Binlerce bireye değerli uyarı! Talep etmezseniz paranızı alamazsınız Haber7.com müellifi İsmail Vefa AK, 2021 yılı mali bahislerine ait kapsamlı bir yazı kaleme aldı. Yazısında bütçe açığından vergi gelirlerine, KDV iadelerinden borç yapılandırmalarına ait yapılan düzenlemeleri ve bu süreçlerde vatandaşın yapması gerekenleri anlatan İsmail Vefa Ak, KDV iadelerinde vakit aşımına dikkat çekti. AK, “2016 yılına ait bir vergi iadesi en geç 2021 yılı sonuna kadar, yani takip eden yıldan itibaren beşinci yılın sonuna kadar talep edilebiliyor. Bu müddet içerisinde vergi iadesi talep edilmezse, çabucak sonrasında iade almak yasal olarak mümkün değil” sözlerini kullandı.
İşte İsmail Vefa AK’ın o yazısı:
KASIM AYINDA BÜTÇE FAZLA VERDİ
Global iktisadın pandemi daha sonrası toparlanma sinyalleri verdiği lakin makroekonomik büyüklük ve kestirimlerin kıymetli ölçüde oynaklık gösterdiği bir yılı geride bırakıyoruz. Yılsonu yaklaşırken döviz kurları, enflasyon, büyüme sayıları ve öteki göstergelerde revizyonlar yapılıyor. Yeni raporlar, sayılar, varsayımlar yayımlanıyor. bu biçimde bir ortamda bizim açımızdan en kıymetli konulardan bir tanesi de hiç elbet bütçe performansımızın ne olacağı.
Bütçenin Kasım ayı performansı, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafınca Aylık Bütçe Gerçekleşme Raporu ile belirtildi. Rapor’a nazaran; 2021 yılı Kasım ayında merkezi idare bütçe masrafları 135,8 milyar TL, bütçe gelirleri ise 167,8 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu sayılara göre bütçe Kasım ayında 32 milyar TL fazla vermiş oldu.
Ocak-Kasım periyodunda, bütçe sarfiyatları 1 trilyon 318 milyar lira, bütçe gelirleri ise 1 trilyon 272 milyar lira olarak gerçekleşmiş. Yani 11 aylık devir göz önüne alındığında bütçe açığında değerli ölçüde bir azalma var. Bu sahiden hayli olumlu bir gelişme. bu vakitte bütçe açığı 46 milyar 500 milyon TL olmuş. Bu açık geçtiğimiz yılın tıpkı devrinde 132 milyar 53 milyon TL civarındaydı. Yalnızca bu sayı bile 2020’de bütçe açısından ne kadar olağanüstü bir yıl yaşadığımızın göstergesi.
VERGİ GELİRLERİNDE BÜYÜK ARTIŞ
2021 yılı Ocak-Kasım periyodu vergi gelirleri geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 39,6 oranında artarak 1 trilyon 53 milyar TL olarak gerçekleşti. Mali yıl vergi gelirleri gayesi yaklaşık 922 milyar TL iken, yıl bitmeden bu amaç aşılmış durumda. Vergi geliri gerçekleşme oranı 11 aylık devirde yüzde 114,2. Bu artışta hiç elbet bir daha değerleme, stok affı ve matrah artırımı üzere 2021 yılında yürürlüğe konulan uygulamalarla ilgili alınan vergilerin rolü hayli büyük.
FAİZ DIŞI FAZLA VERMEK DEĞERLİ
Genel olarak bütçe performansı değerlendirirken en dikkat çeken göstergelerden biri faiz dışı fazla sayısıdır. Zira faiz dışı fazla verilmesi her vakit mali disiplinin bir göstergesi olarak görülmüştür. esasen faiz dışı fazla, iç ve dış borç faizi hariç tutulduğunda, gelirlerin masraflardan çok olması manasına geliyor.
2021 yılı Kasım ayında 47 milyar 318 milyon TL faiz dışı fazla verildiğini görüyoruz. 11 aylık devirde ise toplamda 125 milyar 392 milyon TL faiz dışı fazla vermişiz. Bu da hakikaten çok değerli bir gelişme. Çünkü geçen sene tıpkı devirde 2 milyar 980 milyon TL faiz dışı açık vardı.
Geçmişte ülkemizde yaşanan ekonomik ve mali krizlerde, mali disiplinin sağlanamamasının hissesi pek büyük. Mali disiplinin en temel öğelerinden birinin de bütçe disiplini olduğunu unutmamalıyız. Bugün dünyada bütçe açığının ulusal gelire oranı ortalama yüzde 10’un üzerindeyken, Türkiye’de 2021 yılı için bu oran yüzde 3,5 düzeyinde hedeflenmektedir. Dünya’da ve ülkemizde yaşanan olağanüstü pandemi şartlarına karşın, bu sayı nitekim büyük başarıyı söz ediyor. EYT’lilerin talepleri, 3600 ek gösterge beklentileri, şayet gerekli yasal düzenlemeler yapılırsa bütçeye ek yükler getirecek. Fakat mali disiplini sürdürmek ismine iktisat idaresinin gelir-gider istikrarını sağlaması, bu doğrultuda gerekli siyasetleri kararlılıkla uygulaması kural.
YAPILANDIRMANIN İKİNCİ TAKSİTİ YILSONU İTİBARİYLE ÖDENİYOR: BİRİNCİ TAKSİTİ ÖDEMEYENLERİN DURUMU NE OLACAK?
2021 yılında başta vergi ve SGK borçları olmak üzere biroldukça kamu borcu, pek kapsamlı bir yasal düzenleme olan 7326 sayılı Kanun’la yapılandırılmış, bu borçların 18 taksite kadar taksitlendirilmesine imkan tanınmıştı. Taksitler de ikişer aylık devirler itibariyle ödendiği için 36 aya kadar çok avantajlı borç ödeme planı kelam konusu olmaktaydı. Tüm bunlara ek olarak birinci taksit ödeme müddeti de Cumhurbaşkanı sonucuyla uzatılmıştı. Birinci taksit epey kıymetli. Zira birinci taksitin müddetinde ödenmemesi, yapılandırmayı bozuyor ve Kanun’dan yararlanma imkanı bütünüyle kaybediliyor. Bir de peşin ödeme seçeneği var tabi. Yapılandırılmış borçlarını Maliye ve SGK’ya peşin ödeyecek olanlar birinci taksit müddetinde yahut ikinci taksit müddeti içerisinde ödeme yapabiliyorlar. Birinci taksit müddeti ortasında tek seferde ödeme yapılırsa, yapılandırılmış borç üzerinden hesaplanan faizin %90’ı, ikinci taksit müddetinde ödeme yapılırsa %50’si siliniyor. Bu manada peşin ödeme seçeneği taksitle ödeme seçeneğine göre kıymetli bir avantaj sağlıyor.
SGK BİRİNCİ TAKSİTİ ÖDEYEMEYENLER İÇİN SON BİR FIRSAT SUNDU. MALİYE NE YAPACAK?
SGK Başkanlığı bir Genelge yayımlayarak taksitle ödeme yolunu seçenlere fazlaca kıymetli bir fırsat tanıdı. Buna bakılırsa birinci taksit kaçırılmış olsa da, peşin ödeme talebinde bulunmak ve bu sefer peşin ödeme kuralları dahilinde 31.12.2021’e kadar borç ödemesi yapmak mümkün. Bu takdirde yapılandırma bozulmayacak, lakin bir ölçü gecikme artırımı tahsil edilecek.
Lakin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafınca bu doğrultuda bir açıklama çabucak hemen yapılmadı. ötürüsıyla yapılandırma borcunu taksitle ödemeyi seçip, birinci taksit ödemesini yapmamış mükellefler hali hazırda yapılandırmayı ihmal etmiş sayılıyorlar. Durumu bu biçimde olanların yinedan taksitle ödeme yapmaları ve yapılandırmadan yaralanmaları yasal olarak mümkün değil. Lakin tıpkı SGK üzere ödeme biçimini peşin ödemeye çevirecek biçimde müracaatların yenilenmesi ve yıl sonuna kadar mükelleflere ödeme imkanı tanınması kelam konusu olabilir. Hazine ve Maliye Bakanlığı bu biçimde bir prosedür seçer mi bilinmez, lakin mühlet gitgide azalıyor.
KDV İADELERİNDE ZAMANAŞIMI MÜDDETİNE DİKKAT
Vergi Tarz Kanunu’na bakılırsa vergide vakit aşımı vergiyi doğuran süreci izleyen takvim yılından itibaren beşinci yılın sonunda doluyor. Örneğin 2016 yılında vergiye tabi bir süreç gerçekleştirdiniz, fakat bunu vergi dairesine beyan etmediniz. 31 Aralık 2021 tarihine kadar Maliye bu durumu tespit edip bir vergi tarhiyatı yapmazsa, artık vergi zamanaşımına uğruyor.
Vergi iadesinde de birebir durum kelam konusu. Şayet bir vergi kanunu vergi iadesiyle ilgili kısıtlayıcı bir süre öngörmemişse, vergi iadeleri de geriye yanlışsız beş yıllık mühlet için alınabiliyor. ötürüsıyla 2016 yılına ait bir vergi iadesi en geç 2021 yılı sonuna kadar, yani takip eden yıldan itibaren beşinci yılın sonuna kadar talep edilebiliyor. Bu mühlet içerisinde vergi iadesi talep edilmezse, ondan sonrasında iade almak yasal olarak mümkün değil.
Lakin KDV iadesiyle ilgili birtakım iade cinslerini ilgilendiren özel düzenlemeler mevcut. Bu düzenlemeler 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş bulunmakta. Buna bakılırsa; 2020 yılına ilişkin indirimli orana tabi süreçlerden doğan KDV iadeleriyle birlikte, 2019 yılına ilişkin tam istisna ve tevkifata tabi süreçler niçiniyle oluşan KDV iadelerinin en geç 31 Aralık 2021 tarihine kadar talep edilmesi lazım. Aksi takdirde KDV iade talep hakkı kaybediliyor.
Devletten KDV iade alacağı olan mükelleflerin rastgele bir hak kaybı yaşamaması ismine gerekli bütün hazırlıkların yapılarak yılsonuna kadar iade talep dilekçelerini vergi dairelerine vermesi gerekiyor.
KAYNAK: HABER7
İşte İsmail Vefa AK’ın o yazısı:
KASIM AYINDA BÜTÇE FAZLA VERDİ
Global iktisadın pandemi daha sonrası toparlanma sinyalleri verdiği lakin makroekonomik büyüklük ve kestirimlerin kıymetli ölçüde oynaklık gösterdiği bir yılı geride bırakıyoruz. Yılsonu yaklaşırken döviz kurları, enflasyon, büyüme sayıları ve öteki göstergelerde revizyonlar yapılıyor. Yeni raporlar, sayılar, varsayımlar yayımlanıyor. bu biçimde bir ortamda bizim açımızdan en kıymetli konulardan bir tanesi de hiç elbet bütçe performansımızın ne olacağı.
Bütçenin Kasım ayı performansı, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafınca Aylık Bütçe Gerçekleşme Raporu ile belirtildi. Rapor’a nazaran; 2021 yılı Kasım ayında merkezi idare bütçe masrafları 135,8 milyar TL, bütçe gelirleri ise 167,8 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu sayılara göre bütçe Kasım ayında 32 milyar TL fazla vermiş oldu.
Ocak-Kasım periyodunda, bütçe sarfiyatları 1 trilyon 318 milyar lira, bütçe gelirleri ise 1 trilyon 272 milyar lira olarak gerçekleşmiş. Yani 11 aylık devir göz önüne alındığında bütçe açığında değerli ölçüde bir azalma var. Bu sahiden hayli olumlu bir gelişme. bu vakitte bütçe açığı 46 milyar 500 milyon TL olmuş. Bu açık geçtiğimiz yılın tıpkı devrinde 132 milyar 53 milyon TL civarındaydı. Yalnızca bu sayı bile 2020’de bütçe açısından ne kadar olağanüstü bir yıl yaşadığımızın göstergesi.
VERGİ GELİRLERİNDE BÜYÜK ARTIŞ
2021 yılı Ocak-Kasım periyodu vergi gelirleri geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 39,6 oranında artarak 1 trilyon 53 milyar TL olarak gerçekleşti. Mali yıl vergi gelirleri gayesi yaklaşık 922 milyar TL iken, yıl bitmeden bu amaç aşılmış durumda. Vergi geliri gerçekleşme oranı 11 aylık devirde yüzde 114,2. Bu artışta hiç elbet bir daha değerleme, stok affı ve matrah artırımı üzere 2021 yılında yürürlüğe konulan uygulamalarla ilgili alınan vergilerin rolü hayli büyük.
FAİZ DIŞI FAZLA VERMEK DEĞERLİ
Genel olarak bütçe performansı değerlendirirken en dikkat çeken göstergelerden biri faiz dışı fazla sayısıdır. Zira faiz dışı fazla verilmesi her vakit mali disiplinin bir göstergesi olarak görülmüştür. esasen faiz dışı fazla, iç ve dış borç faizi hariç tutulduğunda, gelirlerin masraflardan çok olması manasına geliyor.
2021 yılı Kasım ayında 47 milyar 318 milyon TL faiz dışı fazla verildiğini görüyoruz. 11 aylık devirde ise toplamda 125 milyar 392 milyon TL faiz dışı fazla vermişiz. Bu da hakikaten çok değerli bir gelişme. Çünkü geçen sene tıpkı devirde 2 milyar 980 milyon TL faiz dışı açık vardı.
Geçmişte ülkemizde yaşanan ekonomik ve mali krizlerde, mali disiplinin sağlanamamasının hissesi pek büyük. Mali disiplinin en temel öğelerinden birinin de bütçe disiplini olduğunu unutmamalıyız. Bugün dünyada bütçe açığının ulusal gelire oranı ortalama yüzde 10’un üzerindeyken, Türkiye’de 2021 yılı için bu oran yüzde 3,5 düzeyinde hedeflenmektedir. Dünya’da ve ülkemizde yaşanan olağanüstü pandemi şartlarına karşın, bu sayı nitekim büyük başarıyı söz ediyor. EYT’lilerin talepleri, 3600 ek gösterge beklentileri, şayet gerekli yasal düzenlemeler yapılırsa bütçeye ek yükler getirecek. Fakat mali disiplini sürdürmek ismine iktisat idaresinin gelir-gider istikrarını sağlaması, bu doğrultuda gerekli siyasetleri kararlılıkla uygulaması kural.
YAPILANDIRMANIN İKİNCİ TAKSİTİ YILSONU İTİBARİYLE ÖDENİYOR: BİRİNCİ TAKSİTİ ÖDEMEYENLERİN DURUMU NE OLACAK?
2021 yılında başta vergi ve SGK borçları olmak üzere biroldukça kamu borcu, pek kapsamlı bir yasal düzenleme olan 7326 sayılı Kanun’la yapılandırılmış, bu borçların 18 taksite kadar taksitlendirilmesine imkan tanınmıştı. Taksitler de ikişer aylık devirler itibariyle ödendiği için 36 aya kadar çok avantajlı borç ödeme planı kelam konusu olmaktaydı. Tüm bunlara ek olarak birinci taksit ödeme müddeti de Cumhurbaşkanı sonucuyla uzatılmıştı. Birinci taksit epey kıymetli. Zira birinci taksitin müddetinde ödenmemesi, yapılandırmayı bozuyor ve Kanun’dan yararlanma imkanı bütünüyle kaybediliyor. Bir de peşin ödeme seçeneği var tabi. Yapılandırılmış borçlarını Maliye ve SGK’ya peşin ödeyecek olanlar birinci taksit müddetinde yahut ikinci taksit müddeti içerisinde ödeme yapabiliyorlar. Birinci taksit müddeti ortasında tek seferde ödeme yapılırsa, yapılandırılmış borç üzerinden hesaplanan faizin %90’ı, ikinci taksit müddetinde ödeme yapılırsa %50’si siliniyor. Bu manada peşin ödeme seçeneği taksitle ödeme seçeneğine göre kıymetli bir avantaj sağlıyor.
SGK BİRİNCİ TAKSİTİ ÖDEYEMEYENLER İÇİN SON BİR FIRSAT SUNDU. MALİYE NE YAPACAK?
SGK Başkanlığı bir Genelge yayımlayarak taksitle ödeme yolunu seçenlere fazlaca kıymetli bir fırsat tanıdı. Buna bakılırsa birinci taksit kaçırılmış olsa da, peşin ödeme talebinde bulunmak ve bu sefer peşin ödeme kuralları dahilinde 31.12.2021’e kadar borç ödemesi yapmak mümkün. Bu takdirde yapılandırma bozulmayacak, lakin bir ölçü gecikme artırımı tahsil edilecek.
Lakin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafınca bu doğrultuda bir açıklama çabucak hemen yapılmadı. ötürüsıyla yapılandırma borcunu taksitle ödemeyi seçip, birinci taksit ödemesini yapmamış mükellefler hali hazırda yapılandırmayı ihmal etmiş sayılıyorlar. Durumu bu biçimde olanların yinedan taksitle ödeme yapmaları ve yapılandırmadan yaralanmaları yasal olarak mümkün değil. Lakin tıpkı SGK üzere ödeme biçimini peşin ödemeye çevirecek biçimde müracaatların yenilenmesi ve yıl sonuna kadar mükelleflere ödeme imkanı tanınması kelam konusu olabilir. Hazine ve Maliye Bakanlığı bu biçimde bir prosedür seçer mi bilinmez, lakin mühlet gitgide azalıyor.
KDV İADELERİNDE ZAMANAŞIMI MÜDDETİNE DİKKAT
Vergi Tarz Kanunu’na bakılırsa vergide vakit aşımı vergiyi doğuran süreci izleyen takvim yılından itibaren beşinci yılın sonunda doluyor. Örneğin 2016 yılında vergiye tabi bir süreç gerçekleştirdiniz, fakat bunu vergi dairesine beyan etmediniz. 31 Aralık 2021 tarihine kadar Maliye bu durumu tespit edip bir vergi tarhiyatı yapmazsa, artık vergi zamanaşımına uğruyor.
Vergi iadesinde de birebir durum kelam konusu. Şayet bir vergi kanunu vergi iadesiyle ilgili kısıtlayıcı bir süre öngörmemişse, vergi iadeleri de geriye yanlışsız beş yıllık mühlet için alınabiliyor. ötürüsıyla 2016 yılına ait bir vergi iadesi en geç 2021 yılı sonuna kadar, yani takip eden yıldan itibaren beşinci yılın sonuna kadar talep edilebiliyor. Bu mühlet içerisinde vergi iadesi talep edilmezse, ondan sonrasında iade almak yasal olarak mümkün değil.
Lakin KDV iadesiyle ilgili birtakım iade cinslerini ilgilendiren özel düzenlemeler mevcut. Bu düzenlemeler 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş bulunmakta. Buna bakılırsa; 2020 yılına ilişkin indirimli orana tabi süreçlerden doğan KDV iadeleriyle birlikte, 2019 yılına ilişkin tam istisna ve tevkifata tabi süreçler niçiniyle oluşan KDV iadelerinin en geç 31 Aralık 2021 tarihine kadar talep edilmesi lazım. Aksi takdirde KDV iade talep hakkı kaybediliyor.
Devletten KDV iade alacağı olan mükelleflerin rastgele bir hak kaybı yaşamaması ismine gerekli bütün hazırlıkların yapılarak yılsonuna kadar iade talep dilekçelerini vergi dairelerine vermesi gerekiyor.
KAYNAK: HABER7