celikci
New member
Meme kanseri bayanlarda görülen kanser tipleri içinde birinci sırada yer almaktadır. Hayat uzunluğu her 8 bayandan birinin kansere yakalanma riski vardır. Göğüs kanseri, göğüs dokusundaki hücrelerden gelişen kanserlerdir.
Meme dokusunun rastgele bir yerinden kaynaklanabilir. En sık görülen tipi; göğüs kanallarından kaynaklanan “duktal” kanser denen kanserlerdir. Süt üreten bezlerden köken alan “lobüler” kanserler de sık görülür. Ayrıyeten öbür dokulardan kaynaklanan daha ender medüller, tübüler, müsinöz üzere tipleri de vardır. Göğüs kanseri oluşumunda genetik değişiklikler fazlaca kıymetlidir. Genetik yapıda çeşitli faktörlerin ve olağan yaşlanmanın tesiriyle ortaya çıkan bozukluklar kansere yol açar. Fakat göğüs kanserlerinin yalnızca %7-9’luk bir kısmı ailesel geçişlidir. Bilhassa anne tarafında genç yaşta göğüs kanseri ve erkek göğüs kanseri görülmesi ailesel bir geçişe işaret edebilir.
Risk Faktörleri
Kadın cinsiyet ve yaşlanma göğüs kanseri için en kıymetli risk faktörleridir. Başka bilinen risk faktörleri aşağıda belirtilmiştir;
İlk doğum yaşı: 30 yaşından daha sonra birinci doğumunu yapanlarda,
18 yaş öncesinde birinci doğumunu yapanlara bakılırsa risk artmaktadır. Daha evvelce doğum sayısı ile kanser gelişimi içinde zıt bağlantı olduğu öne sürülmüşse de bu ilgi gösterilememiştir. bir daha de hamilelik devrinde östrojen hormonunun daha düşük düzeylerde olması bu hami tesirin ortaya çıkmasını sağlıyor olabilir.
İlk adet yaşı: Birinci adetini erken yaşlarda bakılırsanler, ömür uzunluğu daha uzun müddet östrojen hormonuna maruz kalacaklarından dolayı risk artmaktadır.
Menopoz yaşı: Menopoz bilindiği üzere hanımın adetten kesildiği, doğurganlığının bitmiş olduği periyottur. İleri yaşta (>55 yaş) menopoza girme göğüs kanseri riskini arttırmaktadır. Burada da etken uzun müddet östrojen hormonuna maruz kalmadır.
Emzirme: En az bir yıl mühletle emzirmenin gözetici etkisinin olduğunu gösteren bilgilerin yanı sıra rastgele bir etkisinin olmadığını argüman eden çalışmalar da mevcuttur.
Doğum denetim hapları: Doğum denetim haplarının uzun mühlet kullanması göğüs kanseri gelişim riskini arttırmaktadır. Bunun yanı sıra en az beş yıl müddetle bu ilaçların kullanılmasının kalın bağırsak, rahim ve over (yumurtalık) kanseri riskini azalttığı gösterilmiştir. 10 yıldan daha uzun mühlet kullanımlarda ve bilhassa genç yaşta (20 yaş öncesinde) kullanmaya başlamakla göğüs kanseri, kalp krizi ve inme riski artmaktadır. Burada bilhassa belirtilmesi gereken konu doğum denetim hapıyla bir arada sigara içiminin önemli meselelere yol açabileceğidir. İkisi birlikte kalp hastalıkları ve inme riskini besbelli arttırmaktadır.
Menopoz daha sonrası hormon tedavisi: Bu tıp ilaçlar ekseriyetle menopoza bağlı şikayetlerin ortadan kaldırılması yahut azaltılması maksadıyla kullanılırlar. Bu ilaçlar bedenin üretimini kestiği östrojen ve progesteron hormonlarını içermektedir. Bu ilaçları 5 yıl ve daha uzun mühlet kullanan menopoz daha sonrası devir bayanlarda göğüs kanseri ve rahim kanseri riski artar.
Boy ve kilo: Uzun uzunluklu bayanlarda göğüs kanseri riski artmaktadır. Bunun sebebi bilinmemektedir. Emsal biçimde bu bayanlarda kalın bağırsak kanseri riski de yüksek saptanmıştır. Menopoz öncesi periyotta çok zayıf bayanlarla, menopozdan daha sonra ülkünün üzerinde kilosu olan bayanlarda göğüs kanseri riski artmaktadır. Menopoz daha sonrası devirde çok kilolar ve bilhassa yağ dokusu fazla ölçüde östrojen hormonu (meme kanserine niye olduğu bilinen hormon) imaline niye olmaktadır.
Beslenme: Menopoz daha sonrası periyotta yağ oranı yüksek besinlerle beslenme ile göğüs kanseri gelişimi içinde alaka mevcuttur. Aksi olarak zerzevat yüklü beslenmenin ise gözetici tesiri vardır.
Alkol: Günde 1 bardaktan (1 bira, 1 bardak şarap, 1 duble sert içecek) daha fazla alkol tüketimi bayanlarda östrojen hormonu seviyelerini arttırdığı için kanser gelişim riskini arttırabilir.
İyi huylu göğüs hastalıkları: Kist, fibroadenom ve hiperplazi üzere göğüs hastalıkları yeterli huylu tümörlerdir. Biyopsi kararı habis olmayan oluşumlar tespit edilmesi risk faktörüdür.
Ailede göğüs kanseri hikayesi olması: Annesinde, anne tarafınca akrabalarında, teyzesinde ve ve/veya kız kardeşinde göğüs kanseri olan bayanlarda göğüs kanseri gelişmesi riski olağan toplumdan daha fazladır.
Korunma:
Bazı risk faktörleri sizin denetiminiz altındadır. Genel sıhhat durumunuzu müdafaa emelli istikrarlı beslenme, zayıflama yahut kilonuzu müdafaa, sigara içmeme, alkolü sonlandırma, sistemli antrenman üzere faaliyetlerde bulunabilirsiniz. Lakin bunlar riskinizi büsbütün yok etmez. Bu niçinle göğüs kanserine yakalanmışsanız bu hiç bir biçimde sizin yahut diğerinin kabahati değildir. Kendinizi hatalı hissetmek yahut yanlış olduğunu düşündüğünüz şeyleri yahut şahısları suçlamanızın size bir yararı yoktur; tam tersine moralinizi yüksek tutmak tedavinizi de olumlu istikamette etkileyecektir.
Bulgular:
Meme Kanserinin Belirtileri: Göğüs kanserinin en sık rastlanan belirtisi, göğüste ağrısız, vakit içinde büyüyen bir kitlenin hissedilmesidir. Lakin, hastaların hayli azında ağrı da belirtilere eşlik edebilir. Daha az olarak göğüste çekintiler, deride kalınlaşma, şişlikler, deride tahriş ya da bozulmalar ve göğüs ucunun hassaslaşması ya da içe dönmesi de dahil olmak üzere göğüs ucu belirtileri yer almaktadır. Sanıldığının bilakis ağrı ve kanlı akıntı ileri evrelerde ortaya çıkmaktadır.
Tanı:
Erken evrede göğüs kanserleri öteki kanser çeşitlerinde olduğu üzere ileri devirlere gelene kadar besbelli bir belirti vermeyebilir. Erken teşhiste en değerli faktör, kişinin bu mevzuda bilinçlendirilmesidir. Bu niçinle, göğüs kanserinin erken tanısı için önerilen denetim programlarını uygulamanız epeyce kıymetlidir. Göğüs kanserine erken evrede teşhis konması, tedavinin muvaffakiyete ulaşma ve hayatta kalma bahtını arttırır. Erken teşhis için üç temel metot uygulanabilir. Bunlar ; konutta kendi kendine yapılan göğüs denetimleri, tabip tarafınca yılda bir yapılan göğüs muayeneleri ve mamografi (meme röntgen filmi) olarak sayılabilir. Bayanların 20 yaşından daha sonraki devirde, her ay göğüslerini kendi kendilerine muayene etmeleri gereklidir. Menopoz öncesi devirde adetin başlangıcından daha sonraki 7-10. günlerde, menopoz daha sonrası periyotta ise her ayın tıpkı gününde muayene yapmalısınız. Göğüs dokusu içerisinde rastgele bir kuşkulu kitle ele geldiğinde vakit geçirmeden doktora müracaatınız. 20 yaşından daha sonra 2 yılda bir, 40 yaşından daha sonra yılda bir sefer tabipte göğüs muayenesi yaptırınız. bu türlü takip edilen bayanlarda kanserin epeyce erken devirlerde yakalanabildiği ve göğüs kanserine bağlı ölümlerde %30 oranında azalma sağlandığı saptanmıştır.
Evreleme
Meme kanseri oluşumu epeyce süratli bir müddetç değildir. Tümör ortalama 5-7 yılda 1 cm büyüklüğe erişir. Yayılımı evvela lenf kanalları yoluyla koltuk altı lenf bezlerine ve sonrasındasında kan yoluyla karaciğer ve kemik üzere uzak organlara olur. Tümörün yayılımını tespit etmek için evreleme yapılıp, tedaviye karar verilir. TNM sistemi isimli bir evreleme sistemi kullanılır. T tümör çapını, N hastalıklı koltuk altı lenf bezi sayısını, M ise uzak yayılım (metastaz) durumunu belirtir. Buna nazaran 4 evreden bahsedilebilir. Erken evre hastalık dendiğinde evre I, II ve birtakım evre III tümörler anlaşılır. Evre III tümörlerin bir kısmı ve evre IV tümörler ileri evre olarak isimlendirilir.
Tedavi:
Meme kanseri tedavisi, alanında uzmanlaşmış bir grup tarafınca yapılmalıdır. Bu takımın temel üyeleri göğüs cerrahı, tıbbi onkolog ve ışınım onkoloğudur. Göğüs kanserinin temel tedavisi cerrahidir. Tercih edilen cerrahi formu göğüs dokusunun büsbütün çıkarıldığı mastektomi ameliyatıdır. Fakat, erken evre küçük tümörlerde göğüs kollayıcı cerrahi yapılması da uygundur. Kanserli dokunun göğüsten, etrafında bir kesim sağlıklı göğüs dokusu bırakılarak çıkarılmasına lumpektomi ismi verilir. Fakat, lumpektomi yapılan göğüslere çabucak sonrasında radyoterapi verilmesi kuraldır. Yapılan çalışmalar kararında göğüs gözetici cerrahi sonuçlarının mastektomi ile misal olduğu anlaşılmıştır. Bu yaklaşım bilhassa batı ülkelerinde mastektomiye tercih edilmektedir. Sevindirici olarak ülkemizde de giderek daha epey uygulanmaktadır. Cerrahi daha sonrası gerekiyorsa tamamlayıcı olarak kemoterapi yahut hormonoterapiler tıbbi onkologlar tarafınca yapılır. Kimi durumlarda radyoterapi de uygulanması gerekebilir. Tedavi sonucu verirken tümörün büyüklüğü, koltuk altı lenf bezlerine yayılım olup olmaması, tümörün hormon bağımlılık durumu, Her2 (c-erb-B2) ismi verilen kanser geninin varlığı üzere faktörler göz önüne alınır. Tümörün büyük olduğu durumlarda tedaviye evvel kemoterapi ile başlanıp tümörün küçültülüp cerrahiye uygun hale getirilmesi gerekebilir. Bu tedavilere hekiminiz karar verip sizi yönlendirecektir.
Tarama:
Normalde 20 yaşından daha sonra göğüs muayenesi ve yılda bir kere hekimde göğüs muayenesi yaptırmanız önerilir. Bu niçinle, erken devirde hastalığın yakalanması için bayanların bilgi sahibi olması gereklidir. 50 yaşından daha sonra 2 yılda bir mamografi çekilmesi önerilmektedir. Ulusal kanser tarama programı tekliflerine göre ülkemizde uygulanan göğüs kanseri tarama protokolü aşağıda yer almaktadır.
20-40 yaş ortası; Ayda bir kendi kendine göğüs muayenesi, iki yılda bir klinik göğüs muayenesi
40-69 yaş ortası; Ayda bir kendi kendine göğüs muayenesi, yılda bir klinik göğüs muayenesi, iki yılda bir mamografi çekilmesi gerekmektedir.
Buradaki metin genel bir bilgilendirme olup, hastalıklar değişkenlik gösterebileceğinden şahsi kıymetlendirme için uzmanınızla görüşünüz.
Meme dokusunun rastgele bir yerinden kaynaklanabilir. En sık görülen tipi; göğüs kanallarından kaynaklanan “duktal” kanser denen kanserlerdir. Süt üreten bezlerden köken alan “lobüler” kanserler de sık görülür. Ayrıyeten öbür dokulardan kaynaklanan daha ender medüller, tübüler, müsinöz üzere tipleri de vardır. Göğüs kanseri oluşumunda genetik değişiklikler fazlaca kıymetlidir. Genetik yapıda çeşitli faktörlerin ve olağan yaşlanmanın tesiriyle ortaya çıkan bozukluklar kansere yol açar. Fakat göğüs kanserlerinin yalnızca %7-9’luk bir kısmı ailesel geçişlidir. Bilhassa anne tarafında genç yaşta göğüs kanseri ve erkek göğüs kanseri görülmesi ailesel bir geçişe işaret edebilir.
Risk Faktörleri
Kadın cinsiyet ve yaşlanma göğüs kanseri için en kıymetli risk faktörleridir. Başka bilinen risk faktörleri aşağıda belirtilmiştir;
İlk doğum yaşı: 30 yaşından daha sonra birinci doğumunu yapanlarda,
18 yaş öncesinde birinci doğumunu yapanlara bakılırsa risk artmaktadır. Daha evvelce doğum sayısı ile kanser gelişimi içinde zıt bağlantı olduğu öne sürülmüşse de bu ilgi gösterilememiştir. bir daha de hamilelik devrinde östrojen hormonunun daha düşük düzeylerde olması bu hami tesirin ortaya çıkmasını sağlıyor olabilir.
İlk adet yaşı: Birinci adetini erken yaşlarda bakılırsanler, ömür uzunluğu daha uzun müddet östrojen hormonuna maruz kalacaklarından dolayı risk artmaktadır.
Menopoz yaşı: Menopoz bilindiği üzere hanımın adetten kesildiği, doğurganlığının bitmiş olduği periyottur. İleri yaşta (>55 yaş) menopoza girme göğüs kanseri riskini arttırmaktadır. Burada da etken uzun müddet östrojen hormonuna maruz kalmadır.
Emzirme: En az bir yıl mühletle emzirmenin gözetici etkisinin olduğunu gösteren bilgilerin yanı sıra rastgele bir etkisinin olmadığını argüman eden çalışmalar da mevcuttur.
Doğum denetim hapları: Doğum denetim haplarının uzun mühlet kullanması göğüs kanseri gelişim riskini arttırmaktadır. Bunun yanı sıra en az beş yıl müddetle bu ilaçların kullanılmasının kalın bağırsak, rahim ve over (yumurtalık) kanseri riskini azalttığı gösterilmiştir. 10 yıldan daha uzun mühlet kullanımlarda ve bilhassa genç yaşta (20 yaş öncesinde) kullanmaya başlamakla göğüs kanseri, kalp krizi ve inme riski artmaktadır. Burada bilhassa belirtilmesi gereken konu doğum denetim hapıyla bir arada sigara içiminin önemli meselelere yol açabileceğidir. İkisi birlikte kalp hastalıkları ve inme riskini besbelli arttırmaktadır.
Menopoz daha sonrası hormon tedavisi: Bu tıp ilaçlar ekseriyetle menopoza bağlı şikayetlerin ortadan kaldırılması yahut azaltılması maksadıyla kullanılırlar. Bu ilaçlar bedenin üretimini kestiği östrojen ve progesteron hormonlarını içermektedir. Bu ilaçları 5 yıl ve daha uzun mühlet kullanan menopoz daha sonrası devir bayanlarda göğüs kanseri ve rahim kanseri riski artar.
Boy ve kilo: Uzun uzunluklu bayanlarda göğüs kanseri riski artmaktadır. Bunun sebebi bilinmemektedir. Emsal biçimde bu bayanlarda kalın bağırsak kanseri riski de yüksek saptanmıştır. Menopoz öncesi periyotta çok zayıf bayanlarla, menopozdan daha sonra ülkünün üzerinde kilosu olan bayanlarda göğüs kanseri riski artmaktadır. Menopoz daha sonrası devirde çok kilolar ve bilhassa yağ dokusu fazla ölçüde östrojen hormonu (meme kanserine niye olduğu bilinen hormon) imaline niye olmaktadır.
Beslenme: Menopoz daha sonrası periyotta yağ oranı yüksek besinlerle beslenme ile göğüs kanseri gelişimi içinde alaka mevcuttur. Aksi olarak zerzevat yüklü beslenmenin ise gözetici tesiri vardır.
Alkol: Günde 1 bardaktan (1 bira, 1 bardak şarap, 1 duble sert içecek) daha fazla alkol tüketimi bayanlarda östrojen hormonu seviyelerini arttırdığı için kanser gelişim riskini arttırabilir.
İyi huylu göğüs hastalıkları: Kist, fibroadenom ve hiperplazi üzere göğüs hastalıkları yeterli huylu tümörlerdir. Biyopsi kararı habis olmayan oluşumlar tespit edilmesi risk faktörüdür.
Ailede göğüs kanseri hikayesi olması: Annesinde, anne tarafınca akrabalarında, teyzesinde ve ve/veya kız kardeşinde göğüs kanseri olan bayanlarda göğüs kanseri gelişmesi riski olağan toplumdan daha fazladır.
Korunma:
Bazı risk faktörleri sizin denetiminiz altındadır. Genel sıhhat durumunuzu müdafaa emelli istikrarlı beslenme, zayıflama yahut kilonuzu müdafaa, sigara içmeme, alkolü sonlandırma, sistemli antrenman üzere faaliyetlerde bulunabilirsiniz. Lakin bunlar riskinizi büsbütün yok etmez. Bu niçinle göğüs kanserine yakalanmışsanız bu hiç bir biçimde sizin yahut diğerinin kabahati değildir. Kendinizi hatalı hissetmek yahut yanlış olduğunu düşündüğünüz şeyleri yahut şahısları suçlamanızın size bir yararı yoktur; tam tersine moralinizi yüksek tutmak tedavinizi de olumlu istikamette etkileyecektir.
Bulgular:
Meme Kanserinin Belirtileri: Göğüs kanserinin en sık rastlanan belirtisi, göğüste ağrısız, vakit içinde büyüyen bir kitlenin hissedilmesidir. Lakin, hastaların hayli azında ağrı da belirtilere eşlik edebilir. Daha az olarak göğüste çekintiler, deride kalınlaşma, şişlikler, deride tahriş ya da bozulmalar ve göğüs ucunun hassaslaşması ya da içe dönmesi de dahil olmak üzere göğüs ucu belirtileri yer almaktadır. Sanıldığının bilakis ağrı ve kanlı akıntı ileri evrelerde ortaya çıkmaktadır.
Tanı:
Erken evrede göğüs kanserleri öteki kanser çeşitlerinde olduğu üzere ileri devirlere gelene kadar besbelli bir belirti vermeyebilir. Erken teşhiste en değerli faktör, kişinin bu mevzuda bilinçlendirilmesidir. Bu niçinle, göğüs kanserinin erken tanısı için önerilen denetim programlarını uygulamanız epeyce kıymetlidir. Göğüs kanserine erken evrede teşhis konması, tedavinin muvaffakiyete ulaşma ve hayatta kalma bahtını arttırır. Erken teşhis için üç temel metot uygulanabilir. Bunlar ; konutta kendi kendine yapılan göğüs denetimleri, tabip tarafınca yılda bir yapılan göğüs muayeneleri ve mamografi (meme röntgen filmi) olarak sayılabilir. Bayanların 20 yaşından daha sonraki devirde, her ay göğüslerini kendi kendilerine muayene etmeleri gereklidir. Menopoz öncesi devirde adetin başlangıcından daha sonraki 7-10. günlerde, menopoz daha sonrası periyotta ise her ayın tıpkı gününde muayene yapmalısınız. Göğüs dokusu içerisinde rastgele bir kuşkulu kitle ele geldiğinde vakit geçirmeden doktora müracaatınız. 20 yaşından daha sonra 2 yılda bir, 40 yaşından daha sonra yılda bir sefer tabipte göğüs muayenesi yaptırınız. bu türlü takip edilen bayanlarda kanserin epeyce erken devirlerde yakalanabildiği ve göğüs kanserine bağlı ölümlerde %30 oranında azalma sağlandığı saptanmıştır.
Evreleme
Meme kanseri oluşumu epeyce süratli bir müddetç değildir. Tümör ortalama 5-7 yılda 1 cm büyüklüğe erişir. Yayılımı evvela lenf kanalları yoluyla koltuk altı lenf bezlerine ve sonrasındasında kan yoluyla karaciğer ve kemik üzere uzak organlara olur. Tümörün yayılımını tespit etmek için evreleme yapılıp, tedaviye karar verilir. TNM sistemi isimli bir evreleme sistemi kullanılır. T tümör çapını, N hastalıklı koltuk altı lenf bezi sayısını, M ise uzak yayılım (metastaz) durumunu belirtir. Buna nazaran 4 evreden bahsedilebilir. Erken evre hastalık dendiğinde evre I, II ve birtakım evre III tümörler anlaşılır. Evre III tümörlerin bir kısmı ve evre IV tümörler ileri evre olarak isimlendirilir.
Tedavi:
Meme kanseri tedavisi, alanında uzmanlaşmış bir grup tarafınca yapılmalıdır. Bu takımın temel üyeleri göğüs cerrahı, tıbbi onkolog ve ışınım onkoloğudur. Göğüs kanserinin temel tedavisi cerrahidir. Tercih edilen cerrahi formu göğüs dokusunun büsbütün çıkarıldığı mastektomi ameliyatıdır. Fakat, erken evre küçük tümörlerde göğüs kollayıcı cerrahi yapılması da uygundur. Kanserli dokunun göğüsten, etrafında bir kesim sağlıklı göğüs dokusu bırakılarak çıkarılmasına lumpektomi ismi verilir. Fakat, lumpektomi yapılan göğüslere çabucak sonrasında radyoterapi verilmesi kuraldır. Yapılan çalışmalar kararında göğüs gözetici cerrahi sonuçlarının mastektomi ile misal olduğu anlaşılmıştır. Bu yaklaşım bilhassa batı ülkelerinde mastektomiye tercih edilmektedir. Sevindirici olarak ülkemizde de giderek daha epey uygulanmaktadır. Cerrahi daha sonrası gerekiyorsa tamamlayıcı olarak kemoterapi yahut hormonoterapiler tıbbi onkologlar tarafınca yapılır. Kimi durumlarda radyoterapi de uygulanması gerekebilir. Tedavi sonucu verirken tümörün büyüklüğü, koltuk altı lenf bezlerine yayılım olup olmaması, tümörün hormon bağımlılık durumu, Her2 (c-erb-B2) ismi verilen kanser geninin varlığı üzere faktörler göz önüne alınır. Tümörün büyük olduğu durumlarda tedaviye evvel kemoterapi ile başlanıp tümörün küçültülüp cerrahiye uygun hale getirilmesi gerekebilir. Bu tedavilere hekiminiz karar verip sizi yönlendirecektir.
Tarama:
Normalde 20 yaşından daha sonra göğüs muayenesi ve yılda bir kere hekimde göğüs muayenesi yaptırmanız önerilir. Bu niçinle, erken devirde hastalığın yakalanması için bayanların bilgi sahibi olması gereklidir. 50 yaşından daha sonra 2 yılda bir mamografi çekilmesi önerilmektedir. Ulusal kanser tarama programı tekliflerine göre ülkemizde uygulanan göğüs kanseri tarama protokolü aşağıda yer almaktadır.
20-40 yaş ortası; Ayda bir kendi kendine göğüs muayenesi, iki yılda bir klinik göğüs muayenesi
40-69 yaş ortası; Ayda bir kendi kendine göğüs muayenesi, yılda bir klinik göğüs muayenesi, iki yılda bir mamografi çekilmesi gerekmektedir.
Buradaki metin genel bir bilgilendirme olup, hastalıklar değişkenlik gösterebileceğinden şahsi kıymetlendirme için uzmanınızla görüşünüz.