Her yerde her şeyin fiyatı artıyor: Global enflasyon çağı Koronavirüs salgınının global iktisada en değerli tesiri enflasyon oldu. Arz sorunu meblağları üst yanlışsız iterken, farklı ülkelerden gelen sayılar enflasyonun rekor üzerine rekor kırdığını gösteriyor. Yaşanan sorunlar ülkelerin enflasyonuna da kıymetli oranda tesir ederken, dünya nüfusunun yaklaşık 1,2 milyarının iki ila üç haneli enflasyonla yaşamaya başladığı belirtiliyor.
ABD’DE 31 YILIN EN YÜKSEK SAYISI
Birfazlaca ülkenin iktisat siyaseti enflasyon gerçeğine bakılırsa şekillenirken, orta vadeli siyasetler da bu yeni periyoda nazaran şekilleniyor. Enflasyon çağına merhaba diyen biroldukça iktisatta sayılar şimdiden tasa veriyor. ABD’de son bilgiler, enflasyonun 31 yılın doruğuna çıktığını gösteriyor. ABD Çalışma Bakanlığının dataları, ülkede Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE), ekimde aylık bazda yüzde 0,9 ve yıllık bazda yüzde 6,2 artarak beklentileri aştığını ortaya koyuyor. Türkiye’de ise tüketici meblağları kasımda aylık yüzde 3.51, yıllık yüzde 21.31 arttı.
TARIM ARTIK STRATEJİK KIYMETTE
Bilhassa besin ve güç temininde yaşanan dertler dünyanın birfazlaca ülkesinde taban fiyatla geçinen kısımların hayatını etkiledi. Dünyanın en büyük iktisadına sahip ABD’de tüketici meblağları son 31 yılın en yüksek kıymetine ulaştı. Almanya, Fransa, İngiltere ve İspanya başta olmak üzere Avrupa ülkelerinde de durum bundan farklı değil. Tarımın stratejik değerinin arttığı ortamda besin fiyatlarından barınmaya, giysiden güce kadar çabucak her alanda ülkeler enflasyonist bir periyodun ortasından geçildiğini fark ettiler.
AVRUPA’DA TELAŞ VERİCİ TABLO
Avrupa ülkelerinde güç ve besin fiyatları özelinde artan fiyatlar biroldukca dalı tesirini almış durumda. Avro Bölgesi’nde bilgilere yıllık enflasyonun eylülde yüzde 3,4 ile son 13 yılın doruğuna ulaştığını gösteriyor. Almanya’da Federal İstatistik Ofisi’nin (Destatis) dataları de eylülde yüzde 4,1 olan yıllık enflasyonun, güç meblağları, tedarik meşakkatleri ve salgının tesiriyle ekimde 1993’ten bu yana birinci defa yüzde 4,5’e yükseldiğini gösteriyor.
İNGİLTERE’DE 10 YILIN DORUĞU GÖRÜLDÜ
Global çaptaki krizlerden en süratli etkilenen ülkelerin başında İngiltere geliyor. Ülkede yüksek enflasyon sayıları tepe tazelerken, enflasyon Ekim ayında yüzde 4,2’ye çıktı. Ayrıyeten İngiltere’de ömür masrafları on yıldır görülmeyen bir süratle yükseldi Ulusal İstatistik Ofisi’nin datalarına göre sırf güç ve akaryakıt meblağları değil, ikinci el otomobil ve restoran fiyatları da artış gösterdi.
RUSYA ÇİFT HANELİ ARTIŞA TAHLİL ARIYOR
Dünya genelinde güç devi olarak tanımlanan Rusya’da bile enflasyon çift haneye ulaştı. Rusya Merkez Bankası Lideri Elvira Nabiullina, daha evvel yaptığı açıklamada, ülkede enflasyon problemine müdahale edilmesi gerektiğini belirterek, “Gıda meblağlarında enflasyon maalesef çift haneli düzeylere çıktı. Enflasyon artık iki kat arttı. Şayet enflasyonu düşürmezsek, halkın en kırılgan kesiti ziyan gorecek” yorumunu yapmıştı.
TEDARİK MESELELERİ KRİZİ DERİNLEŞTİRDİ
Asya devi Çin’de güç krizi ve tedarik problemleri enflasyon artışlarını körükler durumda. Ülkede üretici fiyat endeksinin birebir periyotta yüzde 12,3 artış beklentilerini aşarak yıllık bazda yüzde 13,5 yükseldiğini belirtmek gerekir. Dünyanın farklı coğrafyalarındaki ülkelerde de emsal problemler kelam konusu. Örneğin Özbekistan’da yüzde 10,6, Brezilya’da yüzde 10,67, Ukrayna’da yüzde 10,9, Haiti’de yüzde 10,91 düzeyini görmüş durumda. İran’da yüzde 39,2, Arjantin’de yüzde 52,1, Lübnan’da ise yüzde 144 üzere sayılara ulaştı bile. Venezuela, yüzde 1946 enflasyon ile uzunca bir süre liderliği kimseye kaptırmayacağa benziyor.
BESİN FİYATLARINDA TIRMANIŞ SÜRÜYOR
Birleşmiş Milletler’in buğdaydan meyveye kadar besinleri izleyen alt kurumu FAO’nun besin endeksi Ekim’de 129.2’den 133.2’ye yükselerek Temmuz 2011’den beri en yüksek düzeye tırmandı. Bu rekor artışın enflasyonist baskıları, Merkez Bankalarının enflasyon kaygılarını ve global açlık krizini daha da artacağı varsayım ediliyor.
KAYNAK: YENİ ŞAFAK
ABD’DE 31 YILIN EN YÜKSEK SAYISI
Birfazlaca ülkenin iktisat siyaseti enflasyon gerçeğine bakılırsa şekillenirken, orta vadeli siyasetler da bu yeni periyoda nazaran şekilleniyor. Enflasyon çağına merhaba diyen biroldukça iktisatta sayılar şimdiden tasa veriyor. ABD’de son bilgiler, enflasyonun 31 yılın doruğuna çıktığını gösteriyor. ABD Çalışma Bakanlığının dataları, ülkede Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE), ekimde aylık bazda yüzde 0,9 ve yıllık bazda yüzde 6,2 artarak beklentileri aştığını ortaya koyuyor. Türkiye’de ise tüketici meblağları kasımda aylık yüzde 3.51, yıllık yüzde 21.31 arttı.
TARIM ARTIK STRATEJİK KIYMETTE
Bilhassa besin ve güç temininde yaşanan dertler dünyanın birfazlaca ülkesinde taban fiyatla geçinen kısımların hayatını etkiledi. Dünyanın en büyük iktisadına sahip ABD’de tüketici meblağları son 31 yılın en yüksek kıymetine ulaştı. Almanya, Fransa, İngiltere ve İspanya başta olmak üzere Avrupa ülkelerinde de durum bundan farklı değil. Tarımın stratejik değerinin arttığı ortamda besin fiyatlarından barınmaya, giysiden güce kadar çabucak her alanda ülkeler enflasyonist bir periyodun ortasından geçildiğini fark ettiler.
AVRUPA’DA TELAŞ VERİCİ TABLO
Avrupa ülkelerinde güç ve besin fiyatları özelinde artan fiyatlar biroldukca dalı tesirini almış durumda. Avro Bölgesi’nde bilgilere yıllık enflasyonun eylülde yüzde 3,4 ile son 13 yılın doruğuna ulaştığını gösteriyor. Almanya’da Federal İstatistik Ofisi’nin (Destatis) dataları de eylülde yüzde 4,1 olan yıllık enflasyonun, güç meblağları, tedarik meşakkatleri ve salgının tesiriyle ekimde 1993’ten bu yana birinci defa yüzde 4,5’e yükseldiğini gösteriyor.
İNGİLTERE’DE 10 YILIN DORUĞU GÖRÜLDÜ
Global çaptaki krizlerden en süratli etkilenen ülkelerin başında İngiltere geliyor. Ülkede yüksek enflasyon sayıları tepe tazelerken, enflasyon Ekim ayında yüzde 4,2’ye çıktı. Ayrıyeten İngiltere’de ömür masrafları on yıldır görülmeyen bir süratle yükseldi Ulusal İstatistik Ofisi’nin datalarına göre sırf güç ve akaryakıt meblağları değil, ikinci el otomobil ve restoran fiyatları da artış gösterdi.
RUSYA ÇİFT HANELİ ARTIŞA TAHLİL ARIYOR
Dünya genelinde güç devi olarak tanımlanan Rusya’da bile enflasyon çift haneye ulaştı. Rusya Merkez Bankası Lideri Elvira Nabiullina, daha evvel yaptığı açıklamada, ülkede enflasyon problemine müdahale edilmesi gerektiğini belirterek, “Gıda meblağlarında enflasyon maalesef çift haneli düzeylere çıktı. Enflasyon artık iki kat arttı. Şayet enflasyonu düşürmezsek, halkın en kırılgan kesiti ziyan gorecek” yorumunu yapmıştı.
TEDARİK MESELELERİ KRİZİ DERİNLEŞTİRDİ
Asya devi Çin’de güç krizi ve tedarik problemleri enflasyon artışlarını körükler durumda. Ülkede üretici fiyat endeksinin birebir periyotta yüzde 12,3 artış beklentilerini aşarak yıllık bazda yüzde 13,5 yükseldiğini belirtmek gerekir. Dünyanın farklı coğrafyalarındaki ülkelerde de emsal problemler kelam konusu. Örneğin Özbekistan’da yüzde 10,6, Brezilya’da yüzde 10,67, Ukrayna’da yüzde 10,9, Haiti’de yüzde 10,91 düzeyini görmüş durumda. İran’da yüzde 39,2, Arjantin’de yüzde 52,1, Lübnan’da ise yüzde 144 üzere sayılara ulaştı bile. Venezuela, yüzde 1946 enflasyon ile uzunca bir süre liderliği kimseye kaptırmayacağa benziyor.
BESİN FİYATLARINDA TIRMANIŞ SÜRÜYOR
Birleşmiş Milletler’in buğdaydan meyveye kadar besinleri izleyen alt kurumu FAO’nun besin endeksi Ekim’de 129.2’den 133.2’ye yükselerek Temmuz 2011’den beri en yüksek düzeye tırmandı. Bu rekor artışın enflasyonist baskıları, Merkez Bankalarının enflasyon kaygılarını ve global açlık krizini daha da artacağı varsayım ediliyor.
KAYNAK: YENİ ŞAFAK