Bu sene ‘yok yılı’ yaşanıyor! Çıkış 18 lira, satış 120 lira Geçen dönem Antep fıstığında ‘var yılı’ yani güzel bir randıman alınan devir olarak yaşandı. Türkiye İstatistik Kurumu’na nazaran 2020’de 300 bin tona yakın Antep fıstığı rekoltesi oluştu. Lakin piyasada işler bu kadar sıradan gitmedi.
6 KAT FİYAT FARKI
Ham yani yaş fıstığı tüccar 18 liraya aldı lakin Antep fıstığı yıl boyunca 110-120 lira içinde satıldı. Üretici ve tüketici içinde tam 6 kat fiyat farkı oluştu. Yeni dönem ise tüketici açısından daha güç bir periyoda işaret ediyor.
Zira bu devir Antep fıstığında ‘yok yılı’ yaşanacak. Fıstıkta var yılı/yok yılı içinde ise üç kata yakın büyük bir randıman dalgalanması var. Buna nazaran TÜİK, 2021 dönemi için 100 bin ton Antep fıstığı üretimi iddia etti.
Bu açıdan bakıldığında fıstık üretiminin büyük kısmının yapıldığı Şanlıurfa, Siirt ve Gaziantep’te kısmen hasat bitti, kısmen ise yeni başlıyor. Üreticiden ham/yaş fıstığın çıkışı 24 lira, kırmızı fıstığın çıkışı ise 30 lira.
Üreticiler bu kadar az randımana karşılık fiyatı düşük bulurken, tüketicide ise fazlaca daha değerliye bir tüketim olacağını vurguluyor. Antep fıstığında alıcı tüccar sayısının az olduğunu anlatan üreticiler, fındıkta olduğu üzere devletin bir müdahale alım fiyatı belirlemesini, üretici ve tüketici fiyatlarının daha yakından izlenmesini istiyor.
STOKÇU TAKİPTE
Üreticinin rekolte kestirimi ise daha düşük. 80 bin tona kadar düşüş öngörülüyor. Başka taraftan ise Antep fıstığında bilhassa yok yılını bekleyen çeşitli kesimlerden alıcılar ‘stok’ tutma eğilimine gidiyor.
Üreticilerin verdiği bilgiye nazaran, birinci hasat vaktinde üreticinin depolama kahrını fırsat bilen stokçular, düşük fiyattan aldıkları fıstıkları depolayıp piyasada fıstık azalıp fiyat arttıkça satışa geçiyor. Üstelik bu stokçular birçok vakit tarımla hiç bir bağı olmayan bir hayli kesimden bireyler oluyor. Ziraat Odaları da bu niçinle sık sık piyasayı regule edebilecek devlet müdahalesi beklentisini iletiyor.
‘MALİYETİMİZE YETMİYOR’
Siirt Ziraat Odası Lideri Hüseyin Günbat, hasada yeni başladıklarını belirtirken, eserin az lakin fazlaca yeterli kalitede olduğunu söylemiş oldu. Geçen döneme nazaran üretici fiyatlarının arttığını anlatan Günbat, tüketici ile ortadaki makasın daha fazla açılabileceğini düşündüklerini lisana getirdi. Gaziantep Araban Ziraat Odası Lideri Hasan Altun, geçen yıl üretici meblağlarının 18 liraya kadar düştüğü bilgisini verirken, bu yıl 30 liraya yaklaşacağını varsayım ettiklerini söylemiş oldu.
Şanlıurfa Bozova Ziraat Odası Lideri Fuat Almas ise, “Hasat bitmek üzere. Yaş fıstık 22-24 lira içinde üreticide satılıyor. Kırmızı ise 30 lira. Emeklerimiz karşılığını bulmuyor. Biz maliyetimizi çıkaramıyoruz, tüketici epey değerliye yiyor. Daima ortadaki beşerler kazanıyor. Acil bir biçimde Antep fıstığında da bir taban fiyat belirlenmeli” dedi.
‘SERBEST PİYASADA FİYAT ARTACAK’
Fındıkta da hasat devam ediyor. 1 Eylül’de alıma başlayan Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Levant kalite için 26.5 lira, Giresun kalite için 27 lira, sivri kalite için de 25.5 lira fiyat vermişti. Hür piyasada ise Ordu’da 25 lira, Trabzon’da ise 23 lira fiyat oluştu.
Üreticiler, fiyatın özgür piyasada da TMO meblağlarını yakalayacağını, akabinde ise 30 lirayı aşabileceğini tabir ediyor. Altınordu Ziraat Odası Lideri Atakan Akça, “Çünkü ihracat talebi süratli başladı. Dünyada üretim az olacak. Bu niçinle hür piyasa TMO’ya gitmeden almak isteyecektir. Şu anda ise öteki kentlerde hatta ülkelerde yaşayıp fındığını toplamaya gelen ve çabucak satan üreticiler niçiniyle biraz düşük seyrediyor” dedi.
KAYNAK: MİLLİYET/DUYGU ERDOĞAN
6 KAT FİYAT FARKI
Ham yani yaş fıstığı tüccar 18 liraya aldı lakin Antep fıstığı yıl boyunca 110-120 lira içinde satıldı. Üretici ve tüketici içinde tam 6 kat fiyat farkı oluştu. Yeni dönem ise tüketici açısından daha güç bir periyoda işaret ediyor.
Zira bu devir Antep fıstığında ‘yok yılı’ yaşanacak. Fıstıkta var yılı/yok yılı içinde ise üç kata yakın büyük bir randıman dalgalanması var. Buna nazaran TÜİK, 2021 dönemi için 100 bin ton Antep fıstığı üretimi iddia etti.
Bu açıdan bakıldığında fıstık üretiminin büyük kısmının yapıldığı Şanlıurfa, Siirt ve Gaziantep’te kısmen hasat bitti, kısmen ise yeni başlıyor. Üreticiden ham/yaş fıstığın çıkışı 24 lira, kırmızı fıstığın çıkışı ise 30 lira.
Üreticiler bu kadar az randımana karşılık fiyatı düşük bulurken, tüketicide ise fazlaca daha değerliye bir tüketim olacağını vurguluyor. Antep fıstığında alıcı tüccar sayısının az olduğunu anlatan üreticiler, fındıkta olduğu üzere devletin bir müdahale alım fiyatı belirlemesini, üretici ve tüketici fiyatlarının daha yakından izlenmesini istiyor.
STOKÇU TAKİPTE
Üreticinin rekolte kestirimi ise daha düşük. 80 bin tona kadar düşüş öngörülüyor. Başka taraftan ise Antep fıstığında bilhassa yok yılını bekleyen çeşitli kesimlerden alıcılar ‘stok’ tutma eğilimine gidiyor.
Üreticilerin verdiği bilgiye nazaran, birinci hasat vaktinde üreticinin depolama kahrını fırsat bilen stokçular, düşük fiyattan aldıkları fıstıkları depolayıp piyasada fıstık azalıp fiyat arttıkça satışa geçiyor. Üstelik bu stokçular birçok vakit tarımla hiç bir bağı olmayan bir hayli kesimden bireyler oluyor. Ziraat Odaları da bu niçinle sık sık piyasayı regule edebilecek devlet müdahalesi beklentisini iletiyor.
‘MALİYETİMİZE YETMİYOR’
Siirt Ziraat Odası Lideri Hüseyin Günbat, hasada yeni başladıklarını belirtirken, eserin az lakin fazlaca yeterli kalitede olduğunu söylemiş oldu. Geçen döneme nazaran üretici fiyatlarının arttığını anlatan Günbat, tüketici ile ortadaki makasın daha fazla açılabileceğini düşündüklerini lisana getirdi. Gaziantep Araban Ziraat Odası Lideri Hasan Altun, geçen yıl üretici meblağlarının 18 liraya kadar düştüğü bilgisini verirken, bu yıl 30 liraya yaklaşacağını varsayım ettiklerini söylemiş oldu.
Şanlıurfa Bozova Ziraat Odası Lideri Fuat Almas ise, “Hasat bitmek üzere. Yaş fıstık 22-24 lira içinde üreticide satılıyor. Kırmızı ise 30 lira. Emeklerimiz karşılığını bulmuyor. Biz maliyetimizi çıkaramıyoruz, tüketici epey değerliye yiyor. Daima ortadaki beşerler kazanıyor. Acil bir biçimde Antep fıstığında da bir taban fiyat belirlenmeli” dedi.
‘SERBEST PİYASADA FİYAT ARTACAK’
Fındıkta da hasat devam ediyor. 1 Eylül’de alıma başlayan Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Levant kalite için 26.5 lira, Giresun kalite için 27 lira, sivri kalite için de 25.5 lira fiyat vermişti. Hür piyasada ise Ordu’da 25 lira, Trabzon’da ise 23 lira fiyat oluştu.
Üreticiler, fiyatın özgür piyasada da TMO meblağlarını yakalayacağını, akabinde ise 30 lirayı aşabileceğini tabir ediyor. Altınordu Ziraat Odası Lideri Atakan Akça, “Çünkü ihracat talebi süratli başladı. Dünyada üretim az olacak. Bu niçinle hür piyasa TMO’ya gitmeden almak isteyecektir. Şu anda ise öteki kentlerde hatta ülkelerde yaşayıp fındığını toplamaya gelen ve çabucak satan üreticiler niçiniyle biraz düşük seyrediyor” dedi.
KAYNAK: MİLLİYET/DUYGU ERDOĞAN