BES’te fon katkısına dikkat! Önemli getirisi olabilir İşte Noyan Doğan’ın o yazısı;
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, deklare ettiğı iktisatta tedbirler paketi ortasında yer alan ferdî emeklilik sistemi ile ilgili bilgileri geçen, ‘Her 100 liraya devletten artık 30 lira’ başlıklı yazımda ayrıntılı yazdım. Buna göre Ferdî Emeklilik Sisteminin (BES) cazibesini artırmak için devlet katkısı oranı yüzde 5 daha artırılarak yüzde 25’ten, 30’a çıkartılıyor. Yazım daha sonrası okuyuculardan fazlacaça soru ve yorum aldım. Bazıları devlet katkısının artırılmasını hakikat bulurken, bazıları ise ‘BES’in devlet katkısından öbür ne getirisi var ki?’ diye tenkitte bulunuyor.
Katılıyorum, yüzde 25 devlet katkısı olmasaydı bugün 13.2 milyon iştirakçiye ve 250 milyar liralık fon büyüklüğüne ulaşılamazdı lakin BES’i yalnızca devlet katkısından ibaret saymak da gerçek bir yaklaşım olmaz. Sistemin ana gayesi, bireylerin küçük tasarruflarını, kendi seçtikleri emeklilik yatırım fonlarında kıymetlendirerek, büyük birikimlere ulaşmak. Devlet katkısı ise sistemin destekçisi, bunu bir manada bonus olarak da gorebiliriz.
ENFLASYONUN ÇOK ÜZERİNDE
BES’in yalnızca devlet katkısından oluşmadığını, asıl maksadına hizmet edip etmediğini, başınızı epey da sayılarla karıştırmadan anlatayım. Yalnızca 2021 yılının başından bu yana BES’in ortalama getirisi yüzde 57 olmuş. Bu getiri tüm emeklilik fonlarının ortalama getirisi. Faizli fonların getirisi yüzde 49 olurken, faizsiz fonların getirisi ise yüzde 112’nin üzerine çıkmış. Birebir periyotta enflasyon, yani TÜFE, yüzde 19.82 olarak gerçekleşmiş. Buna nazaran, birikimlerini BES’te değerlendirenler faizli fonları seçmişse enflasyonun 29 puan üzerinde, faizsiz fonları seçmişlerse de neredeyse enflasyonun 92 puan üzerinde getiri elde etmişler. Mevduatta değerlenseydi ne olurdu, döviz alınsaydı, altına yatırılsaydı ne olurdu üzere mukayeselere hiç girmeyeceğim.
ALTINDA REKOR KIRILDI
Buraya kadar bahsetmiş olduğum tüm emeklilik fonlarının toplamının ortalama getirisi ki, buna BES’in ortalama getirisi deniyor. Birikimlerin değerlendirildiği emeklilik fonlarına baktığımızda ise ortaya daha farklı tablo çıkıyor. örneğin değişen piyasa şartlarına bakılırsa fon tercihlerini değiştirenlerin durumuna bakalım. Altın fonunun yeğleyenlerin getirisi yüzde 111 olmuş; neredeyse enflasyonun 90 puan üzerinde getiri sağlanmış. Tasarruflarını döviz yüklü ‘kamu dış borçlanma fonları’nda değerlendirenlerin ise sene başından bu yana birikimleri yüzde 109 artmış; neredeyse enflasyonun 89 puan üzerinde getiri sağlanmış. örneğin pay yüklü fonları yeğleyen BES iştirakçilerinin birikimleri tıpkı periyotta yüzde 50’ye yakın artmış ki, bu da enflasyonun 30 puan üzerinde getiri manasına geliyor.
BU TÜRLÜ GETİRİ NEREDE VAR?
Tüm bu getirilerin ortasında daha devlet katkısı yok; bunların üzerine bir de yüzde 25’lik devlet katkısını ekleyin. Bunu en sıradan haliyle şöyleki anlatayım. BES’in sene başından bu yana ortalama getirisi neydi; yüzde 57. Koyun bunun üzerine yüzde 25 devlet katkısını; kabaca yüzde 82 getiri manasına geliyor. Bu hesabı bir de fonlara göre yapalım. Diyelim ki, sene başında BES’e 2.000 lira yatırdınız ve birikiminizin kıymetlenmesi için de altın fonunu seçtiniz. 2.000 liranız karşılığında devletten de 500 lira katkı aldınız. Altın fonunu seçtiğiniz için (sene başından bu yana altın fonunun getirisi yüzde 111) yatırdığınız 2.000 lira bugün 4.220 lira oldu. Üzerine bir de 500 liralık devlet katkısını koyduğunuzda BES’teki birikiminiz 4.720 lira oldu. Yapın hesabı; devlet katkısı ve emeklilik fonunun getirisi ile bir arada sene başından bu yana sağladığınız getiri neredeyse yüzde 236 olmuş. Artık devlet katkısı yüzde 30 çıkartılıyor, bu da demektir ki, bu hesabın üzerine 5 daha koyacaksınız. Soruyorum, bu biçimde bir getiri, bu biçimde bir devlet katkısı olabilir mi, bundan daha yüksek getiri nerede var?
Birileri diyecektir ki, ‘ben de o getiri yok’. bu biçimde birikimlerinizi değerlendirdiğiniz fon seçiminizde bir sorun var demektir. Fonlarınızı değiştirin, kendiniz değiştiremiyorsanız da emeklilik şirketinizden yardım alın. Diyeceğim o ki, BES’in devlet katkısından diğer getirisi var, tıpkı vakitte önemli getirisi var.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, deklare ettiğı iktisatta tedbirler paketi ortasında yer alan ferdî emeklilik sistemi ile ilgili bilgileri geçen, ‘Her 100 liraya devletten artık 30 lira’ başlıklı yazımda ayrıntılı yazdım. Buna göre Ferdî Emeklilik Sisteminin (BES) cazibesini artırmak için devlet katkısı oranı yüzde 5 daha artırılarak yüzde 25’ten, 30’a çıkartılıyor. Yazım daha sonrası okuyuculardan fazlacaça soru ve yorum aldım. Bazıları devlet katkısının artırılmasını hakikat bulurken, bazıları ise ‘BES’in devlet katkısından öbür ne getirisi var ki?’ diye tenkitte bulunuyor.
Katılıyorum, yüzde 25 devlet katkısı olmasaydı bugün 13.2 milyon iştirakçiye ve 250 milyar liralık fon büyüklüğüne ulaşılamazdı lakin BES’i yalnızca devlet katkısından ibaret saymak da gerçek bir yaklaşım olmaz. Sistemin ana gayesi, bireylerin küçük tasarruflarını, kendi seçtikleri emeklilik yatırım fonlarında kıymetlendirerek, büyük birikimlere ulaşmak. Devlet katkısı ise sistemin destekçisi, bunu bir manada bonus olarak da gorebiliriz.
ENFLASYONUN ÇOK ÜZERİNDE
BES’in yalnızca devlet katkısından oluşmadığını, asıl maksadına hizmet edip etmediğini, başınızı epey da sayılarla karıştırmadan anlatayım. Yalnızca 2021 yılının başından bu yana BES’in ortalama getirisi yüzde 57 olmuş. Bu getiri tüm emeklilik fonlarının ortalama getirisi. Faizli fonların getirisi yüzde 49 olurken, faizsiz fonların getirisi ise yüzde 112’nin üzerine çıkmış. Birebir periyotta enflasyon, yani TÜFE, yüzde 19.82 olarak gerçekleşmiş. Buna nazaran, birikimlerini BES’te değerlendirenler faizli fonları seçmişse enflasyonun 29 puan üzerinde, faizsiz fonları seçmişlerse de neredeyse enflasyonun 92 puan üzerinde getiri elde etmişler. Mevduatta değerlenseydi ne olurdu, döviz alınsaydı, altına yatırılsaydı ne olurdu üzere mukayeselere hiç girmeyeceğim.
ALTINDA REKOR KIRILDI
Buraya kadar bahsetmiş olduğum tüm emeklilik fonlarının toplamının ortalama getirisi ki, buna BES’in ortalama getirisi deniyor. Birikimlerin değerlendirildiği emeklilik fonlarına baktığımızda ise ortaya daha farklı tablo çıkıyor. örneğin değişen piyasa şartlarına bakılırsa fon tercihlerini değiştirenlerin durumuna bakalım. Altın fonunun yeğleyenlerin getirisi yüzde 111 olmuş; neredeyse enflasyonun 90 puan üzerinde getiri sağlanmış. Tasarruflarını döviz yüklü ‘kamu dış borçlanma fonları’nda değerlendirenlerin ise sene başından bu yana birikimleri yüzde 109 artmış; neredeyse enflasyonun 89 puan üzerinde getiri sağlanmış. örneğin pay yüklü fonları yeğleyen BES iştirakçilerinin birikimleri tıpkı periyotta yüzde 50’ye yakın artmış ki, bu da enflasyonun 30 puan üzerinde getiri manasına geliyor.
BU TÜRLÜ GETİRİ NEREDE VAR?
Tüm bu getirilerin ortasında daha devlet katkısı yok; bunların üzerine bir de yüzde 25’lik devlet katkısını ekleyin. Bunu en sıradan haliyle şöyleki anlatayım. BES’in sene başından bu yana ortalama getirisi neydi; yüzde 57. Koyun bunun üzerine yüzde 25 devlet katkısını; kabaca yüzde 82 getiri manasına geliyor. Bu hesabı bir de fonlara göre yapalım. Diyelim ki, sene başında BES’e 2.000 lira yatırdınız ve birikiminizin kıymetlenmesi için de altın fonunu seçtiniz. 2.000 liranız karşılığında devletten de 500 lira katkı aldınız. Altın fonunu seçtiğiniz için (sene başından bu yana altın fonunun getirisi yüzde 111) yatırdığınız 2.000 lira bugün 4.220 lira oldu. Üzerine bir de 500 liralık devlet katkısını koyduğunuzda BES’teki birikiminiz 4.720 lira oldu. Yapın hesabı; devlet katkısı ve emeklilik fonunun getirisi ile bir arada sene başından bu yana sağladığınız getiri neredeyse yüzde 236 olmuş. Artık devlet katkısı yüzde 30 çıkartılıyor, bu da demektir ki, bu hesabın üzerine 5 daha koyacaksınız. Soruyorum, bu biçimde bir getiri, bu biçimde bir devlet katkısı olabilir mi, bundan daha yüksek getiri nerede var?
Birileri diyecektir ki, ‘ben de o getiri yok’. bu biçimde birikimlerinizi değerlendirdiğiniz fon seçiminizde bir sorun var demektir. Fonlarınızı değiştirin, kendiniz değiştiremiyorsanız da emeklilik şirketinizden yardım alın. Diyeceğim o ki, BES’in devlet katkısından diğer getirisi var, tıpkı vakitte önemli getirisi var.