BOTAŞ eski Genel Müdürü Gökhan Yardım, İran’dan gelen doğal gazda kahırlar yaşayan ve soğuk hava dalgasıyla çaba eden Türkiye’nin mevcut durumu ve neler yapılabileceğine dair açıklamalarda bulundu. Yardım, yaşanan aksaklıkların her sene yaşandığını lakin bu sefer aksaklıkların üst üste gelmesi niçiniyle daha şiddetli bir durum ortaya çıktığını belirterek, “Yaşadığımız günler güç gün. BOTAŞ’ın sıkıntı günü nedir? BOTAŞ’ın iletim sisteminin çalışması Şebeke İşleyiş Düzenlemelere uygun olarak yapılır. Biz buna ŞİD diyoruz. ŞİD’de bu günler tanım edilmiştir yani ülkeye doğal gaz girişinde bir ekip aksaklıklar, kısıntılar olursa EPDK’nın onayladığı ŞİD’e göre bu güç gündür. Güç gün ilan edilir” dedi.
‘AYIN 20’SİNDEN BERİ İRANDAN GAZ GİRİŞİ YOK’
Bloomberg HT’de yer alan habere göre; BOTAŞ ‘zor gün’ ile ilgili bir açıklama yaptı. Açıklamada ’10 gün boyunca İran’dan gaz gelmeyecek’ diyerek şöyleki konuştu:
“Peki sıkıntı günde neler yapılır? bir daha bu da şebeke işleyiş düzenlemelerin 14. Hususunda yazıyor. Birinci evvel kesilebilir müşteriler kesilir. daha sonra çift yakıtlı elektrik santrallerinde ikinci yakıta geçilir. daha sonra duruma göre ülkenin elektrik sorununa ve elektrik durumuna nazaran elektrik santrallarında kesinti kısıntı yapılır. Son olarak da konut gelmektedir fakat konutta olağanda gaz kesilmez ancak bu biçimde bir sırala izlenir. BOTAŞ da anladığım kadarıyla bu biçimde bir sıralama yapmış. İran’dan olağanda günlük 28,5 ila 30 milyon metreküp içinde gaz girişi sağlanması lazım. Bu gaz girişinin ayın 20’sinden itibaren sağlanmadığını görüyoruz.”
‘HAVA SICAKLIKLARI ÇOK ÖNEMLİ’
Yardım, “Arz olmayınca talebi kısmak gerekiyor. Güç güne de uygun olarak BOTAŞ bu talepleri kısmış. EBTD ve EPİAŞ’ın şeffaflık platformunda incelediğim kadarıyla şu anda kesinti kısıntıyla arz ve talep dengelenmiş üzere görünüyor. bu biçimde devam ederse bu türlü endüstrilerde ve elektrik santrallarında natürel elektrik yük durumuna nazaran kısıntıyla istikrarda gideceğiz üzere görünüyor lakin hava sıcaklıkları da fazlaca değerli. Bilhassa Trakya, İstanbul, Ankara, İzmir soğuk yerlerdeki hava sıcaklıkları da epeyce kıymetli. Umarım 10 günde İran’ın kesintisi kısıntısı biter yahut LNG sevkiyatında rastgele bir aksaklık yaşamayız” değerlendirmesinde bulundu.
‘İRAN HER SENE BU TÜRLÜ YAPIYOR’
Bu durumun birinci kez yaşanmadığını ve her sene yinelandığını söyleyen Yardım, İran’ın ihraç siyasetini da eleştirerek, “İran her sene bu davranış biçimini gösteriyor. Öncelikle kendi iç piyasasına gazı veriyor, iç piyasasından artan gazı ihraç ediyor. Bu düzgün bir davranış biçimi değil. Şayet siz doğal gaz ihraç edeceğim diye ortaya çıkıyorsanız ölçüleri teslim noktasında sağlamanız gerekir ancak İran her sene bunu yapıyor. Soğuk geldi diyor veremiyorum diyor. Vermeye başlasa bile çabucak tıpkı günde her şey olağana dönmez zira doğal gaz sıkıştırılabilir bir unsurdur. ötürüsıyla 2-3 gün sistemin istikrara gelmesini beklemek lazım ki kompresörler çalışabilsin. Kompresörlerin giriş basıncının muhakkak bir noktaya yükselmesi lazım. O yüzden İran ile her yıl tıpkı sorunu yaşıyoruz.
Burada öbür bir şanssızlığımız daha var. Azerbaycan ile Şahdeniz 1 kontratımız bitti onun için spor bir alım gerçekleştirilmesine yönelik çalışmalar yapıldı. Buradaki çizgiden 6 milyar yerine 2,2 milyar metreküp gaz geliyor. Doğal İran da 10-12 milyar metreküptü. 10 milyarı kesilince doğudan gelen gaz ölçüsünde bir azalma oldu. her neyse ki talihimiz doğuda büyük tüketim merkezleri yok. Kentler var, sanayii de fazlaca az. O açıdan yönetim etmeye çalışıyoruz diye anlıyorum” dedi.
‘SANAYİ MÜŞTERİLERİNE DİKKAT EDİLMELİ’
Yardım, şöyleki devam etti:
“Burada sanayi açısından şunu söylemek istiyorum. Sanayi BOTAŞ’ın açıldığı günden beri tertipli ve emniyetli bir gelir sağlayan müşteri kümesidir. O açıdan da sanayi müşterilerine de dikkat etmek gerekir diye düşünüyorum ve bu biçimde kesinti olduğu vakit içinderda mutlak surette BOTAŞ’ın tarifesinde daha ucuz olan, kesilebilir müşteri tarifesi olması lazımdır.
‘BU KONTRATIN BİTECEĞİ BELLİYDİ’
Evvelden vardı. Sanayi tesislerinden daha ucuz tarifeden gaz almaya başladıkları ayda yani diyelim ki Ocak ayında siz onlara kesinti uyguladınız. Bütün Ocak ayı için kesintili daha ucuz tarifeden gaz vermeniz gerekir. Bu çarçabuk uygulanabilir. BOTAŞ İdare Heyeti bir karar alır. BOTAŞ’ın kendi tarifesini belirleme yetkisi vardır. Bu yetki çerçevesinde kesilebilir kısılabilir tarife diye koyar ve bunu da kesinlikle koymak lazımdır. Her sene kışın biz bu durumlara rastlıyoruz. Bu sene tabi biraz daha şiddetli oldu zira 15 milyar metreküplük kontratımız bitti. Bu kontratın aslında biteceği aşikardı.
‘GAZ DEPOLARI BOŞALMAYA BAŞLADI’
Öteki bir önlem olarak şunu alabiliriz. TANAP’tan biz günlük 16 milyon metreküp civarında gaz alıyoruz. Bu gazı Eskişehir’den sıklıkla alıyoruz. Aslında TANAP idaresiyle görüşüp bu gazı şu anda epeyce düşük kapasitede çalışan Türközü istasyonuna döndürmek lazım. Şu anda taşıma fiyatı devasa yükseklikte olsa da bunlar konuşulur anlaşılır.
Kâfi ki ülkeyi gazsız bırakacak duruma getirmemek lazım. Ben Eylül ve Ekim ayında yeraltı depolarında evvelki yıllare oranla daha az gaz olduğunu belirttim. Evvelki yıllare göre yaklaşık 1 milyar metreküp daha az gazımız vardı. Depolardan yaklaşık 45 milyon metreküp kadar gaz tüketiyoruz. Depolar bakılırsavlerini yapmaya çalışıyorlar.”
‘BOTAŞ, STOK DATALARINI YAYIMLAMAYI BIRAKTI’
Yardım, bu açıklamasının akabinde toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımla, BOTAŞ’ın olağan kaidelerde yayımladığı stok datalarını yayımlamayı bıraktığını bildirdi.
Yardım’ın ilgili paylaşımı şöyle:
“BOTAŞ EBT’de Tuz Gölü ve Silivri depolarının günlük enjeksiyon, geri üretim ve stok dataları ay bazında gün gün yayınlanıyordu. Biraz evvel değişti yalnızca o günkü geri üretim bilgileri yayınlanıyor. EPİAŞ Şeffaflık Platformu da 18 Ocaktan daha sonraki Depolama dataları de kaldırıldı.”
‘AYIN 20’SİNDEN BERİ İRANDAN GAZ GİRİŞİ YOK’
Bloomberg HT’de yer alan habere göre; BOTAŞ ‘zor gün’ ile ilgili bir açıklama yaptı. Açıklamada ’10 gün boyunca İran’dan gaz gelmeyecek’ diyerek şöyleki konuştu:
“Peki sıkıntı günde neler yapılır? bir daha bu da şebeke işleyiş düzenlemelerin 14. Hususunda yazıyor. Birinci evvel kesilebilir müşteriler kesilir. daha sonra çift yakıtlı elektrik santrallerinde ikinci yakıta geçilir. daha sonra duruma göre ülkenin elektrik sorununa ve elektrik durumuna nazaran elektrik santrallarında kesinti kısıntı yapılır. Son olarak da konut gelmektedir fakat konutta olağanda gaz kesilmez ancak bu biçimde bir sırala izlenir. BOTAŞ da anladığım kadarıyla bu biçimde bir sıralama yapmış. İran’dan olağanda günlük 28,5 ila 30 milyon metreküp içinde gaz girişi sağlanması lazım. Bu gaz girişinin ayın 20’sinden itibaren sağlanmadığını görüyoruz.”
‘HAVA SICAKLIKLARI ÇOK ÖNEMLİ’
Yardım, “Arz olmayınca talebi kısmak gerekiyor. Güç güne de uygun olarak BOTAŞ bu talepleri kısmış. EBTD ve EPİAŞ’ın şeffaflık platformunda incelediğim kadarıyla şu anda kesinti kısıntıyla arz ve talep dengelenmiş üzere görünüyor. bu biçimde devam ederse bu türlü endüstrilerde ve elektrik santrallarında natürel elektrik yük durumuna nazaran kısıntıyla istikrarda gideceğiz üzere görünüyor lakin hava sıcaklıkları da fazlaca değerli. Bilhassa Trakya, İstanbul, Ankara, İzmir soğuk yerlerdeki hava sıcaklıkları da epeyce kıymetli. Umarım 10 günde İran’ın kesintisi kısıntısı biter yahut LNG sevkiyatında rastgele bir aksaklık yaşamayız” değerlendirmesinde bulundu.
‘İRAN HER SENE BU TÜRLÜ YAPIYOR’
Bu durumun birinci kez yaşanmadığını ve her sene yinelandığını söyleyen Yardım, İran’ın ihraç siyasetini da eleştirerek, “İran her sene bu davranış biçimini gösteriyor. Öncelikle kendi iç piyasasına gazı veriyor, iç piyasasından artan gazı ihraç ediyor. Bu düzgün bir davranış biçimi değil. Şayet siz doğal gaz ihraç edeceğim diye ortaya çıkıyorsanız ölçüleri teslim noktasında sağlamanız gerekir ancak İran her sene bunu yapıyor. Soğuk geldi diyor veremiyorum diyor. Vermeye başlasa bile çabucak tıpkı günde her şey olağana dönmez zira doğal gaz sıkıştırılabilir bir unsurdur. ötürüsıyla 2-3 gün sistemin istikrara gelmesini beklemek lazım ki kompresörler çalışabilsin. Kompresörlerin giriş basıncının muhakkak bir noktaya yükselmesi lazım. O yüzden İran ile her yıl tıpkı sorunu yaşıyoruz.
Burada öbür bir şanssızlığımız daha var. Azerbaycan ile Şahdeniz 1 kontratımız bitti onun için spor bir alım gerçekleştirilmesine yönelik çalışmalar yapıldı. Buradaki çizgiden 6 milyar yerine 2,2 milyar metreküp gaz geliyor. Doğal İran da 10-12 milyar metreküptü. 10 milyarı kesilince doğudan gelen gaz ölçüsünde bir azalma oldu. her neyse ki talihimiz doğuda büyük tüketim merkezleri yok. Kentler var, sanayii de fazlaca az. O açıdan yönetim etmeye çalışıyoruz diye anlıyorum” dedi.
‘SANAYİ MÜŞTERİLERİNE DİKKAT EDİLMELİ’
Yardım, şöyleki devam etti:
“Burada sanayi açısından şunu söylemek istiyorum. Sanayi BOTAŞ’ın açıldığı günden beri tertipli ve emniyetli bir gelir sağlayan müşteri kümesidir. O açıdan da sanayi müşterilerine de dikkat etmek gerekir diye düşünüyorum ve bu biçimde kesinti olduğu vakit içinderda mutlak surette BOTAŞ’ın tarifesinde daha ucuz olan, kesilebilir müşteri tarifesi olması lazımdır.
‘BU KONTRATIN BİTECEĞİ BELLİYDİ’
Evvelden vardı. Sanayi tesislerinden daha ucuz tarifeden gaz almaya başladıkları ayda yani diyelim ki Ocak ayında siz onlara kesinti uyguladınız. Bütün Ocak ayı için kesintili daha ucuz tarifeden gaz vermeniz gerekir. Bu çarçabuk uygulanabilir. BOTAŞ İdare Heyeti bir karar alır. BOTAŞ’ın kendi tarifesini belirleme yetkisi vardır. Bu yetki çerçevesinde kesilebilir kısılabilir tarife diye koyar ve bunu da kesinlikle koymak lazımdır. Her sene kışın biz bu durumlara rastlıyoruz. Bu sene tabi biraz daha şiddetli oldu zira 15 milyar metreküplük kontratımız bitti. Bu kontratın aslında biteceği aşikardı.
‘GAZ DEPOLARI BOŞALMAYA BAŞLADI’
Öteki bir önlem olarak şunu alabiliriz. TANAP’tan biz günlük 16 milyon metreküp civarında gaz alıyoruz. Bu gazı Eskişehir’den sıklıkla alıyoruz. Aslında TANAP idaresiyle görüşüp bu gazı şu anda epeyce düşük kapasitede çalışan Türközü istasyonuna döndürmek lazım. Şu anda taşıma fiyatı devasa yükseklikte olsa da bunlar konuşulur anlaşılır.
Kâfi ki ülkeyi gazsız bırakacak duruma getirmemek lazım. Ben Eylül ve Ekim ayında yeraltı depolarında evvelki yıllare oranla daha az gaz olduğunu belirttim. Evvelki yıllare göre yaklaşık 1 milyar metreküp daha az gazımız vardı. Depolardan yaklaşık 45 milyon metreküp kadar gaz tüketiyoruz. Depolar bakılırsavlerini yapmaya çalışıyorlar.”
‘BOTAŞ, STOK DATALARINI YAYIMLAMAYI BIRAKTI’
Yardım, bu açıklamasının akabinde toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımla, BOTAŞ’ın olağan kaidelerde yayımladığı stok datalarını yayımlamayı bıraktığını bildirdi.
Yardım’ın ilgili paylaşımı şöyle:
“BOTAŞ EBT’de Tuz Gölü ve Silivri depolarının günlük enjeksiyon, geri üretim ve stok dataları ay bazında gün gün yayınlanıyordu. Biraz evvel değişti yalnızca o günkü geri üretim bilgileri yayınlanıyor. EPİAŞ Şeffaflık Platformu da 18 Ocaktan daha sonraki Depolama dataları de kaldırıldı.”