Dün Türkiye tarihinde bir birinci gerçekleşti! Güçte büyük değişim Türkiye Elektrik İletim AŞ’nin saat 10.00’daki datalarına bakılırsa, dün en yüksek elektrik tüketimi 37 bin107 megavatsaatle 19.00’da, en düşük tüketim ise 28 bin 408 megavatsaatle 08.00’de gerçekleşti.
Günlük bazda dün 791 bin 794 megavatsaat elektrik üretildi, tüketim ise 788 bin 969 megavatsaat olarak kayda geçti.
RÜZGAR SANTRALLERİ ELEKTRİK ÜRETİMİNDE BİRİNCİSİ GERÇEKLEŞTİRDİ
Üretimde birinci sırada yüzde 22,6 hisseyle rüzgar gücü santralleri yer aldı. Bunu yüzde 22 ile doğal gaz santralleri ve yüzde 17,7 ile ithal kömür santralleri izledi.Dün 13 bin 626 megavatsaat elektrik ihracatı, 11 bin 26 megavatsaat elektrik ithalatı yapıldı.
GÜÇTE BÜYÜK ADIM
Öte yandan Türkiye güçte dışa bağımlılığı bitirmek için güç çeşitlilik ve arz güvenliği için de kararlılıkla yeni adımları atmaya devam ediyor. Türkiye’nin enerji talebi, büyüyen iktisadına paralel olarak gelişim gösteriyor. 2000- 2020 yılları içinde yıllık elektrik gücü talebi dünyada ortalama yüzde 3 artış gösterirken, ülkemizde bu oran yaklaşık yüzde 4.5 olarak gerçekleşti. Bu yüksek talep artışının inançlı bir halde karşılanabilmesi güç siyasetinin temel önceliği oldu. Günümüze kadar hidrokarbon bakımından güçlü rezervlere sahip olmayan Türkiye’de, yakın zamanda Sakarya Alanı’nda keşfedilen 540 milyar metreküplük doğalgaz keşfiyle bir arada güç dinamiklerinin değişme sürecine gireceği kestirim ediliyor.
PAZARLIKTA AVANTAJ SAĞLAR
Sakarya Alanı’ndaki rezervin ve denizlerimizde bulunması beklenen yeni rezervlerin üretime geçmesiyle birlikte, ülkemizin güçte dışa olan bağımlılığının, cari süreçler ve dış ticaret açıklarının olumlu istikamette etkilenmesinin yanı sıra, güçte yüksek oranda dışa bağımlılık niçiniyle son kaynak tedarikçisinin katlandığı güç maliyetlerinin azalması bekleniyor. Keşfedilen doğalgazın, geliştirilen doğalgaz altyapısıyla birlikte, mevcut uzun devirli doğalgaz alım mutabakatlarının bir daha müzakere edilmesi sürecinde başta fiyat olmak üzere kıymetli avantajlar sağlayacağı öngörülüyor.
ARZ GÜVENLİĞİ ADIM
Arz güvenliğinin yanı sıra, kaynak ülke ve güzergâh çeşitliliği de sağlaması bakımından kıymet arz eden yüzer LNG depolama ve gazlaştırma ünitesi (FSRU) iskele ve temas çizgisi yatırımlarına ait çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda, her biri 1.5 milyar m3 /yıl doğal gaz sevk kapasitesine sahip Hatay-Dörtyol FSRU temas çizgisi ile Edirne-Saros FSRU iskele ve ilişki çizgisi yatırımlarına ait çalışmalar sürdürülüyor. Gaz formundaki ölçüsü 102 milyon metreküpe eşit 170 bin metreküp LNG depolama kapasitesine ve 28 milyon metreküp/gün gazlaştırma kapasitesine sahip olan BOTAŞ’ın yeni FSRU gemisi Ertuğrul Gazi’nin iletim sistemine teması yapıldı. Arz güvenliği ve mevsimsel talep dalgalanmaları doğalgaz depolama kapasitesinin artırılmasını mecburî kıldı.
DEPOLAMA KAPASİTESİ ARTTI
Avrupa ülkelerinin depolama kapasitelerinin yıllık tüketimi karşılama oranı ortalama yüzde 20 seviyesindeyken, ülkemizde bu oran yaklaşık yüzde 8 düzeyinde. 4.6 milyar metreküp depolama ve 75 milyon metreküp/gün geri üretim kapasiteli Kuzey Marmara Doğal Gaz Yer Altı Depolama Tevsii Projesi ile 5.4 milyar metreküp depolama ve 80 milyon metreküp/ gün geri üretim kapasiteli Tuz Gölü Doğal Gaz Yer Altı Depolama Projesinin tamamlanmasıyla birlikte, 2023’te Türkiye’nin toplam yer altı doğalgaz depolama kapasitesinin 10 milyar metreküpe ulaşması öngörülüyor. Doğal gazın ülke geneline yaygınlaştırılması maksadına yönelik çalışmalar devam ediyor. Bu çerçevede, doğal gaza sahip olmayan ve merkez nüfusu en az 20 bin olan ilçeler ile muhakkak kriterleri haiz OSB’lere doğalgaz ulaştırılmasına yönelik çalışmalar sürüyor.
10.9 MİLYAR DOLAR YATIRIM
2017-2023 yıllarını kapsayan Ulusal Güç Verimliliği Hareket Planı kapsamındaki hareketler için 2023 yılına kadar 10.9 milyar dolar seviyesinde yatırım yapılması ve güç tüketiminde 23.9 MTEP tasarruf sağlanması hedefleniyor. Bu çerçevede, 2019 yılında yaklaşık 300 milyon arı mali karşılığı olan 0.9 MTEP güç tasarrufu sağlandığı, 2017-2019 devrinin toplamında ise yaklaşık 1 milyar dolar mali karşılığı olan 2.7 MTEP güç tasarrufu sağlandığı iddia ediliyor. Güç verimliliği yatırımlarından elde edilen tasarrufun önümüzdeki senelerda kıymetli oranda artması bekleniyor.
YUSUFELİ DÜNYADA ÜÇÜNCÜ
275 metre yüksekliği ile çift eğrilikli beton kemer baraj sınıfında Türkiye’nin birinci, dünyanın üçüncü en yüksek barajı olacak olan Yusufeli Barajı ve HES projesinde, 558 MW konseyi güce sahip olacak hidroelektrik santralinde yıllık ortalama 1.888 GWh elektrik üretimi öngörülüyor. Ayrıyeten, kamu tarafınca işletilen mevcut barajlardan Keban, Karakaya ve Hirfanlı HES’lerinde, verimliliğin artırılması hedefiyle rehabilitasyon yatırımları devam ediyor.
YEKA’LAR TAM GAZ SÜRÜYOR
YENİLENEBİLİR güç kaynaklarından elektrik üretimini teşvik etmek maksadıyla uygulanan Yenilenebilir Güç Kaynakları (YEK) Destekleme Düzeneği kapsamında 1 Temmuz’dan daha sonra devreye giren lisanslı santraller için alım meblağları, hidroelektrik santrallerine 40 TL kuruş/kWh, rüzgâr ve güneş gücü santrallerine 32 TL kuruş/kWh, jeotermal güç santrallerine 54 TL kuruş/kWh ve biyokütle santrallerine kullanılan kaynağa nazaran 32, 50, 54 TL kuruş/kWh olarak güncellendi. Ayrıyeten, yenilenebilir güç kaynaklarının kullanmasının yaygınlaştırılması gayesiyle elektrik son kullanıcılarının tüketimlerini yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı olarak gerçekleştirdiklerini belgelemelerini sağlayan Yenilenebilir Güç Kaynak Garanti Sistemi (YEK-G Sistemi) işletmeye alındı. Yenilenebilir Güç Kaynak Alanları (YEKA) modeli kapsamında güneş gücüne dayalı YEKA GES-3 müsabakaları tamamlanarak, 74 başka yatırımcıya, 36 ili kapsayan ve her biri 10 MW, 15 MW ve 20 MW olmak üzere toplam 1.000 MW gücündeki kapasite hakkı sağlandı.
YERLİ KÖMÜRE TEŞVİK
Ulusal güç ve maden siyaseti kapsamında, yerli kömürün kullanmasının artırılmasına yönelik çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda, büyük linyit rezervlerinin elektrik üretiminde kullanılmasına yönelik madencilik açısından Kaynak Raporu ile Rezerv Raporu hazırlanmasına yönelik çalışmalar sürdürülüyor. Konseyi güç bakımından ülkemizin en büyük dördüncü hidroelektrik santrali olan Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Barajı ve Hidroelektrik Santrali’nin altı türbininden birincisi 19 Mayıs 2020’de altıncı türbini ise 24 Aralık 2020’de devreye alınarak elektrik üretimine başlandı. Ocak 2021-Eylül 2021 periyodunda hidroelektrik santralinde 1.5 milyar kWh elektrik üretimi gerçekleştirildi. 1.200 MW konseyi güce sahip barajda yıllık ortalama 3 bin 833 GWh elektrik üretimi öngörülüyor.
AKKUYU İÇİN GERİ SAYIM
TEMELİ 2018 yılında atılan ve ülkemizin birinci nükleer santrali olacak olan Akkuyu Nükleer Santrali’nin tamamlanmasına yönelik çalışmalar devam ediyor. Tamamlandığında Türkiye’nin elektrik gereksiniminin yaklaşık yüzde 10’unu karşılayacak olan ve 4.800 MW toplam konseyi güce sahip VVER 1200 tipi 1.200 MW şurası güçteki 4 üniteden oluşacak olan santralin birinci ünitesinin 2023 yılında, başka ünitelerinin de birer yıl ortayla 2026 yılı sonuna kadar işletmeye alınması planlanıyor. Akkuyu haricinde iki nükleer güç santralinin daha kurulmasına yönelik saha seçimi, yer lisansı, teknoloji sahibi şirket yahut ülkelerle işbirliği üzere konularda çalışmalar sürdürülüyor.
Günlük bazda dün 791 bin 794 megavatsaat elektrik üretildi, tüketim ise 788 bin 969 megavatsaat olarak kayda geçti.
RÜZGAR SANTRALLERİ ELEKTRİK ÜRETİMİNDE BİRİNCİSİ GERÇEKLEŞTİRDİ
Üretimde birinci sırada yüzde 22,6 hisseyle rüzgar gücü santralleri yer aldı. Bunu yüzde 22 ile doğal gaz santralleri ve yüzde 17,7 ile ithal kömür santralleri izledi.Dün 13 bin 626 megavatsaat elektrik ihracatı, 11 bin 26 megavatsaat elektrik ithalatı yapıldı.
GÜÇTE BÜYÜK ADIM
Öte yandan Türkiye güçte dışa bağımlılığı bitirmek için güç çeşitlilik ve arz güvenliği için de kararlılıkla yeni adımları atmaya devam ediyor. Türkiye’nin enerji talebi, büyüyen iktisadına paralel olarak gelişim gösteriyor. 2000- 2020 yılları içinde yıllık elektrik gücü talebi dünyada ortalama yüzde 3 artış gösterirken, ülkemizde bu oran yaklaşık yüzde 4.5 olarak gerçekleşti. Bu yüksek talep artışının inançlı bir halde karşılanabilmesi güç siyasetinin temel önceliği oldu. Günümüze kadar hidrokarbon bakımından güçlü rezervlere sahip olmayan Türkiye’de, yakın zamanda Sakarya Alanı’nda keşfedilen 540 milyar metreküplük doğalgaz keşfiyle bir arada güç dinamiklerinin değişme sürecine gireceği kestirim ediliyor.
PAZARLIKTA AVANTAJ SAĞLAR
Sakarya Alanı’ndaki rezervin ve denizlerimizde bulunması beklenen yeni rezervlerin üretime geçmesiyle birlikte, ülkemizin güçte dışa olan bağımlılığının, cari süreçler ve dış ticaret açıklarının olumlu istikamette etkilenmesinin yanı sıra, güçte yüksek oranda dışa bağımlılık niçiniyle son kaynak tedarikçisinin katlandığı güç maliyetlerinin azalması bekleniyor. Keşfedilen doğalgazın, geliştirilen doğalgaz altyapısıyla birlikte, mevcut uzun devirli doğalgaz alım mutabakatlarının bir daha müzakere edilmesi sürecinde başta fiyat olmak üzere kıymetli avantajlar sağlayacağı öngörülüyor.
ARZ GÜVENLİĞİ ADIM
Arz güvenliğinin yanı sıra, kaynak ülke ve güzergâh çeşitliliği de sağlaması bakımından kıymet arz eden yüzer LNG depolama ve gazlaştırma ünitesi (FSRU) iskele ve temas çizgisi yatırımlarına ait çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda, her biri 1.5 milyar m3 /yıl doğal gaz sevk kapasitesine sahip Hatay-Dörtyol FSRU temas çizgisi ile Edirne-Saros FSRU iskele ve ilişki çizgisi yatırımlarına ait çalışmalar sürdürülüyor. Gaz formundaki ölçüsü 102 milyon metreküpe eşit 170 bin metreküp LNG depolama kapasitesine ve 28 milyon metreküp/gün gazlaştırma kapasitesine sahip olan BOTAŞ’ın yeni FSRU gemisi Ertuğrul Gazi’nin iletim sistemine teması yapıldı. Arz güvenliği ve mevsimsel talep dalgalanmaları doğalgaz depolama kapasitesinin artırılmasını mecburî kıldı.
DEPOLAMA KAPASİTESİ ARTTI
Avrupa ülkelerinin depolama kapasitelerinin yıllık tüketimi karşılama oranı ortalama yüzde 20 seviyesindeyken, ülkemizde bu oran yaklaşık yüzde 8 düzeyinde. 4.6 milyar metreküp depolama ve 75 milyon metreküp/gün geri üretim kapasiteli Kuzey Marmara Doğal Gaz Yer Altı Depolama Tevsii Projesi ile 5.4 milyar metreküp depolama ve 80 milyon metreküp/ gün geri üretim kapasiteli Tuz Gölü Doğal Gaz Yer Altı Depolama Projesinin tamamlanmasıyla birlikte, 2023’te Türkiye’nin toplam yer altı doğalgaz depolama kapasitesinin 10 milyar metreküpe ulaşması öngörülüyor. Doğal gazın ülke geneline yaygınlaştırılması maksadına yönelik çalışmalar devam ediyor. Bu çerçevede, doğal gaza sahip olmayan ve merkez nüfusu en az 20 bin olan ilçeler ile muhakkak kriterleri haiz OSB’lere doğalgaz ulaştırılmasına yönelik çalışmalar sürüyor.
10.9 MİLYAR DOLAR YATIRIM
2017-2023 yıllarını kapsayan Ulusal Güç Verimliliği Hareket Planı kapsamındaki hareketler için 2023 yılına kadar 10.9 milyar dolar seviyesinde yatırım yapılması ve güç tüketiminde 23.9 MTEP tasarruf sağlanması hedefleniyor. Bu çerçevede, 2019 yılında yaklaşık 300 milyon arı mali karşılığı olan 0.9 MTEP güç tasarrufu sağlandığı, 2017-2019 devrinin toplamında ise yaklaşık 1 milyar dolar mali karşılığı olan 2.7 MTEP güç tasarrufu sağlandığı iddia ediliyor. Güç verimliliği yatırımlarından elde edilen tasarrufun önümüzdeki senelerda kıymetli oranda artması bekleniyor.
YUSUFELİ DÜNYADA ÜÇÜNCÜ
275 metre yüksekliği ile çift eğrilikli beton kemer baraj sınıfında Türkiye’nin birinci, dünyanın üçüncü en yüksek barajı olacak olan Yusufeli Barajı ve HES projesinde, 558 MW konseyi güce sahip olacak hidroelektrik santralinde yıllık ortalama 1.888 GWh elektrik üretimi öngörülüyor. Ayrıyeten, kamu tarafınca işletilen mevcut barajlardan Keban, Karakaya ve Hirfanlı HES’lerinde, verimliliğin artırılması hedefiyle rehabilitasyon yatırımları devam ediyor.
YEKA’LAR TAM GAZ SÜRÜYOR
YENİLENEBİLİR güç kaynaklarından elektrik üretimini teşvik etmek maksadıyla uygulanan Yenilenebilir Güç Kaynakları (YEK) Destekleme Düzeneği kapsamında 1 Temmuz’dan daha sonra devreye giren lisanslı santraller için alım meblağları, hidroelektrik santrallerine 40 TL kuruş/kWh, rüzgâr ve güneş gücü santrallerine 32 TL kuruş/kWh, jeotermal güç santrallerine 54 TL kuruş/kWh ve biyokütle santrallerine kullanılan kaynağa nazaran 32, 50, 54 TL kuruş/kWh olarak güncellendi. Ayrıyeten, yenilenebilir güç kaynaklarının kullanmasının yaygınlaştırılması gayesiyle elektrik son kullanıcılarının tüketimlerini yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı olarak gerçekleştirdiklerini belgelemelerini sağlayan Yenilenebilir Güç Kaynak Garanti Sistemi (YEK-G Sistemi) işletmeye alındı. Yenilenebilir Güç Kaynak Alanları (YEKA) modeli kapsamında güneş gücüne dayalı YEKA GES-3 müsabakaları tamamlanarak, 74 başka yatırımcıya, 36 ili kapsayan ve her biri 10 MW, 15 MW ve 20 MW olmak üzere toplam 1.000 MW gücündeki kapasite hakkı sağlandı.
YERLİ KÖMÜRE TEŞVİK
Ulusal güç ve maden siyaseti kapsamında, yerli kömürün kullanmasının artırılmasına yönelik çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda, büyük linyit rezervlerinin elektrik üretiminde kullanılmasına yönelik madencilik açısından Kaynak Raporu ile Rezerv Raporu hazırlanmasına yönelik çalışmalar sürdürülüyor. Konseyi güç bakımından ülkemizin en büyük dördüncü hidroelektrik santrali olan Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Barajı ve Hidroelektrik Santrali’nin altı türbininden birincisi 19 Mayıs 2020’de altıncı türbini ise 24 Aralık 2020’de devreye alınarak elektrik üretimine başlandı. Ocak 2021-Eylül 2021 periyodunda hidroelektrik santralinde 1.5 milyar kWh elektrik üretimi gerçekleştirildi. 1.200 MW konseyi güce sahip barajda yıllık ortalama 3 bin 833 GWh elektrik üretimi öngörülüyor.
AKKUYU İÇİN GERİ SAYIM
TEMELİ 2018 yılında atılan ve ülkemizin birinci nükleer santrali olacak olan Akkuyu Nükleer Santrali’nin tamamlanmasına yönelik çalışmalar devam ediyor. Tamamlandığında Türkiye’nin elektrik gereksiniminin yaklaşık yüzde 10’unu karşılayacak olan ve 4.800 MW toplam konseyi güce sahip VVER 1200 tipi 1.200 MW şurası güçteki 4 üniteden oluşacak olan santralin birinci ünitesinin 2023 yılında, başka ünitelerinin de birer yıl ortayla 2026 yılı sonuna kadar işletmeye alınması planlanıyor. Akkuyu haricinde iki nükleer güç santralinin daha kurulmasına yönelik saha seçimi, yer lisansı, teknoloji sahibi şirket yahut ülkelerle işbirliği üzere konularda çalışmalar sürdürülüyor.