Global navlun fiyatlarında sert düşüş Global ticaretin yüzde 80’ini taşıyan denizcilik bölümünde ekim ayında görülen rekor navlun bedelleri hem ekonomilerdeki ötelenmiş talebin soluğunun kesilmeye başlaması birebir vakitte limanlarda görülen sıkışıklığın bir nebze gevşemesiyle birlikte son bir buçuk aydır süratli bir düşüş trendine girdi.
Hilal Sarı’nın Dünya’daki haberine nazaran şirketler, yatırımcılar ve siyaset yapıcılar liman sıkışmaları, navlun bedelleri, çip darboğazı, güç krizi üzere problemlerle boğuşmaya devam ediyor olsa da global ticaretin kıymetli barometrelerinden biri olarak kabul edilen Baltık Kuru Yük Endeksi ekimde 2008’den bu yana en yüksek seviyesi gördükten daha sonra yalnızca bir ay ortasında yüzde 50’nin üzerinde düşüş kaydetti. 7 Ekim itibariyle 5.650 seviyesi ile 13 yılın doruğunu goren kuru yük endeksi, 5 Kasım itibariyle 2.715 düzebir daha kadar geriledi. Endeks 15 Kasım itibariyle 2759 seviyesinde.
Uzmanlara nazaran bu düşüş tedarik darboğazlarında yaşanan meselelerin bitmiş olmasından kaynaklanmıyor. Global iktisatta hükümetlerin verdiği dayanaklarla desteklenen talep kapasiteleri yormuş ve talebin coğrafik dengesizliği navlunu rekor seviyelere yükseltmişti. Artık ise dayanaklarla ve seyahat kısıtlamalarının kaldırılmasıyla tetiklenen bu ötelenmiş talepte bir momentum kaybı yaşanıyor ve Baltık Kuru Yük Endeksi’ndeki düşüşün ana niçininin talepteki yavaşlama olduğu belirtiliyor. Çin’in kömür ithalatındaki düşüş ve kömür piyasasına yaptığı müdahaleler de endeksteki düşüşte tesirli. Ayrıyeten tüm dünyada artan enfl asyon tüketicilerin harcamalarını azaltmasına yol açan bir öbür etken.
“BOŞ GEMİ SAYISI ARTIŞTA”
Oslo merkezli memleketler arası gemi brokeri Fearnleys haftalık müşteri notunda bilhassa panamax navlun bedellerindeki düşüşe atıfta bulunurak şu değerlendirmeyi yapıyor: “Tüm rotalarda navlun kâfi talep olmaması niçiniyle düşüş kaydediliyor. Her iki yarımkürede de boş gemi sayısı artıyor” Fearnleys notunda bu düşüşün hayli yakında bir yer bulacağını beklediklerini de aktarıyor.
“CAPESİZE’DA NAVLUN 2 YILA DAHA DA DÜŞECEK”
Navlun bedellerindeki düşüşün bir sebebi de limanlarda görülen sıkışmalarda izlenen düzgünleşme. Kesim Noel periyodunda sıkışmalar yaşansa da orta ve uzun vadede sorunun kalıcı olmayacağına inanıyor olmalı ki en büyük kuru yük gemileri capesize’da 6 aylık sözleşemeler ile 2 yıllık kontratlar içinde fazlaca önemli bir fiyat farkı oluyor.
Gemi brokeri Alibra Shipping Atlantik ve Pasifik Okyanusu rotalarında 6 ay vadeli capesize günlük ortalama kira bedeli sırasıyla 54.000 ve 52.500 dolar olduğunu aktarıyor. Lakin Pasifik rotasında 12 ay vadede bu fiyat 36.000 dolara, iki yıl vadede ise 26 bin dolara kadar düşüyor. Alibra’nın Araştırma Yöneticisi Rebecca Galanopoulos “Bunun manası piyaza liman sıkışıklığının gelecek yıl da büyük bir sorun olacağını öngörmüyor” yorumunu yapıyor.
RBC analisti Michael Tran ise Çin limanlarındaki sıkışmaların büyük bir kısmının çözüldüğünü lakin ABD’nin Batı yakasındaki Los Angeles/Long Beach konteyner limanında hala 222 bin TEU yükün beklemede olduğunu aktarıyor.
“TÜKETİCİLERİN TERCİHİ MALLARDAN HİZMETLERE KAYACAK”
UBS Küresel Wealth Management Başekonomisti Paul Donovan “Bugü güçlü tüketim mallarına yönelik talepte gördüğümüz seviye sürdürülebilir değil” diyor ve tüketicilerin bir süre daha sonra eserlerden hizmetlere geçeceği görüşünde olduğunu aktarıyor. Jeff eries analistleri de birebir görüşte ve tedarik darboğazlarının 2021 sonuna yanlışsız daha da ağırlaşacağını, daha sonrasında ise talebin eserlerden hizmetlere gerçek bir kayma yaşayacağını kestirim ediyor.
Stokların arz fazlasına dönüşmesi kaygısı var XSTOKLAR kimi üreticilere bakılırsa talepteki düşüşle bir arada birden darboğazı bolluğa dönüştürebilir. Euro Bölgesi’nde sipariş/stok oranı son devirlerde düşüşte ve üreticiler şimdiden arz ziyadesiyle ortada kalmamak için frene basıyor.
ÇİP KRİZİNDE “EN BERBATI GEÇMİŞ OLABİLİR”
ÇİP krizi otomotiv üretiminden IHS Markit iddialarına göre 5 milyon adet düşürecek olsa da Toyota CEO’su Kazunari Kumakura “En berbatı geçti” dedi. Varlık idaresi yapan Capital Group ise ağustosta bölüm bant durdurduğunda “Otomotiv çipini üretmek yaklaşık dört ay sürüyor. Yıl sonuna hakikat durum biraz daha düzelir” değerlendirmesini yapmıştı. Malezyalı çip üreticileri çip dalında olağanlaşmanın iki ila üç yıl almasını bekliyor lakin çip satışları da süratle artışta.
ÇİN’İN EKONOMİK YAVAŞLAMASI
Çin’in kömür, metal ve kağıt kesimine yaptığı müdahelelerin olağana dönmeye başlaması da darboğazların gevşemesine yardımcı olabilir. Çin’in ekonomik olarak yavaşlaması da bir daha global tedarik zincirlerini nispeten hafifçel etecek bir durum.
KOVID-19’U DENETİM EDEMEZSEK BİREBİR PROBLEMLER DALGA DALGA yine GELECEK
KOVID-19 aşılarının Malezya ve Tayvan üzere çip tedarikçisi ülkelerde ve global imalat kesiminin zincirinde değerli bir rolü olan ekonomilerde yaygınlaşması da bir daha imalattaki kesintilerin azalacağı halinde yorumlanıyor. Öte yandan pandemiyle çaba hala kritik ehemmiyete sahip. Natixis portföy stratejisti Jack Janasiewicz tedarik zinciri meseleleri konusunda optimist “ancak KOVID-19 denetim altına alındığı sürece.” Janasiewicz “Eğer KOVID-19’u denetim altına alamazsak tekrar yine birebir meselelerle boğuşacağız ve meseleler dalgalar halinde geri gelecek” diyor.
Hilal Sarı’nın Dünya’daki haberine nazaran şirketler, yatırımcılar ve siyaset yapıcılar liman sıkışmaları, navlun bedelleri, çip darboğazı, güç krizi üzere problemlerle boğuşmaya devam ediyor olsa da global ticaretin kıymetli barometrelerinden biri olarak kabul edilen Baltık Kuru Yük Endeksi ekimde 2008’den bu yana en yüksek seviyesi gördükten daha sonra yalnızca bir ay ortasında yüzde 50’nin üzerinde düşüş kaydetti. 7 Ekim itibariyle 5.650 seviyesi ile 13 yılın doruğunu goren kuru yük endeksi, 5 Kasım itibariyle 2.715 düzebir daha kadar geriledi. Endeks 15 Kasım itibariyle 2759 seviyesinde.
Uzmanlara nazaran bu düşüş tedarik darboğazlarında yaşanan meselelerin bitmiş olmasından kaynaklanmıyor. Global iktisatta hükümetlerin verdiği dayanaklarla desteklenen talep kapasiteleri yormuş ve talebin coğrafik dengesizliği navlunu rekor seviyelere yükseltmişti. Artık ise dayanaklarla ve seyahat kısıtlamalarının kaldırılmasıyla tetiklenen bu ötelenmiş talepte bir momentum kaybı yaşanıyor ve Baltık Kuru Yük Endeksi’ndeki düşüşün ana niçininin talepteki yavaşlama olduğu belirtiliyor. Çin’in kömür ithalatındaki düşüş ve kömür piyasasına yaptığı müdahaleler de endeksteki düşüşte tesirli. Ayrıyeten tüm dünyada artan enfl asyon tüketicilerin harcamalarını azaltmasına yol açan bir öbür etken.
“BOŞ GEMİ SAYISI ARTIŞTA”
Oslo merkezli memleketler arası gemi brokeri Fearnleys haftalık müşteri notunda bilhassa panamax navlun bedellerindeki düşüşe atıfta bulunurak şu değerlendirmeyi yapıyor: “Tüm rotalarda navlun kâfi talep olmaması niçiniyle düşüş kaydediliyor. Her iki yarımkürede de boş gemi sayısı artıyor” Fearnleys notunda bu düşüşün hayli yakında bir yer bulacağını beklediklerini de aktarıyor.
“CAPESİZE’DA NAVLUN 2 YILA DAHA DA DÜŞECEK”
Navlun bedellerindeki düşüşün bir sebebi de limanlarda görülen sıkışmalarda izlenen düzgünleşme. Kesim Noel periyodunda sıkışmalar yaşansa da orta ve uzun vadede sorunun kalıcı olmayacağına inanıyor olmalı ki en büyük kuru yük gemileri capesize’da 6 aylık sözleşemeler ile 2 yıllık kontratlar içinde fazlaca önemli bir fiyat farkı oluyor.
Gemi brokeri Alibra Shipping Atlantik ve Pasifik Okyanusu rotalarında 6 ay vadeli capesize günlük ortalama kira bedeli sırasıyla 54.000 ve 52.500 dolar olduğunu aktarıyor. Lakin Pasifik rotasında 12 ay vadede bu fiyat 36.000 dolara, iki yıl vadede ise 26 bin dolara kadar düşüyor. Alibra’nın Araştırma Yöneticisi Rebecca Galanopoulos “Bunun manası piyaza liman sıkışıklığının gelecek yıl da büyük bir sorun olacağını öngörmüyor” yorumunu yapıyor.
RBC analisti Michael Tran ise Çin limanlarındaki sıkışmaların büyük bir kısmının çözüldüğünü lakin ABD’nin Batı yakasındaki Los Angeles/Long Beach konteyner limanında hala 222 bin TEU yükün beklemede olduğunu aktarıyor.
“TÜKETİCİLERİN TERCİHİ MALLARDAN HİZMETLERE KAYACAK”
UBS Küresel Wealth Management Başekonomisti Paul Donovan “Bugü güçlü tüketim mallarına yönelik talepte gördüğümüz seviye sürdürülebilir değil” diyor ve tüketicilerin bir süre daha sonra eserlerden hizmetlere geçeceği görüşünde olduğunu aktarıyor. Jeff eries analistleri de birebir görüşte ve tedarik darboğazlarının 2021 sonuna yanlışsız daha da ağırlaşacağını, daha sonrasında ise talebin eserlerden hizmetlere gerçek bir kayma yaşayacağını kestirim ediyor.
Stokların arz fazlasına dönüşmesi kaygısı var XSTOKLAR kimi üreticilere bakılırsa talepteki düşüşle bir arada birden darboğazı bolluğa dönüştürebilir. Euro Bölgesi’nde sipariş/stok oranı son devirlerde düşüşte ve üreticiler şimdiden arz ziyadesiyle ortada kalmamak için frene basıyor.
ÇİP KRİZİNDE “EN BERBATI GEÇMİŞ OLABİLİR”
ÇİP krizi otomotiv üretiminden IHS Markit iddialarına göre 5 milyon adet düşürecek olsa da Toyota CEO’su Kazunari Kumakura “En berbatı geçti” dedi. Varlık idaresi yapan Capital Group ise ağustosta bölüm bant durdurduğunda “Otomotiv çipini üretmek yaklaşık dört ay sürüyor. Yıl sonuna hakikat durum biraz daha düzelir” değerlendirmesini yapmıştı. Malezyalı çip üreticileri çip dalında olağanlaşmanın iki ila üç yıl almasını bekliyor lakin çip satışları da süratle artışta.
ÇİN’İN EKONOMİK YAVAŞLAMASI
Çin’in kömür, metal ve kağıt kesimine yaptığı müdahelelerin olağana dönmeye başlaması da darboğazların gevşemesine yardımcı olabilir. Çin’in ekonomik olarak yavaşlaması da bir daha global tedarik zincirlerini nispeten hafifçel etecek bir durum.
KOVID-19’U DENETİM EDEMEZSEK BİREBİR PROBLEMLER DALGA DALGA yine GELECEK
KOVID-19 aşılarının Malezya ve Tayvan üzere çip tedarikçisi ülkelerde ve global imalat kesiminin zincirinde değerli bir rolü olan ekonomilerde yaygınlaşması da bir daha imalattaki kesintilerin azalacağı halinde yorumlanıyor. Öte yandan pandemiyle çaba hala kritik ehemmiyete sahip. Natixis portföy stratejisti Jack Janasiewicz tedarik zinciri meseleleri konusunda optimist “ancak KOVID-19 denetim altına alındığı sürece.” Janasiewicz “Eğer KOVID-19’u denetim altına alamazsak tekrar yine birebir meselelerle boğuşacağız ve meseleler dalgalar halinde geri gelecek” diyor.