Kıdem tazminatında faiz hakkına dikkat Fesih yasağının sona ermesiyle işten çıkarmalar yaygınlaştı. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın bu mevzuya ait bir yazı kaleme aldı.
İşte o yazı:
Okurlarımızdan vakit zaman, kıdem tazminatının en geç ne kadar müddette ödenmesi gerektiği, patron kıdem tazminatını vaktinde ödemezse ne yapılması gerektiği halinde sorular geliyor. Konuyu Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin ocak ayında verdiği aktüel bir sonucu doğrultusunda ele alacağım.
EN YÜKSEK MEVDUAT FAİZİ
1475 Sayılı Eski İş Kanunu’nun yürürlükteki 14. hususuna göre, kıdem tazminatının vaktinde peşin ödenmesi gerekir. Tazminatın vaktinde ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim gecikme müddeti için, ödenmeyen mühlete nazaran mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder.
FAİZ HANGİ TARİHTEN BAŞLATILIR?
Yargıtay’a bakılırsa, gününde ödenmeyen kıdem tazminatı için faiz başlangıç tarihi fesih tarihi olmalıdır. İş kontratının vefat ya da öteki niçinlerle son bulması faiz başlangıcını değiştirmez.
EMEKLİLİK DOKÜMANININ PATRONA VERİLDİĞİ TARİHE DİKKAT!
Yaşlılık, malullük aylığı ya da toptan ödeme almak için işyerinden ayrılma halinde, personelin Toplumsal Güvenlik Kurumu’na yahut bağlı bulunduğu sandığa başvurduğunu ve aylık bağlandığını belgelemesi mecburidir. Bu durumda faiz başlangıcı da evrakın patrona verildiği tarihtir.
Yaşlılık aylığı bağlandığına ait evrak patrona bildirilmemişse, işverence kıdem tazminatı olarak birinci taksitin ödendiği tarih bakiye kıdem tazminatı için faiz başlangıcı sayılır. bu biçimde bir taksit ödemesi olmadığı durumlarda faiz başlangıcı, davanın açıldığı ya da icra takibinin yapıldığı tarihtir.
Çalışanların faizde hak kaybı yaşamamak için emekli aylığı bağlattıklarında patrona yazılı olarak bilgi vermeleri gerekir. İleride uyuşmazlık yaşanmaması için bu tıp bildirimlerin kanıtlanacak biçimde yapılması gerekir. Bunun vilayetle de noter aracılığı ile olması gerekmez. Whatsapp yahut elektronik posta ile gönderilmesi de yazılı bildirimin vaktinde yapıldığını kanıtlamaya fayda.
İŞE İADESİ KABUL EDİLMEYEN PERSONELİN KIDEM TAZMİNATI
İşe iade davasını kazanan çalışanın yasal müddeti ortasında başvurmasına karşın işverence işe başlatılmadığı tarih fesih tarihi olarak kabul ediliyor. Bu durumda, kıdem tazminatı bakımından faiz başlangıcı da personelin işe alınmayacağının belirtildiğı tarih ya da bir aylık işe başlatma müddetinin sonudur.
TAKSİTLE ÖDEMEYİ KABUL EDEN FAİZ HAKKINDAN VAZGEÇMİŞ SAYILIR
Personelin kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesini kabul etmesi halinde, faiz hakkından vazgeçmiş sayılır. Taksitlerin vaktinde ödenmesi durumunda faiz konusunda hak argüman edemez. Lakin, taksitlerden birinin yahut kimilerinin gününde ödenmemesi halinde kıdem tazminatının tamamı için faiz hakkı doğar. Bunun mahkemede talep edilmesi gerekir.
Emekçinin taksitli ödemeyi kabul etmesi, taksitlerin gününde ödenmemesi halinde geçerliliğini yitirir. Taksitin gününde ödenmemesi halinde tüm kıdem tazminatı için, iş akdinin bitmiş olduği tarihten geçerli olarak faiz yürütülür.
EN YÜKSEK MEVDUAT FAİZİ NEDİR?
Kanuna bakılırsa, müddetinde ödenmeyen kıdem tazminatı için en yüksek mevduat faizinin uygulanması gerekir. Kanunda bu mevzuda özel yahut kamu bankası ayrımı yapılmıyor.
Bankalar mevduata uygulamayı düşündükleri ve fiilen uyguladıkları faizi her ay farklı başka Merkez Bankası’na bildirmek zorundalar. Yargıtay, kıdem tazminatında, “fiilen uygulanan” faiz oranının dikkate alınmasını istiyor. Yargıtay’a bakılırsa, en yüksek faiz oranı bir yıllık vadeye uygulandığı için bu oranın dikkate alınması gerekiyor.
Merkez Bankası, bankalarca mevduata fiilen uygulanan en yüksek faiz oranlarını internet sitesinde aylık olarak yayımlıyor. Örneğin, bir yıl ve üzeri mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı bu yılın haziran ayında yüzde 20.97, mayıs ayında yüzde 20.94, nisan ayında yüzde 20.92 oldu
Kıdem tazminatı için uygulanması gereken faiz, ödeme gününün kararlaştırıldığı ya da temerrüdün gerçekleştiği vakitte bankalarca bir yıllık mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı olmak zorundadır. Kıdem tazminatı uzun müddet ödenmemişse izleyen yılların birebir aylarındaki faiz oranı dikkate alınarak hesaplama yapılmalıdır.
Mahkeme kararlarında faiz oranı belirtilemiyor. Bu niçinle faiz oranının takibini alacaklı kişi yahut avukatının yapması gerekir.
KAYNAK: HABERTÜRK/AHMET KIVANÇ
İşte o yazı:
Okurlarımızdan vakit zaman, kıdem tazminatının en geç ne kadar müddette ödenmesi gerektiği, patron kıdem tazminatını vaktinde ödemezse ne yapılması gerektiği halinde sorular geliyor. Konuyu Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin ocak ayında verdiği aktüel bir sonucu doğrultusunda ele alacağım.
EN YÜKSEK MEVDUAT FAİZİ
1475 Sayılı Eski İş Kanunu’nun yürürlükteki 14. hususuna göre, kıdem tazminatının vaktinde peşin ödenmesi gerekir. Tazminatın vaktinde ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim gecikme müddeti için, ödenmeyen mühlete nazaran mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder.
FAİZ HANGİ TARİHTEN BAŞLATILIR?
Yargıtay’a bakılırsa, gününde ödenmeyen kıdem tazminatı için faiz başlangıç tarihi fesih tarihi olmalıdır. İş kontratının vefat ya da öteki niçinlerle son bulması faiz başlangıcını değiştirmez.
EMEKLİLİK DOKÜMANININ PATRONA VERİLDİĞİ TARİHE DİKKAT!
Yaşlılık, malullük aylığı ya da toptan ödeme almak için işyerinden ayrılma halinde, personelin Toplumsal Güvenlik Kurumu’na yahut bağlı bulunduğu sandığa başvurduğunu ve aylık bağlandığını belgelemesi mecburidir. Bu durumda faiz başlangıcı da evrakın patrona verildiği tarihtir.
Yaşlılık aylığı bağlandığına ait evrak patrona bildirilmemişse, işverence kıdem tazminatı olarak birinci taksitin ödendiği tarih bakiye kıdem tazminatı için faiz başlangıcı sayılır. bu biçimde bir taksit ödemesi olmadığı durumlarda faiz başlangıcı, davanın açıldığı ya da icra takibinin yapıldığı tarihtir.
Çalışanların faizde hak kaybı yaşamamak için emekli aylığı bağlattıklarında patrona yazılı olarak bilgi vermeleri gerekir. İleride uyuşmazlık yaşanmaması için bu tıp bildirimlerin kanıtlanacak biçimde yapılması gerekir. Bunun vilayetle de noter aracılığı ile olması gerekmez. Whatsapp yahut elektronik posta ile gönderilmesi de yazılı bildirimin vaktinde yapıldığını kanıtlamaya fayda.
İŞE İADESİ KABUL EDİLMEYEN PERSONELİN KIDEM TAZMİNATI
İşe iade davasını kazanan çalışanın yasal müddeti ortasında başvurmasına karşın işverence işe başlatılmadığı tarih fesih tarihi olarak kabul ediliyor. Bu durumda, kıdem tazminatı bakımından faiz başlangıcı da personelin işe alınmayacağının belirtildiğı tarih ya da bir aylık işe başlatma müddetinin sonudur.
TAKSİTLE ÖDEMEYİ KABUL EDEN FAİZ HAKKINDAN VAZGEÇMİŞ SAYILIR
Personelin kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesini kabul etmesi halinde, faiz hakkından vazgeçmiş sayılır. Taksitlerin vaktinde ödenmesi durumunda faiz konusunda hak argüman edemez. Lakin, taksitlerden birinin yahut kimilerinin gününde ödenmemesi halinde kıdem tazminatının tamamı için faiz hakkı doğar. Bunun mahkemede talep edilmesi gerekir.
Emekçinin taksitli ödemeyi kabul etmesi, taksitlerin gününde ödenmemesi halinde geçerliliğini yitirir. Taksitin gününde ödenmemesi halinde tüm kıdem tazminatı için, iş akdinin bitmiş olduği tarihten geçerli olarak faiz yürütülür.
EN YÜKSEK MEVDUAT FAİZİ NEDİR?
Kanuna bakılırsa, müddetinde ödenmeyen kıdem tazminatı için en yüksek mevduat faizinin uygulanması gerekir. Kanunda bu mevzuda özel yahut kamu bankası ayrımı yapılmıyor.
Bankalar mevduata uygulamayı düşündükleri ve fiilen uyguladıkları faizi her ay farklı başka Merkez Bankası’na bildirmek zorundalar. Yargıtay, kıdem tazminatında, “fiilen uygulanan” faiz oranının dikkate alınmasını istiyor. Yargıtay’a bakılırsa, en yüksek faiz oranı bir yıllık vadeye uygulandığı için bu oranın dikkate alınması gerekiyor.
Merkez Bankası, bankalarca mevduata fiilen uygulanan en yüksek faiz oranlarını internet sitesinde aylık olarak yayımlıyor. Örneğin, bir yıl ve üzeri mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı bu yılın haziran ayında yüzde 20.97, mayıs ayında yüzde 20.94, nisan ayında yüzde 20.92 oldu
Kıdem tazminatı için uygulanması gereken faiz, ödeme gününün kararlaştırıldığı ya da temerrüdün gerçekleştiği vakitte bankalarca bir yıllık mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı olmak zorundadır. Kıdem tazminatı uzun müddet ödenmemişse izleyen yılların birebir aylarındaki faiz oranı dikkate alınarak hesaplama yapılmalıdır.
Mahkeme kararlarında faiz oranı belirtilemiyor. Bu niçinle faiz oranının takibini alacaklı kişi yahut avukatının yapması gerekir.
KAYNAK: HABERTÜRK/AHMET KIVANÇ