İktisatta yeni yol haritası: Her yıl 1,2 milyon bireye iş Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan ve 2022-2024 devrini kapsayan OVP ile temel ekonomik büyüklükler ve amaçlar belirlendi. Orta Vadeli Program’a bakılırsa Türkiye iktisadının 2021’de yüzde 9, 2022’de yüzde 5, 2023 ve 2024’te yüzde 5,5 büyümesi öngörülüyor. Öbür taraftan, enflasyonun bu yıl yüzde 16,2 olarak gerçekleşeceği kestirim edildi. Enflasyon gayesi gelecek yıl için yüzde 9,8 olarak öngörülürken 2023’te yüzde 8, 2024 için de yüzde 7,6 olarak belirlendi. Program devri boyunca istihdamın yıllık ortalama 1 milyon 170 bin kişi artması öngörülürken ihracatın ise 2023’te 250 milyar dolar gayesini aşması bekleniyor. Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, OVP ile ilgili yaptığı açıklamada “Özel kesim öncülüğünde güçlü bir büyüme için makroekonomik istikrarı daha da güçlendireceğiz” sözünü kullandı.
ULUSAL GELİRDE AMAÇ 10 BİN DOLAR
GSYH’nin bu yıl 6,6 trilyon, 2022’de 7,9 trilyon, 2023’te 9 trilyon, 2024’te 10,2 trilyon lira olması bekleniyor. Bu yıl 9 bin 489 dolar olması beklenen kişi başına ulusal gelirin 2020’de 9 bin 947 dolara 2023’te 10 bin dolara 2024’te 11 bin 465 dolara yükseleceği varsayım ediliyor.
DOLAR 2024 YILINDA 10 LİRA
Programda yıl sonu dolar kuru beklentisi 8,30 TL olarak belirtildi. Doların 2022’de 9,27 TL, 2023’te 9,77 TL olacağı varsayım edilirken 2024’te ise 10 lira bandını aşarak
10,27 TL olması bekleniyor.
İşte beklentiler:
¥ BÜYÜME: Yıl sonu iddiası yüzde 9 olurken iktisadın 2022’de yüzde 5, 2023 ve 2024 senelerında ise yüzde 5,5 büyüyeceği öngörülüyor.
¥ ENFLASYON: Yıl sonunda yüzde 16,2 olması beklenirken, enflasyon gayesi gelecek yıl için yüzde 9,8, 2023 için yüzde 8, 2024 için yüzde 7,6 olarak belirlendi.
¥ BÜTÇE AÇIĞI: Bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranının 2022’de yüzde 3,5, program periyodu sonunda ise yüzde 2,9 olarak gerçekleşeceği öngörüldü.
¥ İŞSİZLİK: Programda, işsizlik oranının bu yıl sonunda yüzde 12,6 olacağına yer verilirken, gelecek yıl amacı yüzde 12, 2023 yılı için yüzde 11,4 ve 2024 için ise yüzde 10,9 olarak kestirim edildi.
¥ İHRACAT VE İTHALAT: İhracatın, 2021 sonunda 211 milyar dolar düzeyinde gerçekleşeceği varsayım edilirken 2022’de 230,9 milyar dolar, 2023’te 242 milyar dolar, program sonunda 255 milyar dolar olması hedeflendi. İthalatın ise yıl sonunda 258 milyar dolar, 2022’de 282,7 milyar dolar, 2023’te 294 milyar dolar, 2024’te de 309 milyar dolar olması öngörüldü.
İSTİHDAM İÇİN ULUSAL STRATEJİ DOKÜMANI
İşsizliğin azaltılması için Genç İstihdam Ulusal Strateji Evrakı hayata geçirilecek. Dijitalleşme ve yeşil dönüşüm alanları başta olmak üzere geleceğin işlerine yönelik farkındalık geliştirilecek. Bayanlar, gençler ve engelliler üzere özel siyaset gerektiren kümelerin iş gücü piyasasına girişlerini ve kalıcı olmalarını hedefleyen “İş Kulübü Programları” yaygınlaştırılacak. Gerçek bölümün gereksinim duyduğu kalfa ve usta talebini karşılamak üzere mesleksel eğitim merkezleri güçlendirilecek. Girişimcilik eğitimlerinin faal iş gücü programları ortasındaki hissesi artırılacak, girişimcilere yönelik danışmanlık hizmetleri dijital imkânlardan da faydalanılarak geliştirilecek. Program devri boyunca istihdamın yıllık ortalama 1 milyon 170 bin kişi artması öngörülüyor. İş gücüne iştirakteki artışa karşın işsizlik oranının kademeli gerileyerek program periyodu sonunda yüzde 10,9 düzeyinde gerçekleşeceği iddia ediliyor.
İHRACATIN MENZİNİ ARTIRILACAK
Türkiye, mal ve hizmet ihracatında menzilini artıracak, bu doğrultuda coğrafik olarak uzak, ihracat potansiyeli yüksek ülkelerle ticareti geliştirme amacına yönelik “Uzak Ülkeler Stratejisi” uygulanacak. Afrika ve Latin Amerika’ya yönelik paydaşlık ve açılım siyasetleri ile “bir daha Asya” teşebbüsü çerçevesinde somut adımlar atılacak. Başta Gümrük Birliği olmak üzere mevcut tercihli ticaret ve özgür ticaret mutabakatlarının hizmet ticareti ve dijital ticareti de içine alacak biçimde güncellenmesi sağlanacak. KOBİ’lerin, bayan ve genç girişimcilerin ihracatını artırmaya yönelik özel programlar uygulanacak. Başta e-İhracat olmak üzere hizmet ihracatı desteklenecek. Yurt dışı lojistik merkezler üzerinden ihracatçıların potansiyel pazarlara ve dağıtım kanallarına erişimi hızlandırılacak.
ERKEN İKAZ SİSTEMİ DEVREYE ALINACAK
Vadeli Program’a göre (OVP) enflasyonun tek haneli düzeylere düşürülmesi amacıyla bir dizi siyaset ve önlem uygulanacak. Fiyat istikrarını sağlamak hedefiyle başta besin meblağlarına yönelik “Erken İhtar Sistemi”, tarım yerlerinin korunması, ekilebilir ve sulanabilir alanların artırılması, hal ve kooperatifçilikte iyileştirmeler yapılması, ziraî üretim planlaması olmak üzere çeşitli önlemler peyderpey hayata geçirilecek. Çiftçinin ürettiği eseri kıymet fiyattan satabilmesi, endüstrinin muhtaçlık duyduğu kalitede eseri tedarik edebilmesi için tarım-sanayi entegrasyonunu sağlamaya yönelik kontratlı tarım düzenekleri geliştirilecek. Finansal istikrarın desteklenmesi gayesiyle banka ve banka dışı mali bölümün memleketler arası düzenlemelere ahenk sağlamasına yönelik mevzuat değişiklikleri yapılacak.
ASLAN HİSSESİ HAZİNENİN
Genel bütçe kapsamındaki kamu yönetimlerinin 2022 yılı ödenek teklifi tavanlarının toplamı yaklaşık 1,6 trilyon lirayı bulurken ödenekte aslan hissesi yaklaşık 720 milyar lirayla Hazine ve Maliye Bakanlığının oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığını 189 milyar lirayla Ulusal Eğitim Bakanlığı, 111,2 milyar lirayla Sıhhat Bakanlığı izledi. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığına 88,3 milyar lira, Ulusal Savunma Bakanlığına 80,4 milyar lira, Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığına 66,1 milyar lira ödenek ayrıldı. Emniyet Genel Müdürlüğü ödeneği 56 milyar 996 milyon 86 bin lira, Tarım ve Orman Bakanlığı ödeneği 38 milyar 391 milyon 106 bin lira, Jandarma Genel Komutanlığı ödeneği 35 milyar 996 milyon 445 bin lira, Strateji ve Bütçe Başkanlığı ödeneği 27 milyar 757 milyon 508 bin lira oldu.
DİJİTAL LİRA
Orta Vadeli Program’da (OVP) dijital liranın da sinyalleri verildi. Programda araştırmaların pilot projelerinin devam edeceği belirtilerek şu tabirlere yer verildi: Dijital paranın teknolojik, ekonomik ve tüzel yapıları çalışmalarının sonuçları da kıymetlendirilerek Dijital Lira Araştırma Araştırma ve Geliştirme Projesi birinci faz pilot bulguları doğrultusunda, daha yaygın ve geniş iştirakli ileri etap pilot testlere devam edilecektir.
KUANTUM VE YAPAY ZEKA
Yüksek teknoloji mamüllerinin üretileceği, büyük ölçekli yerli ve yabancı yatırımların yer alacağı yeni kuşak sanayi ve teknoloji bölgeleri kurulacak. Kuantum, yapay zekâ, biyoteknoloji, genetik, yeni jenerasyon nükleer güç üzere alanlarda öncül araştırmalar desteklenecek. Salgın daha sonrası devirdeki yeni tertibe ahenklerini hızlandırmak için KOBİ’lerin dijital dönüşüm projeleri desteklenecek. Türkiye’deki mevcut yatırımcılar ile nizamlı aralıklarla “yatırım ortamı kıymetlendirme anketleri” gerçekleştirilerek yatırım ortamına ait meseleler birinci elden tespit edilecek ve yatırımcıların teklifleri alınacak.
ETRAF DOSTU YEŞİL ÜRETİM
OVP’de yeşil iktisada geçiş sürecine ait siyaset ve önlemler belirlendi. Buna göre siyasetler Yeşil Mutabakat Hareket Planı’nda yer alan gayelere nazaran şekillenecek. Sıfır atık uygulamaları hane halkını da kapsayacak biçimde yaygınlaştırılacak. Başta geri dönüşüm teknolojileri olmak üzere verimlilik artıran ve sera gazı emisyon artışını sınırlamayı hedefleyen yatırımlar desteklenerek milletlerarası ticaret alanında iklim değişikliği siyasetleriyle uyumlu ihracatın rekabet gücü artırılacak. Global iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerini en aza indirmek gayesiyle güç ve üretim kaynaklarını verimli biçimde kullanan, etraf dostu üretime yönelik yatırımlar desteklenecek. Yeşil tahvil ve sukuk ihraçları teşvik edilecek.
KAYNAK: TÜRKİYE GAZETESİ
ULUSAL GELİRDE AMAÇ 10 BİN DOLAR
GSYH’nin bu yıl 6,6 trilyon, 2022’de 7,9 trilyon, 2023’te 9 trilyon, 2024’te 10,2 trilyon lira olması bekleniyor. Bu yıl 9 bin 489 dolar olması beklenen kişi başına ulusal gelirin 2020’de 9 bin 947 dolara 2023’te 10 bin dolara 2024’te 11 bin 465 dolara yükseleceği varsayım ediliyor.
DOLAR 2024 YILINDA 10 LİRA
Programda yıl sonu dolar kuru beklentisi 8,30 TL olarak belirtildi. Doların 2022’de 9,27 TL, 2023’te 9,77 TL olacağı varsayım edilirken 2024’te ise 10 lira bandını aşarak
10,27 TL olması bekleniyor.
İşte beklentiler:
¥ BÜYÜME: Yıl sonu iddiası yüzde 9 olurken iktisadın 2022’de yüzde 5, 2023 ve 2024 senelerında ise yüzde 5,5 büyüyeceği öngörülüyor.
¥ ENFLASYON: Yıl sonunda yüzde 16,2 olması beklenirken, enflasyon gayesi gelecek yıl için yüzde 9,8, 2023 için yüzde 8, 2024 için yüzde 7,6 olarak belirlendi.
¥ BÜTÇE AÇIĞI: Bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranının 2022’de yüzde 3,5, program periyodu sonunda ise yüzde 2,9 olarak gerçekleşeceği öngörüldü.
¥ İŞSİZLİK: Programda, işsizlik oranının bu yıl sonunda yüzde 12,6 olacağına yer verilirken, gelecek yıl amacı yüzde 12, 2023 yılı için yüzde 11,4 ve 2024 için ise yüzde 10,9 olarak kestirim edildi.
¥ İHRACAT VE İTHALAT: İhracatın, 2021 sonunda 211 milyar dolar düzeyinde gerçekleşeceği varsayım edilirken 2022’de 230,9 milyar dolar, 2023’te 242 milyar dolar, program sonunda 255 milyar dolar olması hedeflendi. İthalatın ise yıl sonunda 258 milyar dolar, 2022’de 282,7 milyar dolar, 2023’te 294 milyar dolar, 2024’te de 309 milyar dolar olması öngörüldü.
İSTİHDAM İÇİN ULUSAL STRATEJİ DOKÜMANI
İşsizliğin azaltılması için Genç İstihdam Ulusal Strateji Evrakı hayata geçirilecek. Dijitalleşme ve yeşil dönüşüm alanları başta olmak üzere geleceğin işlerine yönelik farkındalık geliştirilecek. Bayanlar, gençler ve engelliler üzere özel siyaset gerektiren kümelerin iş gücü piyasasına girişlerini ve kalıcı olmalarını hedefleyen “İş Kulübü Programları” yaygınlaştırılacak. Gerçek bölümün gereksinim duyduğu kalfa ve usta talebini karşılamak üzere mesleksel eğitim merkezleri güçlendirilecek. Girişimcilik eğitimlerinin faal iş gücü programları ortasındaki hissesi artırılacak, girişimcilere yönelik danışmanlık hizmetleri dijital imkânlardan da faydalanılarak geliştirilecek. Program devri boyunca istihdamın yıllık ortalama 1 milyon 170 bin kişi artması öngörülüyor. İş gücüne iştirakteki artışa karşın işsizlik oranının kademeli gerileyerek program periyodu sonunda yüzde 10,9 düzeyinde gerçekleşeceği iddia ediliyor.
İHRACATIN MENZİNİ ARTIRILACAK
Türkiye, mal ve hizmet ihracatında menzilini artıracak, bu doğrultuda coğrafik olarak uzak, ihracat potansiyeli yüksek ülkelerle ticareti geliştirme amacına yönelik “Uzak Ülkeler Stratejisi” uygulanacak. Afrika ve Latin Amerika’ya yönelik paydaşlık ve açılım siyasetleri ile “bir daha Asya” teşebbüsü çerçevesinde somut adımlar atılacak. Başta Gümrük Birliği olmak üzere mevcut tercihli ticaret ve özgür ticaret mutabakatlarının hizmet ticareti ve dijital ticareti de içine alacak biçimde güncellenmesi sağlanacak. KOBİ’lerin, bayan ve genç girişimcilerin ihracatını artırmaya yönelik özel programlar uygulanacak. Başta e-İhracat olmak üzere hizmet ihracatı desteklenecek. Yurt dışı lojistik merkezler üzerinden ihracatçıların potansiyel pazarlara ve dağıtım kanallarına erişimi hızlandırılacak.
ERKEN İKAZ SİSTEMİ DEVREYE ALINACAK
Vadeli Program’a göre (OVP) enflasyonun tek haneli düzeylere düşürülmesi amacıyla bir dizi siyaset ve önlem uygulanacak. Fiyat istikrarını sağlamak hedefiyle başta besin meblağlarına yönelik “Erken İhtar Sistemi”, tarım yerlerinin korunması, ekilebilir ve sulanabilir alanların artırılması, hal ve kooperatifçilikte iyileştirmeler yapılması, ziraî üretim planlaması olmak üzere çeşitli önlemler peyderpey hayata geçirilecek. Çiftçinin ürettiği eseri kıymet fiyattan satabilmesi, endüstrinin muhtaçlık duyduğu kalitede eseri tedarik edebilmesi için tarım-sanayi entegrasyonunu sağlamaya yönelik kontratlı tarım düzenekleri geliştirilecek. Finansal istikrarın desteklenmesi gayesiyle banka ve banka dışı mali bölümün memleketler arası düzenlemelere ahenk sağlamasına yönelik mevzuat değişiklikleri yapılacak.
ASLAN HİSSESİ HAZİNENİN
Genel bütçe kapsamındaki kamu yönetimlerinin 2022 yılı ödenek teklifi tavanlarının toplamı yaklaşık 1,6 trilyon lirayı bulurken ödenekte aslan hissesi yaklaşık 720 milyar lirayla Hazine ve Maliye Bakanlığının oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığını 189 milyar lirayla Ulusal Eğitim Bakanlığı, 111,2 milyar lirayla Sıhhat Bakanlığı izledi. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığına 88,3 milyar lira, Ulusal Savunma Bakanlığına 80,4 milyar lira, Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığına 66,1 milyar lira ödenek ayrıldı. Emniyet Genel Müdürlüğü ödeneği 56 milyar 996 milyon 86 bin lira, Tarım ve Orman Bakanlığı ödeneği 38 milyar 391 milyon 106 bin lira, Jandarma Genel Komutanlığı ödeneği 35 milyar 996 milyon 445 bin lira, Strateji ve Bütçe Başkanlığı ödeneği 27 milyar 757 milyon 508 bin lira oldu.
DİJİTAL LİRA
Orta Vadeli Program’da (OVP) dijital liranın da sinyalleri verildi. Programda araştırmaların pilot projelerinin devam edeceği belirtilerek şu tabirlere yer verildi: Dijital paranın teknolojik, ekonomik ve tüzel yapıları çalışmalarının sonuçları da kıymetlendirilerek Dijital Lira Araştırma Araştırma ve Geliştirme Projesi birinci faz pilot bulguları doğrultusunda, daha yaygın ve geniş iştirakli ileri etap pilot testlere devam edilecektir.
KUANTUM VE YAPAY ZEKA
Yüksek teknoloji mamüllerinin üretileceği, büyük ölçekli yerli ve yabancı yatırımların yer alacağı yeni kuşak sanayi ve teknoloji bölgeleri kurulacak. Kuantum, yapay zekâ, biyoteknoloji, genetik, yeni jenerasyon nükleer güç üzere alanlarda öncül araştırmalar desteklenecek. Salgın daha sonrası devirdeki yeni tertibe ahenklerini hızlandırmak için KOBİ’lerin dijital dönüşüm projeleri desteklenecek. Türkiye’deki mevcut yatırımcılar ile nizamlı aralıklarla “yatırım ortamı kıymetlendirme anketleri” gerçekleştirilerek yatırım ortamına ait meseleler birinci elden tespit edilecek ve yatırımcıların teklifleri alınacak.
ETRAF DOSTU YEŞİL ÜRETİM
OVP’de yeşil iktisada geçiş sürecine ait siyaset ve önlemler belirlendi. Buna göre siyasetler Yeşil Mutabakat Hareket Planı’nda yer alan gayelere nazaran şekillenecek. Sıfır atık uygulamaları hane halkını da kapsayacak biçimde yaygınlaştırılacak. Başta geri dönüşüm teknolojileri olmak üzere verimlilik artıran ve sera gazı emisyon artışını sınırlamayı hedefleyen yatırımlar desteklenerek milletlerarası ticaret alanında iklim değişikliği siyasetleriyle uyumlu ihracatın rekabet gücü artırılacak. Global iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerini en aza indirmek gayesiyle güç ve üretim kaynaklarını verimli biçimde kullanan, etraf dostu üretime yönelik yatırımlar desteklenecek. Yeşil tahvil ve sukuk ihraçları teşvik edilecek.
KAYNAK: TÜRKİYE GAZETESİ