Dünya’ya Su Nereden Geldi? Yeni Araştırma Karşılığı Veriyor! Memleketler arası bir kozmokimya takımı, bir göktaşında lakin epeyce özel bir müddetçte oluşmuş olabilecek kimi gereçler keşfetti. Bu cins yıldız tozu malzemesi birinci kere tanımlanıyor ve bu, gezegenimizin oluşumuna ve bilhassa de Dünya’daki suya yeni bir bakış açısı sağlıyor.
Science Advances mecmuasında yayınlanan çalışma, bilinen en eski gereçlerden kimilerinde, p-sürecinde oluşması beklenen bir element olan stronsiyum-84‘ün daha yüksek bir oranının keşfedildiğini bildiriyor. Bu p-sürecinin teorik bir açıklaması var lakin hangi fecî uzay olayında (bir süpernova yahut çarpışma gibi) gerçekleştiği belgisiz.
Takım, ünlü Allende göktaşında, Güneş Sistemi’ndilk evvel oluşmuş yıldız tanecikleri içinde olağandışı stronsiyum-84 düzeyleri buldu. Bilim insanları bu bulguyu inceleyerek vakitte geriye bakma imkanına sahip oluyor. Stronsiyum’un (çekirdeklerinde daha fazla sayıda nötron bulunan) başka kararlı izotoplarının da bu p-süreciyle oluştuğu düşünülüyor.
Stronsiyum-84’ün Dünya’daki suyla ne ilgisi var?
Belli unsurların kaç yaşında olduğunu bulmak için bu özel izotopun ölçüsünü bilmek kıymetli. Tıpkı karbon tarihlemenin bir arkeolojik bulgunun yaşını hesaplamada kullanılması üzere, kozmik bir kayanın yaşını hesaplamak için rubidyum tarihleme kullanılıyor. Rubidyum-87, kozmosun yaşından üç kat daha uzun bir yarı ömre sahip, bu niçinle kainattan daha eski olabilecek şeyleri tarihlendirmek için ülkü.
Rubidyum-87 stronsiyum-87’ye dönüşüyor, bu niçinle muhakkak bir materyalde bu iki elementin oranını inceleyerek kaç yaşında olduğunu bulabilmek mümkün.
Klâsik olarak, araştırmacılar meteoritlerde tutulan bilinen en eski yıldız tanelerini kullanırlar. Bunlar kalsiyum ve alüminyum açısından varlıklı unsurlar. Sorun şu ki, şu anda bu hususlarda bunlardaki tüm stronsiyum-84 atomlarının oranlarına bakıldığında, biraz fazla stronsiyuma sahip üzere görünüyorlar. Bu pahalara bakan bilim insanları hem Dünya’nın birebir vakitte saf meteoritlerin yüksek strontiyum-87 oranına sahip olduğunu gördüler. Bu da, ikisinin de bir vakit içinder fazlaca fazla ölçüde suya sahip olduğunu lakin oluşumlarından birkaç milyon yıl daha sonra bu suyun kaybolduğunu gösteriyor.
Science Advances mecmuasında yayınlanan çalışma, bilinen en eski gereçlerden kimilerinde, p-sürecinde oluşması beklenen bir element olan stronsiyum-84‘ün daha yüksek bir oranının keşfedildiğini bildiriyor. Bu p-sürecinin teorik bir açıklaması var lakin hangi fecî uzay olayında (bir süpernova yahut çarpışma gibi) gerçekleştiği belgisiz.
Takım, ünlü Allende göktaşında, Güneş Sistemi’ndilk evvel oluşmuş yıldız tanecikleri içinde olağandışı stronsiyum-84 düzeyleri buldu. Bilim insanları bu bulguyu inceleyerek vakitte geriye bakma imkanına sahip oluyor. Stronsiyum’un (çekirdeklerinde daha fazla sayıda nötron bulunan) başka kararlı izotoplarının da bu p-süreciyle oluştuğu düşünülüyor.
Stronsiyum-84’ün Dünya’daki suyla ne ilgisi var?
Belli unsurların kaç yaşında olduğunu bulmak için bu özel izotopun ölçüsünü bilmek kıymetli. Tıpkı karbon tarihlemenin bir arkeolojik bulgunun yaşını hesaplamada kullanılması üzere, kozmik bir kayanın yaşını hesaplamak için rubidyum tarihleme kullanılıyor. Rubidyum-87, kozmosun yaşından üç kat daha uzun bir yarı ömre sahip, bu niçinle kainattan daha eski olabilecek şeyleri tarihlendirmek için ülkü.
Rubidyum-87 stronsiyum-87’ye dönüşüyor, bu niçinle muhakkak bir materyalde bu iki elementin oranını inceleyerek kaç yaşında olduğunu bulabilmek mümkün.
Klâsik olarak, araştırmacılar meteoritlerde tutulan bilinen en eski yıldız tanelerini kullanırlar. Bunlar kalsiyum ve alüminyum açısından varlıklı unsurlar. Sorun şu ki, şu anda bu hususlarda bunlardaki tüm stronsiyum-84 atomlarının oranlarına bakıldığında, biraz fazla stronsiyuma sahip üzere görünüyorlar. Bu pahalara bakan bilim insanları hem Dünya’nın birebir vakitte saf meteoritlerin yüksek strontiyum-87 oranına sahip olduğunu gördüler. Bu da, ikisinin de bir vakit içinder fazlaca fazla ölçüde suya sahip olduğunu lakin oluşumlarından birkaç milyon yıl daha sonra bu suyun kaybolduğunu gösteriyor.