Dünyayı bekleyen felakete karşı Türkiye’den değerli atılım: Öncü rol üstlenecek Dünya başkanlarını iklim değişikliğiyle çaba için her yıl bir ortaya getiren COP’un bu sene 26’ncısı yapılacak.
Konferanslarda, önderler, 1992 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı (UNFCCC) uyarınca “tehlikeli iklim değişikliğini önlemek” ve global olarak adil bir biçimde sera gazı emisyonlarını azaltmanın yolları üzerinde duruyor, yeni maksatlar belirliyor.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını niçiniyle bir yıl ertelenen konferans, 31 Ekim-12 Kasım’da Glasgow kentinde düzenlenecek.
120’den çok dünya önderi, konferansın birinci birkaç gününde bir ortaya gelecek. Başkanlar ondan sonrasında ayrılarak yerlerini müzakereleri yapacak başta etraf bakanları olmak üzere üst seviye yetkililere bırakacak.
Yaklaşık 25 bin kişinin katılması beklenen konferansta görüşmelerin 12 Kasım Cuma günü saat 18.00’de sona ermesi planlansa da geçmiş tecrübeler, müzakerelerin cumartesiye ve pazara kadar uzayacağını gösteriyor.
GLOBAL SICAKLIK ARTIŞININ 1,5 DERECEYLE SONLANDIRILMASI HEDEFLENİYOR
Bu yılki konferans, yüklü olarak global sıcaklık artışının sonlandırılmasına odaklanıyor. Bu bahiste dönüm noktası olarak kabul edilen 2015 Paris İklim Mutabakatı’nda ülkeler global sıcaklık artışını, sanayi ihtilali öncesine oranla 2 derecenin “oldukça altında” tutmayı taahhüt ederken, bunu 1,5 derece ile sonlandırmak için efor göstereceklerini bildirdi.
Bağlayıcı olan bu maksatlara ulaşmak için ülkeler, yakın gelecekte sera gazı emisyonunu azaltmak yahut sıfırlamak için bağlayıcı olmayan ulusal gayeler üzerinde de anlaştı.
Fakat bu ulusal maksatların, Paris İklim Anlaşması’ndaki sıcaklık amaçlarını tutturmak için kâfi olmayacağı hatta 3 derece yahut daha fazla ısınmanın görüleceği belirlendi. Bunun üzerine Fransa’nın talebiyle 5 yılda bir yeni taahhütlerle masaya geri dönülmesini öngoren bir düzenek oluşturuldu. Bu 5 yıl, 31 Aralık 2020’de dolsa da salgın niçiniyle bahis görüşülemedi.
YENİ KELAMLAR VERİLMESİ İSTENİYOR
Artık tüm ülkelerden, 1,5 derece gayesine uygun olarak ulusal hedeflerler belirlemeleri isteniyor. Bilim insanları, dünyanın 1,5 derece maksat için emisyonların 2030 yılına kadar 2010 düzeylerine kıyasla yüzde 45 azaltılması ve akabinde da 2050’ye kadar net sıfır emisyona düşürülmesi gerektiğini kestirim ediyor.
BM, eski yahut revize edilen ulusal maksatların hala yetersiz olduğunu, gayelerin, gerekli yüzde 45’lik kesintiden epey emisyonlarda yüzde 16’lık bir artışla sonuçlanacağı konusunda ihtarda bulundu.
GÖZLER ÇİN, BREZİLYA, SUUDİ ARABİSTAN, RUSYA VE AVUSTRALYA’DA
Emisyonda ülke olarak en büyük hissesi olan Çin’in önderi Şi Cinping’in Glasgow’a gelmesi beklenmiyor. Lakin buna karşın Çin’in taahhütte bulunabileceği bedellendiriliyor.
Şi, 2020’de Çin’in 2060 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşacağı kelamı verse de analistler, Pekin’in uygulamalarının sıcaklığın 1,5 dereceyi aşmasına yol açabileceğini belirtiyor.
Çin’in yanı sıra Suudi Arabistan, Rusya ve Avustralya dahil büyük fosil yakıt üreticileri de taahhütlerini güçlendirmeyi reddediyor. Brezilya ise hala Amazon ormanlarını kesmeyi sürdürüyor.
SICAKLIK ARTIŞININ TESİRİ
Paris İklim Muahedesi’nin kesimi olan ve 1,5 derecelik bir sıcaklık artışının gezegen için ne manaya geleceğini yakından incelemekle bakılırsavlendirilen Hükümetler Ortası İklim Değişikliği Paneli, 1,5 derece ile 2 derece içindeki farkın büyük hasarlara yol açabileceğini belirledi.
Buna nazaran, 1,5 derecelik artış; deniz düzeylerinin yükselmesi, mercan resiflerinin ziyan görmesi ve sıcak hava dalgaları, kuraklıklar, seller, daha şiddetli fırtınalar ve başka çok hava şartlarında artışa niye olsa da 2 derecelik artıştan hayli daha az tesirli olacak.
Mevcut durumda sıcaklıklar halihazırda sanayi öncesi düzeylerin yaklaşık 1,1-1,2 derece üzerinde seyrediyor ve sera gazı emisyonları da artış eğiliminde.
2020’de Kovid-19 kaynaklı karantinalar sırasında karbondioksit üretimi düşse de iktisatların toparlanmasıyla tekrar yükseldi. 1,5 derece maksadı için global emisyonların her yıl yüzde 7 azalması gerekiyor.
NELER YAPILMASI GEREKİYOR
1,5 derece gayesi için karbondioksit ve öbür sera gazlarının 2050’ye kadar emisyonunun durdurulması koşul. Bu noktada fosil yakıtların yakılması, metan gazı oluşturan tarım ve hayvancılık, ağaçların kesilmesi ve birtakım endüstriyel süreçler gündeme geliyor.
Geniş karbon depoları nazaranvi bakılırsan ormanlar, turbalıklar ve sulak alanların çoğaltılması tedbirler içinde sıralanıyor.
Tepede, 1,5 derece amacının yanı sıra fakir ülkelere iklim konusundaki gayelere ulaşmaları için yardım edilmesini öngoren iklim finansmanı, kömürün basamaklı olarak kullanmasına son verilmesi ve tabiata dayalı tahliller de masada olacak.
TÜRKİYE, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE UĞRAŞTA ÖNCÜ ROL ÜSTLENME KELAMI VERİYOR
Ekim başında Paris İklim Muahedesi’ni onaylayan Türkiye, 2053 net sıfır amacına giden yol haritasını belirleyebilmek gayesiyle 2022’nin başlarında kapsayıcı bir İklim Şurası oluşturacak.
Etraf ve Şehircilik Bakanlığının ismi “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı” olarak değiştiren Türkiye; güç, tarım, sanayi, ulaşım, iktisadın her kesiminde, iklim gündemiyle uyumlu kuvvetli siyasetler uygulamaya ve global iklim hareketinde öncü bir rol üstlenme kelamı veriyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da eylülde BM Genel Konseyinde yaptığı konuşmada, önlem alınmadığı takdirde 1,5 derece maksadının epeyce da mümkün olmayacağına işaret ederek “Bunun için evvela ve en çok da iklim değişikliğine yol açan meselelerin ortaya çıkmasında tarihi sorumluluğu olan ülkelerin elini taşın altına koyması koşuldur.” tabirini kullanmıştı.
“Dünya 5’ten büyüktür” tespitini, iklim değişikliği konusunda da yenidenladıklarını söyleyen Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulunmuştu:
“Tabiata, havamıza, suyumuza, toprağımıza, yeryüzüne kim en epeyce ziyanı verdiyse, doğal kaynakları kim vahşice sömürdüyse, iklim değişikliğiyle gayrete en büyük katkıyı da onlar yapmalıdır. Geçmişten farklı olarak bu kere kimsenin, ‘Ben kuvvetliyüm, fatura ödemem’ deme hakkı yoktur. Zira iklim değişikliği, insanoğluna çok adil davranıyor. Avrupalı-Asyalı, Amerikalı-Afrikalı, zengin-fakir farkı dinlemeden herkese tıpkı muameleyi yapıyor.”
Konferanslarda, önderler, 1992 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı (UNFCCC) uyarınca “tehlikeli iklim değişikliğini önlemek” ve global olarak adil bir biçimde sera gazı emisyonlarını azaltmanın yolları üzerinde duruyor, yeni maksatlar belirliyor.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını niçiniyle bir yıl ertelenen konferans, 31 Ekim-12 Kasım’da Glasgow kentinde düzenlenecek.
120’den çok dünya önderi, konferansın birinci birkaç gününde bir ortaya gelecek. Başkanlar ondan sonrasında ayrılarak yerlerini müzakereleri yapacak başta etraf bakanları olmak üzere üst seviye yetkililere bırakacak.
Yaklaşık 25 bin kişinin katılması beklenen konferansta görüşmelerin 12 Kasım Cuma günü saat 18.00’de sona ermesi planlansa da geçmiş tecrübeler, müzakerelerin cumartesiye ve pazara kadar uzayacağını gösteriyor.
GLOBAL SICAKLIK ARTIŞININ 1,5 DERECEYLE SONLANDIRILMASI HEDEFLENİYOR
Bu yılki konferans, yüklü olarak global sıcaklık artışının sonlandırılmasına odaklanıyor. Bu bahiste dönüm noktası olarak kabul edilen 2015 Paris İklim Mutabakatı’nda ülkeler global sıcaklık artışını, sanayi ihtilali öncesine oranla 2 derecenin “oldukça altında” tutmayı taahhüt ederken, bunu 1,5 derece ile sonlandırmak için efor göstereceklerini bildirdi.
Bağlayıcı olan bu maksatlara ulaşmak için ülkeler, yakın gelecekte sera gazı emisyonunu azaltmak yahut sıfırlamak için bağlayıcı olmayan ulusal gayeler üzerinde de anlaştı.
Fakat bu ulusal maksatların, Paris İklim Anlaşması’ndaki sıcaklık amaçlarını tutturmak için kâfi olmayacağı hatta 3 derece yahut daha fazla ısınmanın görüleceği belirlendi. Bunun üzerine Fransa’nın talebiyle 5 yılda bir yeni taahhütlerle masaya geri dönülmesini öngoren bir düzenek oluşturuldu. Bu 5 yıl, 31 Aralık 2020’de dolsa da salgın niçiniyle bahis görüşülemedi.
YENİ KELAMLAR VERİLMESİ İSTENİYOR
Artık tüm ülkelerden, 1,5 derece gayesine uygun olarak ulusal hedeflerler belirlemeleri isteniyor. Bilim insanları, dünyanın 1,5 derece maksat için emisyonların 2030 yılına kadar 2010 düzeylerine kıyasla yüzde 45 azaltılması ve akabinde da 2050’ye kadar net sıfır emisyona düşürülmesi gerektiğini kestirim ediyor.
BM, eski yahut revize edilen ulusal maksatların hala yetersiz olduğunu, gayelerin, gerekli yüzde 45’lik kesintiden epey emisyonlarda yüzde 16’lık bir artışla sonuçlanacağı konusunda ihtarda bulundu.
GÖZLER ÇİN, BREZİLYA, SUUDİ ARABİSTAN, RUSYA VE AVUSTRALYA’DA
Emisyonda ülke olarak en büyük hissesi olan Çin’in önderi Şi Cinping’in Glasgow’a gelmesi beklenmiyor. Lakin buna karşın Çin’in taahhütte bulunabileceği bedellendiriliyor.
Şi, 2020’de Çin’in 2060 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşacağı kelamı verse de analistler, Pekin’in uygulamalarının sıcaklığın 1,5 dereceyi aşmasına yol açabileceğini belirtiyor.
Çin’in yanı sıra Suudi Arabistan, Rusya ve Avustralya dahil büyük fosil yakıt üreticileri de taahhütlerini güçlendirmeyi reddediyor. Brezilya ise hala Amazon ormanlarını kesmeyi sürdürüyor.
SICAKLIK ARTIŞININ TESİRİ
Paris İklim Muahedesi’nin kesimi olan ve 1,5 derecelik bir sıcaklık artışının gezegen için ne manaya geleceğini yakından incelemekle bakılırsavlendirilen Hükümetler Ortası İklim Değişikliği Paneli, 1,5 derece ile 2 derece içindeki farkın büyük hasarlara yol açabileceğini belirledi.
Buna nazaran, 1,5 derecelik artış; deniz düzeylerinin yükselmesi, mercan resiflerinin ziyan görmesi ve sıcak hava dalgaları, kuraklıklar, seller, daha şiddetli fırtınalar ve başka çok hava şartlarında artışa niye olsa da 2 derecelik artıştan hayli daha az tesirli olacak.
Mevcut durumda sıcaklıklar halihazırda sanayi öncesi düzeylerin yaklaşık 1,1-1,2 derece üzerinde seyrediyor ve sera gazı emisyonları da artış eğiliminde.
2020’de Kovid-19 kaynaklı karantinalar sırasında karbondioksit üretimi düşse de iktisatların toparlanmasıyla tekrar yükseldi. 1,5 derece maksadı için global emisyonların her yıl yüzde 7 azalması gerekiyor.
NELER YAPILMASI GEREKİYOR
1,5 derece gayesi için karbondioksit ve öbür sera gazlarının 2050’ye kadar emisyonunun durdurulması koşul. Bu noktada fosil yakıtların yakılması, metan gazı oluşturan tarım ve hayvancılık, ağaçların kesilmesi ve birtakım endüstriyel süreçler gündeme geliyor.
Geniş karbon depoları nazaranvi bakılırsan ormanlar, turbalıklar ve sulak alanların çoğaltılması tedbirler içinde sıralanıyor.
Tepede, 1,5 derece amacının yanı sıra fakir ülkelere iklim konusundaki gayelere ulaşmaları için yardım edilmesini öngoren iklim finansmanı, kömürün basamaklı olarak kullanmasına son verilmesi ve tabiata dayalı tahliller de masada olacak.
TÜRKİYE, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE UĞRAŞTA ÖNCÜ ROL ÜSTLENME KELAMI VERİYOR
Ekim başında Paris İklim Muahedesi’ni onaylayan Türkiye, 2053 net sıfır amacına giden yol haritasını belirleyebilmek gayesiyle 2022’nin başlarında kapsayıcı bir İklim Şurası oluşturacak.
Etraf ve Şehircilik Bakanlığının ismi “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı” olarak değiştiren Türkiye; güç, tarım, sanayi, ulaşım, iktisadın her kesiminde, iklim gündemiyle uyumlu kuvvetli siyasetler uygulamaya ve global iklim hareketinde öncü bir rol üstlenme kelamı veriyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da eylülde BM Genel Konseyinde yaptığı konuşmada, önlem alınmadığı takdirde 1,5 derece maksadının epeyce da mümkün olmayacağına işaret ederek “Bunun için evvela ve en çok da iklim değişikliğine yol açan meselelerin ortaya çıkmasında tarihi sorumluluğu olan ülkelerin elini taşın altına koyması koşuldur.” tabirini kullanmıştı.
“Dünya 5’ten büyüktür” tespitini, iklim değişikliği konusunda da yenidenladıklarını söyleyen Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulunmuştu:
“Tabiata, havamıza, suyumuza, toprağımıza, yeryüzüne kim en epeyce ziyanı verdiyse, doğal kaynakları kim vahşice sömürdüyse, iklim değişikliğiyle gayrete en büyük katkıyı da onlar yapmalıdır. Geçmişten farklı olarak bu kere kimsenin, ‘Ben kuvvetliyüm, fatura ödemem’ deme hakkı yoktur. Zira iklim değişikliği, insanoğluna çok adil davranıyor. Avrupalı-Asyalı, Amerikalı-Afrikalı, zengin-fakir farkı dinlemeden herkese tıpkı muameleyi yapıyor.”