East Med projesi çöktü! Türkiye’nin atılımı istikrarları alt üst etti Son periyotta daha epeyce pandemi daha sonrası ‘yeni normalleşme’ haberlerini, maalesef yangınlarla ilgili gelişmeleri ve etraf ülkelerle ilgili kimi bilgileri okuyoruz. Bunlar yaşanırken art planda kalan lakin ülkemizi de yakından ilgilendiren kritik gelişmeler olmuyor değil… Bunlardan biri de ülkemizin bölgesel ve global güç denklemindeki yerini sağlamlaştıran yeni gelişmeler.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliğine (GAZBİR) bağlı Gazbir-Gazmer tarafınca düzenlenen ‘Doğal Gaz ve Hidrojen’ panelinde hidrojen ve doğal gaz içindeki alaka uzmanlarca tartışıldı.
DOĞAL GAZ BORU SINIRLARININ GELECEĞİ VE HİDROJEN
Panelin başlığı da olan ‘hidrojen ve doğal gaz’ içindeki bağlantı Ankara için ne manaya geliyor? Türkiye ve Azerbaycan imzalı bir muvaffakiyet hikayesi olan TANAP projesinin ülkemiz için değeri malum. Fakat, Kıbrıs Rum Bölümü ve Yunanistan da uzun vakittir masada kalan ‘EastMed’ projesini hayata geçirmek gayreti içerisinde.
Doğu Akdeniz Doğal Gaz Boru Çizgisi yahut bilinen ismiyle EastMed Boru Çizgisi, Doğu Akdeniz gaz kaynaklarını Kıbrıs ve Girit üstünden Yunanistan’a ulaştırmayı hedefliyor. Doğal gazın Yunanistan üzerinden de İtalya’ya aktarılması temel plan.
İşte bahsetmiş olduğumiz Doğal Gaz ve Hidrojen paneli, EastMed’in karşılaştığı aktüel sınamaları göstermesi bakımından çok değerliydi.
Dışişleri Bakanlığı Güç Danışmanı Hüseyin Caner Can’ın panelde anlattıklarından ülkemizin merkezinde yer aldığı güç denkleminin nereye evrilebileceğine dair kimi ipuçları bakılırsabiliyoruz.
HİDROJEN ÜRETİMİNDE MALİYET niye DEĞERLİ?
Panele konuşmacı olarak katılan Can, “Hidrojen üretimi niye değerli?” sorusunun karşılığıyla görüşlerini aktarmaya başlıyor ve hidrojenin ünite güç başına hacminin yüksek olduğunu söylüyor. Daha net bir tabirle, hidrojenin petrole nazaran 4 kat fazla hacim kapladığını ve buradaki asıl zorluğun depolanması olduğunu belirtiyor.
Güç etrafları hidrojenin kapladığı hacmi küçültmek için hidrojeni sıvı biçimde depolama konusuna baş yoruyor. Lakin bunun için de yüksek basınç ve soğutma sürecine gereksinim var ve bu da maliyetleri yükseliyor.
EPEY ŞİDDETLİ BİR SINAMA
Caner Can, AB’nin 2050 yılında ‘net sıfır karbon’ amacı olduğunu ve Almanya, Fransa, Hollanda, İspanya başta olmak üzere Avrupa’nın farklı ülkelerin de doğal gaz şirketlerinin şebekeye hidrojen enjeksiyonu konusunda faal projeler yürüttüğü bilgisini paylaşıyor.
Pekala tüm bunlar Türkiye’yi niye ve nasıl ilgilendiriyor? Bakanlık Güç Danışmanı Caner Can, Avrupa Hidrojen Omurgası İnisiyatifi Raporu’na işaret ediyor:
“Raporda TANAP da Avrupa’nın hidrojen ithal edebileceği güzergahlar içinde sıralanıyor. Natürel ki Türkiye’yle birlikte… Hidrojen tabanlı güç sistemleri için özel bir altyapı geliştirilmesi seçenekler içinde. Fakat maliyetlerin düşürülmesi için dönüşüm çalışmalarıyla mevcut doğal gaz altyapısında hidrojen taşımak da mümkün.
Bu noktada ülkemizin kuvvetli doğal gaz altyapısı, pak güç tahlilleri ve global ölçekte süratle ehemmiyet kazanan hidrojen konusundaki potansiyeli uzmanlarca kabul gördüğünü hatırlamakta yarar var.”
YÜZLERCE MİLYAR EURO FİYATINDA YATIRIM PLANLANIYOR
Can’ın bahsetmiş olduğu raporda düşük, orta ve yüksek senaryolara bakılırsa 23 bin kilometrelik hidrojen şebekesinin yatırım ve işletim maliyetlerine yer veriliyor.
‘Bunun Ankara’ya tesiri ne olacak?’ diye sorarsanız çabucak yanıtlayalım… Avrupa Birliği, 2030 prestijiyle 320-460 milyar euro’luk bir yatırım planlıyor hidrojene. Öte yandan, hacimce yüzde 10 oranında hidrojenin doğal gaza karıştırılmasıyla gaz talebinin yüzde 3,5 azaldığı biliniyor.
Karbonsuz bir iktisada geçiş planları yapan Avrupa, doğal gaza hidrojen karıştırarak yoluna devam etme planları üzerinde çalışıyor. Haliyle kıtaya gelecek yüksek kapasiteli bir doğal gaz boru sınırı ihtimali de bu niçinle ortadan kalkıyor. Bu kapsamda, AB’yi hedefleyen son büyük ölçekli doğal gaz boru çizgisi projesinin TANAP ve devamında TAP olma ihtimali çok yüksek.
AB’nin doğal gaz talebinin daralacağı, bu niçinle EastMed boru sınırının varabileceği bir piyasanın bulunamayacağı gerçeğini artık herkes anladı. Bu niçinle ‘ölü doğmuş bir proje’ olarak isimlendirilen EastMed’e takviye verilmesi büsbütün ekonomik münasebetler temelinde anlamsızlaşıyor.
ATİNA’DA YAYIMLANAN RAPOR GÖZDEN KAÇMAMALI
Caner Can’ın panelde bahsetmiş olduğu bahisler bize yakın vakit evvel Atina merkezli IENE tarafınca yayımlanan raporu anımsatıyor. “EastMed’in Geleceği Tehlikede mi?” başlığıyla yayınlanan rapor, kelam konusu boru sınırının ekonomik ve teknik münasebetlerle hayata geçirilemeyeceği üzerinde duruyor. Raporda yer alan ‘taraf ülkelerce siyasi bir araç olarak kullanılan proje’ tanımlamasını EastMed’in bir ‘hayal’ olarak kalma mümkünlüğünün arttığı görüşü tamamlıyor…
Türkiye’nin TANAP ile güç denklemindeki yerinin pekişeceği ve EastMed’in ise ‘tasarlanmış lakin hayata geçirilmemiş boru sınırı projeleri’ ortasına gireceği beklentisi çok yaygın.
Bölgedeki güç istikrarları düşünüldüğünde bu gelişmeyi yalnızca güç alanında değil yeni olağanlaşma haricinde siyasetten iktisada geniş bir biçimde ele almak gerekiyor. Haliyle bu alt başlıklarda da bölgenin en kıymetli güç oyuncusu Ankara’nın atacağı adımların öteki ülkelerce yakından takip edileceği malum.
KAYNAK: TRT HABER
Geçtiğimiz günlerde Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliğine (GAZBİR) bağlı Gazbir-Gazmer tarafınca düzenlenen ‘Doğal Gaz ve Hidrojen’ panelinde hidrojen ve doğal gaz içindeki alaka uzmanlarca tartışıldı.
DOĞAL GAZ BORU SINIRLARININ GELECEĞİ VE HİDROJEN
Panelin başlığı da olan ‘hidrojen ve doğal gaz’ içindeki bağlantı Ankara için ne manaya geliyor? Türkiye ve Azerbaycan imzalı bir muvaffakiyet hikayesi olan TANAP projesinin ülkemiz için değeri malum. Fakat, Kıbrıs Rum Bölümü ve Yunanistan da uzun vakittir masada kalan ‘EastMed’ projesini hayata geçirmek gayreti içerisinde.
Doğu Akdeniz Doğal Gaz Boru Çizgisi yahut bilinen ismiyle EastMed Boru Çizgisi, Doğu Akdeniz gaz kaynaklarını Kıbrıs ve Girit üstünden Yunanistan’a ulaştırmayı hedefliyor. Doğal gazın Yunanistan üzerinden de İtalya’ya aktarılması temel plan.
İşte bahsetmiş olduğumiz Doğal Gaz ve Hidrojen paneli, EastMed’in karşılaştığı aktüel sınamaları göstermesi bakımından çok değerliydi.
Dışişleri Bakanlığı Güç Danışmanı Hüseyin Caner Can’ın panelde anlattıklarından ülkemizin merkezinde yer aldığı güç denkleminin nereye evrilebileceğine dair kimi ipuçları bakılırsabiliyoruz.
HİDROJEN ÜRETİMİNDE MALİYET niye DEĞERLİ?
Panele konuşmacı olarak katılan Can, “Hidrojen üretimi niye değerli?” sorusunun karşılığıyla görüşlerini aktarmaya başlıyor ve hidrojenin ünite güç başına hacminin yüksek olduğunu söylüyor. Daha net bir tabirle, hidrojenin petrole nazaran 4 kat fazla hacim kapladığını ve buradaki asıl zorluğun depolanması olduğunu belirtiyor.
Güç etrafları hidrojenin kapladığı hacmi küçültmek için hidrojeni sıvı biçimde depolama konusuna baş yoruyor. Lakin bunun için de yüksek basınç ve soğutma sürecine gereksinim var ve bu da maliyetleri yükseliyor.
EPEY ŞİDDETLİ BİR SINAMA
Caner Can, AB’nin 2050 yılında ‘net sıfır karbon’ amacı olduğunu ve Almanya, Fransa, Hollanda, İspanya başta olmak üzere Avrupa’nın farklı ülkelerin de doğal gaz şirketlerinin şebekeye hidrojen enjeksiyonu konusunda faal projeler yürüttüğü bilgisini paylaşıyor.
Pekala tüm bunlar Türkiye’yi niye ve nasıl ilgilendiriyor? Bakanlık Güç Danışmanı Caner Can, Avrupa Hidrojen Omurgası İnisiyatifi Raporu’na işaret ediyor:
“Raporda TANAP da Avrupa’nın hidrojen ithal edebileceği güzergahlar içinde sıralanıyor. Natürel ki Türkiye’yle birlikte… Hidrojen tabanlı güç sistemleri için özel bir altyapı geliştirilmesi seçenekler içinde. Fakat maliyetlerin düşürülmesi için dönüşüm çalışmalarıyla mevcut doğal gaz altyapısında hidrojen taşımak da mümkün.
Bu noktada ülkemizin kuvvetli doğal gaz altyapısı, pak güç tahlilleri ve global ölçekte süratle ehemmiyet kazanan hidrojen konusundaki potansiyeli uzmanlarca kabul gördüğünü hatırlamakta yarar var.”
YÜZLERCE MİLYAR EURO FİYATINDA YATIRIM PLANLANIYOR
Can’ın bahsetmiş olduğu raporda düşük, orta ve yüksek senaryolara bakılırsa 23 bin kilometrelik hidrojen şebekesinin yatırım ve işletim maliyetlerine yer veriliyor.
‘Bunun Ankara’ya tesiri ne olacak?’ diye sorarsanız çabucak yanıtlayalım… Avrupa Birliği, 2030 prestijiyle 320-460 milyar euro’luk bir yatırım planlıyor hidrojene. Öte yandan, hacimce yüzde 10 oranında hidrojenin doğal gaza karıştırılmasıyla gaz talebinin yüzde 3,5 azaldığı biliniyor.
Karbonsuz bir iktisada geçiş planları yapan Avrupa, doğal gaza hidrojen karıştırarak yoluna devam etme planları üzerinde çalışıyor. Haliyle kıtaya gelecek yüksek kapasiteli bir doğal gaz boru sınırı ihtimali de bu niçinle ortadan kalkıyor. Bu kapsamda, AB’yi hedefleyen son büyük ölçekli doğal gaz boru çizgisi projesinin TANAP ve devamında TAP olma ihtimali çok yüksek.
AB’nin doğal gaz talebinin daralacağı, bu niçinle EastMed boru sınırının varabileceği bir piyasanın bulunamayacağı gerçeğini artık herkes anladı. Bu niçinle ‘ölü doğmuş bir proje’ olarak isimlendirilen EastMed’e takviye verilmesi büsbütün ekonomik münasebetler temelinde anlamsızlaşıyor.
ATİNA’DA YAYIMLANAN RAPOR GÖZDEN KAÇMAMALI
Caner Can’ın panelde bahsetmiş olduğu bahisler bize yakın vakit evvel Atina merkezli IENE tarafınca yayımlanan raporu anımsatıyor. “EastMed’in Geleceği Tehlikede mi?” başlığıyla yayınlanan rapor, kelam konusu boru sınırının ekonomik ve teknik münasebetlerle hayata geçirilemeyeceği üzerinde duruyor. Raporda yer alan ‘taraf ülkelerce siyasi bir araç olarak kullanılan proje’ tanımlamasını EastMed’in bir ‘hayal’ olarak kalma mümkünlüğünün arttığı görüşü tamamlıyor…
Türkiye’nin TANAP ile güç denklemindeki yerinin pekişeceği ve EastMed’in ise ‘tasarlanmış lakin hayata geçirilmemiş boru sınırı projeleri’ ortasına gireceği beklentisi çok yaygın.
Bölgedeki güç istikrarları düşünüldüğünde bu gelişmeyi yalnızca güç alanında değil yeni olağanlaşma haricinde siyasetten iktisada geniş bir biçimde ele almak gerekiyor. Haliyle bu alt başlıklarda da bölgenin en kıymetli güç oyuncusu Ankara’nın atacağı adımların öteki ülkelerce yakından takip edileceği malum.
KAYNAK: TRT HABER