Çin’in gözü Lityumun madeninde! Karış karış inceliyorlar Dünyanın en büyük ikinci iktisadı ve en kıymetli imalat merkezi olan Çin’in, endüstrisi için muhtaçlık duyduğu birtakım kıymetli ham unsurlar, dar bir hudut koridoruyla komşu olduğu Afganistan’ın topraklarında bulunuyor.
Çinli şirketlerin Afganistan’daki lityum rezervlerini incelemek üzere saha incelemeleri yaptığına ait haberler devlet medyasında yer aldı. Küresel Times gazetesi, 23 Kasım’da yayımladığı haberde, Çin şirketlerinin temsilcilerinin kasım başında özel vizelerle Afganistan’ı ziyaret ettiğini, potansiyel lityum rezervlerinin bulunduğu bölgeleri yerinde incelediğini bildirdi.
Taşınabilir aygıtlar ve elektrikli araç pillerinin üretiminde kullanılan az bir metal olan lityuma erişim, dünyanın en büyük taşınabilir aygıt ve elektrikli araç üreticisi olan Çin açısından büyük değer arz ediyor.
“LİTYUMUN SUUDİ ARABİSTAN’I”
Afganistan’da bakır, altın, uranyum, boksit, demir cevheri, krom, kurşun, çinko üzere metaller, kömür, sabuntaşı, pamuktaşı, alçıtaşı, sülfür ve mermer üzere maden yatakları bulunuyor.
Ülke lityum ve başka ender metaller açısından dünyanın en varlıklı rezervlerine sahip. Afganistan Madenler ve Petrol Bakanlığı, 2019’da yayımladığı raporda, ülkede 1,9 milyon ton ender metal rezervinin bulunduğunu bildirdi.
Ülkenin bilhassa dünyanın en büyük lityum rezervlerine sahip olduğu kestirim ediliyor. ABD Savunma Bakanlığı, 2010 tarihindeki bir iç yazışmasında Afganistan’ı “Lityumun Suudi Arabistan’ı” olarak niteledi.
Afganistan’ı dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip Suudi Arabistan ile karşılaştıran benzetme, dünyada petrolle çalışan motorlu taşıtlardan elektrikli araçlara geçişin hızlandığı son 10 yılda daha manalı hale geldi.
Lityum, cep telefonlarından dizüstü bilgisayarlara, elektrikli arabalardan elektrikli tırlara kadar şarj edilebilir tüm aygıt ve araçların güç kaynağı olan lityum-iyon pillerin imalinde kullanılıyor.
ABD’NİN ÇEKİLMESİNİN AKABİNDE BATI DIŞI GÜÇLER ÜLKEYE YÖNELİYOR
ABD’nin çekilmesi ve Taliban’ın ülkenin denetimini ele geçirmesinin akabinde başlayan yeni periyotta, Batı dışı milletlerarası aktörlerin Afganistan’a ilgisi arttı.
Rusya, Çin ve Hindistan, farklı başka ve birlikte yürüttüğü temaslarla ülkenin yeni periyottaki yapılanmasında kelam sahibi olma niyetlerini gösteriyor.
Bilhassa Çin ve Hindistan, büyük nüfusları ve yükselen ekonomileriyle, kaynak ve ham husus arayışındaki ülkeler olarak Afganistan’ın varlıklı yeraltı kaynaklarından yararlanma arayışında.
Afganistan, dünyanın ikinci büyük iktisadı olan Çin açısından, sanayi üretimi için muhtaçlık duyulan birtakım kritik ham unsur ve kaynakları, coğrafik açıdan en elverişli biçimde sağlama potansiyeline sahip.
TALİBAN EKONOMİK ÇIKMAZLA KARŞI KARŞIYA
Öte yandan, Afganistan’da Taliban’ın kurduğu süreksiz hükümet de Çin’in takviyesine muhtaçlık duyuyor. ABD öncülüğündeki memleketler arası güçlerin çekilmesinin akabinde denetimi ele geçiren Taliban, iktidarı elde etmesinin akabinde ekonomik bir çıkmazla karşı karşıya kaldı.
Taliban’dan evvel Afganistan’da Batı takviyeli hükümetler, büyük ölçüde ABD ve Birleşmiş Milletler (BM) kaynaklı dış yardımlarla ayakta duruyordu. Taliban’ın iktidara gelmesiyle merkezi hükümete direkt yardımlar ve finans akışı kesildi.
Taliban’ın BM tarafınca terör örgütü sayılması ve üyelerinin birçoğunun terör faaliyetleri niçiniyle yaptırım listesinde bulunması, Afganistan’a direkt yardım yapılmasını güçleştiriyor.
BM, insani yardımların Taliban’ın kurduğu süreksiz hükümetin aracılığıyla değil direkt yerine ulaştırılmasına müsaade verilmesini istiyor.
ABD ise Afganistan Merkez Bankasının ABD Merkez Bankasının New York şubesi tarafınca koruma edilen rezervlerini dondurmuş durumda.
Taliban, halkın temel muhtaçlıklarını karşılamak ve ülkenin güçlü yeraltı kaynağı potansiyelini kıymetlendirecek altyapıyı oluşturmak için acil mali kaynağa muhtaçlık duyuyor.
Süreksiz hükümetin temsilcileri Batı’nın bıraktığı boşluğu yatırımlarla, kredilerle ve ticaretle doldurabileceğini umdukları Çin ile iş birliğine açık oldukları bildirisini veriyor.
GÜVENLİK TELAŞLARI
Hakikaten Taliban temsilcileri, Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi ile 26-27 Ekim’de Katar’ın başşehri Doha’da yaptıkları görüşmelerde Pekin idaresine güvenlik konusunda teminat verdi.
Süreksiz hükümette başbakan yardımcılığı bakılırsavini yürüten Abdülgani Baradar, toplantıda, “Taliban’ın Afganistan topraklarını Çin’e ziyan verecek hareketler için kullanılmasına asla müsaade vermeyeceği” bildirisini iletti.
Çin’in dar bir hudut koridoruyla komşu olduğu Afganistan’da güvenlik konusunda derin telaşları bulunuyor.
Çin ile Afganistan içinde, “Vukhan koridoru” ismi verilen 76 kilometre uzunluğunda bir hudut bölgesi bulunuyor. Ülkenin kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde yer alan dağlık bölge hala hudut geçişlerine kapalı durumda.
Pekin idaresi yeni periyotta Afganistan’ın kaosa sürüklenerek kendi hudut bölgesini istikrarsızlaştırabileceğinden tasa ediyor. Çin, bölgenin terör örgütleri tarafınca kullanılmasını da istemiyor.
YATIRIMLAR İÇİN GÜVENLİK GARANTİSİ
Çin, Taliban’dan ayrıyeten bölgedeki potansiyel yatırımları için de güvenlik garantisi talep ediyor. ABD denetimindeki devirde birtakım maden yatırımlarını güvenlik problemleri niçiniyle ilerletemeyen Pekin idaresi yeni yatırımlarında tıpkı problemlerle karşılaşmak istemiyor.
Çin Metalürji Şirketi ile Ciangşi Bakır Şirketinin oluşturduğu konsorsiyum 2008’de Kabil’in güneyindeki Logar vilayetinde bulunan Mes Aynak bakır madeninin işletmesini devralmıştı.
Maden projesi, işletme konusundaki pürüzler, Kabil idaresiyle yaşanan uyuşmazlıkların yanında maden bölgesine düzenlenen taarruzlar niçiniyle ilerletilememişti.
Çinli şirketler Taliban yönetiminde de benzeri meselelerle karşılaşmaktan çekiniyor. Çin Metal, Maden ve Kimyasal İthalat ve İhracatçıları Birliğinin eski lideri Cou Şicien, Küresel Times gazetesine yaptığı açıklamada, Çinli şirketlerin Afganistan’da potansiyel projeleri araştırmasını desteklediğini lakin Taliban hükümetinin kelam konusu projelerde çalışacak işçinin güvenliğini teminata almasının “birincil ve en kıymetli mesele” olduğunu vurguladı.
Çinli şirketlerin yatırım sonucu almadan evvel ülkedeki durumu düzgün izlemesi gerektiğinin altını çizen Cou, “Problem güvenliğin sağlanması. Şayet güvenlik garanti edilmezse hasılatlar uğranılan kayba değmeyecektir.” sözlerini kullandı.
KAYNAK: AA
Çinli şirketlerin Afganistan’daki lityum rezervlerini incelemek üzere saha incelemeleri yaptığına ait haberler devlet medyasında yer aldı. Küresel Times gazetesi, 23 Kasım’da yayımladığı haberde, Çin şirketlerinin temsilcilerinin kasım başında özel vizelerle Afganistan’ı ziyaret ettiğini, potansiyel lityum rezervlerinin bulunduğu bölgeleri yerinde incelediğini bildirdi.
Taşınabilir aygıtlar ve elektrikli araç pillerinin üretiminde kullanılan az bir metal olan lityuma erişim, dünyanın en büyük taşınabilir aygıt ve elektrikli araç üreticisi olan Çin açısından büyük değer arz ediyor.
“LİTYUMUN SUUDİ ARABİSTAN’I”
Afganistan’da bakır, altın, uranyum, boksit, demir cevheri, krom, kurşun, çinko üzere metaller, kömür, sabuntaşı, pamuktaşı, alçıtaşı, sülfür ve mermer üzere maden yatakları bulunuyor.
Ülke lityum ve başka ender metaller açısından dünyanın en varlıklı rezervlerine sahip. Afganistan Madenler ve Petrol Bakanlığı, 2019’da yayımladığı raporda, ülkede 1,9 milyon ton ender metal rezervinin bulunduğunu bildirdi.
Ülkenin bilhassa dünyanın en büyük lityum rezervlerine sahip olduğu kestirim ediliyor. ABD Savunma Bakanlığı, 2010 tarihindeki bir iç yazışmasında Afganistan’ı “Lityumun Suudi Arabistan’ı” olarak niteledi.
Afganistan’ı dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip Suudi Arabistan ile karşılaştıran benzetme, dünyada petrolle çalışan motorlu taşıtlardan elektrikli araçlara geçişin hızlandığı son 10 yılda daha manalı hale geldi.
Lityum, cep telefonlarından dizüstü bilgisayarlara, elektrikli arabalardan elektrikli tırlara kadar şarj edilebilir tüm aygıt ve araçların güç kaynağı olan lityum-iyon pillerin imalinde kullanılıyor.
ABD’NİN ÇEKİLMESİNİN AKABİNDE BATI DIŞI GÜÇLER ÜLKEYE YÖNELİYOR
ABD’nin çekilmesi ve Taliban’ın ülkenin denetimini ele geçirmesinin akabinde başlayan yeni periyotta, Batı dışı milletlerarası aktörlerin Afganistan’a ilgisi arttı.
Rusya, Çin ve Hindistan, farklı başka ve birlikte yürüttüğü temaslarla ülkenin yeni periyottaki yapılanmasında kelam sahibi olma niyetlerini gösteriyor.
Bilhassa Çin ve Hindistan, büyük nüfusları ve yükselen ekonomileriyle, kaynak ve ham husus arayışındaki ülkeler olarak Afganistan’ın varlıklı yeraltı kaynaklarından yararlanma arayışında.
Afganistan, dünyanın ikinci büyük iktisadı olan Çin açısından, sanayi üretimi için muhtaçlık duyulan birtakım kritik ham unsur ve kaynakları, coğrafik açıdan en elverişli biçimde sağlama potansiyeline sahip.
TALİBAN EKONOMİK ÇIKMAZLA KARŞI KARŞIYA
Öte yandan, Afganistan’da Taliban’ın kurduğu süreksiz hükümet de Çin’in takviyesine muhtaçlık duyuyor. ABD öncülüğündeki memleketler arası güçlerin çekilmesinin akabinde denetimi ele geçiren Taliban, iktidarı elde etmesinin akabinde ekonomik bir çıkmazla karşı karşıya kaldı.
Taliban’dan evvel Afganistan’da Batı takviyeli hükümetler, büyük ölçüde ABD ve Birleşmiş Milletler (BM) kaynaklı dış yardımlarla ayakta duruyordu. Taliban’ın iktidara gelmesiyle merkezi hükümete direkt yardımlar ve finans akışı kesildi.
Taliban’ın BM tarafınca terör örgütü sayılması ve üyelerinin birçoğunun terör faaliyetleri niçiniyle yaptırım listesinde bulunması, Afganistan’a direkt yardım yapılmasını güçleştiriyor.
BM, insani yardımların Taliban’ın kurduğu süreksiz hükümetin aracılığıyla değil direkt yerine ulaştırılmasına müsaade verilmesini istiyor.
ABD ise Afganistan Merkez Bankasının ABD Merkez Bankasının New York şubesi tarafınca koruma edilen rezervlerini dondurmuş durumda.
Taliban, halkın temel muhtaçlıklarını karşılamak ve ülkenin güçlü yeraltı kaynağı potansiyelini kıymetlendirecek altyapıyı oluşturmak için acil mali kaynağa muhtaçlık duyuyor.
Süreksiz hükümetin temsilcileri Batı’nın bıraktığı boşluğu yatırımlarla, kredilerle ve ticaretle doldurabileceğini umdukları Çin ile iş birliğine açık oldukları bildirisini veriyor.
GÜVENLİK TELAŞLARI
Hakikaten Taliban temsilcileri, Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi ile 26-27 Ekim’de Katar’ın başşehri Doha’da yaptıkları görüşmelerde Pekin idaresine güvenlik konusunda teminat verdi.
Süreksiz hükümette başbakan yardımcılığı bakılırsavini yürüten Abdülgani Baradar, toplantıda, “Taliban’ın Afganistan topraklarını Çin’e ziyan verecek hareketler için kullanılmasına asla müsaade vermeyeceği” bildirisini iletti.
Çin’in dar bir hudut koridoruyla komşu olduğu Afganistan’da güvenlik konusunda derin telaşları bulunuyor.
Çin ile Afganistan içinde, “Vukhan koridoru” ismi verilen 76 kilometre uzunluğunda bir hudut bölgesi bulunuyor. Ülkenin kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde yer alan dağlık bölge hala hudut geçişlerine kapalı durumda.
Pekin idaresi yeni periyotta Afganistan’ın kaosa sürüklenerek kendi hudut bölgesini istikrarsızlaştırabileceğinden tasa ediyor. Çin, bölgenin terör örgütleri tarafınca kullanılmasını da istemiyor.
YATIRIMLAR İÇİN GÜVENLİK GARANTİSİ
Çin, Taliban’dan ayrıyeten bölgedeki potansiyel yatırımları için de güvenlik garantisi talep ediyor. ABD denetimindeki devirde birtakım maden yatırımlarını güvenlik problemleri niçiniyle ilerletemeyen Pekin idaresi yeni yatırımlarında tıpkı problemlerle karşılaşmak istemiyor.
Çin Metalürji Şirketi ile Ciangşi Bakır Şirketinin oluşturduğu konsorsiyum 2008’de Kabil’in güneyindeki Logar vilayetinde bulunan Mes Aynak bakır madeninin işletmesini devralmıştı.
Maden projesi, işletme konusundaki pürüzler, Kabil idaresiyle yaşanan uyuşmazlıkların yanında maden bölgesine düzenlenen taarruzlar niçiniyle ilerletilememişti.
Çinli şirketler Taliban yönetiminde de benzeri meselelerle karşılaşmaktan çekiniyor. Çin Metal, Maden ve Kimyasal İthalat ve İhracatçıları Birliğinin eski lideri Cou Şicien, Küresel Times gazetesine yaptığı açıklamada, Çinli şirketlerin Afganistan’da potansiyel projeleri araştırmasını desteklediğini lakin Taliban hükümetinin kelam konusu projelerde çalışacak işçinin güvenliğini teminata almasının “birincil ve en kıymetli mesele” olduğunu vurguladı.
Çinli şirketlerin yatırım sonucu almadan evvel ülkedeki durumu düzgün izlemesi gerektiğinin altını çizen Cou, “Problem güvenliğin sağlanması. Şayet güvenlik garanti edilmezse hasılatlar uğranılan kayba değmeyecektir.” sözlerini kullandı.
KAYNAK: AA