıyorum. Ölçü alıyorum. Türkiye’nin her yerinden gelen var. Yörükler pazar günleri Yörük Bayramı tertipliyor. O günler için siparişlerim oluyor. Ege Üniversitesi folklor grupları istiyor, kostümcüler istiyor. Yörük külçeşidinin şayet olmazsa olmazıdır körüklü çizmeleri. Çok hoş bir meslek, evvelden ilkokulu bitiren çocuklar çırak olarak veriliyordu ancak artık kimse gelmiyor. Ege Üniversitesi folklor takımları istiyor. Siparişlere yetişemiyorum, talep fazlaca. 124 çift siparişim var 2022 Nisan sonuna kadar doluyum.”
“10 bireye yetecek iş var”
Artık lokal giysiler giyenlerin neredeyse kalmadığını ve bir periyot talebin büsbütün bittiğini anlatan Öter, şunları kaydetti:
“Ölmeye yüz tutmuş biçimdeyken son 8 yıldır Ege’nin Yörük köylerinin dernekleri sipariş veriyor. Deveciler var, zeybekler var, efe kümeleri, üniversitelerin dans kümeleri tarafınca büyük ilgi görüyoruz. Şu an 10 şahsa yetecek iş var. Avrupa’da Türk günü için özel sipariş veriyorlar. Amerika’da Türk günleri düzenleniyormuş özel günler için sipariş veriyorlar. Her milletin kendine has çizmesi var bu körüklü çizme büsbütün bize ilişkin. Rusların geriden fermuarlı, Fransızların arttan bağcıklı lakin bu körüklü çizme büsbütün bize has. Avrupa’dan hayli müşterim var. Danimarkalı bir bayan yaptırdı. Altını takunya üzere istedi. İsmimi de altına yazmamı istedi. Danimarka’ya gittiğimde şu ustaya yaptırdım, diyeceğim dedi.”
KAYNAK: AA