Global güç krizi Türkiye’yi nasıl etkileyecek? Başta Avrupa olmak üzere tüm dünyada güç meblağları, kış döneminin yaklaşması ve tedarik sorunlarının sürmesi niçiniyle tırmanışta. 83 doların üzerinde süreç bakılırsan Brent petrol varil fiyatı son üç yılın doruğuna çıktı. Avrupa’da geçen yıl 100 dolara kadar düşen bin metreküp doğalgaz fiyatı, spot piyasalarında yaz başından beri artarak 2 bin dolara yaklaştı. Kömür fiyatı da Avrupa’da tüm vakit içinderın en yüksek düzeyini gördü, ton fiyatı 275 dolara çıkarak rekor kırdı.
FABRİKALAR ÜRETİME ORTA VERDİ
amerikaninsesi.com’daki habere nazaran Avrupa’nın yanı sıra Çin, Hindistan, Brezilya üzere ülkeleri de güç krizi sardı. Çin’de ülkenin yüzde 70’inin elektrik üretimini karşılayan termik santrallerde kömür tedarikinde yaşanan zahmet yüzünden eyaletlerin yarısında günler süren elektrik kesintileri meydana geldi. Biroldukca fabrika kâfi enerjiyi bulamadığı için üretime orta vermeye başladı. Hindistan’da da elektriğin esas kaynağı olan kömürde kıtlık var. Ülkede yaşanan sel baskınlarının madenlere ulaşması yüzünden kömür çıkarılamıyor. Brezilya’daysa kuraklık, hidroelektrik santrallerindeki üretimi engellediği için ülke doğalgaz ithalatına yönelmiş durumda.
“PARA KAZANMAK İSTEYEN SPEKÜLATÖRLER FİYATLARI YÜKSELTTİ”
Global iklim değişiklikleri, petrol, kömür ve doğalgaza tüm dünyada talebin artışı, yaşanan güç krizinin bir boyutu. Lakin uzmanlara bakılırsa fiyatlardaki süratli tırmanışın asıl sebebi spekülasyon. Rusya üzere doğalgaz tedarikinde öncü ülkelerin siyasetlerinin fiyatlar üzerinde tesirli olduğu, salgın daha sonrasında finans dünyasının risk iştahının spot güç piyasasına yöneldiği görüşleri paylaşılıyor.
amerikaninsesi.com’daki haberde değerlendirmelerine yer verilen Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Güç Çalışma Kümesi Lideri Oğuz Türkyılmaz, “Pandemi şartlarından nazarance bir çıkış kelam konusu olunca muhakkak ülkelerde talep arttı. Talep artınca da fiyatlar yükseldi. Lakin burada fiyatların bu kadar yükselişinin mantıklı izahı yok. Bu büsbütün spekülasyon. Para kazanmak isteyen spekülatörler, bankerler, komiteciler, hatta bir kısım üreticiler bu oyunun oyuncuları ve bunlar meblağları yükselttiler. Geçtiğimiz günlerde Rusya Devlet Lideri Putin’in ‘Avrupa’ya gaz arzında bugünkünden daha fazla imkan sağlanacağı’ istikametindeki beyanı üstüne meblağların tepetaklak düşmesi spekülasyonun tam bir ispatı oldu. Kömürün de dört katına çıkmasının hiç bir mantığı yok. Bir periyot tonu 70 dolar olan kömürün 280 dolara çıkmasının hiç bir öne sürülen nedeni yok. Maliyetler artmış değil” dedi.
“FİYAT ARTIŞINI ARZ TALEP İSTİKRARIYLA AÇIKLAMA İMKANI YOK”
Eski BOTAŞ Doğal Gaz Alım Dairesi Lideri Ali Arif Aktürk de Hollanda merkezli sanal doğalgaz ticaret noktası TTF’te Ocak ayında 16 euro/megavatsaat olan doğalgaz fiyatının, 6 Ekim’de bir günde yüzde 40 yükselişle megavatsaat başına 160 Euro’yu aştığına dikkat çekti. “Bunu arz talep istikrarıyla açıklamanın imkanı yok” diyen Aktürk, Avrupa’da Groningen alanında ve Norveç’te gaz üretiminde düşüş yaşansa da bunun yönetilebilir olduğunu kaydetti. 2008’de petrol fiyatlarında da benzeri spekülatif yükselişin yaşandığını ve birdenbire düşüşe geçtiğini söyleyen Aktürk, “Risk iştahı yüksek ‘trader’lar, piyasadaki talebi, Çin’in talebini, Kuzey Akım 2’nin devreye girmesindeki müsaade süreçlerini mazeret ederek konum aldılar ve meblağları bu düzeylere getirdiler. Ben bu düzeylerin sürdürülebilir olmadığını düşünüyorum. Herkes karını realize edecek ve 2008’in Temmuz’unda petrolde olduğu üzere gaz meblağlarında da Avrupa’da rasyonel kış meblağları düzeyine geleceğini düşünüyorum” dedi.
31 Ekim’de başlayacak COP26 olarak da bilinen 2021 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nın fiyatlarda kırılma noktası olabileceğini söyleyen Aktürk, “Kömürdeki fiyatlar da şayet COP26’da daha radikal kararlar alınırsa gazdan hayli daha süratli düşer. Lakin şayet bu iklim doruğunda alınacak kararlarda biraz gevşeme olursa, şu anki güç piyasalarını da göz önüne alarak, kömür meblağları da petrolle ve gazla bir arada gevşer lakin bu gevşeme suratı, petrol fiyatlarıyla paralel olur” dedi.
“FİYAT ARTIŞLARI TÜRKİYE’DE DAHA ALT SEVİYELERDE OLACAK”
Lakin Türkyılmaz, güç krizinin asıl sebebi olarak gösterilen doğalgaz spot piyasasındaki fiyat artışının Türkiye’yi Avrupa üzere etkilemeyeceği görüşünde. Türkyılmaz, “Avrupa’daki yükselen gaz fiyatları temel itibariyle boru sınırıyla alınan gaz fiyatları değil. Bunlar LNG olarak anılan sıvılaştırılmış gaz fiyatları. Büsbütün gündelik piyasa süreçlerine, ticari süreçlere mevzu olan eserler. halbuki Türkiye gazın yüzde 75’ini, yüzde 80’e yakın kısmını uzun vadeli mutabakatlarla alıyor. Spot gücün bu işteki hissesi en yüksek olduğu vakit altıda bir oranındaydı. Bu sene bir ölçü daha da düşebilir. Temel itibariyle Türkiye uzun vadeli mukaveleler yapıyor. Bu kontratlarda de alınan gazın fiyatı, gaza endeksli değil, petrol fiyatlarına endeksli. Dünya ölçeğinde petrol fiyatlarındaki artış, gaz fiyatlarındaki artışa göre epey daha alt seviyede olduğu için fiyat artışları Türkiye’de daha alt seviyelerde olacak” tabirini kullandı.
Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Doğal Gaz Kesim Raporu’na nazaran; Türkiye 2020 yılında yüzde 33,6 oranında Rusya’dan, yüzde 24 oranında Azerbaycan’dan ve yüzde 11,1 oranında İran’dan uzun vadeli mutabakatlarla boru çizgisi üzerinden doğalgaz ithal etti. Türkyılmaz, yapılan mutabakatların içeriğinin kamuoyundan saklanmasını “Türkiye’nin Rusya’yla yapmış olduğu mutabakatın müddeti bitiyor. Yeni bir mutabakatın kaideleri, kapsamı, nicelikleri, nitelikleri nasıl olacak bilmiyoruz. Azerbaycan’la biten muahedenin yerine yeni bir mutabakat yapıldı. hiç bir yerde yayınlanmadı. hiç bir bilgi verilmedi. Tek bir kelam hakkında dahi fikrimiz yok. Kaç yıllık bir muahededir, her yıl ne kadar gaz alınacaktır, hangi fiyattan anlaşılacaktır? Bunlar söylenmiyor. Söylenmediği için de bu mevzuda hayli fazla yorum yapma imkanımız maalesef kelam konusu değil” kelamlarıyla eleştirdi.
“DEVLET FEDAKARLIK YAPARAK MALİYETİ VATANDAŞA YANSITMIYOR”
Türkiye’de en son Temmuz ayında elektriğe yüzde 15, doğalgaza yüzde 12 artırım yapıldı. Ekim ayındaysa elektriğe değil lakin elektrik üretiminde ve endüstride kullanılan doğalgaza yüzde 15 artırım yapıldı. Konut tarifeleri sabit kaldı. Konut tüketicileri için 1000 metreküp doğal gaz fiyatı bin 488 TL olarak kalırken, sanayi aboneleri için yüzde 15 artışla bin metreküp doğal gaz fiyatı 2 bin 358 lira oldu. Elektrik üreten santrallerin kullandığı 1000 metreküp doğal gazın fiyatı ise 2 bin 724 liraya yükseldi.
Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de bir televizyon kanalında yaptığı açıklamada, dar gelirli ailelerin elektrik tüketimlerinin bir kısmını karşıladıklarını da söyleyerek, “Devlet fedakarlık yaparak maliyeti vatandaşa yansıtmıyor” tabirlerini kullandı.
“ELEKTRİK ÜRETEN SANTRALLERE VE ENDÜSTRİYE YAPILAN ARTIŞ DA YURTTAŞLARA YANSIR”
Elektrik üreten santrallere ve endüstriye yapılan artışın vatandaşlara da dolaylı olarak yansıyacağını söyleyen Türkyılmaz, “Çünkü doğalgazın girdi olarak kullanıldığı bütün sanayi dalları maliyetleri arttığı için kendi ürettikleri eser fiyatlarını yükselteceklerdir. Bunları tüketen yurttaşların da aldığı hizmete, eserlere ödeyeceği para artacaktır. Tıpkı biçimde elektrik üretiminde doğalgaz hissesi, bu sene hidroelektrik potansiyelinin gereğince değerlendirilememesi yüzünden, kuraklıktan ötürü düşmüş bulunmasına niçiniyle yüzde 33-34’ler mertebesine çıktı. Tartıyla elektrik meblağlarına yansıyacaktır. Her ne kadar 1 Ekim’de artırım yapılmamışsa da bu yapılması kelam konusu olan artırımın son dakikada geri çekilmesi üzeredir. Manipülatif bir iştir. Bakalım yıl sonuna kadar artırım yapılacak mı, yapılmayacak mı, daima bir arada goreceğiz” dedi.
ÜRETİCİLER YÜZDE 45 ARTIRIM İSTİYOR
Türkiye’deki güç üreticileriyse, 3 katına kadar çıkan maliyetleri niçiniyle önümüzdeki periyotta elektriğe yüzde 40-45 bandında artırım yapılmasını talep ediyor. Bloomberg’den Cemre Parıltı Karaca’ya konuşan Güç Ticaret Derneği Lideri Burak Kuyan, “1 Temmuz’da yüzde 15 artırım yapıldı. Ekim ayında yüzde 15’lik bir artırım daha bekliyorduk. Ancak bu artırımın olmaması bilhassa perakende ve tedarik şirketlerini pek zora soktu” sözlerini kullandı.
“BOTAŞ’IN DOĞALGAZ FİYATLARINDAKİ SÜBVANSİYONU SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL”
Elektrik üretiminin yanı sıra ısınmada da kullanılan doğalgaz fiyatlarındaki artışa rağmen BOTAŞ tarafınca iç piyasa satış fiyatına sübvansiyon uygulanıyor. Güç fiyatları düşmezse Türkiye’yi güç bir kış beklediğini vurgulayan Aktürk, “Gazprom’un Ağustos ayı bin metreküp gaz fiyatı ortalaması kendi raporlarına nazaran, 280 küsur dolar. Türkiye’de şu anda abonelere uygulanan fiyatı, dolara çevirdiğinizde 166 dolar üzere bir sayı çıkıyor. Ortadaki fark, bir biçimde sübvanse ediliyor. Alışılmış bu meblağları tüketiciye yansıtmama, kaynak gerektiriyor. Bu kaynak da aslında vergi gelirlerinden ayrılıyor. BOTAŞ sübvanse ederken, bilançosu belirli bir yere kadar sürdürülebilir. Hele hele kış devrinde Türkiye’nin tüketim profiline baktığımızda, kışın 5-6 ay kullanılır ve bu talep yaklaşık en soğuk günlerde bu sene günde 300 milyon metreküpü yakalayacak. Bu talebi karşılayabilmek için de Türkiye spot LNG ithal etmek zorunda. Yani sistemin gereği bu” dedi.
BOTAŞ’ın spot LNG’yi ucuza ithal etmesinin yolu olmadığına da dikkat çeken Aktürk, “Toplamda kış periyodunda, Eylül ayından Nisan ayına kadar, 54 kargo ithal etmesi öngörülüyor ve bu kargolar da dünya fiyatlarından ithal edilecek. 54 kargo önemli bir sayı. Türkiye’nin yüklü ortalama gaz ithalat sayısını artıracak bir sayı. Bu da sübvansiyon sayısını yükseltiyor” diye konuştu.
“YENİLENEBİLİR GÜÇ KAYNAKLARININ BEDELİNİ BİLMEK GEREKİYOR”
Türkiye’nin dışa bağımlılığını azaltarak enerjiyi daha ucuza kullanımının yolları olduğunu söyleyen Türkyılmaz da, “Türkiye’de bugüne kadar doğalgaz, hayli başat hale getirilmiş. Hem birincil güç üretimi ortasında hem elektrik üretimi ortasındaki doğalgazın ve ithal mamüllerin hissesini, daha fazlaca yerli ve yenilenebilir kaynaklara yönelerek düşürmek lazım. Şu anda ithal kömür fiyatlarındaki çok yükseliş, yerli kömüre bir daha bir ilgi oluşturmuş durumda. Yenilenebilir güç kaynakları potansiyelinin de bedelini bilmek gerekiyor. Rüzgar potansiyelinin şu anda değerlendirdiğimiz kısmı, 10 bin megavat. Beşte bir mertebesinde. Karasal rüzgar için konuşuyorum. Deniz üstü rüzgar potansiyeline gelince daha hiç bir şey değerlendirmemiş durumdayız. Güneş gücünden elektrik üretim potansiyelininse sırf yüzde 3’ünü kıymetlendirmiş durumdayız. halbuki bizi bekleyen yaklaşık 240-250 bin megavatlık bir potansiyel var. Biz daha 8 bin megavat mertebesindeyiz” dedi.
FABRİKALAR ÜRETİME ORTA VERDİ
amerikaninsesi.com’daki habere nazaran Avrupa’nın yanı sıra Çin, Hindistan, Brezilya üzere ülkeleri de güç krizi sardı. Çin’de ülkenin yüzde 70’inin elektrik üretimini karşılayan termik santrallerde kömür tedarikinde yaşanan zahmet yüzünden eyaletlerin yarısında günler süren elektrik kesintileri meydana geldi. Biroldukca fabrika kâfi enerjiyi bulamadığı için üretime orta vermeye başladı. Hindistan’da da elektriğin esas kaynağı olan kömürde kıtlık var. Ülkede yaşanan sel baskınlarının madenlere ulaşması yüzünden kömür çıkarılamıyor. Brezilya’daysa kuraklık, hidroelektrik santrallerindeki üretimi engellediği için ülke doğalgaz ithalatına yönelmiş durumda.
“PARA KAZANMAK İSTEYEN SPEKÜLATÖRLER FİYATLARI YÜKSELTTİ”
Global iklim değişiklikleri, petrol, kömür ve doğalgaza tüm dünyada talebin artışı, yaşanan güç krizinin bir boyutu. Lakin uzmanlara bakılırsa fiyatlardaki süratli tırmanışın asıl sebebi spekülasyon. Rusya üzere doğalgaz tedarikinde öncü ülkelerin siyasetlerinin fiyatlar üzerinde tesirli olduğu, salgın daha sonrasında finans dünyasının risk iştahının spot güç piyasasına yöneldiği görüşleri paylaşılıyor.
amerikaninsesi.com’daki haberde değerlendirmelerine yer verilen Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Güç Çalışma Kümesi Lideri Oğuz Türkyılmaz, “Pandemi şartlarından nazarance bir çıkış kelam konusu olunca muhakkak ülkelerde talep arttı. Talep artınca da fiyatlar yükseldi. Lakin burada fiyatların bu kadar yükselişinin mantıklı izahı yok. Bu büsbütün spekülasyon. Para kazanmak isteyen spekülatörler, bankerler, komiteciler, hatta bir kısım üreticiler bu oyunun oyuncuları ve bunlar meblağları yükselttiler. Geçtiğimiz günlerde Rusya Devlet Lideri Putin’in ‘Avrupa’ya gaz arzında bugünkünden daha fazla imkan sağlanacağı’ istikametindeki beyanı üstüne meblağların tepetaklak düşmesi spekülasyonun tam bir ispatı oldu. Kömürün de dört katına çıkmasının hiç bir mantığı yok. Bir periyot tonu 70 dolar olan kömürün 280 dolara çıkmasının hiç bir öne sürülen nedeni yok. Maliyetler artmış değil” dedi.
“FİYAT ARTIŞINI ARZ TALEP İSTİKRARIYLA AÇIKLAMA İMKANI YOK”
Eski BOTAŞ Doğal Gaz Alım Dairesi Lideri Ali Arif Aktürk de Hollanda merkezli sanal doğalgaz ticaret noktası TTF’te Ocak ayında 16 euro/megavatsaat olan doğalgaz fiyatının, 6 Ekim’de bir günde yüzde 40 yükselişle megavatsaat başına 160 Euro’yu aştığına dikkat çekti. “Bunu arz talep istikrarıyla açıklamanın imkanı yok” diyen Aktürk, Avrupa’da Groningen alanında ve Norveç’te gaz üretiminde düşüş yaşansa da bunun yönetilebilir olduğunu kaydetti. 2008’de petrol fiyatlarında da benzeri spekülatif yükselişin yaşandığını ve birdenbire düşüşe geçtiğini söyleyen Aktürk, “Risk iştahı yüksek ‘trader’lar, piyasadaki talebi, Çin’in talebini, Kuzey Akım 2’nin devreye girmesindeki müsaade süreçlerini mazeret ederek konum aldılar ve meblağları bu düzeylere getirdiler. Ben bu düzeylerin sürdürülebilir olmadığını düşünüyorum. Herkes karını realize edecek ve 2008’in Temmuz’unda petrolde olduğu üzere gaz meblağlarında da Avrupa’da rasyonel kış meblağları düzeyine geleceğini düşünüyorum” dedi.
31 Ekim’de başlayacak COP26 olarak da bilinen 2021 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nın fiyatlarda kırılma noktası olabileceğini söyleyen Aktürk, “Kömürdeki fiyatlar da şayet COP26’da daha radikal kararlar alınırsa gazdan hayli daha süratli düşer. Lakin şayet bu iklim doruğunda alınacak kararlarda biraz gevşeme olursa, şu anki güç piyasalarını da göz önüne alarak, kömür meblağları da petrolle ve gazla bir arada gevşer lakin bu gevşeme suratı, petrol fiyatlarıyla paralel olur” dedi.
“FİYAT ARTIŞLARI TÜRKİYE’DE DAHA ALT SEVİYELERDE OLACAK”
Lakin Türkyılmaz, güç krizinin asıl sebebi olarak gösterilen doğalgaz spot piyasasındaki fiyat artışının Türkiye’yi Avrupa üzere etkilemeyeceği görüşünde. Türkyılmaz, “Avrupa’daki yükselen gaz fiyatları temel itibariyle boru sınırıyla alınan gaz fiyatları değil. Bunlar LNG olarak anılan sıvılaştırılmış gaz fiyatları. Büsbütün gündelik piyasa süreçlerine, ticari süreçlere mevzu olan eserler. halbuki Türkiye gazın yüzde 75’ini, yüzde 80’e yakın kısmını uzun vadeli mutabakatlarla alıyor. Spot gücün bu işteki hissesi en yüksek olduğu vakit altıda bir oranındaydı. Bu sene bir ölçü daha da düşebilir. Temel itibariyle Türkiye uzun vadeli mukaveleler yapıyor. Bu kontratlarda de alınan gazın fiyatı, gaza endeksli değil, petrol fiyatlarına endeksli. Dünya ölçeğinde petrol fiyatlarındaki artış, gaz fiyatlarındaki artışa göre epey daha alt seviyede olduğu için fiyat artışları Türkiye’de daha alt seviyelerde olacak” tabirini kullandı.
Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Doğal Gaz Kesim Raporu’na nazaran; Türkiye 2020 yılında yüzde 33,6 oranında Rusya’dan, yüzde 24 oranında Azerbaycan’dan ve yüzde 11,1 oranında İran’dan uzun vadeli mutabakatlarla boru çizgisi üzerinden doğalgaz ithal etti. Türkyılmaz, yapılan mutabakatların içeriğinin kamuoyundan saklanmasını “Türkiye’nin Rusya’yla yapmış olduğu mutabakatın müddeti bitiyor. Yeni bir mutabakatın kaideleri, kapsamı, nicelikleri, nitelikleri nasıl olacak bilmiyoruz. Azerbaycan’la biten muahedenin yerine yeni bir mutabakat yapıldı. hiç bir yerde yayınlanmadı. hiç bir bilgi verilmedi. Tek bir kelam hakkında dahi fikrimiz yok. Kaç yıllık bir muahededir, her yıl ne kadar gaz alınacaktır, hangi fiyattan anlaşılacaktır? Bunlar söylenmiyor. Söylenmediği için de bu mevzuda hayli fazla yorum yapma imkanımız maalesef kelam konusu değil” kelamlarıyla eleştirdi.
“DEVLET FEDAKARLIK YAPARAK MALİYETİ VATANDAŞA YANSITMIYOR”
Türkiye’de en son Temmuz ayında elektriğe yüzde 15, doğalgaza yüzde 12 artırım yapıldı. Ekim ayındaysa elektriğe değil lakin elektrik üretiminde ve endüstride kullanılan doğalgaza yüzde 15 artırım yapıldı. Konut tarifeleri sabit kaldı. Konut tüketicileri için 1000 metreküp doğal gaz fiyatı bin 488 TL olarak kalırken, sanayi aboneleri için yüzde 15 artışla bin metreküp doğal gaz fiyatı 2 bin 358 lira oldu. Elektrik üreten santrallerin kullandığı 1000 metreküp doğal gazın fiyatı ise 2 bin 724 liraya yükseldi.
Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de bir televizyon kanalında yaptığı açıklamada, dar gelirli ailelerin elektrik tüketimlerinin bir kısmını karşıladıklarını da söyleyerek, “Devlet fedakarlık yaparak maliyeti vatandaşa yansıtmıyor” tabirlerini kullandı.
“ELEKTRİK ÜRETEN SANTRALLERE VE ENDÜSTRİYE YAPILAN ARTIŞ DA YURTTAŞLARA YANSIR”
Elektrik üreten santrallere ve endüstriye yapılan artışın vatandaşlara da dolaylı olarak yansıyacağını söyleyen Türkyılmaz, “Çünkü doğalgazın girdi olarak kullanıldığı bütün sanayi dalları maliyetleri arttığı için kendi ürettikleri eser fiyatlarını yükselteceklerdir. Bunları tüketen yurttaşların da aldığı hizmete, eserlere ödeyeceği para artacaktır. Tıpkı biçimde elektrik üretiminde doğalgaz hissesi, bu sene hidroelektrik potansiyelinin gereğince değerlendirilememesi yüzünden, kuraklıktan ötürü düşmüş bulunmasına niçiniyle yüzde 33-34’ler mertebesine çıktı. Tartıyla elektrik meblağlarına yansıyacaktır. Her ne kadar 1 Ekim’de artırım yapılmamışsa da bu yapılması kelam konusu olan artırımın son dakikada geri çekilmesi üzeredir. Manipülatif bir iştir. Bakalım yıl sonuna kadar artırım yapılacak mı, yapılmayacak mı, daima bir arada goreceğiz” dedi.
ÜRETİCİLER YÜZDE 45 ARTIRIM İSTİYOR
Türkiye’deki güç üreticileriyse, 3 katına kadar çıkan maliyetleri niçiniyle önümüzdeki periyotta elektriğe yüzde 40-45 bandında artırım yapılmasını talep ediyor. Bloomberg’den Cemre Parıltı Karaca’ya konuşan Güç Ticaret Derneği Lideri Burak Kuyan, “1 Temmuz’da yüzde 15 artırım yapıldı. Ekim ayında yüzde 15’lik bir artırım daha bekliyorduk. Ancak bu artırımın olmaması bilhassa perakende ve tedarik şirketlerini pek zora soktu” sözlerini kullandı.
“BOTAŞ’IN DOĞALGAZ FİYATLARINDAKİ SÜBVANSİYONU SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL”
Elektrik üretiminin yanı sıra ısınmada da kullanılan doğalgaz fiyatlarındaki artışa rağmen BOTAŞ tarafınca iç piyasa satış fiyatına sübvansiyon uygulanıyor. Güç fiyatları düşmezse Türkiye’yi güç bir kış beklediğini vurgulayan Aktürk, “Gazprom’un Ağustos ayı bin metreküp gaz fiyatı ortalaması kendi raporlarına nazaran, 280 küsur dolar. Türkiye’de şu anda abonelere uygulanan fiyatı, dolara çevirdiğinizde 166 dolar üzere bir sayı çıkıyor. Ortadaki fark, bir biçimde sübvanse ediliyor. Alışılmış bu meblağları tüketiciye yansıtmama, kaynak gerektiriyor. Bu kaynak da aslında vergi gelirlerinden ayrılıyor. BOTAŞ sübvanse ederken, bilançosu belirli bir yere kadar sürdürülebilir. Hele hele kış devrinde Türkiye’nin tüketim profiline baktığımızda, kışın 5-6 ay kullanılır ve bu talep yaklaşık en soğuk günlerde bu sene günde 300 milyon metreküpü yakalayacak. Bu talebi karşılayabilmek için de Türkiye spot LNG ithal etmek zorunda. Yani sistemin gereği bu” dedi.
BOTAŞ’ın spot LNG’yi ucuza ithal etmesinin yolu olmadığına da dikkat çeken Aktürk, “Toplamda kış periyodunda, Eylül ayından Nisan ayına kadar, 54 kargo ithal etmesi öngörülüyor ve bu kargolar da dünya fiyatlarından ithal edilecek. 54 kargo önemli bir sayı. Türkiye’nin yüklü ortalama gaz ithalat sayısını artıracak bir sayı. Bu da sübvansiyon sayısını yükseltiyor” diye konuştu.
“YENİLENEBİLİR GÜÇ KAYNAKLARININ BEDELİNİ BİLMEK GEREKİYOR”
Türkiye’nin dışa bağımlılığını azaltarak enerjiyi daha ucuza kullanımının yolları olduğunu söyleyen Türkyılmaz da, “Türkiye’de bugüne kadar doğalgaz, hayli başat hale getirilmiş. Hem birincil güç üretimi ortasında hem elektrik üretimi ortasındaki doğalgazın ve ithal mamüllerin hissesini, daha fazlaca yerli ve yenilenebilir kaynaklara yönelerek düşürmek lazım. Şu anda ithal kömür fiyatlarındaki çok yükseliş, yerli kömüre bir daha bir ilgi oluşturmuş durumda. Yenilenebilir güç kaynakları potansiyelinin de bedelini bilmek gerekiyor. Rüzgar potansiyelinin şu anda değerlendirdiğimiz kısmı, 10 bin megavat. Beşte bir mertebesinde. Karasal rüzgar için konuşuyorum. Deniz üstü rüzgar potansiyeline gelince daha hiç bir şey değerlendirmemiş durumdayız. Güneş gücünden elektrik üretim potansiyelininse sırf yüzde 3’ünü kıymetlendirmiş durumdayız. halbuki bizi bekleyen yaklaşık 240-250 bin megavatlık bir potansiyel var. Biz daha 8 bin megavat mertebesindeyiz” dedi.