Covid-19 İçin Umut Verici Gelişme: Grip Üzere Mevsimsel Hastalık Olabilir! Neredeyse iki yıl boyunca aldığımız berbat haberlerin akabinde nihayet potansiyel bir umut ufukta görüldü: COVID-19 mevsimsel bir hastalık olabilir.
Yeni koronavirüs 2019’un sonlarında birinci kere ortaya çıktığından beri, bilim insanları ve karar vericiler, mevsimsel olup olmadığını – grip üzere kış aylarında bulaşmanın artması – yahut yıl boyunca eşit derecede bulaşıcı olup olmadığını tartışıyor. Geçtiğimiz hafta Nature Computational Science mecmuasında yayınlanan bir makale, COVID-19’un aslında mevsimsel bir düşük sıcaklık enfeksiyonu olduğuna dair kuvvetli ispatlar sunuyor ve bunun virüsle yaşamayı nasıl öğrenebileceğimiz konusunda kıymetli tesirleri var.
ISGlobal İklim ve Sıhhat programı yöneticisi ve araştırmanın koordinatörü Xavier Rodó, hususla ilgili yaptığı açıklamasında “Bulgularımız COVID-19’un influenzaya ve sirkülasyondaki daha düzgün huylu koronavirüslere emsal gerçek bir mevsimsel düşük sıcaklık enfeksiyonu olduğu görüşünü destekliyor. Aerosoller daha uzun mühlet asılı kalabildiğinden, gelişmiş iç yer havalandırması yoluyla ‘hava hijyenine’ vurgu yapılmasını gerekli kılıyor” dedi
Makalede belirtildiğı üzere düşük nemli şartlar aerosol damlacıklarının havada hafifçeçe buharlaşarak boyutlarının küçülmesine niye oluyor. Bu durum, nefesimizdeki su damlacıklarının burnumuzdaki bağışıklık savunmasını geçecek kadar küçük olabilmelerini sağlayarak potansiyel olarak COVID-19 da dahil olmak üzere hastalıkları daha bulaşıcı hale getirebilir. Bu niçinle araştırmacılar, kamu siyaseti ve tıbbi müdahalelerde mümkün meteorolojik durumların yanı sıra uygun havalandırmaya daha fazla kıymet verilmesi gerektiğini söylüyorlar.
Ayrıyeten bu araştırma, COVID-19’un muhtemelen mevsimsel olduğu kararına varan birinci çalışma da değil. GeoHealth mecmuasında Mayıs ayında yayınlanan bir çalışma, beş ülkedeki çevresel şartlar ile COVID-19 bulaşma oranları içindeki ilişkiyi inceleyerek virüsün gribe benzeri bir mevsimsel model izlediği kararına varmıştı. Bu haftaki çalışma, bunu fazlaca daha büyük bir ölçekte doğruluyor: Takım, siyaset müdahaleleri uygulanmadan evvel, akabinde birinci, ikinci ve üçüncü dalgalar boyunca, beş kıtada 160’tan fazla ülkede COVID-19’un yayılmasını inceledi.
Grup, halk sıhhati siyasetlerinin girişi olmadan, COVID-19’un bulaşma suratı ile dünya genelindeki sıcaklık ve nem düzeyleri içinde negatif bir münasebet buldu. Başka bir deyişle, sıcaklık yahut nem ne kadar düşükse, bulaşma oranı o kadar yüksek oluyor. Fakat salgın ilerledikçe, model devam etti. Sıcaklıklar ve nem düzeyleri arttıkça birinci dalga bitmiş oldu ve akabinde sonbahara girerken ikinci dalga geldi. Bu model dünya çapında, ülke seviyesinde, bölgesel ve hatta kent seviyesinde, sadece bir istisna haricinde geçerliydi: 2020 yazı.
Baş müellif Alejandro Fontal, 2020 yazı için “[Bu] gençlerin toplu toplantıları, turizm ve klima üzere çeşitli faktörlerle açıklanabilir” diyor. Araştırmada da deklare ettiğı üzere, klima birtakım soruların karşılığı olabilir: “Kuzey Yarımküre’nin güçlü ülkelerinde, [sıcak] aylarda soğutulan iç yer mikro iklimi, soğutulmuş havanın mekanik olarak bir daha havalandırıldığı Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’daki et sürece tesislerinde gözlemlenen birfazlaca salgında olduğu üzere iletimi barındırabilir.“
Takım, sonuçların ikna edici olduğuna inansa da, çalışmanın birkaç sınırlaması olduğunu belirtiyor. Birincisi, COVID-19 yeni bir virüs ve bu niçinle epidemiyolojik kayıtlar biraz hudutlu. Ayrıyeten, sonuçlarının bir niçinsellik değil, bir korelasyon gösterdiğine dikkat çekiyorlar, bu niçinle virüs dalgalarının sıcaklık ve nem ile kontaklı olması olası olsa da, şimdiye kadar bilinmeyen bir faktörün aktif olma ihtimali göz arkası edilemez.
bir daha de takım, çalışmalarının, ileriye dönük sıhhat siyasetleri ve tedavilerini bilgilendirmeye yardımcı olabileceğini ve “COVID-19 için daha küratörlü ve özel iklim hizmetleri ve erken ihtar sistemlerine” müsaade vereceğini umuyor. Sokağa çıkma yasağı üzere tedbirlerin hastalık üstündeki iklim tesirlerini sınırlama açısından değerlendirilebileceğini söylüyorlar ve en değerlisi, takım, hastalık “endemik hale gelse bile biçimlerinin devam edeceğini ve bu niçinle aşı için yıllık vakit içindemayı tanımladığını” söylüyor.
Rodó, “COVID-19’un gerçek bir mevsimsel hastalık olup olmadığı sorusu, tesirli müdahale tedbirlerinin belirlenmesine yönelik tesirleri ile giderek daha merkezi hale geliyor” diyor ve kelamlarını şu biçimde tamamlıyor: “Toplamda, bulgularımız COVID-19’un influenzaya ve daha düzgün huylu sirkülasyondaki koronavirüslere misal gerçek bir mevsimsel düşük sıcaklık enfeksiyonu olduğu görüşünü desteklemektedir.“
Yeni koronavirüs 2019’un sonlarında birinci kere ortaya çıktığından beri, bilim insanları ve karar vericiler, mevsimsel olup olmadığını – grip üzere kış aylarında bulaşmanın artması – yahut yıl boyunca eşit derecede bulaşıcı olup olmadığını tartışıyor. Geçtiğimiz hafta Nature Computational Science mecmuasında yayınlanan bir makale, COVID-19’un aslında mevsimsel bir düşük sıcaklık enfeksiyonu olduğuna dair kuvvetli ispatlar sunuyor ve bunun virüsle yaşamayı nasıl öğrenebileceğimiz konusunda kıymetli tesirleri var.
ISGlobal İklim ve Sıhhat programı yöneticisi ve araştırmanın koordinatörü Xavier Rodó, hususla ilgili yaptığı açıklamasında “Bulgularımız COVID-19’un influenzaya ve sirkülasyondaki daha düzgün huylu koronavirüslere emsal gerçek bir mevsimsel düşük sıcaklık enfeksiyonu olduğu görüşünü destekliyor. Aerosoller daha uzun mühlet asılı kalabildiğinden, gelişmiş iç yer havalandırması yoluyla ‘hava hijyenine’ vurgu yapılmasını gerekli kılıyor” dedi
Makalede belirtildiğı üzere düşük nemli şartlar aerosol damlacıklarının havada hafifçeçe buharlaşarak boyutlarının küçülmesine niye oluyor. Bu durum, nefesimizdeki su damlacıklarının burnumuzdaki bağışıklık savunmasını geçecek kadar küçük olabilmelerini sağlayarak potansiyel olarak COVID-19 da dahil olmak üzere hastalıkları daha bulaşıcı hale getirebilir. Bu niçinle araştırmacılar, kamu siyaseti ve tıbbi müdahalelerde mümkün meteorolojik durumların yanı sıra uygun havalandırmaya daha fazla kıymet verilmesi gerektiğini söylüyorlar.
Ayrıyeten bu araştırma, COVID-19’un muhtemelen mevsimsel olduğu kararına varan birinci çalışma da değil. GeoHealth mecmuasında Mayıs ayında yayınlanan bir çalışma, beş ülkedeki çevresel şartlar ile COVID-19 bulaşma oranları içindeki ilişkiyi inceleyerek virüsün gribe benzeri bir mevsimsel model izlediği kararına varmıştı. Bu haftaki çalışma, bunu fazlaca daha büyük bir ölçekte doğruluyor: Takım, siyaset müdahaleleri uygulanmadan evvel, akabinde birinci, ikinci ve üçüncü dalgalar boyunca, beş kıtada 160’tan fazla ülkede COVID-19’un yayılmasını inceledi.
Grup, halk sıhhati siyasetlerinin girişi olmadan, COVID-19’un bulaşma suratı ile dünya genelindeki sıcaklık ve nem düzeyleri içinde negatif bir münasebet buldu. Başka bir deyişle, sıcaklık yahut nem ne kadar düşükse, bulaşma oranı o kadar yüksek oluyor. Fakat salgın ilerledikçe, model devam etti. Sıcaklıklar ve nem düzeyleri arttıkça birinci dalga bitmiş oldu ve akabinde sonbahara girerken ikinci dalga geldi. Bu model dünya çapında, ülke seviyesinde, bölgesel ve hatta kent seviyesinde, sadece bir istisna haricinde geçerliydi: 2020 yazı.
Baş müellif Alejandro Fontal, 2020 yazı için “[Bu] gençlerin toplu toplantıları, turizm ve klima üzere çeşitli faktörlerle açıklanabilir” diyor. Araştırmada da deklare ettiğı üzere, klima birtakım soruların karşılığı olabilir: “Kuzey Yarımküre’nin güçlü ülkelerinde, [sıcak] aylarda soğutulan iç yer mikro iklimi, soğutulmuş havanın mekanik olarak bir daha havalandırıldığı Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’daki et sürece tesislerinde gözlemlenen birfazlaca salgında olduğu üzere iletimi barındırabilir.“
Takım, sonuçların ikna edici olduğuna inansa da, çalışmanın birkaç sınırlaması olduğunu belirtiyor. Birincisi, COVID-19 yeni bir virüs ve bu niçinle epidemiyolojik kayıtlar biraz hudutlu. Ayrıyeten, sonuçlarının bir niçinsellik değil, bir korelasyon gösterdiğine dikkat çekiyorlar, bu niçinle virüs dalgalarının sıcaklık ve nem ile kontaklı olması olası olsa da, şimdiye kadar bilinmeyen bir faktörün aktif olma ihtimali göz arkası edilemez.
bir daha de takım, çalışmalarının, ileriye dönük sıhhat siyasetleri ve tedavilerini bilgilendirmeye yardımcı olabileceğini ve “COVID-19 için daha küratörlü ve özel iklim hizmetleri ve erken ihtar sistemlerine” müsaade vereceğini umuyor. Sokağa çıkma yasağı üzere tedbirlerin hastalık üstündeki iklim tesirlerini sınırlama açısından değerlendirilebileceğini söylüyorlar ve en değerlisi, takım, hastalık “endemik hale gelse bile biçimlerinin devam edeceğini ve bu niçinle aşı için yıllık vakit içindemayı tanımladığını” söylüyor.
Rodó, “COVID-19’un gerçek bir mevsimsel hastalık olup olmadığı sorusu, tesirli müdahale tedbirlerinin belirlenmesine yönelik tesirleri ile giderek daha merkezi hale geliyor” diyor ve kelamlarını şu biçimde tamamlıyor: “Toplamda, bulgularımız COVID-19’un influenzaya ve daha düzgün huylu sirkülasyondaki koronavirüslere misal gerçek bir mevsimsel düşük sıcaklık enfeksiyonu olduğu görüşünü desteklemektedir.“