EPDK Lideri müddet verdi: 3 yıl ortasında yatırım yapılmazsa geri alınacak T.C. Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı himayesinde düzenlenen 4. Türkiye Güç ve Doğal Kaynaklar Doruğu bitmiş oldu. Tepe kapsamında düzenlenen özel oturumda kelam alan ve güç yatırımlarının bir ülkenin şayet olmazsa olmazı olduğunu söyleyen Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Lideri Mustafa Yılmaz, “Rekabette kelam sahibi olmak istiyorsak, güç arz güvenliğimizin kâfi olması gerekiyor. Güç, emeğin, sermayenin ve uzun periyodik vizyonun olması gereken bir kesim. Uzun periyodik yatırımcının varlığı pek kritik. Onlar için siyasi istikrar ve hukuk güvenliği epey değerli. Türkiye bunları başarabilen bir ülke” dedi.
YATIRIM YAPMAYAN ŞİRKETLER VAR
Kurum olarak vaktinde gerekli olan regülasyon adımlarının atılmasının yatırımcıların önünü açtığını belirten Yılmaz, “Regülasyon kurumu olarak her vakit yatırımcının yanında olduk. Bir ülkede yatırımcı kazanmıyorsa ülkenin kazanması mümkün değildir. Biz tüm adımları kesimle işbirliği yaparak atıyoruz. Bir sonucun ortak paydaşları şayet olmazsa, ortaya memnuniyet çıkmaz. Tek taraflı bir kar üzerine bir planlama yaparsak, ne oraya yatırımcı çekebiliriz ne de ülke kazanır. Biz güç yatırımcılarını bu ülkenin yükünü çeken yatırımcılar olarak görüyoruz. Yatırımcının da kendisini güncellemesini istiyoruz. 3 yıldır yatırım yapmayan şirketlerimiz var. İhaleler yapılmasına karşın. Kamu kaynağını heba ediyorlar. Bu yatırımları yapmayanlardan kapasiteleri geri alacağız. Ülkemin her yenilenebilir kaynağı epey kutsaldır” diye konuştu.
UZUN VADELİ YATIRIMA UZUN VADELİ KREDİ
Dalda yatırımcılara lisansların 49 yıllığına verildiğini tabir eden Yılmaz, “Finansçıların da kendilerini bu uzun periyotlu yatırım anlayışına uydurması lazım. 5-6 yıllık finansman modelleri artık geçerli değil. Finans ayağının da kendisini regüle edip, yeni bir bakış açısı kazanması gerekiyor. Uzun vadeli yatırıma uzun vadeli krediler verilmeli. Bunun fazlaca daha evvel olması gerekiyordu” biçiminde konuştu.
‘KARADENİZ KEŞİFLERİ OYUN DEĞİŞTİRİCİ ÖZELLİKTEDİR’
Tepe’de gerçekleştirilen özel oturumda konuşan T.C. Güç ve Olağan Kaynaklar Bakan Yardımcısı Dr. Alparslan Bayraktar, global güç gündeminin iklim değişikliğiyle gayrete döndüğünü lisana getirerek ise, Türkiye’nin de bu kapsamda çalışmalarını sürdürdüğünü vurguladı. Türkiye’de güçte arzı sağlama ve geleceği planlama konusunda çalışmaların sürdüğünü belirten Bayraktar, 20 yılda büyüyen iktisat ve artan nüfusla birlikte güç talebinde süratli bir artış yaşandığını söylemiş oldu. Bayraktar, ithalat bağımlılığının kayda kıymet oranda azalmadığını, lakin ulusal güç ve maden siyaseti kapsamında hem güç maliyetinin azalması birebir vakitte yeni kaynaklar bulunması kapsamında birfazlaca değerli adım atıldığına dikkat çekti. Bayraktar “2018 yılında doğalgaz ithalatında LNG’nin hissesi yüzde 22 düzeyindeydi. 2020’de bu oran yüzde 31’lere çıktı. Bu sayede BOTAŞ tedarik portföyünde istikrarlı bir yapıya kavuştu. Bunun yanında iki mega projeyi hayata geçirdik” diyerek Karadeniz’deki keşiflerin 2020 yılında offshore denizlerdeki en büyük keşif olduğuna dikkat çekti. Bu keşiflerin önümüzdeki 25-30 yıl boyunca iktisat ve güç piyasası için oyun değiştirici özellikte olduğunu vurgulayan Bayraktar, çalışmaya ve yeni keşiflere devam edeceklerini kaydetti.
Bayraktar, Türkiye’nin karbon nötr güç anlayışı ve iklim değişikliğiyle gayret programını ortaya koyması gerektiğini vurgulayarak şunları söylemiş oldu:
“Enerjimizin yüzde 51,5’inin yenilenebilir olması ulaştığımız seviyeyi gösteriyor. Pandemiyle geçen 1.5 yıllık süreçte bile 7000 MW ek şurası güç yarattık ve birden fazla yenilenebilir oldu. 2021 yılında elektrik üretiminde 71 milyon ton sera gazı emisyonundan kaçındık. Uğraşımıza nükleeri de ekleyeceğiz. Akkuyu üreteceği elektrikle yıllık 35 milyon ton sera gazı emisyonunu azaltacak. İklim değişikliğiyle uğraş stratejimizin en değerli aracıdır.”
Bayraktar, güç verimliliğinin de iklim değişikliğiyle çabada epey kıymetli yer aldığını söylemiş oldu.
1000 MW GÜNEŞ YEKA’SI GELİYOR
T.C. Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı Bakan Yardımcısı Abdullah Tancan, önümüzdeki günlerde 1000 MW büyüklüğünde yeni bir güney YEKA’sı ilanı açma hazırlıklarının sürdüğünü söylemiş oldu. Dorukta düzenlenen özel oturumda konuşan Tancan, gücün kaliteli daima katlanabilir maliyetli ve sürdürülebilir üretilmesi ve tüketilmesine yönelik çalışmalarının devam ettiğini, planlama, proje ve stratejilerin bir bir hayata geçirildiğini vurguladı. Son 20 yılda toplam 77 bin 68 MW şurası gücün devreye alındığını ve bunun 15 bin 477 MW’ının geçtiğimiz 3 yıl ortasında devreye girdiğini belirten Tancan, “Nisan sonu itibariyle elektrikteki heyeti gücümüz 97 bin 377 MW ulaşmıştır.
Güç üretiminde yerli ve yenilenebilir kaynaklara öncelik veren siyasetlerin hayata geçirilmesiyle yenilenebilir güçte yerli üretim oranı toplam şurası güç ortasında yüzde 64 düzeylerine ulaşmıştır. 2020 ortasında 305 milyar KW üretimin yüzde 57’si yerli ve yenilenebilir kaynaklardan elde edildi. İhalelerimiz de devam ediyor. Son olarak 42 irtibat bölgesinde 2000 MW’lık, yani evvelkilere nazaran daha küçük ölçekli rüzgâr YEKA’sı ilanına çıkıldı. Önümüzdeki günlerde 1000 MW yeni güneş YEKA’sı ilanına çıkma hazırlığımız devam ediyor” dedi.
‘HİBRİT SANTRALLER DEĞER KAZANACAK’
Moderatörlüğünü PwC Türkiye Kıdemli Ortağı Cenk Ulu’nun gerçekleştirdiği ‘Gelecek nerede?’ panelinde konuşmacılar yenilenebilir güç ve atılan adımlara dikkat çekti. Akfen Holding CEO’su Selim Akın, “Rüzgar, güneş ve HES’te 700 megavat portföyümüz var. Maksadımız bin megavat. Bu konularda adım atmaya başladık. Yenilenebilir güçte hibrit santral konusunu epeyce önemsiyoruz. Zira rüzgar santralı kurduğumuz alanda güneş gücü üretebilmek de epeyce kıymetli olacak. Bu bölüm ıslahatlara ve ilerlemelere açık olmalı. Yabancı ilgisini bu istikamete yanlışsız çekmemiz gerekiyor. Onların bu kesime ilgisi esasen epey. Bu mevzuda yaptıkları yatırımlarla aslına bakarsanız bu itimadı gösteriyorlar” formunda konuştu.
“İklim değişikliği konusunun bu kadar değerli olduğu bir müddetçte atılan adımlar biraz yavaş kalıyor” diyen Akın, “Bu hususa yalnızca karbon salınımı sertifikası olarak bakmamak lazım. Yeşil bono üzere araçların fazlaca düzgün bir finansman aracı olduğunu düşünüyorum. Bu bahisleri daha epey konuşarak, ülkemize yatırım çekmeliyiz. Bu da yenilenebilir güce olan yatırımları arttıracaktır” dedi.
‘DÖNÜŞÜMÜN KESİMİ OLMAK ÖNEMLİ’
Fiba Kümesi İdare Şurası Lideri Murat Özyeğin, Türkiye bu dönüşümde yalnızca HES’lere bağlı bir yapıdan güneş, rüzgar ve jeotermale uzanan bir dönüşüme geçti. Yenilenebilir güçte eskiye göre daha düşük maliyetli bir sistem var. Yenilenebilir güç projeleri fazlaca düzgün bir ilgi gördü. Bunda YEKDEM düzeneğindeki sürdürülebilirlik tesirli oldu. Biz de yenilenebilir güçte değerli bir portföye sahibiz. Van’da Türkiye’nin en yüksek rakımlı santralına sahibiz. Bu da bizim için pahalı ve manalı bir yatırım. Artık fosil yakıtlardan bu kaynaklara geçmenin tartışması kalmadı. Bu yatırımların ve yeşil dönüşümün güçlenmesi gerekiyor. Artık projelere daha yüksek bir özkaynak koymak gerekiyor. Tahminen farklı yatırım ve emeklilik fonları kullanılabilir. Burada uzun vadeli bir bakış açısı gerekiyor. Bizim bu ortamı anlatıp yabancı yatırımcıyı heyecanlandırmamız gerekiyor” dedi.
‘PORTFÖY ÇEŞİTLİLİĞİNE MUHTAÇLIK VAR’
Turcas Petrol İdare Konseyi Üyesi ve CEO Batu Aksoy, “Enerji dünyası son 20 yılda fazlaca önemli bir dönüşümden geçti. Rekabetçi bir piyasa gayesiyle yeni kurumsal yapılar kuruldu. Piyasa düzenekleri geliştirildi. Piyasa epeyce gelişti. Önemli gelirler elde edildi. Özel dal de burada önemli bir pozisyona geldi. Bu muvaffakiyet öyküsünün sürdürülmesi için ıslahat sürecinin sürmesi lazım. Bunun temel ögesi şeffaf bir idare anlayışından geçiyor. Yatırımların sürdürülebilirliği en değerli bahis.
meblağların yalnızca arz ve talep istikrarında oluşmasına imkan sağlamalıyız. Ülkemizin bu çerçevede randıman odağına dönerek ileri teknoloji imkanını sağlamaya devam etmesi gerekiyor. Önümüzdeki süreçte piyasalar derinleşecek. İkili mutabakatlar artacak, tahminen de piyasada tarifeler ortadan kalkacak. Türkiye bu bahiste hayli değerli ataklar yapıyor. Bunun sahiden çalışabilmesi için sübvansiyonlardan kaçınmamız gerek” diye konuştu.
Aksoy, “Türkiye yenilenebilir güç öncelikli bir portföy çeşitliliğine de muhtaçlık duyuyor. Bu bahisteki adımların da daha ihtimamlı ele alınması gerekiyor. Yeni jenerasyon süreçlerin oluşturulması dala katkı sağlayacaktır. Burada insan ve etraf merkezli, sürdürülebilir bir büyümeyi amaçlıyoruz” dedi.
‘ÇÖPTEN GÜÇ ÜRETİYORUZ’
Doğanlar Holding İdare Konseyi Lideri Davut Doğan ise “Biz mobilyacıyız, lakin Çanakkale’nin rüzgarından etkilenip güç kesimine girdik. Son 5 yıldır biyokütle ve biyogaz ile ilgileniyoruz. Türkiye’de 97 bin megavat konseyi gücün 50 bin megavatı yenilenebilir güç, bunun da yüzde üçü biyokütle. Günde 80 bin ton çöp üretiyoruz. Bu çöpün yarısı işlenebiliyor. Biz bu çöpün yüzde 20’sini işliyoruz. Gidecek epeyce yolumuz var. Bizim buradaki beklentimiz YEKDEM mühletinin uzatılması. Bu projelere sıfır etik projesi diyebiliriz. Çöpü yüksek teknoloji ile ayırıyoruz. Çöpün ortasındaki kartonu, plastiği ve demiri ayrıştırıp hammadde firmalarına satıyoruz. Belediyelere önemli katkısı oldu. Yüksek bir buhar ve ısı elde ettiğimiz için bu ısıyı da satmayı düşünüyoruz” formunda konuştu.
‘PANELLERİMİZ YÜZDE 78 ORANINDA YERLİ KATKIYLA ÜRETİLİYOR’
Dorukta ‘Karbon Nötr Gelecek’ başlıklı panel Kearney Ülke Yöneticisi Onur Okutur’un moderatörlüğünde gerçekleştirildi. Panelde Kalyon Güç İcra Konseyi Üyesi Dr. Murtaza Cet, “Fosil kaynaklar bir baht. Her ülkede bulunmuyor. Ülkemizde bu kaynaklardan hayli yok. Güçte dışa olan bağımlılığımız devam ediyor. Türkiye bilhassa itimat ve rüzgâr gücü kaynakları açısından pek varlıklı… Güneş ve rüzgârda yaklaşık 18 bin megavatlık bir gücümüz var, lakin daha gidecek yolumuz da var. Biz bu mevzuda elimizi taşın altına koyduk. YEKA’ların en değerli özelliği yerli teknolojiler ve Ar-Ge’ye verilen ehemmiyet. Ürettiğimiz paneller yüzde 78 oranında yerli katkı ile üretiliyor. 1350 yüksek nitelikli mühendis ve teknisyene iş alanı açtık. Ek kapasite ile bu istihdam daha da artacak. Petrol ve gaz kaynaklarınız tükenir, lakin bir güneş santralı ve fabrikası güneş pek çalışmaya devam eder. Rüzgâr santrali yatırımımız için de planlarımız devam ediyor. Yenilenebilir üretimde epey kıymetli adımlar atıyoruz, lakin bu mevzuda 2050 gayelerini ben çok uzak buluyorum. Biz 2030’da bu maksadı gerçekleştirebilmeliyiz. Bu takviye siyasetinin daha da artarak devam etmesi, yerlilik oranlarının arttırılması gerekiyor” dedi.
Kuvvetli Güç Group CEO İbrahim Sinan Ak ise, “Karbon nötr gayeleri için Türkiye’de üretilen panel sayısının artması gerekiyor. Türkiye’nin bu husustaki ihracat gücünün de artması gerektiğini düşünüyorum. Ülkemizde giderek güç şirketi sayısı artıyor. Geldiğimiz noktada bu alanda üretim yapan 10 binin üzerinde üretici var. Avrupa’da neredeyse bizden 10 kat fazla. Bizim bu alanlara yoğunlaşmamız gerekiyor. Dünyayı şimdiye kadar fazlaca süratli tükettik. Artık 30 yılda dünyayı nötrlemeye çalışacağız. Burada güç şirketlerinin yükü büyük. Artık yeni ve küçük oyuncuları güç bölümünde daha da faal ve hırslı biçimde bakılırsaceğiz. Zira daha az sermaye ile yatırım yapma imkânı oluştu. Güç şirketlerimize yeni bakış açıları getirip Ar-Ge ve yazılım mevzularını güçlendirmemiz gerekiyor. Yazılım şirketi yoksa muvaffakiyet da fazlaca sıkıntı. Vestel ile şarj ünitesi üretiyoruz. Avrupa’ya 50 bin adet bu ünitelerden sattık” halinde konuştu.
‘ELEKTRİKLİ ŞARJDA SATIN ALMALARLA BÜYÜYEBİLİRİZ’
Shell Türkiye Ülke Lideri Ahmet Fazilet, “2050’den itibaren gezegenimizin karbon üretiminde önemli azaltım yapması, daha pak güç üretimi yapması gerekiyor. Petrol ve doğalgaz şirketi olarak 2050’de yüzde 100 karbon yoğunluğumuzu azaltacağız. Petrol üretiminde biz 2019’da tepe yaptık. daha sonrasında yılda yüzde 2 azalma gerçekleşecek. Burada daha az emisyona sahip gaza tartı verilecek. Üretim alanlarında çevreci adımlar atılacak. Rafinerilerin sayısı azaltılacak ve hidrojen tesislerine dönecek. 2025 yılına kadar bir milyon plastik atığını işleyip hammaddeye çevireceğiz. İstasyonların birçok elektrikli şarj noktalarına dönüşüyor. Burada tahminen satın almalarla da büyüyeceğiz” dedi.
109 yıldır akaryakıt madeni yağ ve boru sınırları projeleri ile Türkiye’ye paha katmaya devam ettiklerini söz eden BP Türkiye Ülke Lideri Tümkan Işıltan, “Yeni küresel stratejimize bakılırsa, sürdürülebilirlik amaçları kapsamında emisyonların azaltılması için yeni gayeler belirledik. Bu amaçları belirlerken gezegenimizdeki değişimi ele aldık. Geleceği iddia etmek artık hayli sıkıntı, lakin hazırladığımız raporlarda gelecekte bizi bekleyen güç dönüşümü hakkında fikir sahibi olabiliyoruz. Emisyon oranlarında çeşitli azaltım oranlarına göre senaryolar var. Lakin mevcut durumda kimi şeyleri değiştirmezsek durum pek yeterli üzere görünmüyor. Lakin yenilenebilir gücün rolünün giderek artacağını biliyoruz. Gelecekte bizi epey katmanlı bir yapı bekliyor. Güç lokalleşecek ve müşteri seçimleri ön plana çıkacak. Rekabet artacak. Biz de bu farklılık konusunda çalışıyoruz. Artık kaynak üretimine odaklanmış bir petrol şirketi olmaktan çıkıp, müşterilere çeşitli tahliller sunan entegre bir şirket olma gayemiz var. 2050’de sıfır karbon bir şirket olmayı planlıyoruz. Karbon üretimi düşük alanlara yöneleceğiz” diye konuştu.
‘BÖLGEYE TEKNOLOJİ İHRAÇ EDEBİLİRİZ’
Güç Verimliliği ve Etraf Dairesi Lider Vekili Dr. Abdullah Buğrahan Karaveli iklim değişikliği sürecini gerçekleştirmenin argümanlı ancak güç bir müddetç olduğunu lisana getirerek, ülkelerin de taahhütlerini gerçekleşme durumunda şu an fazlaca başarılı olmadıklarını kaydetti. Türkiye’nin şu an 506 milyon ton sera gazı emisyonu olduğunu belirten Karaveli, “Net sıfır durumumuz ise 84 milyon tondur. 84 milyon ton emisyona ulaşmamız lazım. Tarım tek başına 68 milyon tondur ve süratle üste gidiyor. Madenciliği, kara nakliyatını dönüştürmemiz gerekiyor. Ders muhakkak, gidilen yol, reçete ve teknolojiler belirli. Vaktimiz var, topyekun odaklanırsak tehdidi sıfıra çeviren ve bölgeye teknoloji ihraç eden bir yapıya evrilebiliriz” dedi.
Enerjisa CEO’su Murat Pınar da tüm bu dönüşümü gelecek ve çocuklarımız için yaptığımızı lisana getirerek, “Türkiye’nin 506 milyon ton sera gazı emisyonunu yok etmek için 2,5 milyar ağaç dikmemiz gerekiyor. Dünyada ise 12,6 trilyon ağaç dikmemiz lazım. niye yapıyoruz bu dönüşümü. Şirketler için mi? Büyük ihtimalle 2050’de buradaki hiç kimse iş ömründe olmayacak, biz artık yokuz ve çocuklarımız için yapıyoruz. İnsan için yapıyoruz, hangi şirket olursa olsun gelecekle ilgili düşünmüyorsa, çocukları başarılı olamayacak” diye konuştu.
KAYNAK: SABAH
YATIRIM YAPMAYAN ŞİRKETLER VAR
Kurum olarak vaktinde gerekli olan regülasyon adımlarının atılmasının yatırımcıların önünü açtığını belirten Yılmaz, “Regülasyon kurumu olarak her vakit yatırımcının yanında olduk. Bir ülkede yatırımcı kazanmıyorsa ülkenin kazanması mümkün değildir. Biz tüm adımları kesimle işbirliği yaparak atıyoruz. Bir sonucun ortak paydaşları şayet olmazsa, ortaya memnuniyet çıkmaz. Tek taraflı bir kar üzerine bir planlama yaparsak, ne oraya yatırımcı çekebiliriz ne de ülke kazanır. Biz güç yatırımcılarını bu ülkenin yükünü çeken yatırımcılar olarak görüyoruz. Yatırımcının da kendisini güncellemesini istiyoruz. 3 yıldır yatırım yapmayan şirketlerimiz var. İhaleler yapılmasına karşın. Kamu kaynağını heba ediyorlar. Bu yatırımları yapmayanlardan kapasiteleri geri alacağız. Ülkemin her yenilenebilir kaynağı epey kutsaldır” diye konuştu.
UZUN VADELİ YATIRIMA UZUN VADELİ KREDİ
Dalda yatırımcılara lisansların 49 yıllığına verildiğini tabir eden Yılmaz, “Finansçıların da kendilerini bu uzun periyotlu yatırım anlayışına uydurması lazım. 5-6 yıllık finansman modelleri artık geçerli değil. Finans ayağının da kendisini regüle edip, yeni bir bakış açısı kazanması gerekiyor. Uzun vadeli yatırıma uzun vadeli krediler verilmeli. Bunun fazlaca daha evvel olması gerekiyordu” biçiminde konuştu.
‘KARADENİZ KEŞİFLERİ OYUN DEĞİŞTİRİCİ ÖZELLİKTEDİR’
Tepe’de gerçekleştirilen özel oturumda konuşan T.C. Güç ve Olağan Kaynaklar Bakan Yardımcısı Dr. Alparslan Bayraktar, global güç gündeminin iklim değişikliğiyle gayrete döndüğünü lisana getirerek ise, Türkiye’nin de bu kapsamda çalışmalarını sürdürdüğünü vurguladı. Türkiye’de güçte arzı sağlama ve geleceği planlama konusunda çalışmaların sürdüğünü belirten Bayraktar, 20 yılda büyüyen iktisat ve artan nüfusla birlikte güç talebinde süratli bir artış yaşandığını söylemiş oldu. Bayraktar, ithalat bağımlılığının kayda kıymet oranda azalmadığını, lakin ulusal güç ve maden siyaseti kapsamında hem güç maliyetinin azalması birebir vakitte yeni kaynaklar bulunması kapsamında birfazlaca değerli adım atıldığına dikkat çekti. Bayraktar “2018 yılında doğalgaz ithalatında LNG’nin hissesi yüzde 22 düzeyindeydi. 2020’de bu oran yüzde 31’lere çıktı. Bu sayede BOTAŞ tedarik portföyünde istikrarlı bir yapıya kavuştu. Bunun yanında iki mega projeyi hayata geçirdik” diyerek Karadeniz’deki keşiflerin 2020 yılında offshore denizlerdeki en büyük keşif olduğuna dikkat çekti. Bu keşiflerin önümüzdeki 25-30 yıl boyunca iktisat ve güç piyasası için oyun değiştirici özellikte olduğunu vurgulayan Bayraktar, çalışmaya ve yeni keşiflere devam edeceklerini kaydetti.
Bayraktar, Türkiye’nin karbon nötr güç anlayışı ve iklim değişikliğiyle gayret programını ortaya koyması gerektiğini vurgulayarak şunları söylemiş oldu:
“Enerjimizin yüzde 51,5’inin yenilenebilir olması ulaştığımız seviyeyi gösteriyor. Pandemiyle geçen 1.5 yıllık süreçte bile 7000 MW ek şurası güç yarattık ve birden fazla yenilenebilir oldu. 2021 yılında elektrik üretiminde 71 milyon ton sera gazı emisyonundan kaçındık. Uğraşımıza nükleeri de ekleyeceğiz. Akkuyu üreteceği elektrikle yıllık 35 milyon ton sera gazı emisyonunu azaltacak. İklim değişikliğiyle uğraş stratejimizin en değerli aracıdır.”
Bayraktar, güç verimliliğinin de iklim değişikliğiyle çabada epey kıymetli yer aldığını söylemiş oldu.
1000 MW GÜNEŞ YEKA’SI GELİYOR
T.C. Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı Bakan Yardımcısı Abdullah Tancan, önümüzdeki günlerde 1000 MW büyüklüğünde yeni bir güney YEKA’sı ilanı açma hazırlıklarının sürdüğünü söylemiş oldu. Dorukta düzenlenen özel oturumda konuşan Tancan, gücün kaliteli daima katlanabilir maliyetli ve sürdürülebilir üretilmesi ve tüketilmesine yönelik çalışmalarının devam ettiğini, planlama, proje ve stratejilerin bir bir hayata geçirildiğini vurguladı. Son 20 yılda toplam 77 bin 68 MW şurası gücün devreye alındığını ve bunun 15 bin 477 MW’ının geçtiğimiz 3 yıl ortasında devreye girdiğini belirten Tancan, “Nisan sonu itibariyle elektrikteki heyeti gücümüz 97 bin 377 MW ulaşmıştır.
Güç üretiminde yerli ve yenilenebilir kaynaklara öncelik veren siyasetlerin hayata geçirilmesiyle yenilenebilir güçte yerli üretim oranı toplam şurası güç ortasında yüzde 64 düzeylerine ulaşmıştır. 2020 ortasında 305 milyar KW üretimin yüzde 57’si yerli ve yenilenebilir kaynaklardan elde edildi. İhalelerimiz de devam ediyor. Son olarak 42 irtibat bölgesinde 2000 MW’lık, yani evvelkilere nazaran daha küçük ölçekli rüzgâr YEKA’sı ilanına çıkıldı. Önümüzdeki günlerde 1000 MW yeni güneş YEKA’sı ilanına çıkma hazırlığımız devam ediyor” dedi.
‘HİBRİT SANTRALLER DEĞER KAZANACAK’
Moderatörlüğünü PwC Türkiye Kıdemli Ortağı Cenk Ulu’nun gerçekleştirdiği ‘Gelecek nerede?’ panelinde konuşmacılar yenilenebilir güç ve atılan adımlara dikkat çekti. Akfen Holding CEO’su Selim Akın, “Rüzgar, güneş ve HES’te 700 megavat portföyümüz var. Maksadımız bin megavat. Bu konularda adım atmaya başladık. Yenilenebilir güçte hibrit santral konusunu epeyce önemsiyoruz. Zira rüzgar santralı kurduğumuz alanda güneş gücü üretebilmek de epeyce kıymetli olacak. Bu bölüm ıslahatlara ve ilerlemelere açık olmalı. Yabancı ilgisini bu istikamete yanlışsız çekmemiz gerekiyor. Onların bu kesime ilgisi esasen epey. Bu mevzuda yaptıkları yatırımlarla aslına bakarsanız bu itimadı gösteriyorlar” formunda konuştu.
“İklim değişikliği konusunun bu kadar değerli olduğu bir müddetçte atılan adımlar biraz yavaş kalıyor” diyen Akın, “Bu hususa yalnızca karbon salınımı sertifikası olarak bakmamak lazım. Yeşil bono üzere araçların fazlaca düzgün bir finansman aracı olduğunu düşünüyorum. Bu bahisleri daha epey konuşarak, ülkemize yatırım çekmeliyiz. Bu da yenilenebilir güce olan yatırımları arttıracaktır” dedi.
‘DÖNÜŞÜMÜN KESİMİ OLMAK ÖNEMLİ’
Fiba Kümesi İdare Şurası Lideri Murat Özyeğin, Türkiye bu dönüşümde yalnızca HES’lere bağlı bir yapıdan güneş, rüzgar ve jeotermale uzanan bir dönüşüme geçti. Yenilenebilir güçte eskiye göre daha düşük maliyetli bir sistem var. Yenilenebilir güç projeleri fazlaca düzgün bir ilgi gördü. Bunda YEKDEM düzeneğindeki sürdürülebilirlik tesirli oldu. Biz de yenilenebilir güçte değerli bir portföye sahibiz. Van’da Türkiye’nin en yüksek rakımlı santralına sahibiz. Bu da bizim için pahalı ve manalı bir yatırım. Artık fosil yakıtlardan bu kaynaklara geçmenin tartışması kalmadı. Bu yatırımların ve yeşil dönüşümün güçlenmesi gerekiyor. Artık projelere daha yüksek bir özkaynak koymak gerekiyor. Tahminen farklı yatırım ve emeklilik fonları kullanılabilir. Burada uzun vadeli bir bakış açısı gerekiyor. Bizim bu ortamı anlatıp yabancı yatırımcıyı heyecanlandırmamız gerekiyor” dedi.
‘PORTFÖY ÇEŞİTLİLİĞİNE MUHTAÇLIK VAR’
Turcas Petrol İdare Konseyi Üyesi ve CEO Batu Aksoy, “Enerji dünyası son 20 yılda fazlaca önemli bir dönüşümden geçti. Rekabetçi bir piyasa gayesiyle yeni kurumsal yapılar kuruldu. Piyasa düzenekleri geliştirildi. Piyasa epeyce gelişti. Önemli gelirler elde edildi. Özel dal de burada önemli bir pozisyona geldi. Bu muvaffakiyet öyküsünün sürdürülmesi için ıslahat sürecinin sürmesi lazım. Bunun temel ögesi şeffaf bir idare anlayışından geçiyor. Yatırımların sürdürülebilirliği en değerli bahis.
meblağların yalnızca arz ve talep istikrarında oluşmasına imkan sağlamalıyız. Ülkemizin bu çerçevede randıman odağına dönerek ileri teknoloji imkanını sağlamaya devam etmesi gerekiyor. Önümüzdeki süreçte piyasalar derinleşecek. İkili mutabakatlar artacak, tahminen de piyasada tarifeler ortadan kalkacak. Türkiye bu bahiste hayli değerli ataklar yapıyor. Bunun sahiden çalışabilmesi için sübvansiyonlardan kaçınmamız gerek” diye konuştu.
Aksoy, “Türkiye yenilenebilir güç öncelikli bir portföy çeşitliliğine de muhtaçlık duyuyor. Bu bahisteki adımların da daha ihtimamlı ele alınması gerekiyor. Yeni jenerasyon süreçlerin oluşturulması dala katkı sağlayacaktır. Burada insan ve etraf merkezli, sürdürülebilir bir büyümeyi amaçlıyoruz” dedi.
‘ÇÖPTEN GÜÇ ÜRETİYORUZ’
Doğanlar Holding İdare Konseyi Lideri Davut Doğan ise “Biz mobilyacıyız, lakin Çanakkale’nin rüzgarından etkilenip güç kesimine girdik. Son 5 yıldır biyokütle ve biyogaz ile ilgileniyoruz. Türkiye’de 97 bin megavat konseyi gücün 50 bin megavatı yenilenebilir güç, bunun da yüzde üçü biyokütle. Günde 80 bin ton çöp üretiyoruz. Bu çöpün yarısı işlenebiliyor. Biz bu çöpün yüzde 20’sini işliyoruz. Gidecek epeyce yolumuz var. Bizim buradaki beklentimiz YEKDEM mühletinin uzatılması. Bu projelere sıfır etik projesi diyebiliriz. Çöpü yüksek teknoloji ile ayırıyoruz. Çöpün ortasındaki kartonu, plastiği ve demiri ayrıştırıp hammadde firmalarına satıyoruz. Belediyelere önemli katkısı oldu. Yüksek bir buhar ve ısı elde ettiğimiz için bu ısıyı da satmayı düşünüyoruz” formunda konuştu.
‘PANELLERİMİZ YÜZDE 78 ORANINDA YERLİ KATKIYLA ÜRETİLİYOR’
Dorukta ‘Karbon Nötr Gelecek’ başlıklı panel Kearney Ülke Yöneticisi Onur Okutur’un moderatörlüğünde gerçekleştirildi. Panelde Kalyon Güç İcra Konseyi Üyesi Dr. Murtaza Cet, “Fosil kaynaklar bir baht. Her ülkede bulunmuyor. Ülkemizde bu kaynaklardan hayli yok. Güçte dışa olan bağımlılığımız devam ediyor. Türkiye bilhassa itimat ve rüzgâr gücü kaynakları açısından pek varlıklı… Güneş ve rüzgârda yaklaşık 18 bin megavatlık bir gücümüz var, lakin daha gidecek yolumuz da var. Biz bu mevzuda elimizi taşın altına koyduk. YEKA’ların en değerli özelliği yerli teknolojiler ve Ar-Ge’ye verilen ehemmiyet. Ürettiğimiz paneller yüzde 78 oranında yerli katkı ile üretiliyor. 1350 yüksek nitelikli mühendis ve teknisyene iş alanı açtık. Ek kapasite ile bu istihdam daha da artacak. Petrol ve gaz kaynaklarınız tükenir, lakin bir güneş santralı ve fabrikası güneş pek çalışmaya devam eder. Rüzgâr santrali yatırımımız için de planlarımız devam ediyor. Yenilenebilir üretimde epey kıymetli adımlar atıyoruz, lakin bu mevzuda 2050 gayelerini ben çok uzak buluyorum. Biz 2030’da bu maksadı gerçekleştirebilmeliyiz. Bu takviye siyasetinin daha da artarak devam etmesi, yerlilik oranlarının arttırılması gerekiyor” dedi.
Kuvvetli Güç Group CEO İbrahim Sinan Ak ise, “Karbon nötr gayeleri için Türkiye’de üretilen panel sayısının artması gerekiyor. Türkiye’nin bu husustaki ihracat gücünün de artması gerektiğini düşünüyorum. Ülkemizde giderek güç şirketi sayısı artıyor. Geldiğimiz noktada bu alanda üretim yapan 10 binin üzerinde üretici var. Avrupa’da neredeyse bizden 10 kat fazla. Bizim bu alanlara yoğunlaşmamız gerekiyor. Dünyayı şimdiye kadar fazlaca süratli tükettik. Artık 30 yılda dünyayı nötrlemeye çalışacağız. Burada güç şirketlerinin yükü büyük. Artık yeni ve küçük oyuncuları güç bölümünde daha da faal ve hırslı biçimde bakılırsaceğiz. Zira daha az sermaye ile yatırım yapma imkânı oluştu. Güç şirketlerimize yeni bakış açıları getirip Ar-Ge ve yazılım mevzularını güçlendirmemiz gerekiyor. Yazılım şirketi yoksa muvaffakiyet da fazlaca sıkıntı. Vestel ile şarj ünitesi üretiyoruz. Avrupa’ya 50 bin adet bu ünitelerden sattık” halinde konuştu.
‘ELEKTRİKLİ ŞARJDA SATIN ALMALARLA BÜYÜYEBİLİRİZ’
Shell Türkiye Ülke Lideri Ahmet Fazilet, “2050’den itibaren gezegenimizin karbon üretiminde önemli azaltım yapması, daha pak güç üretimi yapması gerekiyor. Petrol ve doğalgaz şirketi olarak 2050’de yüzde 100 karbon yoğunluğumuzu azaltacağız. Petrol üretiminde biz 2019’da tepe yaptık. daha sonrasında yılda yüzde 2 azalma gerçekleşecek. Burada daha az emisyona sahip gaza tartı verilecek. Üretim alanlarında çevreci adımlar atılacak. Rafinerilerin sayısı azaltılacak ve hidrojen tesislerine dönecek. 2025 yılına kadar bir milyon plastik atığını işleyip hammaddeye çevireceğiz. İstasyonların birçok elektrikli şarj noktalarına dönüşüyor. Burada tahminen satın almalarla da büyüyeceğiz” dedi.
109 yıldır akaryakıt madeni yağ ve boru sınırları projeleri ile Türkiye’ye paha katmaya devam ettiklerini söz eden BP Türkiye Ülke Lideri Tümkan Işıltan, “Yeni küresel stratejimize bakılırsa, sürdürülebilirlik amaçları kapsamında emisyonların azaltılması için yeni gayeler belirledik. Bu amaçları belirlerken gezegenimizdeki değişimi ele aldık. Geleceği iddia etmek artık hayli sıkıntı, lakin hazırladığımız raporlarda gelecekte bizi bekleyen güç dönüşümü hakkında fikir sahibi olabiliyoruz. Emisyon oranlarında çeşitli azaltım oranlarına göre senaryolar var. Lakin mevcut durumda kimi şeyleri değiştirmezsek durum pek yeterli üzere görünmüyor. Lakin yenilenebilir gücün rolünün giderek artacağını biliyoruz. Gelecekte bizi epey katmanlı bir yapı bekliyor. Güç lokalleşecek ve müşteri seçimleri ön plana çıkacak. Rekabet artacak. Biz de bu farklılık konusunda çalışıyoruz. Artık kaynak üretimine odaklanmış bir petrol şirketi olmaktan çıkıp, müşterilere çeşitli tahliller sunan entegre bir şirket olma gayemiz var. 2050’de sıfır karbon bir şirket olmayı planlıyoruz. Karbon üretimi düşük alanlara yöneleceğiz” diye konuştu.
‘BÖLGEYE TEKNOLOJİ İHRAÇ EDEBİLİRİZ’
Güç Verimliliği ve Etraf Dairesi Lider Vekili Dr. Abdullah Buğrahan Karaveli iklim değişikliği sürecini gerçekleştirmenin argümanlı ancak güç bir müddetç olduğunu lisana getirerek, ülkelerin de taahhütlerini gerçekleşme durumunda şu an fazlaca başarılı olmadıklarını kaydetti. Türkiye’nin şu an 506 milyon ton sera gazı emisyonu olduğunu belirten Karaveli, “Net sıfır durumumuz ise 84 milyon tondur. 84 milyon ton emisyona ulaşmamız lazım. Tarım tek başına 68 milyon tondur ve süratle üste gidiyor. Madenciliği, kara nakliyatını dönüştürmemiz gerekiyor. Ders muhakkak, gidilen yol, reçete ve teknolojiler belirli. Vaktimiz var, topyekun odaklanırsak tehdidi sıfıra çeviren ve bölgeye teknoloji ihraç eden bir yapıya evrilebiliriz” dedi.
Enerjisa CEO’su Murat Pınar da tüm bu dönüşümü gelecek ve çocuklarımız için yaptığımızı lisana getirerek, “Türkiye’nin 506 milyon ton sera gazı emisyonunu yok etmek için 2,5 milyar ağaç dikmemiz gerekiyor. Dünyada ise 12,6 trilyon ağaç dikmemiz lazım. niye yapıyoruz bu dönüşümü. Şirketler için mi? Büyük ihtimalle 2050’de buradaki hiç kimse iş ömründe olmayacak, biz artık yokuz ve çocuklarımız için yapıyoruz. İnsan için yapıyoruz, hangi şirket olursa olsun gelecekle ilgili düşünmüyorsa, çocukları başarılı olamayacak” diye konuştu.
KAYNAK: SABAH