Heyecanlandıran Türkiye açıklaması: Petrolden öte bir şey, Çin ve Japonya çalışıyor Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Habertürk TV soruları cevapladı..
Konuşmasına Karadeniz’de bulunan doğalgaz 540 milyar metreküp doğalgaz rezerviyle ilgili olarak başlayan Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Dönmez, “10 yılın üzerinde Türkiye’ye yetiyor. Bu dışarıdan almayacağımız manasına gelmiyor. Bu alanda 25-30 yıllık bir üretim planı yapıyoruz. Bugünkü bilgilerle yüzde 30-35 civarında gaz muhtaçlığımızı karşılayacağını söyleyebiliriz. Bu gazı üretip sisteme başladığımız andan itibaren vatandaşa yansımış olacak. 2023’ten itibaren tesirlerini bakılırsaceğiz. Sisteme bastığımız gaz oranında ithal gazı azaltmış olacağız. Birinci yıl 3 ila 5 milyar metreküp sisteme girmiş olacağız. daha sonra da 2028’e geldiğimizde 10-15 milyar basmış olacağız.” tabirlerini kullandı.
Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in açıklamalarından öne çıkan başlıklar şu biçimde:
Son birkaç yıldır Türkiye hem karada tıpkı zamandanizde arama faaliyetleri arttırdıkça TPAO daha da bir değerli hale geldi. Ağustos’ta 320 milyar metreküplük rezerv, gerisinden 195 milyar ek keşif yaptık. Bu sana da bildiğiniz üzere Amasra’da keşif yaptık. Anlık olarak Karadeniz’de yapılan tüm çalışmaları buradaki denetim merkezimizden izleyebiliyoruz. Elbet operasyon merkezi gemilerimiz. Oradaki bilgiler burada detaylanmış oluyor. Türkiye Petrolleri alanda da ağır çalışan bir kuruluş.
Türkiye’de petrol Cumhuriyet’in birinci senelerından bu yana az da olsa üretiliyor. TPAO merhum Menderes periyodunda kurulan bir kuruluş. Bundan daha sonra operasyonlara devam edecek. Petrol sanayisinde yalnızca kendi topraklarınıza bağlı kalarak büyümeniz biraz sonlu. O denli bakıldığında yerli üretimle, dışarıdaki üretimleri kıyasladığımızda dışarıdaki üretim daha fazla. Rusya’da alanlarımız var. Irak’ta üretimimiz var. Libya’da var. Derin denizlerde sondaj faaliyetleri yapmak isteyen ülkelerden bize birtakım teklifler geliyor. Birinci keşif kuyusuyla bir arada birtakım hesaplamalar yapılıyor. Açıklanan sayılar hesap sisteminin içerisinde kalanlar. daha sonrasında o sahanın türlü yerlerinde 3-4 yerlerde tespit kuyuları açıyoruz. O alanda petrol ya da gazı nasıl üretilir, mühendislik ve projelendirme kullanılacak parametreleri elde ediyoruz.
“10 YILIN ÜZERİNDE TÜRKİYE’YE YETİYOR”
540 milyar metreküp üretilebilir rezerv ölçüsü. Alanda kalabilecek gaz ölçülerini biz hesaba katmıyoruz. Olağanda keşif hesaplama biçimleriyle uyumludur. bu biçimde bir sahayı TPAO değil de Shell de yapmış olsaydı bu sayıları açıklayacaktı. Teorik olarak 540 milyar metreküp 10 yılın üzerinde Türkiye’ye yetiyor. Bu dışarıdan almayacağımız manasına gelmiyor. Bu alanda 25-30 yıllık bir üretim planı yapıyoruz. Bugünkü datalarla yüzde 30-35 civarında gaz muhtaçlığımızı karşılayacağını söyleyebiliriz.
Deniz altında, kıyıda yapılacak işler var. Bunlar kesim parça ihale ediliyor. Aşikâr oranda iç kaynak ve dış finansman kullanarak devam edeceğiz. Derin deniz operasyonlarında deneyimi olan dünyada pek fazla şirket yok. Bilinen şirketleri davet edip, tekliflerimizi alıyoruz. En uygun teklifi tercih ediyoruz. Amerikalı, Avrupalı vakit zaman yerli firmalarla işbirliği yapıyoruz. Sahanın sahibi, ana operatör TPAO’dur. Görüşülen şirketler var, müzakere kademesinde. Şu anda açıklamamız gerçek olmaz.
“2023’TE TESİRLERİNİ GÖRECEĞİZ”
Bu gazı üretip sisteme başladığımız andan itibaren vatandaşa yansımış olacak. 2023’ten itibaren tesirlerini goreceğiz. Sisteme bastığımız gaz oranında ithal gazı azaltmış olacağız. Birinci yıl 3 ila 5 milyar metreküp sisteme girmiş olacağız. daha sonra da 2028’e geldiğimizde 10-15 milyar basmış olacağız.
Şu anda ithal ettiğimiz gaza göre buradan çıkacak gazın maliyetinin daha düşük olduğunu gösteriyor. Buranın epey daha ekonomik bir maliyet bize sunacağı gösteriyor. Bir karadaki üretim maliyetlerine bakılırsa yatırım ve işletme daha maliyetli olacak. Biz Rusya, Azerbaycan, İran’dan gazı ithal ediyoruz. Binlerce kilometrelik boru çizgileriyle geliyor. Bir kuyu başı üretim maliyeti var. Her vakit üretici olmaz. Farklı yatırımcılar da olabilir. Bizim avantajımız Hazar denizinde çıkan, İran’ın körfezde çıkan gaza göre taşıma maliyetlerine nazaran burası ekonomik olacak.
“İTHALAT DÜŞÜK OLARAK DEVAM EDECEK”
Bugünden bütün kontratları sonlandıracağız demek sözkonusu değil. Teorik olarak kendi talebi buradan karşılamak diye bir şey yok. İthalatımız devam edecek lakin düşük olarak devam edecek. Yakın geçmişe kadar boru sınırlarıyla Rusya, Azerbaycan ve İran’dan ithal ediyorduk. Bizim dört tane terminalimiz doğalgaz muhtaçlığının yarısını karşılayacak kapasitede.
Bizim kontratlarımızın yenilenme müddetlerinin gelmesi elimizi güçlendirecek. Daha esnek, kısa periyodik kontratları yapmış olma imkanına kavuşacağız.
Bizim birinci Tuna 1’de birinci keşfimizi yaptık. Türkali 1, Türkali 2, Türkali 3 tespit kuyumuzu açtık. Birinci sondajları Fatih gemimizle yatık. daha sonra Yasal gemimizi eklemiştik. Şu anda Türkali 2’de Yasal gemisi test süreçlerine devam ediyor. Sahanın tamamı için keşif ölçüsü deklare ettik. Amasra 1 bizim birinci deklare ettiğımız sahanın haricinde. 135 milyar metreküplük saha. Biz bu alanda 40’a kadar kuyu açmayı planlıyoruz. Birinci etapta üretime geçebilmek için 10 kuyu maksadımız var.
“BORU ÇİZGİLERİNİ FARKLI İHALE EDİYORUZ”
Filyos’ta kıyıda yapılması gereken terminaller var. Gazın ayrıştırıldığı, ısıtıldığı tesisler sistemimize bağlanmış olacak. Bir kuyunun tamamlanma müddeti, keşif maksatlılar aşağı üst 3 ay oluyor. Geçtiğimiz yıl sondaja başlamıştık. Birinci bilgiyi Ağustos’un sonlarında verdik. Türkali 2 ve Türkali 3’de iki kat hızlandı sondajlarımız. Kuyuyu açmak yetmiyor. Oraya Yasal gidip öteki süreçler yapıyor. Kuyu açtınız, karaya gazı nasıl getireceksiniz. Kuyunun başlarında özel ekipmanlar yerleştiriliyor. Robotlar su altında çalışıyor. Boru çizgilerini farklı ihale ediyoruz, onlar gelecek kıyıya bağlanmış olacağız. Amarsa 1 kuyusu Sakarya gaz alanının kuzey doğusunda kalıyor. Orada da ek kuyular açacağız. Burada bir üretim merkezimiz olacak suyun altında. Kollektörler var. Her kuyunun çıkışını muhakkak merkezlerde toplayacağız.
Karadeniz hem bizim hem Romanya’da yapılan keşif Hazar potansiyelini barındırdığını gösteriyor. Bulgaristan aramalarını arttırıyor. Tahminen Rusya yapabilir. Havza birbirine yakın olduğu için keşifler tarafların ilgisini çekiyor. Deniz üstü platformu kuracak olursak burası 3-4 yılda yetişmez. Bu tip derin denizlerde bütün işleri suyun altında, denizin tabanında yapıyorsunuz. Bu size maliyet ve vakit avantajı sağlıyor.
Kuyular aşağı üst 2 bin metre karanın içerisinde ilerliyor. Gemilerimiz son derece çağdaş. Tuna 1’de 5 bin metrelere kadar indik. Sondajları gemilerimizin kuleleriyle yapıyoruz. Yasal gemisi kuyuyu üretime hazırlıyor. Filitrasyon süreçleri için birtakım ekipmanların aşağıya yerleştirilmesi gerekiyor. daha sonra geminin üzerinde ayrıştırma süreçleri yapılacak.
Yerli robotlarımız Türkiye’de yerli firmanın tahlilidir. TPAO’nun dayanağı ile yapılmış bir tahlildir. Arkadaşlarımız Kaşif 1, Kaşif 2, Kaşif 3’ü geliştirmeye çalışıyor. Su altı robotlarının iki kolu var. Olağan insanın yapabildiği şeyleri yapıyor. örneğin somun sıkabiliyor. Oraya dalgıç indirmiş olsak, onun yapabileceği işleri daha kuvvetli suyun altında yapabiliyor. Biraz araba fabrikalarındaki robotları izleyenlerimiz gözünde canlandırırsa daha uygun anlaşılabilir.
“YENİ KEŞİF İHTİMALLERİ VAR”
Amasra 1’deki sondaj sürecini tamamladık. Oradaki ölçüsü tespit etmiş olduk. Barbaros Hayrettin Paşa sismik çalışmalarına devam ediyor. Şu anda Türkali 2 gemisinin olduğu yerde yeni keşif emelli sondaj yapabiliriz. Muhtemelen önümüzdeki yılın birinci çeyreğinde olabilir. Karadeniz’de yeni keşif ihtimalleri var.
Gaz hidrat Karadeniz’in tabanına yakın yerde potansiyeli var. Araştırma geliştirmeyi Çin ve Japonya çalışıyor. Endüstriyel ölçüde büyük teknoloji gelişmedi. Burada gelişme olursa bir manada ihtilal olur. Bu klasik petrol rezervlerin haricinde farklı bir şey olur. O farklı bir potansiyel zira.
Ülkede kaynak çeşitliliği oluşturmaya çalışıyoruz. İran, Azerbaycan, Mavi Akım ile Rusya’dan gelen doğalgaz akışımız var. Biraz daha batıda Türk Akım var. Türk Akım 2 direkt Avrupa’ya gidiyor. Bizim mutabakatlarımızın tamamı ambargolardan evvel başlamış, bitmiş projeler. Marmara Ereğlisi’nda bir terminalimiz var. Silivri’de doğalgaz yeraltı depomuz var. Saros’da hazır terminalimiz olsun istiyoruz. Acil durumlarda bir gemiyi kaydırdığımızda yeni giriş noktası oluşturmak istiyoruz. Ege’de bir terminalimiz var. Doğumuzda kaynak, batımızda tüketim ülkeleri var. Güneyden bir giriş noktamız yok.
Bugüne kadar boru gazıyla tedarik eden ülkelerle dert yaşamadık. Düzgün alakalar ortasında olduk. Daha uygun kurallarda gazı getirebiliyorsak onu kullanmış olacağız. Müzakerelerde kaideler ortaya çıktıkça ‘şu kaynağı azaltalım, şu kaynağı yükseltelim’ deme talihimiz olacak.
Akdeniz’de gerek kendi gerekse KKTC’den aldığımız ruhsatlarla 7-8 sondaj çalışmamız oldu. Oruç Reis Antalya açıklarında 3d sismik çalışmalarına devam ediyor. Artık Yavuz’la alakalı çalışmamız var. Onu Sakarya gaz alanına göndermiş olacağız. Şu anda İstanbul Haydarpaşa’da bakımda.
“8 SONDAJ YAPTIK, BULURSAK AÇIKLARIZ”
Kendi alanlarımızda 8 sondaj yaptık. Bulursak açıklarız. Kimi emareler, bilgiler var elimizde. Emin olmadan açıklamak istemiyoruz. Oradaki hak ve menfaatlerden vazgeçmiş değiliz. Milletlerarası hukukta da haklılığımız ayan beyan ortada. Buradan Yunanistan ana karasına mesafe 600 kilometre. Bizi adeta ana karaya hapseden bir anlayış var. Dünyada Fransa ile İngiltere ile yaşanmış bir örnek var. Fransa’nın kıyılarına yakın lakin İngiltere’ye ilişkin iki üç adacık var. 1970’li senelerda yaşanmış bir itilaf, anlaşamamışlar. İngiltere bugünkü Yunanistan’ın tezini savunmuş. Milletlerarası Tahkim kıyıları ortak paylaşır demiş. Malta’da emsal bir örnek var. Bu örnekler Türkiye’nin haklılığını ortaya koyuyor.
“MISIR’LA İŞ BİRLİĞİNE ŞİMDİ KARAR VERMEDİK”
Mısır’a heyet gitti. Her iki ülkede niyet birliği ortaya çıktı. Görüşmeler teknik düzeyde devam ediyor. Bu tip işlerin kaldıracı olarak ekonomik ve ticari münasebetleri parametre olarak düşünüyoruz. Bir önyargımız yok. Uygun koşullar var ise, her iki ülkenin menfaatine uygun kurallar var ise olabilir. Mısır’la bu manada işbirliği yapıp yapılmayacağına dair çabucak hemen karar vermedik.
İsrail’de yeni bir hükümet inanç oyu aldı. Bu tip hükümet değişiklikleri geçmişte bozulan bağların onarımı açısından değerli fırsatlardır. Doğu Akdeniz’e kıyıdaş olan ülkelerle konferansla bir ortaya gelip, anlaştığımız ya da anlaşamadığımız mevzuları masaya yatırmak isteriz. Sayın Cumhurbaşkanımız bu bahiste açık çek verdi. Herkes masaya gelsin, oturup konuşalım dedi. Bu sıkıntıları çözmek bütün ülkelerin menfaatine. Prensipte AB bu işe sıcak bakıyor. Ancak çabucak hemen daha şu tarihte toplanalım diye yanıt vermiş değil, süreç teknik olarak devam ediyor. Lübnan’da devam eden ihaleler oluyor lakin orada çabucak hemen bir keşif yok. Bulunun keşifler Akdeniz’in orta güneyinde.
Deniz yetki muahedesi Lübnan’la da olabilir. Kıyıdaş ülkelerin vilayetle de karşı kıyıdaş olması gerekmiyor. Bu manada Lübnan’la muahede yapılabilir. Bugüne kadar rastgele teşebbüs olmuş değil. Ortamızda bir Suriye var, hudutlarımız manada ihtilaf olabilecek bir mevzu yok.
Konuşmasına Karadeniz’de bulunan doğalgaz 540 milyar metreküp doğalgaz rezerviyle ilgili olarak başlayan Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Dönmez, “10 yılın üzerinde Türkiye’ye yetiyor. Bu dışarıdan almayacağımız manasına gelmiyor. Bu alanda 25-30 yıllık bir üretim planı yapıyoruz. Bugünkü bilgilerle yüzde 30-35 civarında gaz muhtaçlığımızı karşılayacağını söyleyebiliriz. Bu gazı üretip sisteme başladığımız andan itibaren vatandaşa yansımış olacak. 2023’ten itibaren tesirlerini bakılırsaceğiz. Sisteme bastığımız gaz oranında ithal gazı azaltmış olacağız. Birinci yıl 3 ila 5 milyar metreküp sisteme girmiş olacağız. daha sonra da 2028’e geldiğimizde 10-15 milyar basmış olacağız.” tabirlerini kullandı.
Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in açıklamalarından öne çıkan başlıklar şu biçimde:
Son birkaç yıldır Türkiye hem karada tıpkı zamandanizde arama faaliyetleri arttırdıkça TPAO daha da bir değerli hale geldi. Ağustos’ta 320 milyar metreküplük rezerv, gerisinden 195 milyar ek keşif yaptık. Bu sana da bildiğiniz üzere Amasra’da keşif yaptık. Anlık olarak Karadeniz’de yapılan tüm çalışmaları buradaki denetim merkezimizden izleyebiliyoruz. Elbet operasyon merkezi gemilerimiz. Oradaki bilgiler burada detaylanmış oluyor. Türkiye Petrolleri alanda da ağır çalışan bir kuruluş.
Türkiye’de petrol Cumhuriyet’in birinci senelerından bu yana az da olsa üretiliyor. TPAO merhum Menderes periyodunda kurulan bir kuruluş. Bundan daha sonra operasyonlara devam edecek. Petrol sanayisinde yalnızca kendi topraklarınıza bağlı kalarak büyümeniz biraz sonlu. O denli bakıldığında yerli üretimle, dışarıdaki üretimleri kıyasladığımızda dışarıdaki üretim daha fazla. Rusya’da alanlarımız var. Irak’ta üretimimiz var. Libya’da var. Derin denizlerde sondaj faaliyetleri yapmak isteyen ülkelerden bize birtakım teklifler geliyor. Birinci keşif kuyusuyla bir arada birtakım hesaplamalar yapılıyor. Açıklanan sayılar hesap sisteminin içerisinde kalanlar. daha sonrasında o sahanın türlü yerlerinde 3-4 yerlerde tespit kuyuları açıyoruz. O alanda petrol ya da gazı nasıl üretilir, mühendislik ve projelendirme kullanılacak parametreleri elde ediyoruz.
“10 YILIN ÜZERİNDE TÜRKİYE’YE YETİYOR”
540 milyar metreküp üretilebilir rezerv ölçüsü. Alanda kalabilecek gaz ölçülerini biz hesaba katmıyoruz. Olağanda keşif hesaplama biçimleriyle uyumludur. bu biçimde bir sahayı TPAO değil de Shell de yapmış olsaydı bu sayıları açıklayacaktı. Teorik olarak 540 milyar metreküp 10 yılın üzerinde Türkiye’ye yetiyor. Bu dışarıdan almayacağımız manasına gelmiyor. Bu alanda 25-30 yıllık bir üretim planı yapıyoruz. Bugünkü datalarla yüzde 30-35 civarında gaz muhtaçlığımızı karşılayacağını söyleyebiliriz.
Deniz altında, kıyıda yapılacak işler var. Bunlar kesim parça ihale ediliyor. Aşikâr oranda iç kaynak ve dış finansman kullanarak devam edeceğiz. Derin deniz operasyonlarında deneyimi olan dünyada pek fazla şirket yok. Bilinen şirketleri davet edip, tekliflerimizi alıyoruz. En uygun teklifi tercih ediyoruz. Amerikalı, Avrupalı vakit zaman yerli firmalarla işbirliği yapıyoruz. Sahanın sahibi, ana operatör TPAO’dur. Görüşülen şirketler var, müzakere kademesinde. Şu anda açıklamamız gerçek olmaz.
“2023’TE TESİRLERİNİ GÖRECEĞİZ”
Bu gazı üretip sisteme başladığımız andan itibaren vatandaşa yansımış olacak. 2023’ten itibaren tesirlerini goreceğiz. Sisteme bastığımız gaz oranında ithal gazı azaltmış olacağız. Birinci yıl 3 ila 5 milyar metreküp sisteme girmiş olacağız. daha sonra da 2028’e geldiğimizde 10-15 milyar basmış olacağız.
Şu anda ithal ettiğimiz gaza göre buradan çıkacak gazın maliyetinin daha düşük olduğunu gösteriyor. Buranın epey daha ekonomik bir maliyet bize sunacağı gösteriyor. Bir karadaki üretim maliyetlerine bakılırsa yatırım ve işletme daha maliyetli olacak. Biz Rusya, Azerbaycan, İran’dan gazı ithal ediyoruz. Binlerce kilometrelik boru çizgileriyle geliyor. Bir kuyu başı üretim maliyeti var. Her vakit üretici olmaz. Farklı yatırımcılar da olabilir. Bizim avantajımız Hazar denizinde çıkan, İran’ın körfezde çıkan gaza göre taşıma maliyetlerine nazaran burası ekonomik olacak.
“İTHALAT DÜŞÜK OLARAK DEVAM EDECEK”
Bugünden bütün kontratları sonlandıracağız demek sözkonusu değil. Teorik olarak kendi talebi buradan karşılamak diye bir şey yok. İthalatımız devam edecek lakin düşük olarak devam edecek. Yakın geçmişe kadar boru sınırlarıyla Rusya, Azerbaycan ve İran’dan ithal ediyorduk. Bizim dört tane terminalimiz doğalgaz muhtaçlığının yarısını karşılayacak kapasitede.
Bizim kontratlarımızın yenilenme müddetlerinin gelmesi elimizi güçlendirecek. Daha esnek, kısa periyodik kontratları yapmış olma imkanına kavuşacağız.
Bizim birinci Tuna 1’de birinci keşfimizi yaptık. Türkali 1, Türkali 2, Türkali 3 tespit kuyumuzu açtık. Birinci sondajları Fatih gemimizle yatık. daha sonra Yasal gemimizi eklemiştik. Şu anda Türkali 2’de Yasal gemisi test süreçlerine devam ediyor. Sahanın tamamı için keşif ölçüsü deklare ettik. Amasra 1 bizim birinci deklare ettiğımız sahanın haricinde. 135 milyar metreküplük saha. Biz bu alanda 40’a kadar kuyu açmayı planlıyoruz. Birinci etapta üretime geçebilmek için 10 kuyu maksadımız var.
“BORU ÇİZGİLERİNİ FARKLI İHALE EDİYORUZ”
Filyos’ta kıyıda yapılması gereken terminaller var. Gazın ayrıştırıldığı, ısıtıldığı tesisler sistemimize bağlanmış olacak. Bir kuyunun tamamlanma müddeti, keşif maksatlılar aşağı üst 3 ay oluyor. Geçtiğimiz yıl sondaja başlamıştık. Birinci bilgiyi Ağustos’un sonlarında verdik. Türkali 2 ve Türkali 3’de iki kat hızlandı sondajlarımız. Kuyuyu açmak yetmiyor. Oraya Yasal gidip öteki süreçler yapıyor. Kuyu açtınız, karaya gazı nasıl getireceksiniz. Kuyunun başlarında özel ekipmanlar yerleştiriliyor. Robotlar su altında çalışıyor. Boru çizgilerini farklı ihale ediyoruz, onlar gelecek kıyıya bağlanmış olacağız. Amarsa 1 kuyusu Sakarya gaz alanının kuzey doğusunda kalıyor. Orada da ek kuyular açacağız. Burada bir üretim merkezimiz olacak suyun altında. Kollektörler var. Her kuyunun çıkışını muhakkak merkezlerde toplayacağız.
Karadeniz hem bizim hem Romanya’da yapılan keşif Hazar potansiyelini barındırdığını gösteriyor. Bulgaristan aramalarını arttırıyor. Tahminen Rusya yapabilir. Havza birbirine yakın olduğu için keşifler tarafların ilgisini çekiyor. Deniz üstü platformu kuracak olursak burası 3-4 yılda yetişmez. Bu tip derin denizlerde bütün işleri suyun altında, denizin tabanında yapıyorsunuz. Bu size maliyet ve vakit avantajı sağlıyor.
Kuyular aşağı üst 2 bin metre karanın içerisinde ilerliyor. Gemilerimiz son derece çağdaş. Tuna 1’de 5 bin metrelere kadar indik. Sondajları gemilerimizin kuleleriyle yapıyoruz. Yasal gemisi kuyuyu üretime hazırlıyor. Filitrasyon süreçleri için birtakım ekipmanların aşağıya yerleştirilmesi gerekiyor. daha sonra geminin üzerinde ayrıştırma süreçleri yapılacak.
Yerli robotlarımız Türkiye’de yerli firmanın tahlilidir. TPAO’nun dayanağı ile yapılmış bir tahlildir. Arkadaşlarımız Kaşif 1, Kaşif 2, Kaşif 3’ü geliştirmeye çalışıyor. Su altı robotlarının iki kolu var. Olağan insanın yapabildiği şeyleri yapıyor. örneğin somun sıkabiliyor. Oraya dalgıç indirmiş olsak, onun yapabileceği işleri daha kuvvetli suyun altında yapabiliyor. Biraz araba fabrikalarındaki robotları izleyenlerimiz gözünde canlandırırsa daha uygun anlaşılabilir.
“YENİ KEŞİF İHTİMALLERİ VAR”
Amasra 1’deki sondaj sürecini tamamladık. Oradaki ölçüsü tespit etmiş olduk. Barbaros Hayrettin Paşa sismik çalışmalarına devam ediyor. Şu anda Türkali 2 gemisinin olduğu yerde yeni keşif emelli sondaj yapabiliriz. Muhtemelen önümüzdeki yılın birinci çeyreğinde olabilir. Karadeniz’de yeni keşif ihtimalleri var.
Gaz hidrat Karadeniz’in tabanına yakın yerde potansiyeli var. Araştırma geliştirmeyi Çin ve Japonya çalışıyor. Endüstriyel ölçüde büyük teknoloji gelişmedi. Burada gelişme olursa bir manada ihtilal olur. Bu klasik petrol rezervlerin haricinde farklı bir şey olur. O farklı bir potansiyel zira.
Ülkede kaynak çeşitliliği oluşturmaya çalışıyoruz. İran, Azerbaycan, Mavi Akım ile Rusya’dan gelen doğalgaz akışımız var. Biraz daha batıda Türk Akım var. Türk Akım 2 direkt Avrupa’ya gidiyor. Bizim mutabakatlarımızın tamamı ambargolardan evvel başlamış, bitmiş projeler. Marmara Ereğlisi’nda bir terminalimiz var. Silivri’de doğalgaz yeraltı depomuz var. Saros’da hazır terminalimiz olsun istiyoruz. Acil durumlarda bir gemiyi kaydırdığımızda yeni giriş noktası oluşturmak istiyoruz. Ege’de bir terminalimiz var. Doğumuzda kaynak, batımızda tüketim ülkeleri var. Güneyden bir giriş noktamız yok.
Bugüne kadar boru gazıyla tedarik eden ülkelerle dert yaşamadık. Düzgün alakalar ortasında olduk. Daha uygun kurallarda gazı getirebiliyorsak onu kullanmış olacağız. Müzakerelerde kaideler ortaya çıktıkça ‘şu kaynağı azaltalım, şu kaynağı yükseltelim’ deme talihimiz olacak.
Akdeniz’de gerek kendi gerekse KKTC’den aldığımız ruhsatlarla 7-8 sondaj çalışmamız oldu. Oruç Reis Antalya açıklarında 3d sismik çalışmalarına devam ediyor. Artık Yavuz’la alakalı çalışmamız var. Onu Sakarya gaz alanına göndermiş olacağız. Şu anda İstanbul Haydarpaşa’da bakımda.
“8 SONDAJ YAPTIK, BULURSAK AÇIKLARIZ”
Kendi alanlarımızda 8 sondaj yaptık. Bulursak açıklarız. Kimi emareler, bilgiler var elimizde. Emin olmadan açıklamak istemiyoruz. Oradaki hak ve menfaatlerden vazgeçmiş değiliz. Milletlerarası hukukta da haklılığımız ayan beyan ortada. Buradan Yunanistan ana karasına mesafe 600 kilometre. Bizi adeta ana karaya hapseden bir anlayış var. Dünyada Fransa ile İngiltere ile yaşanmış bir örnek var. Fransa’nın kıyılarına yakın lakin İngiltere’ye ilişkin iki üç adacık var. 1970’li senelerda yaşanmış bir itilaf, anlaşamamışlar. İngiltere bugünkü Yunanistan’ın tezini savunmuş. Milletlerarası Tahkim kıyıları ortak paylaşır demiş. Malta’da emsal bir örnek var. Bu örnekler Türkiye’nin haklılığını ortaya koyuyor.
“MISIR’LA İŞ BİRLİĞİNE ŞİMDİ KARAR VERMEDİK”
Mısır’a heyet gitti. Her iki ülkede niyet birliği ortaya çıktı. Görüşmeler teknik düzeyde devam ediyor. Bu tip işlerin kaldıracı olarak ekonomik ve ticari münasebetleri parametre olarak düşünüyoruz. Bir önyargımız yok. Uygun koşullar var ise, her iki ülkenin menfaatine uygun kurallar var ise olabilir. Mısır’la bu manada işbirliği yapıp yapılmayacağına dair çabucak hemen karar vermedik.
İsrail’de yeni bir hükümet inanç oyu aldı. Bu tip hükümet değişiklikleri geçmişte bozulan bağların onarımı açısından değerli fırsatlardır. Doğu Akdeniz’e kıyıdaş olan ülkelerle konferansla bir ortaya gelip, anlaştığımız ya da anlaşamadığımız mevzuları masaya yatırmak isteriz. Sayın Cumhurbaşkanımız bu bahiste açık çek verdi. Herkes masaya gelsin, oturup konuşalım dedi. Bu sıkıntıları çözmek bütün ülkelerin menfaatine. Prensipte AB bu işe sıcak bakıyor. Ancak çabucak hemen daha şu tarihte toplanalım diye yanıt vermiş değil, süreç teknik olarak devam ediyor. Lübnan’da devam eden ihaleler oluyor lakin orada çabucak hemen bir keşif yok. Bulunun keşifler Akdeniz’in orta güneyinde.
Deniz yetki muahedesi Lübnan’la da olabilir. Kıyıdaş ülkelerin vilayetle de karşı kıyıdaş olması gerekmiyor. Bu manada Lübnan’la muahede yapılabilir. Bugüne kadar rastgele teşebbüs olmuş değil. Ortamızda bir Suriye var, hudutlarımız manada ihtilaf olabilecek bir mevzu yok.