Binlerce kişiyi ilgilendiriyor! Yargıtay’dan tazminat sonucu Yargıtay, bu mevzuda mağduriyet yaşayan emekçileri sevindiren bir karar aldı. Yararın bordroda eksik gösterilmesinin emekçi için haklı fesih niçini oluşturacağına hükmetti. Haklı fesih yapan emekçi kıdem tazminatını alarak ayrılabilir.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, Yargıtay’ın yeni sonucu ışığında çıkarı bordroda eksik gösterilen personellerin haklarını yazdı
Çalışırken Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilen prime temel çıkar fiyatı, emeklilikte bağlanacak aylığın fiyatını belirleyen kıymetli ögelerden biridir. Prime temel yarar fiyatı ne kadar yüksek ise bağlanacak emekli aylığı da o kadar yüksek olur.
Prime temel yarar taban fiyatın 7.5 katına kadar olabilir. Aylık bağlama oranı yüzde 50 olan bir kişinin prime temel çıkarı ortalama 4 bin lira ise 2 bin lira emekli aylığı bağlanır. Prime temel yararı 10 bin lira ise emekli aylığı da 5 bin lira olur.
Türkiye’de işletmelerin birçoğunda çıkarın bordroda eksik gösterildiği, kalan fiyatın elden verildiği biliniyor. Emekli aylığını etkilemesinin haricinde bunun personel ve patron açısından türel ve ekonomik sonuçları da vardır.
Yargıtay (9. Hukuk Dairesi, Temel No:2016/33964, Karar No:2021/507) yakın tarihindeki bir sonucunda, sigortası gerçek kar üzerinden yatırılmadığı için işten ayrılan emekçiyi haklı buldu. Yargıtay sonucunda, “Davacının (işçinin) tespit edilen fiyatına bakılırsa sigorta primlerinin kendisine ödenen fiyattan gösterilmediği ve davacının iş akdini bu niçinle haklı niçinle feshettiği anlaşılmış olup, davacının aldığı fiyatın sigorta kayıtlarına yansıtılmaması 4857 sayılı Yasanın 24/II-e kararı gereği çalışana iş mukavelesini haklı niçinle fesih imkânı verir” denildi.
KIDEM TAZMİNATINI ALIP AYRILMAK İSTEYENE FIRSAT
Emekçi iş kontratını haklı münasebetle feshettiğinde, o işyerindeki çalışmalarına ilişkin kıdem tazminatını almaya hak kazanır. Personel bu münasebetle iş akdini feshettiğinde patron kıdem tazminatını ödemeye çabucak yanaşmayabilir. Fakat, nihayetinde dava açılması halinde kıdem tazminatını ödemek zorunda kalır.
Yargıtay’ın bu sonucu, daha âlâ bir iş bulduğu biçimde kıdem tazminatını yakmamak için işten ayrılamayan şahıslar için de bir fırsat sunuyor. Çıkarı SGK’ya eksik bildirilen çalışanlar bunu haklı fesih niçini yapıp işten ayrıldıktan daha sonra hizmet tespit davası açarak eksik çıkarın primlerinin yatırılmasını sağlamalıdır. Aksi takdirde yalnızca kıdem tazminatı ile yetinmek zorunda kalırlar.
PATRON NİTELİKLİ EMEKÇİSİNİ KAÇIRABİLİR
Emekçinin hasılatının SGK’ya eksik bildirilmesi, patron açısından çeşitli riskleri barındırıyor. Birincisi, mahkeme kararına bakılırsa SGK’ya primleri gecikme faizi ve cezasıyla ödemek zorunda kalır. Ayrıyeten hakkında idari para cezası uygulanır.
Patron açısından bir başka risk ise nitelikli personelini, daha âlâ bir iş bulduğunda elinden kaçıracak olmasıdır.
HANGİ YARARLAR PRİME TEMEL ÇIKARA DAHİLDİR?
Geçmiş senelerda prime temel karın düşük gösterilmesi yasal olarak mümkündü. Evvelki kanunda istisnalar geniş tutulduğundan prim ödememek için emekçiye yapılan ödemeler farklı isimler altında gösterilebiliyordu. 2008 yılında çıkartılan 5510 Sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu, istisnaları sonlandırarak, olabildiğince tüm hasılatlar için prim ödenmesini amaçlamaktadır.
Kanuna göre, 4/a (SSK) statüsündeki çalışanların prime temel hasılatları şöyleki belirlenir:
– Hakedilen fiyatların,
– Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay ortasında yapılan ödemelerin ve patronlar tarafınca çalışanlar için özel sıhhat sigortalarına ve ferdi emeklilik sistemine ödenen fiyatların,
– Mahkemelerce verilen karar yeterince üstteki hasılatlar niteliğinde olmak üzere çalışanlara o ay ortasında yapılan ödemelerin brüt toplamı prime temel hasılatların hesabında dikkate alınır.
Kimi patron çalışanları, prim, ikramiye üzere ödemelerin esasen emekli aylığı hesabında dikkate alınmadığı halinde yanlış yönlendirebilmektedir. Bu gerçek değil. Kanun, prime temel kara dahil edilmeyecek ödemeleri pek sınırlamıştır. Örneğin ayakkabı, giysi üzere birebir yardımlar prime temel kara dahil edilmezken, bu yardımların nakit olarak ödenmesi halinde prim kesintisi yapılır. Prim, ikramiye ismi altındaki tüm ödemeler prime temel yarara dahil edilir ve emekli aylığı hesabında dikkate alınır. hasılatının tamamı bordroda gösterilmeyen personel hakkını aramalıdır.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, Yargıtay’ın yeni sonucu ışığında çıkarı bordroda eksik gösterilen personellerin haklarını yazdı
Çalışırken Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilen prime temel çıkar fiyatı, emeklilikte bağlanacak aylığın fiyatını belirleyen kıymetli ögelerden biridir. Prime temel yarar fiyatı ne kadar yüksek ise bağlanacak emekli aylığı da o kadar yüksek olur.
Prime temel yarar taban fiyatın 7.5 katına kadar olabilir. Aylık bağlama oranı yüzde 50 olan bir kişinin prime temel çıkarı ortalama 4 bin lira ise 2 bin lira emekli aylığı bağlanır. Prime temel yararı 10 bin lira ise emekli aylığı da 5 bin lira olur.
Türkiye’de işletmelerin birçoğunda çıkarın bordroda eksik gösterildiği, kalan fiyatın elden verildiği biliniyor. Emekli aylığını etkilemesinin haricinde bunun personel ve patron açısından türel ve ekonomik sonuçları da vardır.
Yargıtay (9. Hukuk Dairesi, Temel No:2016/33964, Karar No:2021/507) yakın tarihindeki bir sonucunda, sigortası gerçek kar üzerinden yatırılmadığı için işten ayrılan emekçiyi haklı buldu. Yargıtay sonucunda, “Davacının (işçinin) tespit edilen fiyatına bakılırsa sigorta primlerinin kendisine ödenen fiyattan gösterilmediği ve davacının iş akdini bu niçinle haklı niçinle feshettiği anlaşılmış olup, davacının aldığı fiyatın sigorta kayıtlarına yansıtılmaması 4857 sayılı Yasanın 24/II-e kararı gereği çalışana iş mukavelesini haklı niçinle fesih imkânı verir” denildi.
KIDEM TAZMİNATINI ALIP AYRILMAK İSTEYENE FIRSAT
Emekçi iş kontratını haklı münasebetle feshettiğinde, o işyerindeki çalışmalarına ilişkin kıdem tazminatını almaya hak kazanır. Personel bu münasebetle iş akdini feshettiğinde patron kıdem tazminatını ödemeye çabucak yanaşmayabilir. Fakat, nihayetinde dava açılması halinde kıdem tazminatını ödemek zorunda kalır.
Yargıtay’ın bu sonucu, daha âlâ bir iş bulduğu biçimde kıdem tazminatını yakmamak için işten ayrılamayan şahıslar için de bir fırsat sunuyor. Çıkarı SGK’ya eksik bildirilen çalışanlar bunu haklı fesih niçini yapıp işten ayrıldıktan daha sonra hizmet tespit davası açarak eksik çıkarın primlerinin yatırılmasını sağlamalıdır. Aksi takdirde yalnızca kıdem tazminatı ile yetinmek zorunda kalırlar.
PATRON NİTELİKLİ EMEKÇİSİNİ KAÇIRABİLİR
Emekçinin hasılatının SGK’ya eksik bildirilmesi, patron açısından çeşitli riskleri barındırıyor. Birincisi, mahkeme kararına bakılırsa SGK’ya primleri gecikme faizi ve cezasıyla ödemek zorunda kalır. Ayrıyeten hakkında idari para cezası uygulanır.
Patron açısından bir başka risk ise nitelikli personelini, daha âlâ bir iş bulduğunda elinden kaçıracak olmasıdır.
HANGİ YARARLAR PRİME TEMEL ÇIKARA DAHİLDİR?
Geçmiş senelerda prime temel karın düşük gösterilmesi yasal olarak mümkündü. Evvelki kanunda istisnalar geniş tutulduğundan prim ödememek için emekçiye yapılan ödemeler farklı isimler altında gösterilebiliyordu. 2008 yılında çıkartılan 5510 Sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu, istisnaları sonlandırarak, olabildiğince tüm hasılatlar için prim ödenmesini amaçlamaktadır.
Kanuna göre, 4/a (SSK) statüsündeki çalışanların prime temel hasılatları şöyleki belirlenir:
– Hakedilen fiyatların,
– Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay ortasında yapılan ödemelerin ve patronlar tarafınca çalışanlar için özel sıhhat sigortalarına ve ferdi emeklilik sistemine ödenen fiyatların,
– Mahkemelerce verilen karar yeterince üstteki hasılatlar niteliğinde olmak üzere çalışanlara o ay ortasında yapılan ödemelerin brüt toplamı prime temel hasılatların hesabında dikkate alınır.
Kimi patron çalışanları, prim, ikramiye üzere ödemelerin esasen emekli aylığı hesabında dikkate alınmadığı halinde yanlış yönlendirebilmektedir. Bu gerçek değil. Kanun, prime temel kara dahil edilmeyecek ödemeleri pek sınırlamıştır. Örneğin ayakkabı, giysi üzere birebir yardımlar prime temel kara dahil edilmezken, bu yardımların nakit olarak ödenmesi halinde prim kesintisi yapılır. Prim, ikramiye ismi altındaki tüm ödemeler prime temel yarara dahil edilir ve emekli aylığı hesabında dikkate alınır. hasılatının tamamı bordroda gösterilmeyen personel hakkını aramalıdır.