Birinci kere görücüye çıkıyor! Ulusal olarak üretildi Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ile Meteksan Savunma içinde 2019’da helikopterlere entegre edilecek, lazer tabanlı etkin bir Helikopter Pürüz Tespit Sistemi’nin (HETS) geliştirilmesi için mukavele imzalandı.
Geçen müddette geliştirme çalışmaları tamamlanan HETS, birinci sefer 17-20 Ağustos’ta düzenlenecek 15’inci Memleketler arası Savunma Sanayii Fuarı’nda (IDEF 2021) sergilenecek.
Meteksan Savunma Genel Müdür Yardımcısı Özgür Cankara, bu vakitte helikopterlerin bilhassa alçak uçuş yaparken inançlı seyrini tehdit eden bir fazlaca mani bulunduğunu söylemiş oldu. Bu manilerin yüksek tansiyon sınırları, meteorolojik şartlar ya da birtakım yapay ve doğal maniler olarak özetlenebileceğini belirten Cankara, “Ne yazık ki bu pürüzler yüzünden her hafta dünyada en az 2 helikopter önemli kaza tehlikesi atlatıyor. Ülkemize baktığımızda da 1990 yılından bugüne ne yazık ki bu pürüzler niçiniyle 40’a yakın helikopterimizi kaybettik ve askerlerimiz şehit oldu.” dedi.
Havacılık sanayisinin son senelerda bilhassa bu mahzurları vaktinde tespit edip pilota gösterebilen sistemler üzerinde ağır çalışmalar yaptığını vurgulayan Cankara, şöyleki konuştu:
“Ülkemizde de şu anda helikopterlerimizde pasif mani tanıma sistemleri kullanılıyor. Bu sistemler ulusal olarak geliştirildi. Bu mahzurların coğrafik konumları harita üzerinde işaretleniyor ve hareket halindeyken bunlar gerektiğinde pilota gösteriliyor. Bir de faal pürüz takip sistemleri var. Bilhassa pilotların aşina olmadıkları coğrafyalarda uçarken ya da görüşle ilgili dertleri olduğu vakit helikopter kendi üstündeki sensörler vasıtasıyla etrafındaki objeleri tespit ediyor ve gerçek vakitli olarak pilota gösterebiliyor. Bugün prestijiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) elinde faal mahzur tanıma sistemleri yok. Boşluğu doldurmak üzere Meteksan Savunma olarak SSB ile bir arada bir dizi proje yürütüyoruz. Bu projede artık son basamaklara geldik. Projede bilhassa dünyada son vakit içinderda kullanım alanı genişleyen lazer teknolojilerini kullanıyoruz.”
Elektrik tellerine öncelik verildi
Mahzur tespitinde lazer teknolojilerinin değerli bir avantaj sağladığına işaret eden Cankara, çıplak gözle, radarla ya da kamerayla görülemeyecek derecede küçük lakin helikopter için mani teşkil edebilecek objelerin lazer teknolojisiyle algılanabildiğini bildirdi.
Projede elektrik tellerinin algılanmasına öncelik verdiklerini aktaran Cankara, “Elektrik telleri, yüksek tansiyon sınırları aşağıdan bakıldığında hayli rahat görünüyor lakin yerden yükseldikçe hem bakış açısı birebir vakitte gün ışığı tesirleri sebebiyle pilotlar tarafında fazlaca rahat algılanamıyor. Geldiğimiz etapta artık pilotlara bilhassa gece uçuşu yaparken alçak uçuşta ya da yağmur, sis üzere berbat hava şartlarında inançlı seyir yapmasına müsaade verebilecek bir etkin mani tespit sistemini geliştirdik.” sözlerini kullandı.
Hudut haricinde da inançlı seyir
Sistemin evvela lazer ışın demetleri yaydığını ve etrafındaki objelerden gelen yansımaları topladığını anlatan Cankara, bu yansımalardan objelerin uzaklığı, istikameti ve yüksekliğinin bulunduğunu lisana getirdi.
Bu bilgiler helikopterin uçuş bilgisiyle eşleştirildikten daha sonra etrafta tehdit olabilecek manilerin gerçek vakitli olarak pilota gösterilebildiği bilgisini veren Cankara, “Bugün prestijiyle yaklaşık 1500 metreden etraftaki pürüzleri bu sistemlerle tespit edebiliyoruz. 900 metreden ise elektrik tellerini algılayabiliyoruz. HETS, bir harita altlığına gereksinim duymadığı için ülkemiz sonları haricinde da operasyon yapıldığında pilotlara pürüzler hakkında bilgi verebiliyor ve inançlı seyirlerine takviye olabiliyor. Kullandığımız lazer kaynağı insan gözü, etraf ve tabiat koşullarına ziyan vermiyor.” dedi.
Uçuş testleri başlıyor, tüm helikopterlere uygun
Özgür Cankara, gelecek aydan itibaren HETS ile Kara Kuvvetlerine bağlı helikopterlerle uçuş testlerine başlayacaklarını bildirdi. Cankara, şu değerlendirmede bulundu:
“Sistem evvela Sikorsky helikopterlerinde kullanılacak ama bu TSK envanterinde bulunan bütün helikopterlere entegre edilebilecek şeklide geliştirildi. Dünyada geliştirilen en son sistem olmasının kıymetli avantajları var. Bu avantajlar yardımıyla dünyada yalnızca askeri bölümde değil, sivil bölümde de kıymetli bir oyuncu olmayı hedefliyoruz. Helikopterlerimizi kaza ve kırımlardan korumak ismine süratle gelişen teknolojinin bütün imkanlarının kullanılması artık bir mecburilik ama operasyonel kaideler ve alçak uçuşun zorlukları düşünüldüğünde kaza-kırım riskleri ne yazık ki her vakit var olacak. Biz bir helikopterimizi, bir çalışanımızı bile bu sistemleri kullanarak koruyabilirsek gayemize ulaşacağız. Artık son evreye gelen ve ürünleşen HETS’yi birinci sefer IDEF 2021’de standımızda sergiliyor olacağız.”
Yangın söndürme vazifesinde de tesirli olacak
HETS’nin yangın söndürmede bakılırsav yapan helikopterler için de yarar sağlayacağını söyleyen Cankara, şunları kaydetti:
“Özellikle kent içi ve meskun mahallerde yapılan bu cins operasyonlarda elektrik telleri, yüksek tansiyon sınırları fazlaca fazla gözüme çarpıyor. Helikopterler birbirine epey yakın uçuş yapabiliyor. Şu anda HETS baktığı istikametteki bütün manileri kendi sensörleriyle gerçek vakitli tespit edip pilotu uyarabiliyor o yüzden canlı bir sistem olduğu ve anında bu ayrıntıları verebildiği için bu cins operasyonlarda da fazlaca pahalı olacağına inanıyorum.”
KAYNAK: AA
Geçen müddette geliştirme çalışmaları tamamlanan HETS, birinci sefer 17-20 Ağustos’ta düzenlenecek 15’inci Memleketler arası Savunma Sanayii Fuarı’nda (IDEF 2021) sergilenecek.
Meteksan Savunma Genel Müdür Yardımcısı Özgür Cankara, bu vakitte helikopterlerin bilhassa alçak uçuş yaparken inançlı seyrini tehdit eden bir fazlaca mani bulunduğunu söylemiş oldu. Bu manilerin yüksek tansiyon sınırları, meteorolojik şartlar ya da birtakım yapay ve doğal maniler olarak özetlenebileceğini belirten Cankara, “Ne yazık ki bu pürüzler yüzünden her hafta dünyada en az 2 helikopter önemli kaza tehlikesi atlatıyor. Ülkemize baktığımızda da 1990 yılından bugüne ne yazık ki bu pürüzler niçiniyle 40’a yakın helikopterimizi kaybettik ve askerlerimiz şehit oldu.” dedi.
Havacılık sanayisinin son senelerda bilhassa bu mahzurları vaktinde tespit edip pilota gösterebilen sistemler üzerinde ağır çalışmalar yaptığını vurgulayan Cankara, şöyleki konuştu:
“Ülkemizde de şu anda helikopterlerimizde pasif mani tanıma sistemleri kullanılıyor. Bu sistemler ulusal olarak geliştirildi. Bu mahzurların coğrafik konumları harita üzerinde işaretleniyor ve hareket halindeyken bunlar gerektiğinde pilota gösteriliyor. Bir de faal pürüz takip sistemleri var. Bilhassa pilotların aşina olmadıkları coğrafyalarda uçarken ya da görüşle ilgili dertleri olduğu vakit helikopter kendi üstündeki sensörler vasıtasıyla etrafındaki objeleri tespit ediyor ve gerçek vakitli olarak pilota gösterebiliyor. Bugün prestijiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) elinde faal mahzur tanıma sistemleri yok. Boşluğu doldurmak üzere Meteksan Savunma olarak SSB ile bir arada bir dizi proje yürütüyoruz. Bu projede artık son basamaklara geldik. Projede bilhassa dünyada son vakit içinderda kullanım alanı genişleyen lazer teknolojilerini kullanıyoruz.”
Elektrik tellerine öncelik verildi
Mahzur tespitinde lazer teknolojilerinin değerli bir avantaj sağladığına işaret eden Cankara, çıplak gözle, radarla ya da kamerayla görülemeyecek derecede küçük lakin helikopter için mani teşkil edebilecek objelerin lazer teknolojisiyle algılanabildiğini bildirdi.
Projede elektrik tellerinin algılanmasına öncelik verdiklerini aktaran Cankara, “Elektrik telleri, yüksek tansiyon sınırları aşağıdan bakıldığında hayli rahat görünüyor lakin yerden yükseldikçe hem bakış açısı birebir vakitte gün ışığı tesirleri sebebiyle pilotlar tarafında fazlaca rahat algılanamıyor. Geldiğimiz etapta artık pilotlara bilhassa gece uçuşu yaparken alçak uçuşta ya da yağmur, sis üzere berbat hava şartlarında inançlı seyir yapmasına müsaade verebilecek bir etkin mani tespit sistemini geliştirdik.” sözlerini kullandı.
Hudut haricinde da inançlı seyir
Sistemin evvela lazer ışın demetleri yaydığını ve etrafındaki objelerden gelen yansımaları topladığını anlatan Cankara, bu yansımalardan objelerin uzaklığı, istikameti ve yüksekliğinin bulunduğunu lisana getirdi.
Bu bilgiler helikopterin uçuş bilgisiyle eşleştirildikten daha sonra etrafta tehdit olabilecek manilerin gerçek vakitli olarak pilota gösterilebildiği bilgisini veren Cankara, “Bugün prestijiyle yaklaşık 1500 metreden etraftaki pürüzleri bu sistemlerle tespit edebiliyoruz. 900 metreden ise elektrik tellerini algılayabiliyoruz. HETS, bir harita altlığına gereksinim duymadığı için ülkemiz sonları haricinde da operasyon yapıldığında pilotlara pürüzler hakkında bilgi verebiliyor ve inançlı seyirlerine takviye olabiliyor. Kullandığımız lazer kaynağı insan gözü, etraf ve tabiat koşullarına ziyan vermiyor.” dedi.
Uçuş testleri başlıyor, tüm helikopterlere uygun
Özgür Cankara, gelecek aydan itibaren HETS ile Kara Kuvvetlerine bağlı helikopterlerle uçuş testlerine başlayacaklarını bildirdi. Cankara, şu değerlendirmede bulundu:
“Sistem evvela Sikorsky helikopterlerinde kullanılacak ama bu TSK envanterinde bulunan bütün helikopterlere entegre edilebilecek şeklide geliştirildi. Dünyada geliştirilen en son sistem olmasının kıymetli avantajları var. Bu avantajlar yardımıyla dünyada yalnızca askeri bölümde değil, sivil bölümde de kıymetli bir oyuncu olmayı hedefliyoruz. Helikopterlerimizi kaza ve kırımlardan korumak ismine süratle gelişen teknolojinin bütün imkanlarının kullanılması artık bir mecburilik ama operasyonel kaideler ve alçak uçuşun zorlukları düşünüldüğünde kaza-kırım riskleri ne yazık ki her vakit var olacak. Biz bir helikopterimizi, bir çalışanımızı bile bu sistemleri kullanarak koruyabilirsek gayemize ulaşacağız. Artık son evreye gelen ve ürünleşen HETS’yi birinci sefer IDEF 2021’de standımızda sergiliyor olacağız.”
Yangın söndürme vazifesinde de tesirli olacak
HETS’nin yangın söndürmede bakılırsav yapan helikopterler için de yarar sağlayacağını söyleyen Cankara, şunları kaydetti:
“Özellikle kent içi ve meskun mahallerde yapılan bu cins operasyonlarda elektrik telleri, yüksek tansiyon sınırları fazlaca fazla gözüme çarpıyor. Helikopterler birbirine epey yakın uçuş yapabiliyor. Şu anda HETS baktığı istikametteki bütün manileri kendi sensörleriyle gerçek vakitli tespit edip pilotu uyarabiliyor o yüzden canlı bir sistem olduğu ve anında bu ayrıntıları verebildiği için bu cins operasyonlarda da fazlaca pahalı olacağına inanıyorum.”
KAYNAK: AA