Güç krizi, emisyon krizine yol açabilir

kolluk

New member
Güç krizi, emisyon krizine yol açabilir AA muhabirinin Milletlerarası Güç Ajansı (IEA) bilgilerinden derlediği bilgilere göre, küresel karbon emisyonları geçen yıl yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına karşı uygulanan kısıtlar kararında 2019’a nazaran yüzde 5,8 (yaklaşık 2 milyar ton) ile rekor düşüş göstermişti.

İktisatların salgından toparlanmaya başlaması ve talepteki büyümeye bağlı olarak karbon emisyonlarında bu yıl yaklaşık 1,5 milyar tonla tarihteki en büyük ikinci artışın yaşanacağı varsayım ediliyor.

Biroldukça ülke iklim değişikliğiyle uğraşta emisyonları azaltmaya yönelik hedefler belirlerken, bu yılın birinci aylarında evvel Asya, yaz periyodu prestijiyle da Avrupa’da arz-talep uyumsuzluğu niçiniyle baş gösteren güç krizi emisyon azaltım gayretlerini riske atıyor.

IEA bilgilerine göre, yüksek gaz fiyatları Avrupa’da elektrik üretiminde gazdan kömüre geçişi hızlandırdı ve bu geçiş kömürden elektrik üretiminin haziran-eylül devrinde geçen yılın birebir ayına göre yüzde 15 artmasına yol açtı.

Kömür başta olmak üzere fosil yakıtlardan elektrik üretimini sonlandırmak maksadıyla ton başı karbon salımına uygulanan karbon vergi oranları da Avrupa’da bu vakitte rekor kırarak ton başına 65 avroya kadar çıktı.

Salgın daha sonrası toparlanmayla Çin’in doğal gaz tüketimi ocak-ağustos devrinde yıllık bazda yüzde 16 artarken, elektrik üretiminin yüzde 60,8’ini kömürden sağlayan ülkede kelam konusu devirde elektrik üretimi de yüzde 13 yükseldi.

Dünyanın en büyük güç tüketicisi pozisyonundaki Çin, kış periyoduna girerken elektrik tedarikini sürdürülebilir kılmak için kömür üretimi ve ithalatının artırılmasına yönelik karar aldı.

Hindistan’da ise beklenmedik bir süratle yükselen talep karşısında santrallerdeki kömür rezervleri tabana vurdu.

Karbon emisyonları salgın öncesi periyodun yüzde 1 altında

IEA, 2019’da en yüksek düzeyini bakılırsan karbon emisyonlarının bu yıl kelam konusu düzeyin yüzde 1,2 altında kalacağını ve bu biçimdece karbon emisyonlarında tarihteki en büyük ikinci artışın görüleceğini varsayım ediyor.

Carbon Monitor datalarına bakılırsa, bu yıl ocak-ağustos devrindeki karbon emisyon salımı şimdiden 2019’un birebir periyodundaki pahaların yüzde 1 altında gerçekleşti.

Kelam konusu devirde karbon emisyon salımı Çin’de yüzde 8,1, Brezilya’da 6,8 ve Rusya’da 2,5 artarken, dünyanın geri kalan bölgelerinde düşüş kaydetti.

Karbon emisyonları bu yıl ocak-ağustos periyodunda karantina uygulamalarının etkisinin görüldüğü 2020’ye nazaran ise yüzde 7 yükseldi. Elektrik dalı bu artışta en belirleyici bölüm olarak öne çıktı.

Fikir kuruluşu Ember bilgilerine nazaran de global elektrik talebi bu yılın birinci yarısında salgın öncesi düzeyine nazaran yüzde 5 yükseldi. Bu büyümenin yüzde 43’ünün kömür santrallerinden karşılanmasıyla elektrik bölümünden kaynaklanan emisyonlar yüzde 5 artış gösterdi.

Hava koşulları emisyonların gidişatında belirleyici olabilir

Karbon emisyonlarında kış periyodundaki hava koşulları ve güç arzına yönelik gelişmelerin belirleyici olacağı öngörülüyor.

Ilıman hava kaideleri bilhassa ısınma hedefli güç talebine yönelik talebi azaltırken, bu yıl başından beri tesirli olan çok hava olayları daha fazla fosil yakıt kullanmasına yönelik telaşları artırıyor.

Ayrıyeten, dünyanın en büyük kömür tüketicilerinden Çin ve Hindistan’daki talep artışının kömürle karşılanmasına yönelik tercihlerin de karbon emisyonlarındaki artışta tesirli olacağı varsayım ediliyor.

İskoçya’nın Glasgow kentinde 31 Ekim-12 Kasım tarihlerinde düzenlenecek ve yaklaşık 200 ülkenin önder ve temsilcilerinin iştirakinin beklendiği Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı 26. Taraflar Konferansı (COP26) öncesi, arz kısıtları niçiniyle fosil yakıt kullanmasında yaşanan artış, iklim kriziyle uğraş için atılan adımları gölgeliyor.

BM’ye göre, mevcut planlar ve emisyon azaltım taahhütlerinin yenilenmemesi halinde global sıcaklıkta 2,7 derece artış riski bulunuyor.

KAYNAK: AA