‘Bir kahve içelim’ derken iki sefer düşünmek zorunda kalabiliriz İklim krizinin tesiriyle üretimi azalan ve pandemide tedariği zorlaşan kahvenin fiyatı son yılların doruğunda. Bir yılda iki katına çıkan çekirdek fiyatlarındaki artışın önümüzdeki yıl da devam edeceği öngörülüyor. Gözünü kahveyle açanlar, muhabbeti kahvesiz düşünemeyenler başta olmak üzere tüm kahve severler için güç günler kapıda.
Dünyanın en büyük kahve üreticisi Brezilya’daki yüz binlerce kahve ağacı bitkisi, iklim krizinin yol açtığı kuraklık ve don niçiniyle büyük ziyan gördü. Kahve meblağları, son 6 yılın en yüksek düzeyine ulaştı. Don olayları en epey arabica çekirdeğinin yetiştiği bölgelerdeki genç ağaçlara ziyan verdi. Soğuğa ve sert rüzgarlara karşı hassas olduğu bilinen kahve bitkisi ağaçlarının eski halini alması için gereken mühletin 4- 7 yıl içinde değişebileceği düşünülüyor.
Çekirdek fiyatlarını üst çeken bir öteki faktör ise pandemi niçiniyle ortaya çıkan nakliye zorlukları. Karantinalar niçiniyle kapatılan sonlar kahvenin dünyanın farklı yerlerine ulaşmasını engelliyor. Gazete Duvar’a konuşan kahve eksperi Atilla Şık, Vietnam’da kıymetli bir liman kenti olan Ho Chi Minh’deki Covid tedbirlerinin ithalat ve ihracatı durma noktasına getirdiğini belirterek “Singapur’a yakınlığı ve Çin’e komşu olması sebebiyle Ho Chi Minh, bir liman olarak fazlaca önemli” diyor.
TÜRK KAHVESİNİN KİLOSU 90- 100 LİRA
Rekoltedeki düşüş sebebiyle yükselen fiyatlar, kahvenin gündelik hayatta kıymetli bir yer tuttuğu Türkiye’de de tesirini gösteriyor. Geçtiğimiz yıl perakende fiyatı 50 lira civarında olan Türk kahvesinin kilosu şu anda 90- 100 lira içinde seyrediyor. 100 gramlık paketlerde satılan Türk kahvesi ise son bir yıl ortasında 6 liradan 9 liraya yükseldi. Şu anda piyasa satılan en uygun fiyatlı 100 gramlık Türk kahvesi, 7 lira 75 kuruştan satılıyor. Kahve eksperi Atilla Şık’a bakılırsa hayli daha yüksek fiyatlar kapıda.
Kahve eksperi Atilla Şık, Endonezya’nın Doğu Java bölgesindeki Surabaya kentinde bulunan bir kahve fabrikasında.
FİYATLAR 3- 4 KATINA ÇIKABİLİR
Kahve kesimine 2010 yılında adım atan Atilla Şık, Endonezya, Tanzanya ve Kenya başta olmak üzere kahvenin yetiştiği tüm ülkelerde bulunmuş ve makul aralıklarla bu ülkelerde hayatış. Kahve üretimindeki azalmanın devam edeceğine dikkat çekerek şöyleki diyor:
“Evlerde fazlaca sık kullandığımız ve geçen sene 25- 30 liraya aldığımız 100 gramlık granül kahveler, şu anda 55- 60 TL. Bunun fiyatı ileriki süreçlerde 3- 4 kat daha yükselebilir. Bugün dünyada sudan daha fazla tüketilen bir husustur kahve. 15-75 yaş ortası içmeyenin olmadığı bir şeydir. 2023 yılında 100 gr kahvenin 120 TL etiket olduğunu düşünelim, bu biçimde kahve ikram edilmeyen, kişinin kendine saklayacağı özel bir içecek olur.”
Hayat pahalılığının arttığı Türkiye’de kahveyi kafelerde tüketmek isteyenler iki sefer düşünmek zorunda kalıyor. İki lafın belini kırmak için dışarı çıktığınızda bulabileceğiniz en uygun fiyatlı kahve ortalama 10 lira. Shot bardağında sunulan espresso yerine Americano, latte üzere seçenekleri tercih etmek isteyenler ise ortalama 15- 20 lirayı gözden çıkarmak zorunda.
‘STOĞU OLMAYAN KÜÇÜK İŞLETMELER ÖBÜR İŞ KOLLARINA YÖNELECEK’
Starbucks, Nestle üzere global kahve devleri, depolarında bulunan stoklar yardımıyla arzdaki düşüşten epeyce etkilenmeyeceklerini duyurdu. Lakin küçük işletmeler için durum farklı. Kahve eksperi Atilla Şık, küçük ölçekli işletmelerin öbür iş kollarına yönelmek zorunda kalacaklarını söylüyor:
“Brezilya, Kolombiya, Tanzanya, Kenya, Hindistan ve Endonezya rekolteyi belirleyen ülkelerdir. mesela Endonezya’da bir çiftlikten kahve almak istersiniz ancak çiftlik 20- 25 yıllığına global şirketlere satılmıştır, oradan bir tane kahve çekirdeği bile alabilme talihiniz yoktur. Kahve çekirdeğin en hoşunu, en sıhhatlisini, en bakımlısını en sağlıklısı onlar alır. ötürüsıyla büyük kahve şirketlerinin asgarî 10 yıllık bir depolaması vardır. Türkiye’de kahvenin işlendiği Gaziantep, Kilis, Adıyaman ve Urfa kentlerinde depolardaki stoklar ise çok azdır. Stoğu olan büyük şirketler birebir ölçüsü satamasa da fiyatları yükselttiği için tıpkı ölçüsü kazanacak. Ortadaki farkı ise biz ödeyeceğiz. ötürüsıyla birbirimize kahve ikram edebilme talihimiz olmayacak.”
Pekala, rekolte eski oranını yakalarsa çekirdek fiyatları düşer mi? Şık’a göre bu sorunun cevabı “Hayır.”
“Doğa kendini yeniliyor. Kahve çekirdekleri de kendini yenileyecektir. Size vermiş olduğu mahsul beş yıl evvel tüm dünyada 1 milyar ton kahveydi. 4-5 yıl daha sonra bir daha 1 milyar tona gelecek. Fakat siz meblağları geri çekebilecek misiniz? Tabiat kendini toparlayıp rekolte eski haline döndüğünde haydi biz bunun fiyatını düşürelim diye bir şey olmayacak, yükselen fiyat düşmeyecek.”
GÜMRÜK VERGİSİ SIFIRLANSIN TALEBİ
İklim krizi ve pandemi tesiriyle fiyatı yükselen kahve çekirdeği ithalatında gümrük vergisi yüzde 13’ten yüzde 8’e düşürüldü. Bu indiriminin meblağların düşmesi için kâfi olmadığını savunan kahve işletmeleri, gümrük vergisinin sıfırlanmasını istiyor.
Dünyanın en büyük kahve üreticisi Brezilya’daki yüz binlerce kahve ağacı bitkisi, iklim krizinin yol açtığı kuraklık ve don niçiniyle büyük ziyan gördü. Kahve meblağları, son 6 yılın en yüksek düzeyine ulaştı. Don olayları en epey arabica çekirdeğinin yetiştiği bölgelerdeki genç ağaçlara ziyan verdi. Soğuğa ve sert rüzgarlara karşı hassas olduğu bilinen kahve bitkisi ağaçlarının eski halini alması için gereken mühletin 4- 7 yıl içinde değişebileceği düşünülüyor.
Çekirdek fiyatlarını üst çeken bir öteki faktör ise pandemi niçiniyle ortaya çıkan nakliye zorlukları. Karantinalar niçiniyle kapatılan sonlar kahvenin dünyanın farklı yerlerine ulaşmasını engelliyor. Gazete Duvar’a konuşan kahve eksperi Atilla Şık, Vietnam’da kıymetli bir liman kenti olan Ho Chi Minh’deki Covid tedbirlerinin ithalat ve ihracatı durma noktasına getirdiğini belirterek “Singapur’a yakınlığı ve Çin’e komşu olması sebebiyle Ho Chi Minh, bir liman olarak fazlaca önemli” diyor.
TÜRK KAHVESİNİN KİLOSU 90- 100 LİRA
Rekoltedeki düşüş sebebiyle yükselen fiyatlar, kahvenin gündelik hayatta kıymetli bir yer tuttuğu Türkiye’de de tesirini gösteriyor. Geçtiğimiz yıl perakende fiyatı 50 lira civarında olan Türk kahvesinin kilosu şu anda 90- 100 lira içinde seyrediyor. 100 gramlık paketlerde satılan Türk kahvesi ise son bir yıl ortasında 6 liradan 9 liraya yükseldi. Şu anda piyasa satılan en uygun fiyatlı 100 gramlık Türk kahvesi, 7 lira 75 kuruştan satılıyor. Kahve eksperi Atilla Şık’a bakılırsa hayli daha yüksek fiyatlar kapıda.
Kahve eksperi Atilla Şık, Endonezya’nın Doğu Java bölgesindeki Surabaya kentinde bulunan bir kahve fabrikasında.
FİYATLAR 3- 4 KATINA ÇIKABİLİR
Kahve kesimine 2010 yılında adım atan Atilla Şık, Endonezya, Tanzanya ve Kenya başta olmak üzere kahvenin yetiştiği tüm ülkelerde bulunmuş ve makul aralıklarla bu ülkelerde hayatış. Kahve üretimindeki azalmanın devam edeceğine dikkat çekerek şöyleki diyor:
“Evlerde fazlaca sık kullandığımız ve geçen sene 25- 30 liraya aldığımız 100 gramlık granül kahveler, şu anda 55- 60 TL. Bunun fiyatı ileriki süreçlerde 3- 4 kat daha yükselebilir. Bugün dünyada sudan daha fazla tüketilen bir husustur kahve. 15-75 yaş ortası içmeyenin olmadığı bir şeydir. 2023 yılında 100 gr kahvenin 120 TL etiket olduğunu düşünelim, bu biçimde kahve ikram edilmeyen, kişinin kendine saklayacağı özel bir içecek olur.”
Hayat pahalılığının arttığı Türkiye’de kahveyi kafelerde tüketmek isteyenler iki sefer düşünmek zorunda kalıyor. İki lafın belini kırmak için dışarı çıktığınızda bulabileceğiniz en uygun fiyatlı kahve ortalama 10 lira. Shot bardağında sunulan espresso yerine Americano, latte üzere seçenekleri tercih etmek isteyenler ise ortalama 15- 20 lirayı gözden çıkarmak zorunda.
‘STOĞU OLMAYAN KÜÇÜK İŞLETMELER ÖBÜR İŞ KOLLARINA YÖNELECEK’
Starbucks, Nestle üzere global kahve devleri, depolarında bulunan stoklar yardımıyla arzdaki düşüşten epeyce etkilenmeyeceklerini duyurdu. Lakin küçük işletmeler için durum farklı. Kahve eksperi Atilla Şık, küçük ölçekli işletmelerin öbür iş kollarına yönelmek zorunda kalacaklarını söylüyor:
“Brezilya, Kolombiya, Tanzanya, Kenya, Hindistan ve Endonezya rekolteyi belirleyen ülkelerdir. mesela Endonezya’da bir çiftlikten kahve almak istersiniz ancak çiftlik 20- 25 yıllığına global şirketlere satılmıştır, oradan bir tane kahve çekirdeği bile alabilme talihiniz yoktur. Kahve çekirdeğin en hoşunu, en sıhhatlisini, en bakımlısını en sağlıklısı onlar alır. ötürüsıyla büyük kahve şirketlerinin asgarî 10 yıllık bir depolaması vardır. Türkiye’de kahvenin işlendiği Gaziantep, Kilis, Adıyaman ve Urfa kentlerinde depolardaki stoklar ise çok azdır. Stoğu olan büyük şirketler birebir ölçüsü satamasa da fiyatları yükselttiği için tıpkı ölçüsü kazanacak. Ortadaki farkı ise biz ödeyeceğiz. ötürüsıyla birbirimize kahve ikram edebilme talihimiz olmayacak.”
Pekala, rekolte eski oranını yakalarsa çekirdek fiyatları düşer mi? Şık’a göre bu sorunun cevabı “Hayır.”
“Doğa kendini yeniliyor. Kahve çekirdekleri de kendini yenileyecektir. Size vermiş olduğu mahsul beş yıl evvel tüm dünyada 1 milyar ton kahveydi. 4-5 yıl daha sonra bir daha 1 milyar tona gelecek. Fakat siz meblağları geri çekebilecek misiniz? Tabiat kendini toparlayıp rekolte eski haline döndüğünde haydi biz bunun fiyatını düşürelim diye bir şey olmayacak, yükselen fiyat düşmeyecek.”
GÜMRÜK VERGİSİ SIFIRLANSIN TALEBİ
İklim krizi ve pandemi tesiriyle fiyatı yükselen kahve çekirdeği ithalatında gümrük vergisi yüzde 13’ten yüzde 8’e düşürüldü. Bu indiriminin meblağların düşmesi için kâfi olmadığını savunan kahve işletmeleri, gümrük vergisinin sıfırlanmasını istiyor.