Bakan Nebati mevduata geçiş fiyatındaki son sayısı deklare etti Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, NTV canlı yayınında “Kur Muhafazalı TL Vadeli Mevduat” başta olmak üzere gündeme ait soruları yanıtlandırdı.
– Düne kadar yüksek faiz kesin tahlilidir diyenlere de tokat üzere bir yanıt oldu. Yüksek faiz söylemi de aslında öğretilmiş bir yanlıştır.
– Pazartesi akşamına kadar olan bir köpüktü, köpük gidiyor. Optimal noktaya kendisi ulaşacak.
– Dövizdeki köpükten yanan küçük yatırımcı oldu. Kur muhafazalı TL mevduatına geçiş sabah prestijiyle 10 milyar liraydı, öğlenden daha sonra bu katlanarak gitti.
Bakan Nebati’nin açıklamalarından satır başları;
(Yeni iktisat modeli tartışması) Herkes kendi tuttuğu yolda ilerliyor, kimi vakit değişim gerek. Altyapı, üstyapıyı belirliyor, fazlaca net. Siz bir iktisat teorisini, ekolünü ya da yolunu alıp uygulamaya başladığınız vakit birilerinin sizi yönlendirmesi konusunda maalesef bir baskı var. Zira dünyada hâkim güçler var. Biz bize öğretilmiş şeyleri yapmaktan vazgeçmenin vaktinin geldiğine inanıyoruz.
2013 yılında Seyahat olayları öncesinde faizin düştüğü, enflasyonun düştüğü bir ortamda bir sıkıntıyla karşı karşıya kaldığımız görüyoruz. Yüksek büyüme için yüksek cari açık. 2013’te 400 milyar dolara yakın borçlanmışız. 2013’ten bugüne kadar borçlanma oranı 445 milyar dolar düzeyinde. 8 yıldır bununla ilgili bir uğraş sürüyor. Geçmişteki taarruzlar bir grup değişiklikleri engelledi.
Biz diyoruz ki yeni bir ekonomik model önerelim. Bu model Türkiye’yi kapsasın, iç dinamikleriyle bir bütünlük arz etsin. Fakat ortak telaffuzun gerçekleştirildiği bütüncül bir bakış açısıyla her insanın anlayabildiği, toplumun ve tüm kurum kuruluşların da ortasında olduğu bir şey söyleyelim dedik.
‘BİZ GÜNEY KORE MODELİ DEĞİLİZ’
Türkiye modeli denmesinin niçini şu. Biz Güney Kore modeli değiliz, zira seçilmiş bir ülke. Çin değiliz, devasa nüfusuyla, aldığı önlemlerle gelen bir ülke. Biz demokratik gelenekleri olan, özgür piyasaya inanan, kambiyo rejimine sıkı sıkı bağlı olan ve bu geleneği de sürdüren bir modeli ortaya koyuyoruz. Zira altyapımız dolu. Altyapıyı tamamlamış biçimde geliyoruz.
Türkiye modelinde 150 dolarlardan 200 dolarlardan 1000 dolarlardan yola çıkan bir ülke değil. 8500-9000 dolarlarda kişi başı geliri olan, tüm altyapısını tamamlamış bir ülke olarak geliyor.
Salgında Türkiye sıhhat konusunda, sıhhat dalında inanılmaz bir muvaffakiyet ortaya koydu, hepimizin malumu. Biz bugüne kadar aldığımız önlemlerle o denli bir noktaya getirdik ki, Türkiye’nin bundan daha sonra karşı karşıya kalabileceği olaylarla yüz yüze geldiğinde hayli süratli bir biçimde ahenk sağlayıp yakın pazarlara da yakın yerlere de bir üretim merkezi oluşturabileceği imkanları ortaya koydu.
MODELİMİZ, YÜKSEK İHRACATA DAYALI CARİ AÇIĞI AZALTICI
Modelimiz; yüksek ihracata dayalı, cari açığı azaltıcı ve refah sisteminin toplumun tamamına yansıtıldığı bir modeldir. Bu model içerisinde biz yüksek teknoloji üssü olmak istiyoruz. Biz büyük sanayi bölgeleriyle her türlü gereksinimin sadece Türkiye değil yakın etrafına sağlandığı bir üs haline gelmek istiyoruz. Orta gelir tuzağını aşmanın tek yolunun da bu olduğunu biliyoruz.
20 yıldır geliştirilen bir yapı var. Bu yapı Türkiye’nin endüstride bir tık daha üste çıkabileceği altyapıyı hazırladı. Beşerler teşebbüsçüler bu yapının nasıl işlediğini gördü. Üçüncüsü dünyaya açılmayla başka pazarlarla Türkiye’yi karşılaştırabilecek yapıya sahip oldu. Türkiye’nin vazgeçilmez bir ülke olduğu anlaşılmış oldu.
Sıcak para bilhassa gelişmekte olan ülkelerin temel sorunlarından bir tanesi. Ne vakit geldiği ne vakit gittiği aşikâr değil. Ülkelerin iktisadını sarsacak noktaya dönüşebiliyor. Sıcak paradan fazla doğudan yatırımın gelmesini istiyoruz. 2018, 2019’daki taarruzlarda kullanılan temel araç sıcak paraydı. Sıcak parayla dilediğiniz biçimde manipüle edebiliyorsunuz, ülke iktidarlarını tehdit edebilecek boyuta gelebiliyor. Biz bu yolu kapatıyoruz.
“FAİZ KESİN TAHLİLDİR DİYENLERE TOKAT ÜZERE KARŞILIK OLDU”
(Dolarda yaşanan düşüş) Ülkemiz üzerinde oyun oynanmasını engelliyoruz. Son üç ayda yaşadığımız bir türbülans vardı, başından beri bu bir köpüktür, yapmayın etmeyi, eylemeyin dememiş olmamıza karşın. Dövizin 18 liralara kadar gelmiş olmasından bir gecede sayın Cumhurbaşkanımızın adeta bir ekonomik manifestoyla ortaya koymuş olduğu tahlil teklifleri ve önlemler paketiyle üç günde Türkiye’nin bütün ortamını sıcak parayla değil, yüksek faizle de gerçekleştirmedik, kendi imkanlarımızla bu hale getirdik. Düne kadar yüksek faiz kesin tahlilidir diyenlere de tokat üzere bir yanıt oldu. Yüksek faiz söylemi de aslında öğretilmiş bir yanlıştır.
Düşük cari açıkla yüksek büyüme gerçekleştirebiliriz. Üç günde finansal istikrarı sağladık. Bu, sıcak paraya karşı direkt yatırımı çekecek özel bir model. Sıcak paradan fazla direkt yatırım için gelinmesini istiyoruz.
90’lı senelerda büyüme düşük, cari açık düşük. 90’lar bu biçimde gitti. 2002 ile 2020 devrinde kâfi fakat riskli bir şey yaptık. Cari açık yüksek, büyüme yüksek. 2013’lere geldiğimizde cari açık tavan yapmıştı. Türk lirası hayli kuvvetli hale gelmişti, borçluluğumuz artmıştı, biz büyümeyi o denli gerçekleştirdik. İşte öğretilmiş ikinci şey; cari açık olmadan büyüme olmaz. Biz de diyoruz ki hayır, düşük cari açık ve yüksek büyümeyle kâfi ve risksiz bir yapıyı gerçekleştirmiş olacağız.
Pekala nasıl yapacağız bunu? Bunu yaparken bizim 19 yıldır inşa ettiğimiz bir Türkiye’nin temelleri, altyapısı bitti. Endüstriye biz yüksek teknoloji eserleri olmak kaydıyla dayanak vereceğiz. İki, proje bankacılığına giriyoruz. Bankacılıkta yeni bir enstrüman geliyor, proje kredileri.
Bunu yaparken de rekabet gücü yüksek olan dalları seçeceğiz.
Finansal istikrarı üç günde, Cumhurbaşkanımızın manifestosuyla sağladık. Bundan yapılacak olan şey, Türkiye’nin bu imkanlarına kısa müddette ahenk sağlayacak dalları öne çıkarmak.
Rekabeti hayli kuvvetli olan yapıtlarla çıkacağız. Pekala bu biçimde bir örnek var mı, var. Savunma sanayiinde yüzde 80’lere kadar bağımlılıkla hareket eden dal, bugün yüzde 20 bağımlılığa dönüşmüş durumda. İmkanları bahşettiğiniz vakit Türkiye’deki girişimcilerin fazlaca süratli bir biçimde o kesime akın ettiğini nazaranbiliyorsunuz.
Turizm ve tarım buradaki temel seyahatimizin en kıymetli yapı taşları. Yüksek teknoloji, tarım ve avantajlı olduğumuz turizmde süratli bir biçimde toparlanmanın gerçekleştirilmesi.
Biz ülkenin altyapısını gerçekleştirdik. Bu model, özgün bir model. Özgür, özgün, eklektik olması hiç sorun değil. Bunları yaparken de bir farkımız var. Türkiye birilerinin anlattığı Türkiye değil.
Her alanda bir bitiş var. Neyin bitişi, gereksinimin bitişi. Gereksinimler bitmiş. Artık diyoruz ki her şey hazır. Artık sanayi bölgeleri düşünüyoruz. Hangi hakla bize betona gömdünüz diyorlar?
Bütün bu altyapıyla birlikte Türkiye’nin bir şeye gereksinimi yok. Bundan daha sonra muhtaçlık olan şey bu paradigma değişikliğine tüm aktörlerin uyması. Bankacılığın bilhassa uyması, bizi anlaması. Proje bankacılığını, selektif yatırımları seçmesi.
Finansal alanda kuvvetlisün, bankacılık bölümünde kuvvetlisün. Yeni enstrümanlara süratli bir biçimde ahenk sağlayacak portföyün var. beraberinde her türlü altyapı yatırımını gerçekleştirmişsin. Artık dijitalleşmede, yeni teknoloji mamüllerinde adımlarımızı hızlandırıyoruz. İthalatı kısıcı, orta mallara ödediğimiz bedeli en aza indirecek yatırımlar diyoruz.
Bu kadar kısa müddette nasıl yapacaksınız? Bu kadar kısa müddette yapmanın altyapısı hazır. Bunun fazlaca kısa müddet ortasında gerçekleşeceğini, son üç günde olan büyük dönüşümün gerek enflasyonda gerek öteki alanlarda daha süratli biçimde gerçekleştirileceğine inanıyoruz.
DOLARDAKİ DÜŞÜŞ SÜRECEK Mİ?
Pazartesi akşamına kadar olan bir köpüktü, köpük gidiyor. Ferdî yatırımcılar ihanete varan yorumlara kulak asmasın. Optimal noktaya kendisi ulaşacak
Yaza kalmadan epey süratli bir değişimi goreceğiz. İtimat geldi, prestijimiz kâfi, önümüzdeki sürece bakış açısı aşikâr. Türkiye’nin her alanda deneyimi var. ötürüsıyla bu yazdan itibaren süratli bir biçimde dönüşümü bakılırsaceğiz.
Bu yılın sonuna 12 milyar dolar ve aşağısında cari açıkla gidiyoruz. Türkiye Cumhuriyeti’nin yıllık 12 milyar dolar açık ya da fazla vermesinin artık bir sorun olmadığı bir periyoda girdik. Bunu salgın periyodunda epey net bir biçimde gördüğümüz için artık bu modelden geri adım atmıyoruz.
2013 yılında cari açığın, büyümenin en optimal olduğu, enflasyonun düşük, faizin düşük olduğu devirde, Türk lirasının pahası yüzde 110. O kadar pahalı ki paranızı yurt haricinde harcamak için her türlü imkan var. Artık pazartesi akşamına kadar olan periyotta de yüzde 60’lara kadar düşmüş bedelsiz Türk lirası. İkisi de gerçekçi değil. Asıl olması gereken yüzde 100. Yüzde 60’a hatta altına düşürecek köpüğü söylemek zorundasınız. Türkiye’de döviz meblağları Pazartesi akşamına kadar büsbütün köpüktü. Spekülasyon vardı, manipülasyon vardı ve en değerlisi yerleşiklerin psikolojisini bozacak karamsarlığın epey süratli bir biçimde sirayet etmesiydi. Artık köpük gidiyor, optimal nojtaya kendisi ulaşacaktır.
O denli bir önlem aldık ki bireylerin dolar euro sterlin borcu olması mümkün değil. Dövize muhtaçlığı olmayan bir Türkiye’de biz insanları dolarize ettik o karamsar havayla. Olağan ki birilerinin hayli işine geldi. O işine geldiği noktada toplum artık bir şeylerin farkına da varmaya başlamıştı. İnançlı bir şey, bir önlemler paketi istiyordu.
MEVDUATA GEÇİŞ SABAH 10 MİLYAR TL’YDİ
Hazine ziyan edecek söylemi bir kere altı doldurulmayan bir telaffuz. Salı gününden itibaren dövizini bozdurup yatıranlar 3, 6 ay ya da 1 yıl daha sonra parasını döviz karşılığı TL olarak alacak, garantisi orada. 10 bin doları olan bir kişinin dövizini bozması, MB’nin belirlediği döviz alış kuruyla dönüştürmesi kaydıyla diyoruz ki, biz senin 10 bin dolar karşılığı Türk lirasını aldık. Sana şu garantiyi veriyoruz, vadenin sonunda geleceksin, 10 bin dolar karşılığı, bugünkü fiyatlarla 110 bin lira. Şayet dolar 12 liraya çıkmışsa, ki olmayacak o denli bir şey. Diyelim ki 12 liraya çıktığı vakit senin paran 110 bin artı nema olmayacak, 120 bin artı nema yani ödediğin dolarla birlikte nemasıyla bir arada karşılığı Türk lirasını vereceğiz. Diyelim ki aykırısı oldu. Dolar 10 liraya düştü. Karşılığı 100 bin lira. sana 100 bin lira değil, 10 bin dolar karşılığı Türk lirasını artı nemada biriktirdiğin paranın da nemasını alıyorsun. Garantili iş. Kur muhafazalı TL mevduatta alt limit bir lira üst limit yok.
O akşamdan itibaren aslında modelimizin kabul edildiği, bu modelin muvaffakiyete ulaşacağı, hem de da optimal noktanın piyasadaki arz ve talebe nazaran oluşacağı, ve köpüğün gitmeye başladığı zira köpük daha gitmedi, gitmeye başladığı bir yere gerçek gidiyor. ötürüsıyla da bankalarda rekorlar kırıldı. Bankalar bir an evvel açıklayın da süreçlere başlayalım diye baskı yaptılar. Uygulamaya tüm bankalarımız katılıyor. Özel bankalar dolarizasyondan şad değiller. Özel banka yöneticilerinden teşekkür alıyoruz.
Dövizdeki köpükten yanan küçük yatırımcı oldu. Kur muhafazalı TL mevduatına geçiş sabah prestijiyle 10 milyar liraydı, öğlenden daha sonra bu katlanarak gitti.
Modelimize karşı çıkanlar, bu iş yüksek faizle çözülecek diyenler iki gündür yüksek faizi artık ağızlarına almıyor. Daha ötesi modeli sahiplenenler var, modelin sahibi benim, birinci söyleyen benim diyenler var. Bu ne demektir? Başardınız.
Bir modeli rastgele bir söylemi beşerler, bireyler, kurumlar artık sahiplenmeye başlamışsa bilin ki artık o iş başarılmıştır. Bundan daha sonra kişisel yatırımcılara söylüyorum; spekülatif, manipülatif hatta ihanete varan telaffuzları dikkate almayın.
Bunlar burada kalmayacak, devamı gelecek. Türkiye’de yaşayan rastgele bir yerleşik bugün ben paramı hangi Türk lirası enstrümanı üzerinde değerlendireceğim diye soracak. Türk liramı korumak için dövize mi gideyim sorusunu sormayacak zira önünde biroldukca enstrüman olacak.
DÖVİZDEKİ DÜŞÜŞ RAFLARA YANSIR MI?
Fiyatlardaki düşüşler yamaç paraşütü üzere olmasın. Kimse kimseyi kandırmasın dövizdeki düşüş yansıtılsın. Bakanlık olarak ne gerekiyorsa yaparız.
– Düne kadar yüksek faiz kesin tahlilidir diyenlere de tokat üzere bir yanıt oldu. Yüksek faiz söylemi de aslında öğretilmiş bir yanlıştır.
– Pazartesi akşamına kadar olan bir köpüktü, köpük gidiyor. Optimal noktaya kendisi ulaşacak.
– Dövizdeki köpükten yanan küçük yatırımcı oldu. Kur muhafazalı TL mevduatına geçiş sabah prestijiyle 10 milyar liraydı, öğlenden daha sonra bu katlanarak gitti.
Bakan Nebati’nin açıklamalarından satır başları;
(Yeni iktisat modeli tartışması) Herkes kendi tuttuğu yolda ilerliyor, kimi vakit değişim gerek. Altyapı, üstyapıyı belirliyor, fazlaca net. Siz bir iktisat teorisini, ekolünü ya da yolunu alıp uygulamaya başladığınız vakit birilerinin sizi yönlendirmesi konusunda maalesef bir baskı var. Zira dünyada hâkim güçler var. Biz bize öğretilmiş şeyleri yapmaktan vazgeçmenin vaktinin geldiğine inanıyoruz.
2013 yılında Seyahat olayları öncesinde faizin düştüğü, enflasyonun düştüğü bir ortamda bir sıkıntıyla karşı karşıya kaldığımız görüyoruz. Yüksek büyüme için yüksek cari açık. 2013’te 400 milyar dolara yakın borçlanmışız. 2013’ten bugüne kadar borçlanma oranı 445 milyar dolar düzeyinde. 8 yıldır bununla ilgili bir uğraş sürüyor. Geçmişteki taarruzlar bir grup değişiklikleri engelledi.
Biz diyoruz ki yeni bir ekonomik model önerelim. Bu model Türkiye’yi kapsasın, iç dinamikleriyle bir bütünlük arz etsin. Fakat ortak telaffuzun gerçekleştirildiği bütüncül bir bakış açısıyla her insanın anlayabildiği, toplumun ve tüm kurum kuruluşların da ortasında olduğu bir şey söyleyelim dedik.
‘BİZ GÜNEY KORE MODELİ DEĞİLİZ’
Türkiye modeli denmesinin niçini şu. Biz Güney Kore modeli değiliz, zira seçilmiş bir ülke. Çin değiliz, devasa nüfusuyla, aldığı önlemlerle gelen bir ülke. Biz demokratik gelenekleri olan, özgür piyasaya inanan, kambiyo rejimine sıkı sıkı bağlı olan ve bu geleneği de sürdüren bir modeli ortaya koyuyoruz. Zira altyapımız dolu. Altyapıyı tamamlamış biçimde geliyoruz.
Türkiye modelinde 150 dolarlardan 200 dolarlardan 1000 dolarlardan yola çıkan bir ülke değil. 8500-9000 dolarlarda kişi başı geliri olan, tüm altyapısını tamamlamış bir ülke olarak geliyor.
Salgında Türkiye sıhhat konusunda, sıhhat dalında inanılmaz bir muvaffakiyet ortaya koydu, hepimizin malumu. Biz bugüne kadar aldığımız önlemlerle o denli bir noktaya getirdik ki, Türkiye’nin bundan daha sonra karşı karşıya kalabileceği olaylarla yüz yüze geldiğinde hayli süratli bir biçimde ahenk sağlayıp yakın pazarlara da yakın yerlere de bir üretim merkezi oluşturabileceği imkanları ortaya koydu.
MODELİMİZ, YÜKSEK İHRACATA DAYALI CARİ AÇIĞI AZALTICI
Modelimiz; yüksek ihracata dayalı, cari açığı azaltıcı ve refah sisteminin toplumun tamamına yansıtıldığı bir modeldir. Bu model içerisinde biz yüksek teknoloji üssü olmak istiyoruz. Biz büyük sanayi bölgeleriyle her türlü gereksinimin sadece Türkiye değil yakın etrafına sağlandığı bir üs haline gelmek istiyoruz. Orta gelir tuzağını aşmanın tek yolunun da bu olduğunu biliyoruz.
20 yıldır geliştirilen bir yapı var. Bu yapı Türkiye’nin endüstride bir tık daha üste çıkabileceği altyapıyı hazırladı. Beşerler teşebbüsçüler bu yapının nasıl işlediğini gördü. Üçüncüsü dünyaya açılmayla başka pazarlarla Türkiye’yi karşılaştırabilecek yapıya sahip oldu. Türkiye’nin vazgeçilmez bir ülke olduğu anlaşılmış oldu.
Sıcak para bilhassa gelişmekte olan ülkelerin temel sorunlarından bir tanesi. Ne vakit geldiği ne vakit gittiği aşikâr değil. Ülkelerin iktisadını sarsacak noktaya dönüşebiliyor. Sıcak paradan fazla doğudan yatırımın gelmesini istiyoruz. 2018, 2019’daki taarruzlarda kullanılan temel araç sıcak paraydı. Sıcak parayla dilediğiniz biçimde manipüle edebiliyorsunuz, ülke iktidarlarını tehdit edebilecek boyuta gelebiliyor. Biz bu yolu kapatıyoruz.
“FAİZ KESİN TAHLİLDİR DİYENLERE TOKAT ÜZERE KARŞILIK OLDU”
(Dolarda yaşanan düşüş) Ülkemiz üzerinde oyun oynanmasını engelliyoruz. Son üç ayda yaşadığımız bir türbülans vardı, başından beri bu bir köpüktür, yapmayın etmeyi, eylemeyin dememiş olmamıza karşın. Dövizin 18 liralara kadar gelmiş olmasından bir gecede sayın Cumhurbaşkanımızın adeta bir ekonomik manifestoyla ortaya koymuş olduğu tahlil teklifleri ve önlemler paketiyle üç günde Türkiye’nin bütün ortamını sıcak parayla değil, yüksek faizle de gerçekleştirmedik, kendi imkanlarımızla bu hale getirdik. Düne kadar yüksek faiz kesin tahlilidir diyenlere de tokat üzere bir yanıt oldu. Yüksek faiz söylemi de aslında öğretilmiş bir yanlıştır.
Düşük cari açıkla yüksek büyüme gerçekleştirebiliriz. Üç günde finansal istikrarı sağladık. Bu, sıcak paraya karşı direkt yatırımı çekecek özel bir model. Sıcak paradan fazla direkt yatırım için gelinmesini istiyoruz.
90’lı senelerda büyüme düşük, cari açık düşük. 90’lar bu biçimde gitti. 2002 ile 2020 devrinde kâfi fakat riskli bir şey yaptık. Cari açık yüksek, büyüme yüksek. 2013’lere geldiğimizde cari açık tavan yapmıştı. Türk lirası hayli kuvvetli hale gelmişti, borçluluğumuz artmıştı, biz büyümeyi o denli gerçekleştirdik. İşte öğretilmiş ikinci şey; cari açık olmadan büyüme olmaz. Biz de diyoruz ki hayır, düşük cari açık ve yüksek büyümeyle kâfi ve risksiz bir yapıyı gerçekleştirmiş olacağız.
Pekala nasıl yapacağız bunu? Bunu yaparken bizim 19 yıldır inşa ettiğimiz bir Türkiye’nin temelleri, altyapısı bitti. Endüstriye biz yüksek teknoloji eserleri olmak kaydıyla dayanak vereceğiz. İki, proje bankacılığına giriyoruz. Bankacılıkta yeni bir enstrüman geliyor, proje kredileri.
Bunu yaparken de rekabet gücü yüksek olan dalları seçeceğiz.
Finansal istikrarı üç günde, Cumhurbaşkanımızın manifestosuyla sağladık. Bundan yapılacak olan şey, Türkiye’nin bu imkanlarına kısa müddette ahenk sağlayacak dalları öne çıkarmak.
Rekabeti hayli kuvvetli olan yapıtlarla çıkacağız. Pekala bu biçimde bir örnek var mı, var. Savunma sanayiinde yüzde 80’lere kadar bağımlılıkla hareket eden dal, bugün yüzde 20 bağımlılığa dönüşmüş durumda. İmkanları bahşettiğiniz vakit Türkiye’deki girişimcilerin fazlaca süratli bir biçimde o kesime akın ettiğini nazaranbiliyorsunuz.
Turizm ve tarım buradaki temel seyahatimizin en kıymetli yapı taşları. Yüksek teknoloji, tarım ve avantajlı olduğumuz turizmde süratli bir biçimde toparlanmanın gerçekleştirilmesi.
Biz ülkenin altyapısını gerçekleştirdik. Bu model, özgün bir model. Özgür, özgün, eklektik olması hiç sorun değil. Bunları yaparken de bir farkımız var. Türkiye birilerinin anlattığı Türkiye değil.
Her alanda bir bitiş var. Neyin bitişi, gereksinimin bitişi. Gereksinimler bitmiş. Artık diyoruz ki her şey hazır. Artık sanayi bölgeleri düşünüyoruz. Hangi hakla bize betona gömdünüz diyorlar?
Bütün bu altyapıyla birlikte Türkiye’nin bir şeye gereksinimi yok. Bundan daha sonra muhtaçlık olan şey bu paradigma değişikliğine tüm aktörlerin uyması. Bankacılığın bilhassa uyması, bizi anlaması. Proje bankacılığını, selektif yatırımları seçmesi.
Finansal alanda kuvvetlisün, bankacılık bölümünde kuvvetlisün. Yeni enstrümanlara süratli bir biçimde ahenk sağlayacak portföyün var. beraberinde her türlü altyapı yatırımını gerçekleştirmişsin. Artık dijitalleşmede, yeni teknoloji mamüllerinde adımlarımızı hızlandırıyoruz. İthalatı kısıcı, orta mallara ödediğimiz bedeli en aza indirecek yatırımlar diyoruz.
Bu kadar kısa müddette nasıl yapacaksınız? Bu kadar kısa müddette yapmanın altyapısı hazır. Bunun fazlaca kısa müddet ortasında gerçekleşeceğini, son üç günde olan büyük dönüşümün gerek enflasyonda gerek öteki alanlarda daha süratli biçimde gerçekleştirileceğine inanıyoruz.
DOLARDAKİ DÜŞÜŞ SÜRECEK Mİ?
Pazartesi akşamına kadar olan bir köpüktü, köpük gidiyor. Ferdî yatırımcılar ihanete varan yorumlara kulak asmasın. Optimal noktaya kendisi ulaşacak
Yaza kalmadan epey süratli bir değişimi goreceğiz. İtimat geldi, prestijimiz kâfi, önümüzdeki sürece bakış açısı aşikâr. Türkiye’nin her alanda deneyimi var. ötürüsıyla bu yazdan itibaren süratli bir biçimde dönüşümü bakılırsaceğiz.
Bu yılın sonuna 12 milyar dolar ve aşağısında cari açıkla gidiyoruz. Türkiye Cumhuriyeti’nin yıllık 12 milyar dolar açık ya da fazla vermesinin artık bir sorun olmadığı bir periyoda girdik. Bunu salgın periyodunda epey net bir biçimde gördüğümüz için artık bu modelden geri adım atmıyoruz.
2013 yılında cari açığın, büyümenin en optimal olduğu, enflasyonun düşük, faizin düşük olduğu devirde, Türk lirasının pahası yüzde 110. O kadar pahalı ki paranızı yurt haricinde harcamak için her türlü imkan var. Artık pazartesi akşamına kadar olan periyotta de yüzde 60’lara kadar düşmüş bedelsiz Türk lirası. İkisi de gerçekçi değil. Asıl olması gereken yüzde 100. Yüzde 60’a hatta altına düşürecek köpüğü söylemek zorundasınız. Türkiye’de döviz meblağları Pazartesi akşamına kadar büsbütün köpüktü. Spekülasyon vardı, manipülasyon vardı ve en değerlisi yerleşiklerin psikolojisini bozacak karamsarlığın epey süratli bir biçimde sirayet etmesiydi. Artık köpük gidiyor, optimal nojtaya kendisi ulaşacaktır.
O denli bir önlem aldık ki bireylerin dolar euro sterlin borcu olması mümkün değil. Dövize muhtaçlığı olmayan bir Türkiye’de biz insanları dolarize ettik o karamsar havayla. Olağan ki birilerinin hayli işine geldi. O işine geldiği noktada toplum artık bir şeylerin farkına da varmaya başlamıştı. İnançlı bir şey, bir önlemler paketi istiyordu.
MEVDUATA GEÇİŞ SABAH 10 MİLYAR TL’YDİ
Hazine ziyan edecek söylemi bir kere altı doldurulmayan bir telaffuz. Salı gününden itibaren dövizini bozdurup yatıranlar 3, 6 ay ya da 1 yıl daha sonra parasını döviz karşılığı TL olarak alacak, garantisi orada. 10 bin doları olan bir kişinin dövizini bozması, MB’nin belirlediği döviz alış kuruyla dönüştürmesi kaydıyla diyoruz ki, biz senin 10 bin dolar karşılığı Türk lirasını aldık. Sana şu garantiyi veriyoruz, vadenin sonunda geleceksin, 10 bin dolar karşılığı, bugünkü fiyatlarla 110 bin lira. Şayet dolar 12 liraya çıkmışsa, ki olmayacak o denli bir şey. Diyelim ki 12 liraya çıktığı vakit senin paran 110 bin artı nema olmayacak, 120 bin artı nema yani ödediğin dolarla birlikte nemasıyla bir arada karşılığı Türk lirasını vereceğiz. Diyelim ki aykırısı oldu. Dolar 10 liraya düştü. Karşılığı 100 bin lira. sana 100 bin lira değil, 10 bin dolar karşılığı Türk lirasını artı nemada biriktirdiğin paranın da nemasını alıyorsun. Garantili iş. Kur muhafazalı TL mevduatta alt limit bir lira üst limit yok.
O akşamdan itibaren aslında modelimizin kabul edildiği, bu modelin muvaffakiyete ulaşacağı, hem de da optimal noktanın piyasadaki arz ve talebe nazaran oluşacağı, ve köpüğün gitmeye başladığı zira köpük daha gitmedi, gitmeye başladığı bir yere gerçek gidiyor. ötürüsıyla da bankalarda rekorlar kırıldı. Bankalar bir an evvel açıklayın da süreçlere başlayalım diye baskı yaptılar. Uygulamaya tüm bankalarımız katılıyor. Özel bankalar dolarizasyondan şad değiller. Özel banka yöneticilerinden teşekkür alıyoruz.
Dövizdeki köpükten yanan küçük yatırımcı oldu. Kur muhafazalı TL mevduatına geçiş sabah prestijiyle 10 milyar liraydı, öğlenden daha sonra bu katlanarak gitti.
Modelimize karşı çıkanlar, bu iş yüksek faizle çözülecek diyenler iki gündür yüksek faizi artık ağızlarına almıyor. Daha ötesi modeli sahiplenenler var, modelin sahibi benim, birinci söyleyen benim diyenler var. Bu ne demektir? Başardınız.
Bir modeli rastgele bir söylemi beşerler, bireyler, kurumlar artık sahiplenmeye başlamışsa bilin ki artık o iş başarılmıştır. Bundan daha sonra kişisel yatırımcılara söylüyorum; spekülatif, manipülatif hatta ihanete varan telaffuzları dikkate almayın.
Bunlar burada kalmayacak, devamı gelecek. Türkiye’de yaşayan rastgele bir yerleşik bugün ben paramı hangi Türk lirası enstrümanı üzerinde değerlendireceğim diye soracak. Türk liramı korumak için dövize mi gideyim sorusunu sormayacak zira önünde biroldukca enstrüman olacak.
DÖVİZDEKİ DÜŞÜŞ RAFLARA YANSIR MI?
Fiyatlardaki düşüşler yamaç paraşütü üzere olmasın. Kimse kimseyi kandırmasın dövizdeki düşüş yansıtılsın. Bakanlık olarak ne gerekiyorsa yaparız.